Trung Quốc và AUKUS: Căng thẳng còn ở phía trước

Minh Vương
Phó Giáo sư Jian Zhang, Đại học New South Wales (Australia) nhận định, hành động gần đây của Trung Quốc báo hiệu về thái độ quyết liệt hơn của Bắc Kinh trước Thỏa thuận an ninh Australia-Anh-Mỹ (AUKUS) thời gian tới.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Trung Quốc sẽ bày tỏ thái độ gay gắt hơn với AUKUS thời gian tới. Trong ảnh, tàu ngầm Hải quân Hoàng gia Australia HMS Sheean cập bến cảng Hobart, Australia ngày 1/4. (Nguồn: Getty Images)
Trung Quốc sẽ bày tỏ thái độ gay gắt hơn với AUKUS thời gian tới. Trong ảnh, tàu ngầm Hải quân Hoàng gia Australia HMS Sheean cập bến cảng Hobart, Australia ngày 1/4. (Nguồn: Getty Images)

Từ cuộc đối đầu tại IAEA…

Ngày 2/10, ấn phẩm tiếng Anh tờ Trung Hoa Nhật báo (Trung Quốc) tuyên bố, Bắc Kinh đã giành chiến thắng ngoại giao tại Đại hội đồng lần thứ 66 của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) được tổ chức tại Vienna (Áo) từ ngày 26-30/9.

Phái đoàn Trung Quốc tham dự hội nghị đã “ngăn chặn” thành công nỗ lực của ba quốc gia AUKUS: theo đó, Mỹ, Anh và Australia đã đề xuất sửa đổi nghị quyết về các biện pháp đảm bảo an toàn của IAEA nhằm “minh oan” cho thỏa thuận trong khuôn khổ Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT).

Tuy nhiên, bài báo cho rằng, do sự phản đối của Trung Quốc, ba quốc gia AUKUS cuối cùng đã phải rút lại đề xuất sửa đổi. Trả lời phỏng vấn sau hội nghị IAEA, Đại sứ Trung Quốc tại Liên hợp quốc Trương Quân đã mô tả các cuộc trao đổi về tàu ngầm hạt nhân tại hội nghị là “quyết liệt chưa từng có” và “quan trọng chưa từng có”. Mặc dù vậy, cũng có một số thông tin cho rằng, nghị quyết chống AUKUS do Trung Quốc tài trợ cũng đã bị chặn tại hội nghị.

Trận chiến ngoại giao tại hội nghị IAEA chỉ là một trong hàng loạt các thách thức và pháp lý do Trung Quốc triển khai nhằm chống lại AUKUS trong khuôn khổ NPT. Kể từ khi AUKUS xuất hiện, Bắc Kinh đã chỉ trích gay gắt, cho rằng thỏa thuận này gây rủi ro cho phổ biến vũ khí hạt nhân, khơi mào chạy đua vũ trang và phá hoại hòa bình cũng như sự ổn định khu vực.

Tháng 7/2022, hai viện trực thuộc nhà nước Trung Quốc, Hiệp hội giải trừ quân bị và kiểm soát vũ khí Trung Quốc và Viện Chiến lược công nghiệp hạt nhân Trung Quốc, đã cùng nhau công bố báo cáo về AUKUS.

Báo cáo dài 12.000 từ có tiêu đề Một âm mưu nguy hiểm: Nguy cơ phổ biến vũ khí hạt nhân từ việc hợp tác SSN trong bối cảnh AUKUS nhận định rằng, thỏa thuận này là “hành động phổ biến vũ khí hạt nhân trắng trợn” và “vi phạm nghiêm trọng” mục tiêu, mục đích của NPT. Theo đó, thỏa thuận đã thiết lập “tiền lệ nguy hiểm” khi chuyển giao vật liệu hạt nhân cấp vũ khí từ các bên có vũ khí hạt nhân (Mỹ và Anh) sang một bên không có vũ khí hạt nhân (Australia).

