Vén màn bí ẩn ‘vụ tấn công’ nhà ngoại giao Mỹ

Quang Đào
TGVN. Mặc dù đã dành nhiều nguồn lực trong hơn ba năm để điều tra, Chính phủ Mỹ hiện vẫn chưa xác định được nguyên nhân khiến một số nhà ngoại giao và nhân viên tình báo làm việc tại nước ngoài, cụ thể là Cuba, Trung Quốc và Nga mắc chứng bệnh bí ẩn, bao gồm suy nhược và tổn thương não bộ.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Năm 2016, 21 nhân viên ngoại giao làm việc ở Đại sứ quán Mỹ tại Cuba bỗng dưng ngã bệnh mà không rõ nguồn gốc. Điều kỳ lạ rằng, họ đều ngã bệnh sau khi nghe thấy những âm thanh kỳ lạ, phát ra từ những nguồn không xác định.

Hơn nữa, triệu chứng của 21 nhân viên trên rất khác nhau, không ai giống ai. Theo các báo cáo của chính phủ Mỹ, những triệu chứng chính bao gồm: chóng mặt, mệt mỏi, đau đầu, mất thích giác, mất trí nhớ và thăng bằng.

Khi đó, Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố nhân viên ngoại giao của Mỹ ở Cuba có thể là nạn nhân của một cuộc tấn công bằng âm thanh và làm tổn thương não bộ của họ. Tình trạng bệnh lý của họ được xác định là “giống như một chấn thương mà không có dấu vết thương tổn”.

Trên các phương tiện truyền thông phương Tây, căn bệnh bí ẩn này được đề cập dưới cái tên “Hội chứng Havana”, và nguồn gốc của nó đến nay vẫn chưa có lời giải đáp rõ ràng.

Vén màn bí ẩn ‘vụ tấn công’ nhà ngoại giao Mỹ
Đại sứ quán Mỹ ở Havana, Cuba, nơi "hội chứng Havana" lần đầu được ghi nhận. (Nguồn: NY Times)

Hành trình tìm câu trả lời

Trước tình hình nhiều người Mỹ mắc “Hội chứng Havana”, giới chức đặt ra giả thuyết rằng Cuba là thủ phạm. Mối nghi ngờ đã khiến quan hệ ngoại giao giữa Mỹ và Cuba trở nên căng thẳng.

Khi ấy, Tổng thống Donald Trump lập tức phát đi cảnh báo, đồng thời tuyên bố giới ngoại giao Mỹ đang trải qua “các cuộc tấn công có chủ đích”. Sau khi rút nhân viên từ Đại sứ quán Mỹ tại Cuba, ông Trump tiếp tục trục xuất 15 nhà ngoại giao Cuba đang làm việc ở Mỹ. Dù phía Cuba phủ nhận mọi cáo buộc, chính quyền Trump vẫn tiến hành một cuộc rà soát độc lập.

Đến năm 2018, căn bệnh bí ẩn này tái xuất ở Trung Quốc. Mark Lenzi, một nhân viên của Bộ Ngoại giao Mỹ tại Quảng Châu là một trong những nạn nhân của hội chứng bí ẩn trên.

Vào một đêm nọ, ông Lenzi và vợ bị choáng váng, khó ngủ và đau đầu, còn các con của họ bỗng dưng thức giấc và bị chảy máu mũi. Ban đầu, ông nghĩ rằng nguyên nhân là do ô nhiễm không khí, nhưng nó không thể giải thích cho việc mất trí nhớ đột ngột, bao gồm cả việc quên tên các dụng cụ phục vụ cho công việc.

Ngoài ông Lenzi, hàng chục quan chức Mỹ và thành viên gia đình đang sinh sống tại Trung Quốc cũng gặp phải tình huống tương tự.

