Tổng thống Trump: Âm ỉ lửa xa, rát mặt lửa gần

Chiến thắng sớm nghiêng về Pelosi

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi đã từ chối đưa ra cho Tổng thống Donald Trump một lối thoát dễ dàng khỏi tình thế chính trị của ông hiện nay khi chính phủ bị đóng cửa một phần vì yêu cầu cấp ngân sách để xây một bức tường biên giới với Mexico.

Trong cuộc tranh cãi mới nhất với bà Pelosi, ông Trump thực sự đã thừa nhận thất bại vào cuối ngày 23/1 và cho rằng ông sẽ không thể đọc Thông điệp Liên bang cho đến khi tình trạng chính phủ đóng cửa chấm dứt. Trước đó một ngày, ông chủ Nhà Trắng đã công khai thách đấu và cố gắng buộc Chủ tịch Hạ viện phải rút lại lời từ chối của bà để ông đọc Thông điệp Liên bang tại phòng họp của Hạ viện vào ngày 29/1.

Chiến thắng của Pelosi đã đến trước khi Thượng viện tiến hành bỏ phiếu, dự kiến trong ngày 24/1, về các kế hoạch của hai đảng Cộng hòa và Dân chủ nhằm chấm dứt tình trạng chính phủ đóng cửa một phần. Cả hai kế hoạch này xem ra đều không có khả năng phá vỡ thế bế tắc, và có thể chỉ đơn giản cho thấy rằng hy vọng chiến thắng của ông Trump vẫn mong manh.

Sau khi bà Pelosi chấp nhận lời thách thức của Tổng thống Trump hôm 23/1 và hủy bỏ bài diễn văn Thông điệp Liên bang, ông Trump đã bất ngờ chỉ trích mạnh mẽ bà Pelosi nhưng không nhận được câu trả lời như mong đợi. "Bà ấy sợ sự thật và những nhân vật cánh tả cũng như cực đoan trong đảng Dân chủ", Tổng thống phát biểu tại Nhà Trắng trong khi nói đùa về một kế hoạch thay thế cho bài diễn văn.

Nhưng sau đó, vị Tổng thống đã tuyên bố trên Twitter rằng, ông đã tạm gác lại một ý tưởng có thể gây tổn hại cho vị thế chính trị vốn đang suy giảm của ông hơn là cho sự lãnh đạo của đảng Dân chủ tại Hạ viện. "Tôi không tìm kiếm một... địa điểm thay thế cho bài phát biểu Thông điệp Liên bang bởi vì không có nơi nào có thể cạnh tranh với lịch sử, truyền thống và tầm quan trọng của Hạ viện. Tôi mong muốn được đọc một Thông điệp liên bang 'vĩ đại' trong tương lai gần!" - ông Trump viết trên Twitter.

Các cuộc thăm dò cho thấy phần lớn công chúng vẫn kiên quyết đổ lỗi cho Trump về việc chính phủ bị đóng cửa và phản đối bức tường biên giới của ông. Theo cuộc thăm dò mới nhất của CBS, có tới 71% số người được hỏi cho rằng chính phủ đóng cửa là không đáng.

Nỗ lực xoay chuyển thất bại      

Giới quan sát cho rằng, cảnh tượng Tổng thống và Chủ tịch Hạ viện tranh cãi ầm ĩ về một bài diễn văn có ý định nhấn mạnh sự đoàn kết dân tộc hầu như không phù hợp với địa vị của họ. Tuyên bố của bà Pelosi rằng chính phủ đóng cửa đồng nghĩa với việc Đồi Capitol (Quốc hội Mỹ) không thể đảm bảo được an ninh cho sự kiện này cũng là điều gây tranh cãi.

Có thể phải mất vài ngày để xem liệu động thái của Pelosi có khiến bà ấy trông "thiển cận" như Kellyanne Conway, cố vấn của Trump, cảnh báo hay không. Cựu Cố vấn Kinh tế của Trump, Stephen Moore, nói với CNN rằng động thái của bà Pelosi là một thủ đoạn tinh vi và được thúc đẩy bởi mong muốn ngăn chặn sự lặp lại bản Thông điệp Liên bang của Tổng thống hồi năm ngoái vốn được nhiều người đánh giá là một bài diễn văn xuất sắc.