Tuy nhiên, phản ứng của Bắc Kinh đã vượt ra ngoài chỉ trích đơn thuần. Từ tháng 11/2021, theo yêu cầu Trung Quốc, vấn đề tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân đã được đưa vào chương trình nghị sự tại các cuộc họp của Hội đồng Thống đốc IAEA để tranh luận.

Đáng chú ý, tại cuộc họp của Hội đồng IAEA từ ngày 12-16/9, Trung Quốc đã chỉ trích gay gắt Tổng giám đốc Rafael Grossi sau khi ông công bố báo cáo về sự tham gia của cơ quan này với các bên AUKUS để tìm ra các biện pháp bảo vệ trong quá trình hợp tác chế tạo tàu ngầm.

Các hành động mạnh mẽ của Bắc Kinh tại IAEA phản ánh sự lo lắng sâu sắc của nước này về tác động của AUKUS đối với lợi ích an ninh quốc gia của Trung Quốc. Các nhà phân tích an ninh Trung Quốc phần lớn coi AUKUS về cơ bản là một nhóm quân sự chống Trung Quốc, được hình thành như một phần trong chiến lược cạnh tranh của Mỹ với Trung Quốc và đại diện cho “bước đi quan trọng” của Mỹ nhằm xây dựng một “NATO châu Á - Thái Bình Dương”.

…tới quan ngại về “lấp đầy khoảng trống”

Một nhà nghiên cứu từ Viện Pangoal (Trung Quốc) nhận định, AUKUS sẽ “lấp đầy khoảng trống” về hợp tác quân sự trong chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ, vốn là điểm yếu chính của nhóm Bộ tứ.

Theo chuyên gia này, Bộ tứ cạnh tranh với Trung Quốc trong chuỗi cung ứng, phát triển cơ sở hạ tầng, an ninh không gian và mạng song chỉ có tiềm năng hợp tác hạn chế trên khía cạnh quân sự, quốc phòng.

Ngược lại, AUKUS phản ánh sự đổi mới về hợp tác quân sự của Mỹ ở khu vực. AUKUS có thể nhanh chóng tăng cường khả năng quân sự, đẩy nhanh việc tích hợp các hệ thống hoạt động quân sự các đồng minh của Mỹ, cũng như duy trì và nâng cao ưu thế quân sự của liên minh do Washington lãnh đạo trong khu vực.

Ngoài lo ngại về mối đe dọa quân sự trực tiếp do AUKUS và các hợp tác công nghệ quân sự quan trọng khác, giới phân tích Trung Quốc lo lắng về tác động rộng lớn hơn của AUKUS đối với môi trường an ninh bên ngoài.

Giáo sư Li Hai Dong, Viện Quan hệ quốc tế, Học viện Ngoại giao Trung Quốc lưu ý rằng, AUKUS gần như là một “bản sao” của chiến lược hậu Chiến tranh Lạnh của Mỹ thông qua mở rộng NATO, loại bỏ ảnh hưởng của Nga về an ninh châu Âu. Ông cảnh báo Trung Quốc nên tránh bị “biến thành một nước Nga khác”, lưu ý những thách thức bên ngoài nghiệt ngã mà Trung Quốc phải đối mặt.

Vai trò của Australia trong nhóm AUKUS và tác động đối với quan hệ Australia-Trung Quốc cũng là tâm điểm phân tích. Một nhà phân tích Trung Quốc lưu ý Australia có nguy cơ trở thành “tuyến đầu” của Mỹ ở Tây Thái Bình Dương, khi Canberra đang dần đứng về phía Washington. Điều này cũng đòi hỏi Australia phải hội nhập sâu hơn vào hệ thống tác chiến của quân đội Mỹ, đồng thời khiến nước này xa Trung Quốc trên mọi khía cạnh của quan hệ song phương, qua đó tăng nguy cơ xung đột quân sự.

