Từ TikTok đến RedNote: Cuộc 'di cư' văn hoá vượt ranh giới địa chính trị

Ngọc Anh
Giữa những tranh cãi về việc TikTok bị cấm tại Mỹ, thay vì chuyển sang các nền tảng thay thế như YouTube Shorts hay Instagram Reels, hàng trăm nghìn người dùng TikTok đã chuyển sang RedNote, nền tảng mạng xã hội của Trung Quốc còn được biết đến với tên gọi Xiaohongshu.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Từ TikTok đến RedNote: Cuộc 'di cư' văn hoá số vượt qua ranh giới địa chính trị
Bài viết "From TikTok to RedNote: a digital migration that defies geopolitics" đăng tải trên South China Morning Post ngày 22/1.

Thúc đẩy giao lưu liên văn hoá

Trong bài viết "From TikTok to RedNote: a digital migration that defies geopolitics", Phó Giáo sư Xin Wang (*) cho rằng, cuộc "di cư" hàng loạt này diễn ra cùng lúc với những gì mà Đại sứ Mỹ sắp mãn nhiệm tại Trung Quốc Nicholas Burns mô tả trong một phỏng vấn gần đây với tờ The Wall Street Journal. Ông Burns đã nêu ý tưởng về một “cuộc chiến trong hòa bình” nhằm giới thiệu cho người dân Trung Quốc thấy “bộ mặt thật của xã hội Mỹ”. Thế nhưng giờ đây, người dùng mạng xã hội Mỹ lại là minh chứng cho ý tưởng này khi đổ xô tìm hiểu về xã hội Trung Quốc bằng cách tham gia một nền tảng của Trung Quốc.

Ông Wang chỉ rõ, những “người tị nạn TikTok” đang làm nhiều hơn việc chỉ tìm một nền tảng mới nhằm chia sẻ nội dung. Họ tham gia vào một hình thức phản kháng số, thách thức các động lực quyền lực truyền thống trong truyền thông xã hội và truyền thông đại chúng. Những người dùng này tự nguyện bước vào một không gian số bằng tiếng Trung, đảo ngược dòng chảy điển hình của sự di cư mạng xã hội toàn cầu.

Điều làm cho cuộc "di cư" này đáng chú ý không chỉ ở quy mô mà còn ở bản chất của nó. Người dùng vừa đăng tải nội dung vừa chủ động tương tác với người dùng Internet Trung Quốc, tạo nội dung song ngữ, tìm kiếm bạn học ngôn ngữ và thậm chí giúp đỡ nhau làm bài tập.

Từ TikTok đến RedNote: Cuộc 'di cư' văn hoá số vượt qua ranh giới địa chính trị
Nhiều người dùng TikTok Mỹ chuyển sang ứng dụng RedNote (Xiaohongshu) của Trung Quốc sau khi nền tảng này bị cấm tại Mỹ. (Nguồn: South China Morning Post)

Đặc biệt, theo ông Wang, hiện tượng "di cư" trên không gian mạng này cũng phản ánh về sự giao tiếp xuyên văn hóa trong thời đại siêu kết nối hiện nay. Trong khi chính phủ tiêu tốn hàng triệu USD cho các chương trình trao đổi văn hóa, những "người di cư kỹ thuật số" này lại đạt được sự thấu hiểu văn hóa hơn thông qua các meme, học hỏi ngôn ngữ và tìm hiểu về cuộc sống hàng ngày cũng như thực tế xã hội của nhau.

Có thể nói, giờ đây RedNote đã trở thành một lớp học số, góp phần vào sự thấu hiểu liên văn hóa. Người dùng Mỹ chia sẻ về những khó khăn trong chi phí y tế, công việc và nợ sinh viên, người dùng Trung Quốc lại đưa đến góc nhìn về cuộc sống hàng ngày tại đất nước tỷ dân.

Tin liên quan
TikTok TikTok 'gặp nạn', người dân Mỹ 'đổ xô' dùng mạng xã hội Trung Quốc

Không cần bất cứ sự thúc đẩy từ tổ chức nào, người dùng tự phát triển các phương pháp dịch thuật riêng và xây dựng cầu nối vượt lên ranh giới ngôn ngữ và văn hóa. Họ sử dụng công cụ dịch thuật AI, sáng tạo những trò đùa chung và phát triển các hình thức giao tiếp số mới bất chấp rào cản ngôn ngữ.

