Việt Nam-Lithuania: Khát vọng dẫn lối, mở ra chân trời mới

Lần đầu tiên trong lịch sử, một nguyên thủ quốc gia Lithuania tới Việt Nam. Chuyến thăm của Tổng thống Gitanas Nauseda và Phu nhân đánh dấu bước chuyển quan trọng trong quan hệ song phương, từ giai đoạn hữu nghị truyền thống sang một giai đoạn hợp tác ngày càng sâu sắc, thực chất và hiệu quả hơn.

Tiểu sử Tổng thống Lithuania Gitanas Nauseda Đại sứ Hà Hoàng Hải trình Thư ủy nhiệm lên Tổng thống Lithuania Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam-Lithuania trao đổi biện pháp đẩy mạnh hợp tác hai nước Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đón, hội đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Lithuania Gabrielius Landsbergis

Chủ tịch nước Lương Cường và Tổng thống Gitanas Nauseda duyệt Đội danh dự Quân đội nhân dân Việt Nam, sáng 12/6. (Ảnh: Thành Long)

Tối 11/6, Tổng thống Lithuania Gitanas Nauseda và Phu nhân tới Hà Nội, bắt đầu thăm chính thức Việt Nam từ ngày 11-12/6 theo lời mời của Chủ tịch nước Lương Cường.

Tiếp nối mạch nguồn hữu nghị truyền thống trong quá khứ, chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng thống Lithuania Gitanas Nauseda và Phu nhân mang theo khát vọng phát triển, dẫn đường để doanh nghiệp hai bên tìm kiếm thị trường, đối tác, mở ra chân trời mới cho quan hệ song phương.

Một dấu mốc lớn khác

Việt Nam và Lithuania duy trì quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp từ thời Lithuania là thành viên của Liên Xô. Mảnh đất ân tình này cũng là nơi đào tạo nhiều cán bộ, chuyên gia và lao động Việt Nam. Trong đại dịch Covid-19, Lithuania là một trong những thành viên Liên minh châu Âu (EU) đầu tiên tặng vaccine, góp phần giúp Việt Nam sớm kiểm soát dịch bệnh.

Trong những năm gần đây, lãnh đạo hai nước đã có các cuộc tiếp xúc tại các diễn đàn khu vực và quốc tế. Tổng thống Gitanas Nauseda từng gặp Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị thượng đỉnh EU-ASEAN tại Brussels (Bỉ) vào tháng 12/2022; Phó Thủ tướng Lê Minh Khái tại Diễn đàn WEF Davos tại Thụy Sỹ vào tháng 5/2022. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính gặp Thủ tướng Lithuania Gintautas Paluckas tại Diễn đàn WEF Davos vào tháng 1/2025.

Đáng chú ý, vào tháng 10/2023, Bộ trưởng Ngoại giao Lithuania đến Việt Nam, đánh dấu chuyến thăm cấp Bộ trưởng Ngoại giao đầu tiên giữa hai nước kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1992, tạo xung lực mới trong quan hệ song phương. Gặp Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, lãnh đạo Bộ Ngoại giao Lithuania bày tỏ ấn tượng về thành tựu phát triển kinh tế - xã hội mà Việt Nam đạt được thời gian qua, đồng thời khẳng định Lithuania mong muốn thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa quan hệ hợp tác với Việt Nam, đối tác ưu tiên của Lithuania tại Đông Nam Á.

Chủ tịch nước Lương Cường và Tổng thống Gitanas Nauseda chụp ảnh chung trước hội đàm. (Ảnh: Thành Long)

Chỉ chưa đầy hai năm sau, Việt Nam và Lithuania đã cùng kiến tạo một dấu mốc lớn khác trong quan hệ song phương: Chuyến thăm chính thức Việt Nam đầu tiên của người đứng đầu Nhà nước Lithuania trong hơn ba thập niên qua. Sự hiện diện của Tổng thống Gitanas Nauseda và Phu nhân tại Thủ đô Hà Nội, có thể nói, đánh dấu bước chuyển quan trọng trong quan hệ song phương, từ giai đoạn hữu nghị truyền thống sang một giai đoạn hợp tác ngày càng sâu sắc, thực chất và hiệu quả hơn. Chuyến thăm cũng thể hiện sự đề cao của Lithuania đối với thành tựu phát triển kinh tế - xã hội và đối ngoại, vai trò, vị thế, uy tín của Việt Nam tại khu vực và quốc tế, cũng như mong muốn thúc đẩy quan hệ với quốc gia Đông Nam Á.

Ở chiều ngược lại, việc đón Tổng thống Gitanas Nauseda góp phần tiếp tục triển khai đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ, khẳng định chủ trương nhất quán của Việt Nam luôn coi trọng và mong muốn thúc đẩy hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp với Lithuania.

Có thể thấy, Việt Nam đang nỗ lực đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác bạn bè truyền thống Trung Đông Âu trong khuôn khổ EU, trong đó có Lithuania, trong khi Vilnius đã thông qua chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, thể hiện cam kết mạnh mẽ và chủ động đối với khu vực này, trong đó có quốc gia hình chữ S.

