Năm 2014, việc thi công hệ thống đường ống này đã hoàn tất. Chủ tịch PetroChina - Wang Dongjin cho biết, theo kế hoạch ban đầu, các hoạt động của hệ thống sẽ được triển khai ngay trong năm đó, tuy nhiên, tới giờ này mới được bắt đầu sau khi chính phủ Myanmar đồng ý giảm phí dẫn dầu. Theo Tân Hoa xã, vào ngày Thứ 2 (10/4) tàu chở dầu siêu trọng với sức chứa 140.000 tấn dầu thô (khoảng 1 triệu thùng) - United Dynamic đã bắt đầu bơm chuyến hàng đầu tiên vào đường ống, tại đầu vào ở đảo Made của Myanmar.
Myanmar được lợi gì?
Tân Hoa xã cũng cho biết, tuyến đường ống dài 771km này có công suất tối đa là 22 triệu tấn dầu một năm (tương đương 442.000 thùng dầu/ngày). Myanmar có thể lấy ra 2 triệu tấn dầu thô/năm từ đường ống này.
Đối với Myanmar, lợi ích ban đầu sẽ là không nhiều, nhưng theo ông Suresh Sivanandam - Giám đốc nghiên cứu cao cấp về châu Á của Công ty nghiên cứu thị trường Wood Mackenzie, ngoài lợi ích trước mắt mà quốc gia này có được là sở hữu một lượng dầu không nhiều từ đường ống, một phần doanh thu từ phí lưu kho và phí đường ống, thì kinh nghiệm xây dựng cơ sở hạ tầng từ phía Trung Quốc sẽ đem lại nhiều lợi ích cho Myanmar sau này.
Ông Sivanandam phân tích, “Myanmar đang phát triển rất nhanh, không sớm thì muộn họ sẽ phải cần thêm các dự án lọc dầu. Quá trình xây dựng hạ tầng năng lượng sẽ mang lại tác dụng trong dài hạn, nhằm đáp ứng nhu cầu nội địa đang tăng lên mạnh mẽ”.
| Tổng thống Myanmar U Htin Kyaw và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong khuôn khổ chuyến thăm Trung Quốc của Tổng thống Myanmar, từ ngày 6-11/4. |
Điểm cuối của dự án đường ống dẫn dầu này là tỉnh Vân Nam, nơi có nhà máy lọc dầu của công ty dầu khí lớn nhất Trung Quốc - PetroChina, với công suất lọc 13 triệu tấn dầu/năm (khoảng 261.000 thùng dầu/ngày). Cách đây khoảng 6 tháng, tại Thủ phủ Côn Minh (Vân Nam, Trung Quốc) PetroChina đã hoàn tất việc xây dựng một nhà máy lọc dầu mới và đang trong quá trình chờ nguyên liệu về để bắt đầu hoạt động. Chuyên gia Sivanandam cho biết, sẽ cần có 12 triệu thùng dầu bơm vào đường ống trước khi việc vận chuyển có thể được bắt đầu.
Hiện PetroChina cũng đang trong quá trình đàm phán với Công ty dầu Saudi Arabian Oil của Arab Saudi về việc đầu tư vào nhà máy lọc dầu này. Dự kiến, dự kiến này sẽ bắt đầu đi vào vận hành từ tháng 6.
Mới đây, trong khuôn khổ chuyến thăm Trung Quốc sáu ngày (6-11/4) của Tổng thống Myanmar U Htin Kyaw, ngày 10/4, sau cuộc hội đàm giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập cận Bình và Tổng thống U Htin Kyaw, hai nước đã cùng nhau ký thỏa thuận về phát triển đường ống dẫn dầu, cũng như là 8 biên bản hợp tác khác ở nhiều lĩnh vực.
