Tranh chấp Ấn Độ - Pakistan: Bao giờ chấm dứt?

Đều là những cường quốc về hạt nhân với kho vũ khí hạt nhân tương đương, những căng thẳng vốn kéo dài dai dẳng được thổi bùng lên sau một loạt vụ không kích vào tháng Hai vừa qua khiến cho xung đột Ấn Độ - Pakistan nóng hơn bao giờ hết. Một lần nữa nguy cơ chiến tranh hạt nhân lại xuất hiện tại Nam Á một khi xung đột leo thang thành chiến tranh tổng lực.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
tranh chap an do pakistan bao gio cham dut Ấn Độ - Pakistan lần đầu tiên đàm phán về Hành lang Kartarpur
tranh chap an do pakistan bao gio cham dut Pakistan bị nghi đưa toàn bộ phi đội F-16 đến biên giới với Ấn Độ

Quan hệ thù địch giữa Ấn Độ (1,3 tỷ dân) với Pakistan (212 triệu dân) đã có từ ngày 2 quốc gia này thoát khỏi sự đô hộ của thực dân Anh và giành độc lập vào năm 1947. Trong suốt hơn 70 năm qua, giữa hai nước đã xảy ra 4 cuộc chiến, 3 trong số đó diễn ra tại khu vực tranh chấp Kashmir.

Bảy thập kỷ tranh chấp

Thời thuộc Anh, Tiểu lục địa Nam Á được chia thành 500 vương quốc, công quốc, lãnh địa nhỏ, trong đó Jammu và Kashmir là hai lãnh địa có quyền lực mạnh. Tại đây, thực quyền về hành chính, quân đội và ngoại giao do người Anh nắm giữ, trong khi các tập tục văn hóa, tôn giáo thì do người dân bản địa làm chủ.

tranh chap an do pakistan bao gio cham dut
Bao giờ Ấn Độ - Pakistan hết tranh chấp?
Ấn Độ hiện đang sở hữu 9 loại tên lửa đạn đạo và 130-140 đầu đạn, trong khi Pakistan có 10 loại tên lửa đạn đạo và 140-150 đầu đạn.

Sau hơn 300 năm cai trị, tháng 8/1947, Anh quyết định trao trả độc lập cho tiểu lục địa Ấn Độ, nhưng chia tách khu vực này thành hai quốc gia: Pakistan (gồm phần Tây và phần Đông) - dành cho người theo Hồi giáo, và Ấn Độ - dành cho đa số người theo Hindu giáo. Ngay sau đó, một trong những đợt di cư lớn nhất trong lịch sử loài người đã diễn ra khi khoảng 14 triệu người dân của Tiểu lục địa Nam Á phải lựa chọn trở thành công dân Ấn Độ hoặc Pakistan trong cuộc chia cắt vĩ đại “Partition”. Hơn 2 triệu người dân đã thiệt mạng trong cuộc di cư khổng lồ này, kéo theo bầu không khí thù địch mang màu sắc tôn giáo – sắc tộc giữa hai nước.

Các tiểu vương quốc đều phải chọn hoặc trở thành bộ phận của Pakistan hoặc Ấn Độ. Vùng đất bang Jammu và Kashmir, nằm giữa hai nước đã không chọn theo Pakistan dẫn đến việc Islamabad đưa quân đội vào Kashmir tháng 10/1947. Sau khi nhận được lời kêu gọi giúp đỡ của Tiểu vương Kashmir, New Delhi đã gửi quân đến và cuộc chiến lần thứ nhất giữa Ấn Độ và Pakistan nổ ra. Từ tháng 5/1948 đến tháng 1/1949, quân đội của Pakistan giao tranh với quân đội Ấn Độ tại phía Tây Nam, Bắc và Tây Bắc Kashmir, khiến lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc phải đứng ra làm trung gian hòa giải. Cuối cùng, hai bên đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn có hiệu lực từ ngày 1/1/1949.

Ở thời điểm đó, nhằm giải quyết mâu thuẫn tôn giáo - sắc tộc, chính phủ Ấn Độ đã đồng ý tiến hành trưng cầu dân ý về tương lai và lập trường chính trị của người dân Kashmir, song đề xuất này không được thực hiện. Thay vào đó, Quốc hội Ấn Độ đã phê chuẩn điều luật công nhận Jammu và Kashmir là phần lãnh thổ của Cộng hòa Ấn Độ vào năm 1954.