Là một nhà giáo dục có cái tích cực về giáo dục liên văn hóa, ông Xin Wang bày tỏ vui mừng khi thấy mọi người từ nhiều tầng lớp, thế hệ, độ tuổi, giới tính và ngôn ngữ tham gia vào cuộc đối thoại liên văn hóa và xuyên biên giới này. Điều này cũng vượt ra ngoài khuôn khổ của các trường đại học, chính trị nội bộ và địa chính trị.

Vị chuyên gia gọi hiện tượng này là "khoảnh khắc RedNote", đồng thời khẳng định đây không chỉ đơn thuần là một sự thay đổi nền tảng, mà còn là hình thức đối thoại dân sự kỹ thuật số và bất tuân. Khi chọn một nền tảng Trung Quốc thay vì các lựa chọn thay thế của phương Tây, người dùng Mỹ đang bác bỏ quan điểm chính trị phổ biến của phương Tây rằng các ứng dụng từ đất nước tỷ dân tiềm ẩn rủi ro an ninh. Hành động của họ chứng mình rằng, khi có cơ hội tương tác trực tiếp, cộng đồng mạng hoàn toàn có thể vượt qua những căng thẳng địa chính trị; phá vỡ những định kiến về quyền kiểm soát không gian số và khả năng tự quyết của người dùng trước các rào cản chính trị. Trong khi các chính trị gia tranh cãi về an ninh dữ liệu và lợi ích quốc gia, người dùng Internet lại tự xây dựng những kênh giao tiếp riêng nhằm thúc đẩy sự thấu hiểu toàn cầu.

Ngoại giao nhân dân

Hơn hết, hiện tượng này cũng cho thấy tiềm năng chưa được khai phá của việc trao đổi văn hóa trong kỷ nguyên số. Trong khi các tổ chức truyền thống khó khăn khi thúc đẩy hiểu biết liên văn hóa, những "người di cư kỹ thuật số" này lại là minh chứng cho việc trao đổi văn hóa đích thực không cần các can thiệp từ chính phủ.

Ông Wang nhấn mạnh, khi các chính trị gia và chuyên gia truyền thông vẫn mải mê tranh luận về lệnh cấm nền tảng và vấn đề an ninh dữ liệu, có lẽ họ nên để ý đến những gì đang diễn ra trên Xiaohongshu. Chính trong cuộc "di cư kỹ thuật số" đầy bất ngờ này, chúng ta đang chứng kiến một điều phi thường: Sự trỗi dậy của ngoại giao nhân dân thực thụ.

Sức mạnh của các nền tảng số không đến từ công cụ giám sát hay ảnh hưởng chính trị mà ở chỗ chúng tạo ra không gian nơi con người có thể kết nối, học hỏi, thấu hiểu lần nhau nhau bất chấp rào cản văn hóa và ngôn ngữ. Các nền tảng số không thuộc phương Tây có thể trở thành lực lượng đối trọng trong bối cảnh truyền thông toàn cầu. Giờ đây, RedNote cũng có thể là cầu nối góp phần thu hẹp những chia rẽ toàn cầu ngày càng sâu sắc.

Từ TikTok đến RedNote: Cuộc 'di cư' văn hoá số vượt qua ranh giới địa chính trị
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã hoãn luật cấm TikTok vào ngày đầu tiên nhậm chức. (Nguồn: Getty)

Ngoài ra, ông Wang cho rằng, đối với những ai lo lắng về tương lai quan hệ Mỹ-Trung, dạng trao đổi văn hóa tự phát này đang thắp lên một tia hy vọng. Những "bức tường thông tin" do các chính phủ dựng lên dường như trở nên mong manh trước sức mạnh của sự tò mò và kết nối giữa con người. Nhiều người trẻ Mỹ chia sẻ trong các video trên RedNote cách họ nhìn nhận về Trung Quốc - vốn được hình thành qua nhiều năm tiếp xúc với truyền thông và giáo dục chính thống ở Mỹ - đã thay đổi nhờ những tương tác trực tiếp với cư dân mạng Trung Quốc. Đây chính là sức mạnh của trao đổi văn hóa giữa người với người, một sức mạnh vượt xa mọi thông điệp tuyên truyền.

Tuy nhiên, có thể một phần của cuộc "di cư" này sẽ đảo ngược bởi Tổng thống Mỹ Donald Trump đã hoãn luật cấm TikTok vào ngày đầu tiên nhậm chức.