Tuy nhiên, lần này ông Trump lại chọn phương án mềm mỏng hơn với Trung Quốc. Bởi khi đó phần lớn quan chức Mỹ ở Quảng Châu đang nỗ lực đạt được một thỏa thuận thương mại. Đây cũng là thời điểm ông Trump tìm kiếm sự giúp đỡ của Chủ tịch Tập Cận Bình nhằm thúc đẩy các cuộc đàm phán hạt nhân với Triều Tiên.

Chính quyền Mỹ khi đó rất kiệm lời khi nói về sự kiện ở Trung Quốc và bác bỏ khả năng có một thế lực thù địch nào đó tạo ra một cuộc tấn công có chủ đích. Tuy nhiên, những tình tiết xảy ra sau đó buộc nhà chức trách phải đi tìm câu trả lời thích đáng.

Cũng trong năm 2017, một vài quan chức của Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) khi đi công tác ở nước ngoài cũng mắc phải các triệu chứng tương tự. Trong đó bao gồm Marc Polymeropoulos, một nhân viên tình báo chuyên điều hành các hoạt động bí mật ở Nga và châu Âu.

Ông Polymeropoulos cho biết, hồi tháng 12, ông bỗng dưng bị chóng mặt nghiêm trọng tại phòng khách sạn của mình tại Moscow rồi sau đó biến chứng thành bệnh đau nửa đầu và suy nhược cơ thể, buộc ông phải về hưu sớm ở tuổi 48. Nói với New York Times, ông Polymeropoulos tin rằng mình là nạn nhân của một vụ tấn công có chủ đích.

Năm 2018, một quan chức chính quyền cấp cao Mỹ cho biết các nhà điều tra đã dỡ tung các tòa nhà nơi các nhân viên ngoại giao nghe thấy những âm thanh lạ nhưng không tìm thấy thiết bị phát thanh nào.

Điều đó khiến cơ quan thực thi pháp luật tin rằng các chấn thương là kết quả của vi sóng được phát ra từ một địa điểm gần đó và “âm thanh” chỉ là một cách để che đậy các cuộc tấn công bằng vi sóng.

Sau khi dồn nhiều nguồn lực để nghiên cứu, ngày 5/12 vừa qua, Viện Hàn lâm Khoa học, Kỹ thuật và Y học Quốc gia kết luận rằng, nguyên nhân khả dĩ nhất gây ra “Hội chứng Havana” là năng lượng tần số vô tuyến, một loại bức xạ bao gồm cả vi sóng.

Theo đó, kết luận trên được một ủy ban gồm 19 chuyên gia trong lĩnh vực y học và các lĩnh vực khác công bố theo yêu cầu của Bộ Ngoại giao Mỹ và nêu rõ, “năng lượng tần số vô tuyến xung, định hướng” là cơ chế hợp lý nhất để giải thích cho căn bệnh kỳ lạ trên. Ngoài ra, vẫn không thể loại trừ các yếu tố phụ khác.

Theo New York Times, mặc dù được trình bày bằng ngôn ngữ khoa học, cẩn thận, báo cáo mới cho thấy bằng chứng mạnh mẽ rằng các sự cố trên là kết quả của một cuộc tấn công có chủ ý. Báo cáo cũng cho rằng phơi nhiễm với hóa chất, bệnh truyền nhiễm và các vấn đề tâm lý là nguyên nhân tiềm ẩn hoặc yếu tố làm trầm trọng thêm những tổn thương, nhưng phân tích tổng thể cho thấy những thứ này có vẻ khó xảy ra.

Trong quá trình điều tra, giới chức Mỹ đã đưa ra nhiều kết quả nghiên cứ khác nhau về “thứ vũ khí” gây ra Hội chứng Havana, đó có thể là vũ khí siêu thanh sử dụng sóng siêu âm, sóng hạ âm, hoặc vũ khí điện từ.