Mỹ, Anh, Australia ra tuyên bố kỷ niệm 1 năm hình thành liên minh AUKUS với 'những bước tiến đáng kể'

Mỹ, Anh, Australia ra tuyên bố kỷ niệm 1 năm hình thành liên minh AUKUS với 'những bước tiến đáng kể'

Lãnh đạo các nước Mỹ, Anh và Australia ngày 23/9 ra tuyên bố nhân dịp kỷ niệm 1 năm hình thành thỏa thuận an ninh ...

Trung Quốc cáo buộc liên minh AUKUS bắt IAEA làm 'con tin' hòng phổ biến vũ khí hạt nhân

Trung Quốc cáo buộc liên minh AUKUS bắt IAEA làm 'con tin' hòng phổ biến vũ khí hạt nhân

Trong văn bản gửi các thành viên Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), Trung Quốc cáo buộc liên minh AUKUS đang tìm ...

Trung Quốc muốn IAEA bàn về AUKUS, Nga sẵn sàng làm điều này ở Ukraine

Trung Quốc muốn IAEA bàn về AUKUS, Nga sẵn sàng làm điều này ở Ukraine

Trung Quốc cho rằng IAEA cần thảo luận thêm về thỏa thuận an ninh AUKUS, trong khi Nga khẳng định sẵn sàng cho tổ chức ...

Liên hợp quốc khẳng định không có thẩm quyền đánh giá về thỏa thuận AUKUS

Liên hợp quốc khẳng định không có thẩm quyền đánh giá về thỏa thuận AUKUS

Chủ tịch Hội nghị đánh giá lại Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) Gustavo Zlauvinen cho rằng, quyền quyết định xem ...

IAEA cảnh báo AUKUS về dự án tàu ngầm hạt nhân của Australia

IAEA cảnh báo AUKUS về dự án tàu ngầm hạt nhân của Australia

Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cảnh báo, dự án mua tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân của Australia có ...

(theo International Affairs)
Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Đọc thêm

Cận cảnh xe Sedan điện BYD Han L phiên bản động cơ đôi 4WD

Cận cảnh xe Sedan điện BYD Han L phiên bản động cơ đôi 4WD

BYD Han L phiên bản động cơ đôi 4WD (dẫn động bốn bánh) sở hữu hiệu suất ấn tượng với công suất tối đa lên tới 1.086 mã lực, mang ...
Thủ tục đổi giấy phép lái xe các hạng mới nhất năm 2025

Thủ tục đổi giấy phép lái xe các hạng mới nhất năm 2025

Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về thủ tục đổi giấy phép lái xe các hạng mới nhất năm 2025.
Tái hiện cuộc đời Bí thư Thành ủy đầu tiên của Hà Nội trên sân khấu nhạc kịch

Tái hiện cuộc đời Bí thư Thành ủy đầu tiên của Hà Nội trên sân khấu nhạc kịch

Nhà hát Tuổi trẻ ra mắt vở nhạc kịch 'Lửa từ Đất' tái hiện cuộc đời và sự nghiệp của đồng chí Nguyễn Ngọc Vũ, Bí thư Thành ủy đầu ...
Lần đầu tiên sau 3 năm xung đột Ukraine, Mỹ có hành động cứng rắn tỏ rõ quan điểm, Kiev không còn hy vọng gì ở Washington?

Lần đầu tiên sau 3 năm xung đột Ukraine, Mỹ có hành động cứng rắn tỏ rõ quan điểm, Kiev không còn hy vọng gì ở Washington?

Mỹ đã từ chối đồng bảo trợ cho dự thảo nghị quyết của Đaị hội đồng LHQ trong đó ủng hộ toàn vẹn lãnh thổ của Kiev và yêu cầu ...
Chỉ trích BRICS phá hủy đồng USD, ông Trump dọa áp thuế 150%, nhắc đến nguy cơ với Nhân dân tệ

Chỉ trích BRICS phá hủy đồng USD, ông Trump dọa áp thuế 150%, nhắc đến nguy cơ với Nhân dân tệ

Ông Trump chỉ trích gay gắt ý định của các nước BRICS trong việc phá hủy đồng USD và nỗ lực thiết lập một đồng tiền mới.
Triển vọng tài năng trẻ VĐV bóng chuyền nữ Phạm Quỳnh Hương