Dù vậy, "khoảnh khắc RedNote" ở Mỹ không chỉ là một hiện tượng thú vị trong lịch sử chính trị và mạng xã hội của quốc gia này mà còn là một dấu mốc quan trọng, thay đổi cách chúng ta nhìn nhận về vai trò của các nền tảng số và sức mạnh của cộng đồng mạng trong việc thúc đẩy sự hiểu biết quốc tế. Đôi khi, những bước đột phá ngoại giao ý nghĩa nhất không diễn ra trong các phòng họp chính phủ mà lại bắt nguồn từ không gian số, nơi con người kết nối, trò chuyện và khám phá giá trị chung của nhân loại.

Tựu trung, cuộc chuyển dịch kỹ thuật số từ TikTok sang RedNote thực sự là minh chứng cho sức mạnh của kết nối con người trong thời đại công nghệ hiện nay. Bằng sự tò mò, tinh thần cởi mở, người dùng Mỹ và Trung Quốc đã vượt qua ranh giới văn hóa-chính trị, tạo nên một hình thức ngoại giao nhân dân đầy ý nghĩa. "Khoảnh khắc RedNote" này không chỉ mở ra cơ hội thúc đẩy sự hiểu biết quốc tế mà còn khẳng định những bước tiến lớn trong quan hệ toàn cầu dường như có thể xuất phát từ những hành động nhỏ bé và có phần tự phát của người bình thường.

(*) Ông Xin Wang là Phó Giáo sư chuyên ngành Nghiên cứu Trung Quốc, Giám đốc chương trình Nghiên cứu châu Á tại Đại học Baylor, bang Texas. Nghiên cứu của ông tập trung vào các vấn đề về giai cấp xã hội, sự thay đổi văn hóa và giáo dục ở Trung Quốc.

Mỹ thừa nhận 'cởi trói' cho Ukraine trong sử dụng vũ khí tầm xa, Nga tố vượt mọi ranh giới đỏ

Mỹ thừa nhận 'cởi trói' cho Ukraine trong sử dụng vũ khí tầm xa, Nga tố vượt mọi ranh giới đỏ

Ngày 25/11, điều phối viên Hội đồng An ninh quốc gia Nhà Trắng John Kirby tuyên bố, Mỹ đã hướng dẫn cho lực lượng vũ ...

'Nước cờ' Greenland của Tổng thống đắc cử Mỹ soi chiếu cuộc cạnh tranh địa chính trị tại Bắc Cực

'Nước cờ' Greenland của Tổng thống đắc cử Mỹ soi chiếu cuộc cạnh tranh địa chính trị tại Bắc Cực

Khi biến đổi khí hậu đẩy nhanh tốc độ tan băng ở Bắc Cực, mở ra các tuyến đường vận tải mới và cơ hội ...

TikTok chịu 'phạt khủng' vì lan truyền thử thách nguy hiểm gây chết người

TikTok chịu 'phạt khủng' vì lan truyền thử thách nguy hiểm gây chết người

Tòa án Tối cao Venezuela đã áp dụng mức phạt 10 triệu USD đối với TikTok vì các thử thách nguy hiểm trên nền tảng ...

Tổng thống Mỹ đắc cử ra tay cứu TikTok một 'bàn thua'

Tổng thống Mỹ đắc cử ra tay cứu TikTok một 'bàn thua'

Ngày 19/1, TikTok đã khôi phục hoạt động tại Mỹ sau một thời gian ngắn bị gián đoạn ngừng cung cấp dịch vụ, khi luật ...

Ông Trump đã 'cứu' TikTok, vì sao Google và Apple vẫn lo?

Ông Trump đã 'cứu' TikTok, vì sao Google và Apple vẫn lo?

Các chuyên gia pháp lý cho biết, dù cho có sắc lệnh của ông Trump, các nhà cung cấp dịch vụ và nhà phân phối ...

(theo South China Morning Post)

Đọc thêm

Hàng Việt trước nguy cơ gia tăng phòng vệ thương mại từ Mỹ

Hàng Việt trước nguy cơ gia tăng phòng vệ thương mại từ Mỹ

Hàng Việt sang Mỹ trong năm 2025 cần cẩn trọng hơn trước chính sách thương mại mới của nước này, cùng với đó là rủi ro gia tăng từ phòng ...
65 doanh nghiệp Việt Nam góp mặt tại 'sân chơi' của các thương hiệu mạnh

65 doanh nghiệp Việt Nam góp mặt tại 'sân chơi' của các thương hiệu mạnh

Việt Nam có 65 doanh nghiệp trưng bày sản phẩm tại Ambiente 2025 - Hội chợ hàng đầu thế giới về hàng tiêu dùng, thủ công mỹ nghệ và trang ...
Các nhà quản lý quỹ đầu tư châu Á 'đau đầu' vì thuế quan Mỹ