Đến năm 1965, cuôc chiến lần hai giữa Ấn Độ và Pakistan bùng phát sau khi các nhóm vũ trang Pakistan đột nhập vào khu vực Kashmir do Ấn Độ kiểm soát, dẫn đến việc nước này cũng cho quân chiếm một số điểm trên tuyến ngừng bắn ở phía Pakistan. Sau nhiều ngày tháng giao tranh quyết liệt không phân thắng bại, hai nước đã ngừng bắn theo thỏa thuận của Liên hợp quốc  vào tháng 9/1965, và đến tháng 2/1966 đồng ý khôi phục nguyên trạng biên giới như trước chiến tranh và rút quân.

tranh chap an do pakistan bao gio cham dut
Lính Ấn Độ và Pakistan thể hiện màn múa ấn tượng tại Lễ hạ cờ ở cửa khẩu biên giới hai nước (Nguồn: Nation)

Năm 1971, Ấn Độ gửi quân đội giúp nhân dân Đông Pakistan giành độc lập từ Tây Pakistan, nước Cộng hòa nhân dân Bangladesh ra đời. Năm 1974, Pakistan công nhận Bangladesh độc lập và ký hiệp ước về đường Kiểm soát Hành chính tại Kashmir với Ấn Độ dài 450 dặm. Tuy nhiên, Pakistan vẫn giữ lập trường không công nhận bang Kashmir thuộc Ấn Độ. Từ đó đến nay, tại khu vực kiểm soát chung đã diễn ra rất nhiều cuộc giao tranh giữa quân đội hai nước.

Tranh chấp tiềm tàng giữa hai nước nhiều lúc lại bùng phát, nguy cơ trỏ thành chiến tranh lớn như vụ tấn công vào nhà Quốc hội Ấn Độ năm 2001 của nhóm du kích hồi giáo Pakistan đã đặt hai nước trong tình trạng căng thẳng mấy tháng trời và ở bên ngưỡng của cuộc chiến tranh hạt nhân. Rồi tiếp nữa là vụ tấn công tự sát nhằm vào Lãnh sự quán Trung Quốc tại Karachi, Pakistan ngày 22/11/2018. Trong khi Pakistan cáo buộc Ấn Độ đứng đằng sau vụ tấn công này nhằm thay đổi các chương trình hợp tác kinh tế Bắc Kinh – Islamabad và ủng hộ quân nổi dậy người thiểu số ở Baluchistan (Pakistan), Ấn Độ lại cáo buộc Pakistan nuôi dưỡng các chiến binh Hồi giáo trong khu vực, đồng thời tiến hành nhiều vụ khủng bố ở Ấn Độ.

“Cả Pakistan và Ấn Độ đang chạy đua vũ trang hạt nhân, có khả năng tập hợp những khi vũ khí hạt nhân với mức hủy diệt lớn như thời Chiến tranh Lạnh”. Chuyên gia quốc phòng Kyle Mizokami

Từ nhiều năm nay, quân đội hai nước thường xuyên xảy ra đấu súng trên đường kiểm soát chung. Hai nước đều đưa ra những số liệu cáo buộc đối phương vi phạm thỏa thuận ngừng bắn ký kết vào năm 2003, sau cuộc xung đột giành quyền kiểm soát sông băng Siachen.

Phía Ấn Độ cho biết, chỉ riêng năm 2018, quân đội Pakistan đã vi phạm thỏa thuận ngừng bắn tới 2.936 lần trên đường kiểm soát chung, khiến cho 61 người thiệt mạng và 250 người bị thương vì các vụ nổ súng của Pakistan. Về phần mình, Pakistan cũng đưa ra số liệu cáo buộc lực lượng quân đội Ấn Độ đã 1.400 lần vi phạm thỏa thuận ngừng bắn tính đến tháng 8/2018.

Hiện Kashmir được chia tách thành 7 khu vực và được quản lý bởi ba quốc gia khác nhau, trong đó Pakistan quản lý vùng Gilgit-Baltistan và Azad Kashmir; Ấn Độ kiểm soát các bang Jammu, Ladakh, Thung lũng Kashmir; và Trung Quốc quản lý vùng Aksai Chin và Tran-Karakoram. Tranh chấp tại Kashmir được nhìn nhận như vấn đề “cốt lõi” trong quan hệ Ấn Độ và Pakistan hàng chục năm qua.

Đối đầu hạt nhân và lối thoát

tranh chap an do pakistan bao gio cham dut

Những ngày gần đây, căng thẳng biên giới giữa New Delhi và Islamabad lại bùng phát sau khi không quân Ấn Độ ném bom nhiều mục tiêu trong lãnh thổ Pakistan hôm 26/2 để trả đũa vụ khủng bố khiến 45 binh sĩ thiệt mạng hồi giữa tháng 2. Không quân Pakistan đáp trả, làm bùng nổ cuộc không chiến hôm 27/2 trên bầu trời khu vực tranh chấp Kashmir, khiến một tiêm kích MiG-21 Ấn Độ bị bắn rơi, phi công bị bắt làm tù binh.