Triển vọng tài năng trẻ VĐV bóng chuyền nữ Phạm Quỳnh Hương

Dù mới 17 tuổi nhưng chủ công Phạm Quỳnh Hương được đôn lên đội 1 Binh chủng Thông tin tham dự các giải đấu bóng chuyền ở mùa giải 2025.
Lần đầu tiên sau 3 năm xung đột Ukraine, Mỹ có hành động cứng rắn tỏ rõ quan điểm, Kiev không còn hy vọng gì ở Washington?

Lần đầu tiên sau 3 năm xung đột Ukraine, Mỹ có hành động cứng rắn tỏ rõ quan điểm, Kiev không còn hy vọng gì ở Washington?

Mỹ đã từ chối đồng bảo trợ cho dự thảo nghị quyết của Đaị hội đồng LHQ trong đó ủng hộ toàn vẹn lãnh thổ của Kiev và yêu cầu Nga rút quân.
Anh đi bước chiến lược nhằm cải thiện quan hệ ngoại giao với Trung Quốc?

Anh đi bước chiến lược nhằm cải thiện quan hệ ngoại giao với Trung Quốc?

Anh đã chọn nhà ngoại giao có thể nói tiếng Quan Thoại, có cha từng là thống đốc Hong Kong, làm đại sứ tiếp theo tại Trung Quốc vào cuối năm nay.
Khai mạc Hội nghị Ngoại trưởng G20: Tổng thống Nam Phi nhắc nhở về 'chất keo gắn kết' thế giới, trấn an việc thiếu vắng Ngoại trưởng Mỹ

Khai mạc Hội nghị Ngoại trưởng G20: Tổng thống Nam Phi nhắc nhở về 'chất keo gắn kết' thế giới, trấn an việc thiếu vắng Ngoại trưởng Mỹ

G20 phải tiếp tục ủng hộ các giải pháp ngoại giao cho các cuộc xung đột và điều quan trọng cần ghi nhớ rằng hợp tác là sức mạnh lớn nhất.
Canada cam kết đứng về phía Kiev, Ukraine ca ngợi các đồng minh 'đang đúng hướng'

Canada cam kết đứng về phía Kiev, Ukraine ca ngợi các đồng minh 'đang đúng hướng'

Thủ tướng Justin Trudeau và Tổng thống Ukraine nhấn mạnh, bất cứ cuộc đàm phán nào nhằm chấm dứt xung đột với Nga đều phải có sự tham gia của Kiev.
Pháp chấm dứt kiểm soát một căn cứ tại Bờ Biển Ngà, bàn giao cho chủ nhà

Pháp chấm dứt kiểm soát một căn cứ tại Bờ Biển Ngà, bàn giao cho chủ nhà

Pháp khẳng định đang chuyển đổi sự hiện diện của mình ở Bờ Biển Ngà, chứ không phải biến mất.
Nga phản đối Anh triển khai binh sĩ tới Ukraine, Kiev thảo luận về các biện pháp hòa bình

Nga phản đối Anh triển khai binh sĩ tới Ukraine, Kiev thảo luận về các biện pháp hòa bình

Điện Kremlin ngày 20/2 khẳng định, Nga phản đối bất cứ kế hoạch nào của Anh về việc triển khai quân tới Ukraine như một phần của nhiệm vụ gìn giữ hòa bình.
Cuộc gặp Nga - Mỹ ở Riyadh và những bước tiến then chốt

Cuộc gặp Nga - Mỹ ở Riyadh và những bước tiến then chốt

Cuộc gặp lịch sử giữa hai ngoại trưởng Nga - Mỹ kéo dài hơn bốn giờ ở thủ đô Riyadh, Saudi Arabia đã đạt được một số kết quả bước đầu...
ASEAN khó 'né' ông Trump nhưng có phương thức hiệu nghiệm của riêng mình