Các nhà quản lý quỹ đầu tư châu Á 'đau đầu' vì thuế quan Mỹ

Các biện pháp áp thuế quan mạnh tay và sự thay đổi chính sách liên tục từ chính quyền mới của Mỹ tạo ra thách thức lớn cho các nhà ...
Sau Tết, lãi suất nhiều ngân hàng biến động trái chiều

Sau Tết, lãi suất nhiều ngân hàng biến động trái chiều

Ngay trong tuần làm việc đầu tiên sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, lãi suất tại nhiều ngân hàng đã có những biến động trái chiều.
'Cha đẻ' của Namibia, cựu Tổng thống Sam Nujoma qua đời

'Cha đẻ' của Namibia, cựu Tổng thống Sam Nujoma qua đời

Cựu Tổng thống Sam Nujoma, người được tôn kính vì đã lãnh đạo Namibia giành độc lập vào năm 1990, đã qua đời ở tuổi 95 vào ngày 8/2.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh dự Lễ khai hội chùa Tam Chúc

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh dự Lễ khai hội chùa Tam Chúc

Ngày 9/2, chùa Tam Chúc, thị xã Kim Bảng (Hà Nam) đã tổ chức Lễ khai hội Xuân Tam Chúc 2025 với chủ đề 'Tam Chúc - Linh thiêng hội ...
'Cha đẻ' của Namibia, cựu Tổng thống Sam Nujoma qua đời

'Cha đẻ' của Namibia, cựu Tổng thống Sam Nujoma qua đời

Cựu Tổng thống Sam Nujoma, người được tôn kính vì đã lãnh đạo Namibia giành độc lập vào năm 1990, đã qua đời ở tuổi 95 vào ngày 8/2.
Vấn đề hạt nhân: Tổng thống Trump thích đàm phán với Iran thay vì ném bom, Nga nói 'Mỹ không muốn đối thoại nghiêm túc'

Vấn đề hạt nhân: Tổng thống Trump thích đàm phán với Iran thay vì ném bom, Nga nói 'Mỹ không muốn đối thoại nghiêm túc'

Tổng thống Mỹ Donald Trump ưu tiên đàm phán hạt nhân với Iran. Trong khi đó, nhà ngoại giao Nga cho biết Mỹ chưa sẵn sàng thảo luận về giải trừ vũ khí hạt nhân.
Châu Phi kêu gọi ngừng bắn và tìm giải pháp lâu dài cho CHDC Congo

Châu Phi kêu gọi ngừng bắn và tìm giải pháp lâu dài cho CHDC Congo

Ngày 8/12, các nhà lãnh đạo châu Phi đã kêu gọi ngừng bắn tại CHDC Congo và ủng hộ tìm kiếm một giải pháp lâu dài cho cuộc xung đột.
Ecuador tạm thời đóng cửa biên giới với Colombia, Peru trước thềm bầu cử

Ecuador tạm thời đóng cửa biên giới với Colombia, Peru trước thềm bầu cử

Văn phòng Tổng thống Ecuador, ngày 9/2, xác nhận nước này tạm thời đóng cửa biên giới trên bộ với Colombia và Peru.
Triều Tiên cáo buộc Mỹ gây ra 'cấu trúc xung đột' mới, tuyên bố sẽ tăng cường lực lượng hạt nhân

Triều Tiên cáo buộc Mỹ gây ra 'cấu trúc xung đột' mới, tuyên bố sẽ tăng cường lực lượng hạt nhân

Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un đã cáo buộc Mỹ đứng sau các tranh chấp trên thế giới.
Lở đất ở Tứ Xuyên cấp độ cao nhất, 30 người mất tích, Trung Quốc huy động tổng lực tìm kiếm toàn diện

Lở đất ở Tứ Xuyên cấp độ cao nhất, 30 người mất tích, Trung Quốc huy động tổng lực tìm kiếm toàn diện

Theo các phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc, hơn 30 người đã mất tích sau một trận lở đất lớn ở Tây Nam nước này vào ngày 8/2.
Thủ tướng Thái Lan thăm Trung Quốc: Khởi hành đầu năm, khai mở kỳ vọng

Thủ tướng Thái Lan thăm Trung Quốc: Khởi hành đầu năm, khai mở kỳ vọng

Chuyến 'du Xuân' của Thủ tướng Thái Lan được kỳ vọng sẽ mang lại những kết quả cụ thể, mà trước mắt là vấn đề sầu riêng và an toàn du lịch...
Bước ngoặt mới trên chính trường Bỉ

