Tổng thống đắc cử Iran: Muốn làm khác nhưng sẽ chẳng dễ dàng, vì sao?

Vy Anh
Tổng thống đắc cử Iran Masoud Pezeshkian ấp ủ những chính sách mới táo bạo hơn cố Tổng thống tiền nhiệm, tuy vậy, trước mắt ông là rất nhiều 'vòng kim cô'.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Tổng thống đắc cử Iran: Muốn làm khác nhưng sẽ chẳng dễ dàng, vì sao?
Tổng thống đắc cử Iran Masoud Pezeshkian. (Nguồn: AP)

"Bước lùi" của chủ nghĩa cứng rắn

Việc ông Masoud Pezeshkian - một nhân vật tương đối ôn hòa - đắc cử Tổng thống làm dấy lên hy vọng của những người dân Iran khao khát tự do xã hội và mối quan hệ tốt hơn với phương Tây. Tuy vậy, Iran sẽ khó có thay đổi lớn về mặt chính sách.

Theo các nhà phân tích và những người am hiểu nền chính trị Iran, vận mệnh chính trị của các giáo sĩ Iran cầm quyền phụ thuộc vào việc giải quyết tình trạng kinh tế khó khăn hiện nay. Do đó, ông Pezeshkian có thể sẽ hành động tương đối mạnh tay để khôi phục nền kinh tế.

Tin liên quan
Iran: Bộ Ngoại giao phản ứng trước nhận xét của quan chức Mỹ về bầu cử tổng thống; mở rộng năng lực làm giàu uranium Iran: Bộ Ngoại giao phản ứng trước nhận xét của quan chức Mỹ về bầu cử tổng thống; mở rộng năng lực làm giàu uranium

Dưới hệ thống chính trị lưỡng nguyên gồm thần quyền và cộng hòa của Iran, tổng thống không thể thúc đẩy bất kỳ sự thay đổi chính sách lớn nào đối với chương trình hạt nhân hoặc chính sách đối ngoại, vì Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei mới là người nắm toàn quyền quyết định đối với mọi vấn đề cấp cao của nhà nước.

Tuy nhiên, tổng thống có thể tác động đến tinh thần chung của chính sách và sẽ tham gia chặt chẽ vào việc lựa chọn người kế nhiệm ông Khamenei, hiện đã 85 tuổi.

Những cá nhân theo đường lối cứng rắn trong các thể chế mà Lãnh tụ tối cao Khamenei kiểm soát như tư pháp, lực lượng vũ trang và phương tiện truyền thông trước đây đã ngăn chặn việc mở cửa với phương Tây hoặc tự do hóa trong nước.

Lãnh tụ tối cao Khamenei đã đưa ra các hướng dẫn cho chính phủ mới, trong đó tư vấn cho ông Pezeshkian tiếp tục các chính sách của cố Tổng thống theo đường lối cứng rắn Ebrahim Raisi, người đã thiệt mạng trong một vụ tai nạn trực thăng hồi tháng 5.

Karim Sadjadpour, nhà nghiên cứu làm việc cho Quỹ Carnegie ở Washington bình luận: “Ông Pezeshkian tự nhận mình là ‘người theo chủ nghĩa nguyên tắc’ - người cam kết tuân thủ các nguyên tắc tư tưởng của cuộc cách mạng - và đã tỏ rõ lòng tận tụy của mình đối với Lực lượng Vệ binh Cách mạng (IRGC) và Lãnh tụ Khamenei”.

Ông Pezeshkian đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Iran vòng hai, song ông vẫn chưa tuyên thệ nhậm chức. Ông cam kết thúc đẩy chính sách đối ngoại thực dụng và giảm bớt căng thẳng với 6 cường quốc tham gia các cuộc đàm phán hạt nhân hiện đang bị đình trệ để khôi phục hiệp ước hạt nhân năm 2015.

Các nhà phân tích cho rằng chiến thắng của ông Pezeshkian là một bước lùi đối với những người theo đường lối cứng rắn như đối thủ Saeed Jalili, người phản đối việc mở cửa với phương Tây hay khôi phục hiệp ước hạt nhân.

Tuy vậy, ông Pezeshkian hy vọng việc khôi phục các cuộc đàm phán với phương Tây sẽ khiến Mỹ dỡ bỏ các lệnh trừng phạt cứng rắn trong bối cảnh người dân ngày càng bất mãn vì những khó khăn kinh tế hiện nay. Tuy nhiên, Người phát ngôn Nhà Trắng John Kirby ngày 8/7 cho biết nước này chưa sẵn sàng nối lại các cuộc đàm phán hạt nhân với Iran dưới thời tổng thống mới.

Rủi ro nếu thay đổi là rất lớn

Đối với ông Pezeshkian, rủi ro là rất lớn. Tổng thống đắc cử của Iran có thể dễ bị ảnh hưởng về mặt chính trị nếu không khôi phục được hiệp ước mà Tổng thống Mỹ khi đó là Donald Trump đã hủy bỏ vào năm 2018 và tái áp đặt các lệnh trừng phạt khắc nghiệt với Iran.

