Từ R-7 đến Yars: Tại sao tên lửa hạt nhân ngày càng 'khôn ngoan' hơn?

Hoàng Trung Hiếu
TGVN. 60 năm trước, vào tháng 1/1960, tổ hợp tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) R-7 đã được trang bị cho quân đội Liên Xô. R-7 là tổ hợp tên lửa đạn đạo xuyên lục địa đầu tiên trên thế giới trải qua cuộc thử nghiệm (năm 1957) và tên lửa ICBM thứ hai được đưa vào biên chế. 
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
tu r 7 den yars tai sao ten lua hat nhan tro nen nhe hon Lầu Năm Góc thừa nhận Mỹ tụt hậu về vũ khí siêu thanh
tu r 7 den yars tai sao ten lua hat nhan tro nen nhe hon Tìm hiểu độ 'khủng' của thẻ nhớ SD 'trâu' nhất thế giới
tu r 7 den yars tai sao ten lua hat nhan tro nen nhe hon
Tổ hợp tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) R-7. (Nguồn: Sputnik)

Trong những năm sau đó, các loại tên lửa ICBM trở nên "khôn ngoan" hơn nhiều, trở nên nhẹ hơn, thậm chí còn nguy hiểm hơn. Dưới đây là bài viết về quá trình phát triển vũ khí chiến lược của Liên Xô và Nga.

Tên lửa đầu tiên được trang bị cho Lực lượng tên lửa chiến lược

Vào những năm 1950, Phòng thiết kế của Sergei Korolyov đã được giao nhiệm vụ phát triển tổ hợp tên lửa tầm xa mang đầu đạn hạt nhân. Để thử nghiệm các loại vũ khí mới, tại Kazakhstan đã xây dựng sân tập Baikonur - sân bay vũ trụ tương lai. Vào tháng 8/1957, tên lửa R-7 (Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương - NATO định danh là SS-60) đã được thử nghiệm thành công. Tháng 10 cùng năm, R-7 đã đưa lên quỹ đạo vệ tinh nhân tạo đầu tiên trên thế giới. Tháng 1/1960, sư đoàn đầu tiên của Lực lượng Tên lửa Chiến lược được thành lập và được trang bị tên lửa R-7.

Tên lửa hai tầng dùng nhiên liệu tương đối an toàn và không độc hại - oxy lỏng được trộn với dầu hỏa. Tên lửa nặng 260 tấn có thể mang một đầu đạn hạt nhân nặng 3 tấn với đương lượng nổ 1,5 megaton. Tuy nhiên, R-7 có kích thước quá lớn, do đó, nó không thể được ngụy trang tốt tại vị trí xuất phát, và phải mất một thời gian dài để chuẩn bị phóng. Chính bởi vậy, Liên Xô đã từ chối sử dụng R-7 như phương tiện vận chuyển vũ khí hạt nhân. Nhưng, như được biết, sau đó nhiều loại tên lửa đạn đạo đưa các tàu vũ trụ hoặc vệ tinh nhân tạo lên quỹ đạo quanh Trái đất đã được phát triển trên cơ sở R-7.

Tên lửa cần phải nhẹ hơn

Quân đội có nhu cầu về một loại tên lửa mạnh hơn nhưng nhỏ gọn hơn. Phòng thiết kế của Sergei Korolyov đã phát triển tên lửa đạn đạo liên lục địa R-9A (NATO định danh là SS-8).

R-9A nặng 80 tấn cũng dùng nhiên liệu oxy lỏng được trộn với dầu hỏa, nhưng có động cơ mạnh hơn. Tên lửa có thể mang đầu đạn có sức công phá 1,6 hoặc 5 megaton, tầm bay xa từ 12.000 đến 16.000 km.

R-9A là tên lửa đạn đạo liên lục địa đầu tiên của Liên Xô được phóng từ các silo cố định trong lòng đất. Khi ở trong hầm phóng, tên lửa ở mức độ sẵn sàng chiến đấu cao, tuy nhiên, còn phải nạp nhiên liệu lỏng vào tên lửa, nên mất một thời gian khá dài để chuẩn bị cho việc phóng. Ngay sau khi có khả năng, vào giữa những năm 1970, R-9A cũng bị Liên Xô loại bỏ, và các loại tên lửa ICBM mới đã thay thế nó.

Tên lửa UR-100 nhỏ gọn của Viện sĩ Chelomei

Để đạt được sự cân bằng hạt nhân với Mỹ, Liên Xô cần phải phát triển hệ thống tên lửa chiến lược có thể được sản xuất hàng loạt. Và Phòng thiết kế dưới sự lãnh đạo của Vladimir Chelomei đã phát triển tên lửa UR-100 (NATO định danh là SS-11).