Bước ngoặt mới trên chính trường Bỉ

Sau 239 ngày không có chính phủ, cuối cùng vào ngày 3/2, lãnh đạo đảng bảo thủ Liên minh Flemish mới (N-VA) Bart De Wever trở thành Thủ tướng Bỉ.
Dự báo chính sách của Tổng thống Trump (kỳ cuối): Tâm điểm châu Á-Thái Bình Dương và ‘biến số’ cạnh tranh Mỹ-Trung

Dự báo chính sách của Tổng thống Trump (kỳ cuối): Tâm điểm châu Á-Thái Bình Dương và ‘biến số’ cạnh tranh Mỹ-Trung

Cạnh tranh Mỹ-Trung dưới Chính quyền Trump 2.0 sẽ tiếp tục leo thang và định hình lại cục diện toàn cầu.
Dự báo chính sách của Tổng thống Trump (kỳ I): Kiến tạo tầm nhìn mang đậm ‘phong cách Trump’ về vai trò lãnh đạo của Mỹ

Dự báo chính sách của Tổng thống Trump (kỳ I): Kiến tạo tầm nhìn mang đậm ‘phong cách Trump’ về vai trò lãnh đạo của Mỹ

Đại sứ Hoàng Anh Tuấn nhận định 4 yếu tố tạo nên sức ảnh hưởng rất lớn của Tổng thống Trump và 5 thành tố của ‘học thuyết Trump’.
Viễn cảnh bán đảo Triều Tiên khi ông Trump trở lại

Viễn cảnh bán đảo Triều Tiên khi ông Trump trở lại

Việc ông Trump nhậm chức Tổng thống Mỹ lần hai dự báo sẽ mang đến những thay đổi lớn cho tình thế bế tắc ở bán đảo Triều Tiên.
Thủ tướng Justin Trudeau: Từ ‘con cưng’ hóa người dưng

Thủ tướng Justin Trudeau: Từ ‘con cưng’ hóa người dưng

Từng là một trong những nhà lãnh đạo có tỷ lệ ủng hộ cao nhất lịch sử Canada, Thủ tướng Justin Trudeau đã đánh mất sự tín nhiệm.
Hội nghị Yalta: Cuộc gặp gỡ quyết định vận mệnh thế giới

Hội nghị Yalta: Cuộc gặp gỡ quyết định vận mệnh thế giới

Tròn 80 năm trước, Hội nghị Yalta không chỉ đánh dấu sự kết thúc của Thế chiến II mà còn khởi đầu trật tự thế giới mới.
Hiệp định Paris về Việt Nam: Ý nghĩa lịch sử và những bài học kinh nghiệm còn tươi mới

Hiệp định Paris về Việt Nam: Ý nghĩa lịch sử và những bài học kinh nghiệm còn tươi mới

Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, nhưng ý nghĩa và những bài học kinh nghiệm của Hiệp định Paris về Việt Nam vẫn nguyên giá trị.
Người đặt nền móng cho quan hệ Việt Nam-Trung Quốc

Người đặt nền móng cho quan hệ Việt Nam-Trung Quốc

Chủ tịch Hồ Chí Minh là người bạn lớn được nhân dân Trung Quốc vô cùng kính trọng và cũng là người đặt nền móng cho quan hệ Việt Nam-Trung Quốc.
Tượng đài của tình đoàn kết quốc tế Việt Nam-Campuchia

Tượng đài của tình đoàn kết quốc tế Việt Nam-Campuchia

Chiến thắng 7/1 đã mang lại cho người dân Campuchia các quyền và tự do bị tước đoạt dưới chế độ diệt chủng Pol Pot, chấm dứt thời kỳ đen tối nhất ở đất nước ...
Greenland - ‘Thỏi nam châm’ giữa lòng Bắc Cực

Greenland - ‘Thỏi nam châm’ giữa lòng Bắc Cực

Trong lịch sử nước Mỹ, không dưới ba lần các quan chức cấp cao đưa ra ý tưởng mua lại đảo Greenland, một phần lãnh thổ tự chủ của Đan Mạch ở Bắc Cực.
Tác động từ các cuộc tấn công của Ukraine vào lãnh thổ Nga trong năm 2024

Tác động từ các cuộc tấn công của Ukraine vào lãnh thổ Nga trong năm 2024

Trong năm 2024, lực lượng Ukraine đã dùng máy bay không người lái tấn công các mục tiêu sâu hàng nghìn km trong lãnh thổ Nga.
Phiên bản di động