Kể từ khi cả 2 nước thử nghiệm thành công vũ khí hạt nhân trong giai đoạn cuối thập niên 1990, Ấn Độ và Pakistan chưa từng cho chiến đấu cơ xâm phạm vùng trời của nhau. Tuy nhiên, điều đó đã thay đổi sau cuộc khủng hoảng tại Kashmir vừa qua. Lần đầu tiên trong thế kỷ 21, Ấn Độ và Pakistan đã công khai ý định và năng lực dội “mưa tên lửa” vào lãnh thổ của nhau. Các chiến dịch không kích vượt ra khỏi vùng tranh chấp ở Kashmir, tiến sâu vào không phận Pakistan, cho thấy New Delhi sẵn sàng có hành động “phủ đầu”, chấm dứt giai đoạn tự kiềm chế, sẵn sàng đánh bom xa đường biên giới hai nước.

Ấn Độ hiện đang sở hữu 9 loại tên lửa đạn đạo và 130-140 đầu đạn, trong khi Pakistan có 10 loại tên lửa đạn đạo và 140-150 đầu đạn. Hai cường quốc hạt nhân tại Nam Á đang sở hữu số lượng tên lửa đạn đạo và đầu đạn hạt nhân tương đương nhau. Do vậy, cuộc giao tranh giữa Ấn Độ và Pakistan lần này cho thấy xung đột quân sự tiềm tàng giữa hai quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân là rất cao, và một khi giao tranh lớn nổ ra, căng thẳng sẽ leo thang rất nhanh.

Chuyên gia về Nam Á tại Trung tâm Woodrow Wilson (Mỹ) Michael Kugelman cảnh báo: “Khi cuộc khủng hoảng này trôi qua, Ấn Độ và Pakistan có thể gia tăng những cách hành xử làm sâu sắc thêm sự thù hằn của mỗi bên, mở đường cho những căng thẳng mới và có thể là một cuộc khủng hoảng mới”.

Nhận định trên tờ National Interest, chuyên gia về quốc phòng Kyle Mizokami cho rằng, hoàn toàn có khả năng xảy ra một cuộc chiến tranh hạt nhân giữa hai bên. “ Cả Pakistan và Ấn Độ đang chạy đua vũ trang hạt nhân, có khả năng tập hợp những khi vũ khí hạt nhân với mức hủy diệt lớn như thời Chiến tranh Lạnh”. Tuy nhiên, giới nghiên cứu cũng hy vọng, như những lần trước, hai nước sẽ biết tự kiềm chế, tháo ngòi nổ cho  các xung đột, tìm ra cách thức để hóa giải, không để căng thẳng leo thang bởi chiến tranh hạt nhân sẽ là hủy diệt đối với cả hai.

Tranh chấp giữa Ấn Độ và Pakistan đã kéo dài hơn bảy thập kỷ và chưa có dấu hiệu chấm dứt. Vì vậy, giới quan sát nhận định, việc giải quyết những mâu thuẫn vốn tích tụ lâu nay không thể thực hiện trong “ngày một ngày hai” và chỉ kết thúc khi các vấn đề mấu chốt trong quan hệ hai bên được giải quyết triệt để. Trong bối cảnh đó, vì lợi ích của hòa bình và phát triển tại khu vực và trên toàn thế giới, hai nước trong cuộc cần kiềm chế, đáp lại lời kêu goi của cộng đồng quốc tế, giữ mâu thuẫn trong một khuôn khổ an toàn và tìm cách đối thoại với nhau.

tranh chap an do pakistan bao gio cham dut Ấn Độ xây 110 hầm trú ẩn máy bay chiến đấu gần biên giới Trung Quốc và Pakistan

Hãng tin ANI ngày 12/3 cho biết, Chính phủ Ấn Độ đã thông qua kế hoạch xây dựng khoảng 110 hầm trú ẩn kiên cố ...

tranh chap an do pakistan bao gio cham dut Mỹ: Pakistan cam kết xoa dịu căng thẳng với Ấn Độ

Ngày 11/3, Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ John Bolton cho biết Ngoại trưởng Pakistan Mehmood Qureshi đã đảm bảo rằng Islamabad sẽ xoa dịu ...

tranh chap an do pakistan bao gio cham dut Ấn Độ bắn hạ thêm một máy bay không người lái của Pakistan

Lục quân Ấn Độ ngày 9/3 đã bắn hạ một máy bay quân sự không người lái của Pakistan ở khu vực Sri Ganganagar thuộc ...