Một cựu quan chức cấp cao theo tư tưởng cải cách của Iran đánh giá: “Ông ấy sẽ phải đối mặt với một chặng đường khó khăn phía trước... Việc ông Pezeshkian không thể khôi phục hiệp ước sẽ làm suy yếu vị trí tổng thống của ông và khiến phe ủng hộ cải cách từng đứng về phía ông phản ứng một cách dữ dội”. Với Iran, khôi phục quan hệ với Mỹ, vẫn là điều không thể.

Nền kinh tế vẫn là “gót chân Achilles” của Lãnh tụ tối cao Khamenei, nên việc thoát khỏi các lệnh trừng phạt tàn khốc của Mỹ vốn đã khiến Iran đánh mất hàng tỷ USD thu nhập từ dầu mỏ vẫn sẽ là mục tiêu kinh tế hàng đầu của tân Tổng thống. Giá cả tăng vọt và sức mua bị hạn chế khiến hàng triệu người Iran phải chật vật với các lệnh trừng phạt và cả tình trạng quản lý yếu kém của chính phủ.

Theo ông Khamenei, khó khăn kinh tế là một thách thức dai dẳng. Lãnh đạo Iran lo sợ các cuộc biểu tình của những người có mức thu nhập thấp và trung bình từng xảy ra năm 2017 sẽ tái diễn.

Các nhà phân tích cho rằng triển vọng kinh tế Iran có vẻ ngày càng trở nên không chắc chắn, với khả năng ông Donald Trump quay trở lại chiếc ghế Tổng thống Mỹ, dẫn đến việc quốc gia này sẽ siết chặt các lệnh trừng phạt dầu mỏ nghiêm ngặt.

Tổng thống đắc cử Pezeshkian là người trong cuộc và có mối quan hệ thân thiết với Lãnh tụ Khamenei theo chủ nghĩa thần quyền, ông cũng có khả năng thiết lập cầu nối giữa các phe phái và tạo ra sự ôn hòa, nhưng điều này sẽ không giúp ông thực hiện những thay đổi cơ bản mà những người Iran ủng hộ cải cách yêu cầu.

Theo các nhà phân tích, rất có thể ông Pezeshkian sẽ rơi vào tình thế tương tự như những người tiền nhiệm là Tổng thống theo chủ nghĩa cải cách Mohammad Khatami và người theo chủ nghĩa thực dụng Hassan Rouhani - những nhà lãnh đạo từng khơi dậy mong muốn thay đổi của người dân Iran song cuối cùng bị cản trở bởi những người theo đường lối cứng rắn trong giới tinh hoa.

Iran cũng sẽ khó thay đổi chính sách khu vực. Người có thẩm quyền cao nhất trong chính sách khu vực của Iran không phải là tổng thống, mà là IRGC, lực lượng chỉ chịu trách nhiệm trước Lãnh tụ Khamenei.

Ông Pezeshkian nhậm chức vào thời điểm căng thẳng tại Trung Đông leo thang do cuộc xung đột Israel-Hamas ở Dải Gaza và các động thái của Hezbollah ở Lebanon.

Hiện nay, không có dấu hiệu nào cho thấy chính sách khu vực của Iran có sự thay đổi. Ông Pezeshkian ngày 8/7 tái khẳng định lập trường chống Israel và sự ủng hộ của nước này đối với các phong trào trên khắp khu vực.

Tổng thống Ukraine muốn thay tướng nhưng bị 'đương sự' cự tuyệt? Mỹ nói Nga sẽ nhận được 'bất ngờ thú vị'

Tổng thống Ukraine muốn thay tướng nhưng bị 'đương sự' cự tuyệt? Mỹ nói Nga sẽ nhận được 'bất ngờ thú vị'

Báo chí Ukraine đưa tin, Tổng thống nước này Volodymyr Zelensky đã yêu cầu Tổng Tư lệnh Các lực lượng vũ trang Valeriy Zaluzhnyi từ ...

Iran: Bộ Ngoại giao phản ứng trước nhận xét của quan chức Mỹ về bầu cử tổng thống; mở rộng năng lực làm giàu uranium

Iran: Bộ Ngoại giao phản ứng trước nhận xét của quan chức Mỹ về bầu cử tổng thống; mở rộng năng lực làm giàu uranium

Ngày 28/6, THX đưa tin, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Nasser Kanaani lên án những nhận xét “can thiệp” mới đây của một ...

Bầu cử Quốc hội Pháp: Thất bại trong toan tính 'mượn tay' cử tri, liên minh của Tổng thống Macron tìm cách ngăn 'sao đổi ngôi'

Bầu cử Quốc hội Pháp: Thất bại trong toan tính 'mượn tay' cử tri, liên minh của Tổng thống Macron tìm cách ngăn 'sao đổi ngôi'

Ngày 1/7, phe trung dung của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã hợp tác với liên minh cánh tả nhằm ngăn phe cực hữu chiếm ...