Thậm chí, hồi năm 2019, nhà khoa học Alexander Stubbs tới từ Đại học California, Berkeley, Mỹ cho rằng tiếng ồn mà các nhân viên ngoại giao Mỹ ở Cuba nghe thấy có thể là tiếng kêu của loài dế đuôi ngắn Ấn Độ. Nghiên cứu độc lập của các nhà khoa học thuộc Cơ quan y tế tỉnh Nova Scotia (Canada) thì lại cho rằng nguyên nhân căn bệnh là do một số loại thuốc diệt con trùng, gây ức chế enzyme hệ thần kinh và ảnh hưởng đến hoạt động của não.

Thủ phạm là ai?

Do các cuộc tấn công diễn ra nhỏ lẻ, và cách xa nhau về thế giới khiến quá trình điều tra bị kéo dài. Ngoài ra, phần lớn các trường hợp liên quan đến nhân viên CIA không được công khai, nhất là khi sự việc lại xảy ra ở Moscow. Điều này khiến một số nhà phân tích cấp cao về Nga trong CIA, các quan chức tại Bộ Ngoại giao Mỹ và các nhà khoa học, cũng như một số nạn nhân, coi rằng nhiều khả năng Nga chính là thủ phạm.

Theo NBC News, sau một thời gian dài điều tra, các cơ quan tình báo Mỹ đều đặt ra nghi vấn nhiều khả năng Nga đứng sau “những vụ tấn công bí ẩn” này. Cáo buộc trên được củng cố thêm dựa vào những bằng chứng thu thập được từ các vụ chặn thu liên lạc hay giới trong nghề vẫn gọi là “tình báo tín hiệu”.

Động cơ chính xác của những hành động này là gì vẫn chưa rõ nhưng các vụ việc đã gây ra rạn nứt trong quan hệ giữa Mỹ và Cuba.

Thế nhưng bằng chứng vẫn chưa đủ thuyết phục để Washington chính thức quy trách nhiệm cho Moscow. Trong tuyên bố của mình, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Heather Nauert cho biết: “Cuộc điều tra vẫn đang diễn ra. Chúng tôi chưa xác định ai phải chịu trách nhiệm về các vụ tấn công sức khỏe này”. Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ cũng từ chối bình luận về vụ việc.

Báo cáo của Viện Hàn lâm cũng nêu ra cảnh báo rằng những vụ việc tương tự hoàn toàn có thể xảy ra trong tương lai, đồng thời khuyến nghị Bộ Ngoại giao Mỹ sớm thiết lập các kế hoạch và quy trình để chuẩn bị cho các mối đe dọa mới có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe và sự an toàn của các nhà ngoại giao Mỹ phục vụ tại nước ngoài.

Tuy nhiên, báo cáo chỉ mang tính chất công bố khoa học, chứ không mang tính chất cáo buộc hay buộc tội bất kỳ ai đứng sau những vụ tấn công nói trên.

Mỹ: Bộ Tài chính bị tấn công mạng nghiêm trọng, Hội đồng An ninh quốc gia họp khẩn, Nga bị nghi ngờ

Mỹ: Bộ Tài chính bị tấn công mạng nghiêm trọng, Hội đồng An ninh quốc gia họp khẩn, Nga bị nghi ngờ

TGVN. Ngày 13/12, một nhóm tin tặc “tinh vi” do chính phủ nước ngoài hậu thuẫn đã tấn công Bộ tài chính Mỹ.

Vụ nhà khoa học hạt nhân hàng đầu bị ám sát: Iran tiếp tục cảnh báo về ‘sự trả thù tàn khốc’

Vụ nhà khoa học hạt nhân hàng đầu bị ám sát: Iran tiếp tục cảnh báo về ‘sự trả thù tàn khốc’

TGVN. Tham mưu trưởng Các lực lượng vũ trang Iran, Thiếu tướng Mohammad Bagheri ngày 27/11 đã cảnh báo về “sự trả thù tàn khốc” ...

Nhà ngoại giao Iran cảnh báo sẽ trả đũa Bỉ nếu bị kết tội

Nhà ngoại giao Iran cảnh báo sẽ trả đũa Bỉ nếu bị kết tội

TGVN. Theo một tài liệu của cảnh sát, một nhà ngoại giao Iran, bị buộc tội lên kế hoạch đánh bom cuộc họp của một ...