Tên lửa có trọng lượng 50 tấn được trang bị cho quân đội vào năm 1967. UR-100 được đặt trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu, có thể được giữ trong hầm phóng silo trong thời gian tới 10 năm, vì nó đã được nạp nhiên liệu tại nhà máy. Nhiên liệu và chất oxy hóa cũng khác - heptyl (CH3) 2NNH2 và nitơ tetrooxide N2O4. Các chất này rất độc hại nhưng bảo đảm việc phóng gần như ngay lập tức.

Tên lửa được phóng và được theo dõi từ xa theo lệnh vô tuyến. Mặc dù UR-100 mang theo đầu đạn đơn khối có sức công phá tương đối nhỏ - 1 megaton, nhưng, nhược điểm này được bù đắp bằng số lượng tên lửa ở tư thế sẵn sàng chiến đấu.

Trong năm 1972 đã xuất hiện phiên bản hiện đại hóa UR-100N (NATO định danh là SS-19) nặng tới 100 tấn có thể mang 6 đầu đạn tự dẫn phân hướng.

tu r 7 den yars tai sao ten lua hat nhan tro nen nhe hon
Tên lửa đạn đạo xuyên lục địa UR-100. (Nguồn: Sputnik)

Satan - “cơn ác mộng” của NATO

Song song với các dự án đó, Liên Xô đã phát triển các ICBM hạng nặng. Ví dụ, vào năm 1978, Lực lượng Tên lửa Chiến lược đã nhận tên lửa đạn đạo liên lục địa hai tầng mạnh nhất thế giới R-36M (NATO định danh là SS-18) được phát triển bởi Phòng thiết kế do hai viện sĩ Mikhail Yangel và Vladimir Utkin lãnh đạo.

Tên lửa nặng hơn 200 tấn có thể mang cả đầu đạn đơn nhất và đầu đạn tách rời với sức công phá 25 megatons và tầm bắn hơn 11.000 km. Không phải ngẫu nhiên mà ở phương Tây, loại tên lửa này được gọi là "Satan". Ngoài ra, R-36M đã được đưa vào Sách kỷ lục Guinness. Vào năm 1988, Liên Xô đã đưa phiên bản hiện đại hóa R-36M2 Voevoda vào trực chiến.

Đặc điểm của dòng tên lửa R-36 là kỹ thuật phóng được gọi là "phóng lạnh". Để phóng tên lửa, đầu tiên, một động cơ nhiên liệu rắn được gọi là động cơ phóng được sử dụng, đẩy toàn bộ tên lửa rời khỏi giếng phóng, sau đó, động cơ phóng được tách ra, lúc này, động cơ chính sử dụng nhiên liệu lỏng mới hoạt động. Kỹ thuật phóng này vẫn được áp dụng cho đến ngày nay.

tu r 7 den yars tai sao ten lua hat nhan tro nen nhe hon
Hệ thống tên lửa thế hệ thứ năm "Yars" tại cuộc diễn tập phối thuộc nhân Ngày Chiến thắng. (Nguồn: Sputnik)
tu r 7 den yars tai sao ten lua hat nhan tro nen nhe hon Lợi thế của súng ngắn Nga so với súng phương Tây

TGVN. Tạp chí National Interest của Mỹ gọi tính tin cậy và dễ sử dụng là những ưu điểm chính của súng ngắn Nga. National ...

tu r 7 den yars tai sao ten lua hat nhan tro nen nhe hon NSA phát hiện lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng ở Windows 10

TGVN. Cơ quan Bảo mật Quốc gia (NSA) Mỹ đã phát hiện có lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng trên hệ điều hành Windows 10 ...

tu r 7 den yars tai sao ten lua hat nhan tro nen nhe hon Nga lên kế hoạch sản xuất hàng loạt máy bay ném bom tối tân

Kế hoạch sản xuất hàng loạt máy bay ném bom tầm xa PAK DA đầy triển vọng, dự kiến được Nga triển khai vào năm ...

(theo Sputnik)

Đọc thêm

Hoa hậu Hà Kiều Anh rạng rỡ dưới ánh nắng cùng những mẫu đầm Xuân Hè

Hoa hậu Hà Kiều Anh rạng rỡ dưới ánh nắng cùng những mẫu đầm Xuân Hè

Hoa hậu Hà Kiều Anh tôn vẻ rạng rỡ, trẻ trung qua những mẫu đầm họa tiết hoa mai - đào của bộ đôi Vũ Ngọc và Son.
Bị phạt 464 triệu USD, tỷ phú Donald Trump... không đủ tiền mặt để kháng cáo dù sắp đến hạn, điều gì sẽ xảy ra?

Bị phạt 464 triệu USD, tỷ phú Donald Trump... không đủ tiền mặt để kháng cáo dù sắp đến hạn, điều gì sẽ xảy ra?