Tổng thống đắc cử Iran sẽ tuyên thệ nhậm chức vào tháng 8

Tổng thống đắc cử Iran sẽ tuyên thệ nhậm chức vào tháng 8

Ngày 7/7, truyền thông nhà nước Iran đưa tin Tổng thống đắc cử Masoud Pezeshkian sẽ tuyên thệ nhậm chức trước Quốc hội vào đầu ...

Tổng thống đắc cử Iran điện đàm với các lãnh đạo Iraq và Syria

Tổng thống đắc cử Iran điện đàm với các lãnh đạo Iraq và Syria

Ngày 9/7, Tổng thống đắc cử Iran Masoud Pezeshkian đã có các cuộc điện đàm riêng rẽ với Thủ tướng Iraq Mohammed Shia' al-Sudani và ...

(theo Reuters)

Xem nhiều

Đọc thêm

Hai người phụ nữ cao và thấp nhất thế giới gặp nhau lần đầu

Hai người phụ nữ cao và thấp nhất thế giới gặp nhau lần đầu

Người phụ nữ thấp nhất thế giới Jyoti Amge lần đầu gặp gỡ và thưởng thức bữa trà chiều với Rumeysa Gelgi - cô gái giữ kỷ lục cao nhất ...
Đề nghị tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt Nam thực hiện các công trình dân dụng, công nghiệp và năng lượng tại Dominica

Đề nghị tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt Nam thực hiện các công trình dân dụng, công nghiệp và năng lượng tại Dominica

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị đề nghị tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt Nam thực hiện các công trình dân dụng, công nghiệp và năng lượng tại Dominica.
Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Hai sự cố đứt cáp viễn thông ngầm ở Biển Baltic hồi cuối tuần trước đã dấy lên những đồn đoán về hành vi phá hoại cũng như chủ mưu ...
Giá xăng dầu hôm nay 22/11: Xung đột Nga-Ukraine leo thang căng thẳng, giá dầu tăng vọt

Giá xăng dầu hôm nay 22/11: Xung đột Nga-Ukraine leo thang căng thẳng, giá dầu tăng vọt

Giá xăng dầu hôm nay 22/11, tăng gần 2% khi xung đột Nga -Ukraine gia tăng nhanh chóng khiến thị trường lo ngại về nguồn cung dầu thô.
Siêu cảng Chancay hiện thực hóa con đường Inca

Siêu cảng Chancay hiện thực hóa con đường Inca

Sau tám năm thi công, giai đoạn đầu tiên của khu phức hợp siêu cảng Chancay trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và con đường khánh thành tại Peru.
Tiểu sử Tổng thống Bulgaria Rumen Radev - Nguyên thủ quốc gia đầu tiên được Chủ tịch nước Lương Cường tiếp đón chính thức tại Việt Nam

Tiểu sử Tổng thống Bulgaria Rumen Radev - Nguyên thủ quốc gia đầu tiên được Chủ tịch nước Lương Cường tiếp đón chính thức tại Việt Nam

Từ ngày 24-28/11, Tổng thống Bulgaria Rumen Radev và Phu nhân sẽ thăm chính thức Việt Nam theo lời mời của Chủ tịch nước Lương Cường.
Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Hai sự cố đứt cáp viễn thông ngầm ở Biển Baltic hồi cuối tuần trước đã dấy lên những đồn đoán về hành vi phá hoại cũng như chủ mưu phía sau.
Haiti: Bạo lực leo thang nguy hiểm, Tổng thống Pháp dính 'vạ miệng' khiến Port-au-Prince nổi giận

Haiti: Bạo lực leo thang nguy hiểm, Tổng thống Pháp dính 'vạ miệng' khiến Port-au-Prince nổi giận

Tình trạng bạo lực gia tăng tại thủ đô Port-au-Prince của Haiti đã cướp đi sinh mạng của hơn 4.500 người từ đầu năm tới nay.
ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) đã ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng của Israel cũng như thủ lĩnh Hamas.
Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Ukraine kêu gọi cộng đồng quốc tế đưa ra những kết luận đúng đắn và chấm dứt xung đột ở giữa nước này và Nga trong gần 3 năm qua.
Nga tuyên bố tấn công Ukraine bằng vũ khí chưa từng có, không nước NATO nào có thể đánh chặn, Mỹ đã phạm sai lầm lớn

Nga tuyên bố tấn công Ukraine bằng vũ khí chưa từng có, không nước NATO nào có thể đánh chặn, Mỹ đã phạm sai lầm lớn

Quân đội Nga sử dụng tên lửa đạn đạo tầm trung Oreshnik để tấn công mục tiêu quân sự ở Dnipro của Ukraine.
Điểm tin thế giới sáng 22/11: Iran hạn chế kho uranium, Anh tái quốc hữu hóa ngành đường sắt, Ford cắt giảm 4.000 việc làm

Điểm tin thế giới sáng 22/11: Iran hạn chế kho uranium, Anh tái quốc hữu hóa ngành đường sắt, Ford cắt giảm 4.000 việc làm

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 22/11.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Không cần phải chờ đợi thêm, ứng cử viên Donald Trump đã giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Phiên bản di động