Quang Đào (theo NY Times, NBC)

Xem nhiều

Đọc thêm

Đối ngoại trong tuần: Thủ tướng kết thúc tốt đẹp chuyến công tác Trung Đông; công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam

Đối ngoại trong tuần: Thủ tướng kết thúc tốt đẹp chuyến công tác Trung Đông; công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam

Báo TG&VN điểm lại một số hoạt động nổi bật của đối ngoại Việt Nam trong tuần từ 28/10-4/11.
Núi lửa một nước Đông Nam Á phun trào, 10 người thiệt mạng

Núi lửa một nước Đông Nam Á phun trào, 10 người thiệt mạng

Ít nhất 10 người đã thiệt mạng sau khi núi lửa Lewotobi Laki-laki ở miền Đông Indonesia phun trào.
Philippines tạo đà thúc đẩy ngành công nghiệp Halal với Saudi Arabia

Philippines tạo đà thúc đẩy ngành công nghiệp Halal với Saudi Arabia

Philippines đang tìm kiếm quan hệ đối tác mới với Saudi Arabia trong các lĩnh vực phát triển bền vững và Halal.
Giá vàng hôm nay 5/11/2024: Giá vàng biến động trước bầu cử Mỹ, cơn sốt quý kim khiến BRICS và giới tỷ phú sục sôi, vàng nhẫn tiếp đà giảm

Giá vàng hôm nay 5/11/2024: Giá vàng biến động trước bầu cử Mỹ, cơn sốt quý kim khiến BRICS và giới tỷ phú sục sôi, vàng nhẫn tiếp đà giảm

Giá vàng hôm nay 5/11/2024: Giá vàng biến động trước bầu cử Mỹ, ông Trump có thể đẩy quý kim lên 2.900 USD/ounce. Giá vàng nhẫn tiếp đà đi xuống.
Giá tiêu hôm nay 5/11/2024: Ngành hồ tiêu Việt Nam hưởng lợi nhờ giá xuất khẩu cao; sản lượng giảm, bà con xu hướng đầu cơ

Giá tiêu hôm nay 5/11/2024: Ngành hồ tiêu Việt Nam hưởng lợi nhờ giá xuất khẩu cao; sản lượng giảm, bà con xu hướng đầu cơ

Giá tiêu hôm nay 5/11/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục ổn định ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 140.000 - 141.000 đồng/kg.
Bộ trưởng Ngoại giao tặng Bằng khen và Tuyên dương tập thể, cá nhân đóng góp tích cực trong xuất bản cuốn sách của cố Tổng Bí thư

Bộ trưởng Ngoại giao tặng Bằng khen và Tuyên dương tập thể, cá nhân đóng góp tích cực trong xuất bản cuốn sách của cố Tổng Bí thư

Bộ Ngoại giao tuyên dương các tập thể, cá nhân đã đóng góp tích cực, hiệu quả trong quá trình biên soạn và xuất bản cuốn sách của Tổng Bí ...
Núi lửa một nước Đông Nam Á phun trào, 10 người thiệt mạng

Núi lửa một nước Đông Nam Á phun trào, 10 người thiệt mạng

Ít nhất 10 người đã thiệt mạng sau khi núi lửa Lewotobi Laki-laki ở miền Đông Indonesia phun trào.
Tin thế giới 4/11: Nga tuyên bố giúp Iran một việc, Israel 'đoạn tuyệt' với một cơ quan LHQ, các ứng viên 'trắng đêm' trước ngày bầu cử tổng thống Mỹ

Tin thế giới 4/11: Nga tuyên bố giúp Iran một việc, Israel 'đoạn tuyệt' với một cơ quan LHQ, các ứng viên 'trắng đêm' trước ngày bầu cử tổng thống Mỹ