Theo quan điểm của Giáo sư nghiên cứu quan hệ Quốc tế tại Đại học Xiamen (Trung Quốc) Fan Hongwei - người chuyên nghiên cứu về Myanmar, việc hiện thực hóa dự án đường ống dẫn dầu này là một thông điệp cho những nước vẫn còn lưỡng lự rằng, Đại kế hoạch “Một vành đai, một con đường” không chỉ là ưu tiên chiến lược hàng đầu của Trung Quốc, mà nó có thể đem lại nhiều lợi ích cho các nước tham gia.
Dự án này là một phần Dự án “Một vành đai, một con đường” của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, với mục tiêu xây dựng hạ tầng và hoạt động thương mại trải dài từ châu Á tới châu Phi và châu Âu.
Đối với Myanmar, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất đồng thời là nhà tài trợ nước ngoài lớn nhất của Myanmar. Đầu tư của Trung Quốc vào Myanmar chiếm tới 26,57% tổng đầu tư nước ngoài của quốc gia Đông Nam Á này và trải dài trong nhiều lĩnh vực từ các đường ống dẫn dầu, khí, khu đặc quyền kinh tế, tới những con đập và các khu mỏ.
Trung Quốc tự chủ về năng lượng
Tất nhiên, với Trung Quốc, dự án đường ống qua Myanmar hứa hẹn sẽ mang lại nhiều lợi ích “nhìn thấy được” cho nền kinh tế thứ hai thế giới. Theo Nhà phân tích Tian Miao của Ngân hàng Đầu tư Chính sách North Square Blue Oak, đường dẫn dầu qua Myanmar sẽ giúp Trung Quốc đa dạng hóa được các kênh nhập khẩu dầu lửa. Đường ống này sẽ cho phép quốc gia sử dụng dầu lớn thứ hai trên thế giới tiếp nhận dầu thô nhập khẩu từ Trung Đông và châu Phi nhanh và chủ động hơn, mà không cần vận chuyển bằng đường biển qua Malacca và Biển Đông.
Khi việc lọc dầu tại nhà máy mới của PetroChina bắt đầu, sản phẩm đầu ra sẽ được bán tại vùng Tây Nam Trung Quốc, thay thế cho sản phẩm từ các nhà máy lọc dầu ở miền Trung và miền Nam Trung Quốc. Ước tính, nhà máy mới này sẽ giúp đưa lượng xuất khẩu ròng các sản phẩm lọc dầu của Trung Quốc tăng lên mức kỷ lục là 2,85 triệu tấn/ tháng vào tháng 11.
| Tuyến đường ống dẫn dầu dài 771km tới Tây Nam Trung Quốc đi qua Myanmar. |
Nhập khẩu dầu thô của Trung Quốc đã tăng 14% vào năm ngoái, đây là tốc độ tăng nhanh nhất kể từ năm 2010, chạm mức kỉ lục vào tháng 12 là 8,6 triệu thùng/ngày.
Hiện Trung Quốc cũng đã có thêm một đường ống dẫn khí thiên nhiên qua Myanmar tới tỉnh Vân Nam, với công suất thiết kế lên tới 12 tỷ mét khối mỗi năm. Công ty mẹ của PetroChina - Tập đoàn Dầu khí quốc gia Trung Quốc (CNPC) đã bắt đầu nhập khẩu khí đốt từ Myanmar vào năm 2013. Theo số liệu của Hải quan Trung Quốc, tổng khối lượng nhập khẩu từ nguồn này đạt được trong năm 2016 là 2,86 triệu tấn, chiếm 5% tổng kim ngạch nhập khẩu khí đốt của nước này.
Hiện nay, các Tập đoàn dầu khí quốc tế như Total SA và Woodside Petroleum đang tiến hành các dự án thăm dò tại các vỉa dầu ngoài khơi Myanmar. Theo đánh giá vào năm 2015 của Hãng BP, Myanmar có trữ lượng khoảng hơn 560 tỷ mét khối khí, tương đương 3,4% toàn khu vực châu Á - Thái Bình Dương.