Viết Chung

Xem nhiều

Đọc thêm

Quản trị an ninh phi truyền thống trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Quản trị an ninh phi truyền thống trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Những nguy cơ đe dọa an ninh phi truyền thống trên thế giới xuất hiện rất nhiều ở Việt Nam với tác hại vô cùng nghiêm trọng, đặt ra yêu ...
Trừng phạt Nga hay cuộc 'chiến tranh kinh tế' tổng lực của phương Tây trên khắp thế giới

Trừng phạt Nga hay cuộc 'chiến tranh kinh tế' tổng lực của phương Tây trên khắp thế giới

Các vòng trừng phạt Nga, có thể ít tác động tới chủ thể, nhưng một cuộc 'chiến tranh kinh tế' tổng lực của phương Tây đã khiến toàn thế giới ...
Tăng cường nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam

Tăng cường nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam

Nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam, Thường trực Hội đã có nhiều cách làm sáng tạo đem lại hiệu quả thiết ...
Dự án y tế AI giảm gánh nặng chữa bệnh cho cư dân bản địa Australia

Dự án y tế AI giảm gánh nặng chữa bệnh cho cư dân bản địa Australia

Dự án y tế Healthy Connections nhằm giải quyết những thách thức trong việc tiếp cận dịch vụ y tế cơ bản của cư dân vùng hẻo lánh ở phía ...
Trung Quốc 'ra đòn' mới, căng thẳng với EU đã tiến đến sản phẩm sữa

Trung Quốc 'ra đòn' mới, căng thẳng với EU đã tiến đến sản phẩm sữa

Ngày 22/11, Trung Quốc thông báo mở rộng cuộc điều tra chống trợ cấp đối với các sản phẩm sữa nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU).
Mê mẩn khung cảnh của cung đường bao biển đẹp nhất Việt Nam ở Quảng Ninh

Mê mẩn khung cảnh của cung đường bao biển đẹp nhất Việt Nam ở Quảng Ninh

Tuyến đường bao biển nối Hạ Long và Cẩm Phả (Quảng Ninh) được đánh giá là một tuyến đường ven biển đẹp nhất Việt Nam bởi có sự kết hợp ...
Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary Viktor Orbán ngày 22/11 lên tiếng chỉ trích Tòa án hình sự quốc tế (ICC) về việc phát lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
Nga đẩy nhanh tốc độ tiến quân ở Ukraine, Hạ viện vung mạnh tiền cho quốc phòng

Nga đẩy nhanh tốc độ tiến quân ở Ukraine, Hạ viện vung mạnh tiền cho quốc phòng

Nga chuẩn bị đối phó với bất kỳ diễn biến nào liên quan tình hình xung đột Ukraine, dù luôn ưu tiên và đã sẵn sàng cho các biện pháp hòa bình.
Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un: Thế giới đang chứng kiến sự hỗn loạn và bạo lực nhất kể từ Thế chiến II

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un: Thế giới đang chứng kiến sự hỗn loạn và bạo lực nhất kể từ Thế chiến II

Chủ tịch Triều Tiên cho rằng, các mối quan hệ quốc tế đã vượt quá điểm bùng nổ nguy hiểm và biến thành những cuộc xung đột vô cùng thảm khốc.
Ukraine báo động tấn công tên lửa tại nhiều tỉnh, Nga kêu gọi IAEA giám sát Kiev trong lĩnh vực hạt nhân

Ukraine báo động tấn công tên lửa tại nhiều tỉnh, Nga kêu gọi IAEA giám sát Kiev trong lĩnh vực hạt nhân

Rạng sáng ngày 22/11, nhiều tỉnh của Ukraine đã đồng loạt phát báo động phòng không kéo dài nhiều giờ liên quan đến khả năng bị tấn công bằng tên lửa đạn đạo.
Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Iran tuyên bố sẽ khởi động một loạt máy ly tâm mới và tiên tiến để đáp trả việc IAEA ra nghị quyết yêu cầu Tehran cải thiện hợp tác.
Báo động từ HĐBA LHQ: 70% dân số Syria cần viện trợ nhân đạo

Báo động từ HĐBA LHQ: 70% dân số Syria cần viện trợ nhân đạo

Phó đặc phái viên LHQ Najat Rochdi cho biết 2024 'sẽ là năm đẫm máu nhất' tại Syria trong vòng 4 năm qua.
Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Việc Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa của Mỹ tấn công quân sự trên đất Nga có thể chuyển xung đột sang giai đoạn quyết liệt hơn.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Sự trở lại của ông Donald Trump không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong chính trị Mỹ mà còn hứa hẹn ảnh hưởng sâu rộng đến khu vực Nam bán cầu.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Phiên bản di động