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong 24h.
Nga vừa thể hiện thành ý vun đắp cho quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Syria, Ankara báo tin không vui

Nga vừa thể hiện thành ý vun đắp cho quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Syria, Ankara báo tin không vui

Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng, Syria chưa sẵn sàng bình thường hóa quan hệ với phe đối lập ở nước này và theo nghĩa rộng hơn là với Ankara.
Tin Triều Tiên đưa quân đến Nga: Tổng thống Ukraine trách móc việc 'khoanh tay đứng nhìn', Tổng thư ký LHQ lên tiếng, Hàn Quốc tính sẵn kịch bản

Tin Triều Tiên đưa quân đến Nga: Tổng thống Ukraine trách móc việc 'khoanh tay đứng nhìn', Tổng thư ký LHQ lên tiếng, Hàn Quốc tính sẵn kịch bản

Tổng thư ký LHQ quan ngại trước thông tin binh sĩ Triều Tiên được đưa tới Nga và khả năng lực lượng này tiến về khu vực xung đột ở Ukraine.
Bầu cử tổng thống Mỹ 2024: Cuộc bám đuổi nghẹt thở đến 'giờ G', ứng cử viên Kamala Harris đã bỏ phiếu?

Bầu cử tổng thống Mỹ 2024: Cuộc bám đuổi nghẹt thở đến 'giờ G', ứng cử viên Kamala Harris đã bỏ phiếu?

Ngày 5/11, nước Mỹ bước vào cuộc bầu cử tổng thống tốn giấy mực nhất mỗi 4 năm. Cho đến giờ phút ấy, không ai có thể khẳng định chắc chắn điều gì.
Chảo lửa Trung Đông: Iran thề chống ách áp bức đến cùng, tiết lộ điều sẽ ảnh hưởng đến đòn đáp Israel

Chảo lửa Trung Đông: Iran thề chống ách áp bức đến cùng, tiết lộ điều sẽ ảnh hưởng đến đòn đáp Israel

Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian tuyên bố, Tehran sẽ đáp trả mọi hành động quân sự nhằm vào lãnh thổ và an ninh của nước Cộng hòa Hồi giáo này.
Đại sứ Phạm Quang Vinh: 'Độc lạ', gay cấn bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 và câu chuyện với Việt Nam

Đại sứ Phạm Quang Vinh: 'Độc lạ', gay cấn bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 và câu chuyện với Việt Nam

Theo Đại sứ Phạm Quang Vinh, cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm nay rất sít sao, nhưng dù là ai thì quan hệ Việt Nam-Mỹ vẫn tiếp đà phát triển tích cực.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Ý nghĩa và tác động

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Ý nghĩa và tác động

Bầu cử Tổng thống Mỹ luôn có ý nghĩa quan trọng không chỉ trong nội bộ nước Mỹ mà còn với cộng đồng quốc tế.
Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Có thể khẳng định rằng AI không còn là một công nghệ của tương lai mà đã và đang định hình lại cục diện địa chính trị.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Dư luận về leo thang căng thẳng ở bán đảo liên Triều chưa kịp lắng lại bùng lên với thông tin quân đội Triều Tiên xuất hiện ở Nga.
Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Chuyến thăm Trung Quốc ngày 28 - 31/10 của Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb phản ánh nỗ lực nâng tầm khuôn khổ hợp tác giữa một thế giới đầy biến động.
Bầu cử Mỹ trước 'giờ G': 'Kỳ phùng địch thủ' Trung Quốc vẫn gia tăng sức ảnh hưởng, chiến lược châu Á sẽ được định hình ra sao?

Bầu cử Mỹ trước 'giờ G': 'Kỳ phùng địch thủ' Trung Quốc vẫn gia tăng sức ảnh hưởng, chiến lược châu Á sẽ được định hình ra sao?

Cả ông Trump và bà Harris đều đang tìm cách mô tả bên kia là 'yếu thế trước Trung Quốc' trong nỗ lực vượt qua phe đối lập.
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Phiên bản di động