Tuy nhiên, chiến thuật "hardball" (cứng rắn trước, đàm phán sau) của Pelosi là một ví dụ điển hình về cách bà đang sử dụng cơ chế lập hiến của chính phủ để kiềm chế và chống lại Trump, và là một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của chiến thắng mà đảng Dân chủ giành được trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ.

Chủ tịch Hạ viện Pelosi đã tước mất cơ hội của Tổng thống Trump được trình bày hoàn cảnh của mình với người Mỹ về việc chính phủ đóng cửa dưới ánh đèn sân khấu mà ông yêu thích. Sân khấu hào nhoáng của sự kiện Thông điệp Liên bang mang lại cho tổng thống một lợi thế mang tính biểu tượng và thu hút hàng chục triệu người theo dõi. Trump có thể sử dụng khung giờ cao điểm để thêu dệt một câu chuyện về nhiệm kỳ tổng thống của mình, để nhấn mạnh sức khỏe của nền kinh tế và những gì ông coi là thành công của nghệ thuật ngoại giao hạt nhân của mình với Triều Tiên.

Cho đến nay, bà Pelosi đang có nền tảng chính trị vững chắc. Cuộc thăm dò của CBS News hôm 23/1 cho thấy vị thế của ông Trump đang giảm sút, theo đó 47% số người được hỏi ý kiến cho rằng Chủ tịch Hạ viện đang làm tốt hơn trong việc giải quyết các cuộc đàm phán về việc chính phủ đóng cửa so với 35% dành cho Tổng thống. Một cuộc thăm dò dư luận khác của CNN cho thấy sự ủng hộ đối với công việc của Tổng thống hiện giảm xuống còn 37% so với 41% hồi tháng 11-12/2018, sau một tháng những tin tức về việc chính phủ đóng cửa đã lất át hầu hết các hoạt động chính trị khác. Nhưng Tổng thống không có dấu hiệu bỏ cuộc và tin rằng người Mỹ cuối cùng sẽ trở lại với quan điểm của ông rằng một bức tường biên giới là rất quan trọng đối với an ninh quốc gia. "Cuối cùng thì, người dân Mỹ sẽ có cách của họ, vì họ muốn thấy xã hội không có tội phạm. Họ muốn thấy những gì chúng tôi đang làm", ông nói.

Những người đã ở bên Tổng thống Trump hôm 23/1 không nhận thấy dấu hiệu nào cho thấy ông sẵn sàng "nhượng bộ" trong vụ chính phủ đóng cửa. Tuy nhiên, CNN đã trích lời một quan chức Nhà Trắng, nói rằng Tổng thống tiếp tục hỏi các trợ lý "tại sao chúng ta lại nhận hết trách nhiệm?". Theo quan chức này, Tổng thống Trump tin rằng ông đang hứng chịu mọi lời chỉ trích nhưng là người duy nhất trong bàn đàm phán đưa ra những nhượng bộ.

Thay thế Thông điệp Liên bang?

Không dễ để thấy Tổng thống có thể xoay chuyển mọi thứ một cách nhanh chóng. Tại thời điểm này, hy vọng tốt nhất của Trump có lẽ là ông có thể chờ đợi đảng Dân chủ, khi tình cảnh của các nhân viên chính phủ xếp hàng tại các điểm phát đồ ăn miễn phí, không mua được thuốc chữa bệnh và bị ốm vì không có khí đốt để sưởi ngày càng trở nên tồi tệ. Tuy nhiên, kịch bản đó có thể sẽ gây thiệt hại cho Trump nhiều như cho các đối thủ của ông.

Một nguồn tin của đảng Cộng hòa nói với phóng viên Dana Bash của CNN rằng Tổng thống Trump đang xem xét lại các hành động, trừ tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, để xây bức tường biên giới với Mexico, điều quan trọng đối với nền tảng chính trị của ông.

Mặc dù Tổng thống có thể sử dụng quyền lực của mình để thu hút sự chú ý đối với bất cứ bài diễn văn thay thế nào, nhưng như ông nói, điều đó sẽ thiếu sức ảnh hưởng của một thông điệp liên bang chính thức.