Ông Donald Trump phải nộp phạt tổng cộng 464 triệu USD liên quan vụ kiện vì tội gian lận tài chính ở New York.
Triển lãm mỹ thuật kỷ niệm 70 năm ngày Chiến thắng Điện Biên Phủ sẽ diễn ra vào tháng 5/2024

Triển lãm mỹ thuật kỷ niệm 70 năm ngày Chiến thắng Điện Biên Phủ sẽ diễn ra vào tháng 5/2024

Baoquocte.vn. Triển lãm kỷ niệm 70 năm ngày Chiến thắng Điện Biên Phủ là dịp để công chúng yêu nghệ thuật ôn lại những bài học lịch sử giá trị của ...
Trạm cứu hộ trái tim tập 5: Nghĩa đi chơi cùng An Nhiên thì bắt gặp vợ

Trạm cứu hộ trái tim tập 5: Nghĩa đi chơi cùng An Nhiên thì bắt gặp vợ

Trạm cứu hộ trái tim tập 5, Nghĩa suýt lộ bí mật khi đi chơi cùng An Nhiên tại trung tâm thương mại.
Hoa anh đào nở rộ kỷ lục tại Washington (Mỹ)

Hoa anh đào nở rộ kỷ lục tại Washington (Mỹ)

Thời tiết ấm áp đặc biệt vào tháng 3 năm nay khiến hoa anh đào ở thủ đô Washington, Mỹ nở rộ vào hôm 17/3 vừa qua.
Cách chặn trang web tự mở trên điện thoại Android siêu đơn giản

Cách chặn trang web tự mở trên điện thoại Android siêu đơn giản

Biết cách chặn trang web tự mở trên điện thoại Android không chỉ giúp bảo vệ dữ liệu cá nhân mà còn giúp tối ưu hóa trải nghiệm duyệt web. ...
Bước chạy đà ấn tượng

Bước chạy đà ấn tượng

Với Thông điệp liên bang mạnh mẽ, đường như đương kim Tổng thống Joe Biden đã có bước chạy đà ấn tượng cho màn tái đấu giữa hai 'người quen cũ'.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Màn song đấu tái hiện

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Màn song đấu tái hiện

Từ nay đến khi cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra vào tháng 11 tới, nhiều bất ngờ sẽ còn xảy ra...
Chỗ dựa tinh thần của Tổng thống Palestine

Chỗ dựa tinh thần của Tổng thống Palestine

Việc Tổng thống Palestine lựa chọn đến thăm Thổ Nhĩ Kỳ trong thời điểm hiện nay có thể coi là quyết định khôn khéo.
Xung đột Nga-Ukaine, động thái mới và dự báo cục diện, kết cục

Xung đột Nga-Ukaine, động thái mới và dự báo cục diện, kết cục

Cuộc xung đột ở Ukraine bước sang năm thứ ba khó đoán định.
Nhóm Visegrad: Phép cộng không đơn giản

Nhóm Visegrad: Phép cộng không đơn giản

Kết quả Hội nghị thượng đỉnh nhóm Visegrad vừa diễn ra tại Czech, một lần nữa cho thấy các thành viên của nhóm lại không cùng nhìn về một hướng.
NATO kết nạp Thụy Điển, một nước cờ khó lường trên bàn cờ thế cuộc

NATO kết nạp Thụy Điển, một nước cờ khó lường trên bàn cờ thế cuộc

Điều gì đến cũng sẽ đến. Đó là cảm nhận của nhiều chuyên gia, học giả quốc tế đối với việc Quốc hội Hungary bỏ phiếu chấp thuận Thụy Điển gia nhập NATO.
Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Trước khủng hoảng nhân đạo đáng báo động, quốc tế vẫn đang trông chờ vào các cuộc đàm phán giữa Israel và Hamas về một lệnh ngừng bắn.
'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' của quan hệ Iran với Saudi Arabia sau một năm nối lại quan hệ ngoại giao khơi dậy niềm lạc quan giữa một Trung Đông đầy bất ổn.
Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Chính sách ngoại giao tình báo của Ấn Độ phù hợp với chiến lược xây dựng liên minh khu vực và toàn cầu hiện nay của nước này.
Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Chiến dịch tranh cử tại Mỹ đang trở nên gay cấn vào Siêu thứ Ba với hy vọng là ngày 'bội thu' của các ứng cử viên.
Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Thủ tướng chính quyền Palestine đệ đơn từ chức hôm 26/2 nhằm tạo điều kiện đạt đồng thuận về các thỏa thuận liên quan đến việc quản lý Gaza thời hậu xung đột.
50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

Mối quan hệ đối tác vững chắc giữa Australia và ASEAN sẽ góp phần thúc đẩy ổn định, hòa bình tại khu vực cũng như trên thế giới.
Phiên bản di động