ASEAN khó 'né' ông Trump nhưng có phương thức hiệu nghiệm của riêng mình

ASEAN đã chứng minh rằng bất chấp sự đa dạng và quan điểm khác nhau, sự đồng thuận vẫn là nguyên tắc cơ bản.
Thủ tướng Ấn Độ thăm Mỹ: Bạn cũ, lợi ích mới

Thủ tướng Ấn Độ thăm Mỹ: Bạn cũ, lợi ích mới

Mối giao tình giữa hai nhà lãnh đạo cùng nhiều lợi ích song trùng là động lực thúc đẩy quan hệ Mỹ-Ấn tiến về phía trước.
Gió đổi chiều trong quan hệ đồng minh Mỹ-Nhật

Gió đổi chiều trong quan hệ đồng minh Mỹ-Nhật

Cuộc gặp đầu tiên giữa Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng hôm 7/2 đã diễn ra một cách 'ấm áp'.
Thủ tướng Thái Lan thăm Trung Quốc: Khởi hành đầu năm, khai mở kỳ vọng

Thủ tướng Thái Lan thăm Trung Quốc: Khởi hành đầu năm, khai mở kỳ vọng

Chuyến 'du Xuân' của Thủ tướng Thái Lan được kỳ vọng sẽ mang lại những kết quả cụ thể, mà trước mắt là vấn đề sầu riêng và an toàn du lịch...
Bước ngoặt mới trên chính trường Bỉ

Bước ngoặt mới trên chính trường Bỉ

Sau 239 ngày không có chính phủ, cuối cùng vào ngày 3/2, lãnh đạo đảng bảo thủ Liên minh Flemish mới (N-VA) Bart De Wever trở thành Thủ tướng Bỉ.
Vì sao máy bay chiến đấu tàng hình F-35 bị tỷ phú Elon Musk cho 'lên thớt'?

Vì sao máy bay chiến đấu tàng hình F-35 bị tỷ phú Elon Musk cho 'lên thớt'?

Chương trình máy bay chiến đấu F-35 có khả năng bị cắt giảm khi Ban Hiệu suất chính phủ (DOGE) do tỷ phú Elon Musk đứng đầu điều tra sổ sách.
Mong đợi gì từ Hội nghị An ninh Munich 2025

Mong đợi gì từ Hội nghị An ninh Munich 2025

Hội nghị An ninh Munich năm nay diễn ra trong bối cảnh thế giới đầy biến động, phân mảnh và khó lường.
Xung đột Nga-Ukraine: 'Cơ hội lịch sử' bị đánh mất

Xung đột Nga-Ukraine: 'Cơ hội lịch sử' bị đánh mất

Nga từng tin tưởng rằng, Thỏa thuận Minsk-2, ký kết cách đây 10 năm trước tại Belarus, là cơ hội lịch sử để chấm dứt xung đột ở miền Đông Ukraine.
Hội nghị Yalta: Cuộc gặp gỡ quyết định vận mệnh thế giới

Hội nghị Yalta: Cuộc gặp gỡ quyết định vận mệnh thế giới

Tròn 80 năm trước, Hội nghị Yalta không chỉ đánh dấu sự kết thúc của Thế chiến II mà còn khởi đầu trật tự thế giới mới.
Hiệp định Paris về Việt Nam: Ý nghĩa lịch sử và những bài học kinh nghiệm còn tươi mới

Hiệp định Paris về Việt Nam: Ý nghĩa lịch sử và những bài học kinh nghiệm còn tươi mới

Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, nhưng ý nghĩa và những bài học kinh nghiệm của Hiệp định Paris về Việt Nam vẫn nguyên giá trị.
Người đặt nền móng cho quan hệ Việt Nam-Trung Quốc

Người đặt nền móng cho quan hệ Việt Nam-Trung Quốc

Chủ tịch Hồ Chí Minh là người bạn lớn được nhân dân Trung Quốc vô cùng kính trọng và cũng là người đặt nền móng cho quan hệ Việt Nam-Trung Quốc.
Phiên bản di động