“Đây là chuyến thăm cấp cao đầu tiên của nguyên thủ Lithuania tới Việt Nam trong nhiều năm qua, là sự kiện đối ngoại có ý nghĩa hết sức quan trọng, thể hiện sinh động quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác tốt đẹp giữa hai quốc gia”.

Đại sứ Việt Nam tại Ba Lan kiêm nhiệm Lithuania Hà Hoàng Hải

Vì vậy, chuyến thăm của Tổng thống Gitanas Nauseda là dịp để lãnh đạo cấp cao hai nước trao đổi tầm nhìn chiến lược về những vấn đề khu vực và toàn cầu cùng quan tâm, thúc đẩy hợp tác trong khuôn khổ song phương và đa phương, nhất là trên các diễn đàn của Liên hợp quốc, ASEM và ASEAN-EU.

Nhấn mạnh Việt Nam là một đối tác quan trọng của Lithuania trong khu vực, Đại sứ Lithuania tại Việt Nam Darius Gaidys cho biết chuyến thăm tập trung vào việc tăng cường hợp tác chính trị và thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ kinh tế - thương mại.

Đánh giá Lithuania là đối tác có thiện chí, có tiềm năng bổ trợ lẫn nhau của Việt Nam, Đại sứ Việt Nam tại Ba Lan kiêm nhiệm Lithuania Hà Hoàng Hải bày tỏ tin tưởng chuyến thăm sẽ mở ra chương mới trong quan hệ song phương, đưa hợp tác giữa hai nước phát triển thực chất, hiệu quả và toàn diện hơn trong thời gian tới.

Động lực tăng trưởng mới

Trước chuyến thăm, báo Baltic Times đăng tin với tiêu đề “Tổng thống Lithunia thăm Nhật Bản, Việt Nam vào tháng Sáu để giúp các doanh nghiệp tìm thị trường”. Bài báo cho biết tháp tùng Tổng thống Gitanas Nauseda là các đại diện chính phủ, bộ ngành, doanh nghiệp Lithuania nhằm tìm kiếm thị trường, đối tác mới để ứng phó với rào cản thuế quan hiện nay.

Dữ liệu thống kê cho thấy kim ngạch thương mại giữa hai nước đang tăng trưởng tích cực. Kim ngạch thương mại hai chiều năm 2024 đạt hơn 200 triệu USD, tăng 7,5% so với năm 2023. Trong ba tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hai nước đạt 94,7 triệu USD, tăng 94,4%. Tất nhiên, những con số này chưa tương xứng với tiềm năng hợp tác rộng lớn giữa hai nước và cơ hội do Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) mang lại.

Tổng thống Lithuania Gitanas Nauseda và Phu nhân tới Thủ đô Hà Nội tối 11/6. (Nguồn: TTXVN)

Việt Nam là nền kinh tế năng động, quy mô dân số hơn 100 triệu người, thị trường rộng mở. Trong khi đó, Lithuania có thế mạnh về công nghệ, logistics, chế biến thực phẩm, dược phẩm và năng lượng tái tạo - những lĩnh vực Việt Nam đang rất quan tâm thúc đẩy. Việc tận dụng hiệu quả Hiệp định EVFTA sẽ giúp hai nước đẩy mạnh trao đổi hàng hóa, mở rộng thị trường và hình thành các chuỗi cung ứng khu vực giữa EU và ASEAN.

Đặc biệt, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo là lĩnh vực hai nước có thể hợp tác mạnh mẽ. Lithuania hiện là một trung tâm công nghệ tài chính (fintech) và khởi nghiệp của khu vực Baltic, có nhiều mô hình và giải pháp sáng tạo có thể chia sẻ với Việt Nam, đặc biệt trong quản trị số, an ninh mạng và phát triển chính phủ điện tử.

Chính vì vậy, bên cạnh các cuộc hội đàm, tiếp xúc giữa Tổng thống Gitanas Nauseda với các lãnh đạo chủ chốt Việt Nam, điểm nhấn của chuyến thăm là Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam-Lithuania, nơi cộng đồng doanh nghiệp hai nước gặp gỡ, trao đổi cơ hội hợp tác đầu tư và thương mại. Tổng thống Gitanas Nauseda dự kiến sẽ phát biểu khai mạc và gửi gắm những thông điệp ý nghĩa tại Diễn đàn.

Dự kiến trong chuyến thăm, Việt Nam và Lithuania sẽ ký kết một số văn kiện hợp tác quan trọng, trao đổi về các biện pháp cụ thể nhằm thúc đẩy thương mại song phương, mở rộng hợp tác trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo, nông nghiệp công nghệ cao, y tế, năng lượng tái tạo và chuyển đổi số.

“Với tư cách là thành viên EU, Lithuania tin rằng hai nước hoàn toàn có thể tận dụng hiệu quả các cơ chế như Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) và Hiệp định bảo hộ đầu tư (EVIPA). Chúng tôi kỳ vọng chuyến thăm của Tổng thống Gitanas Nauseda sẽ là cú hích mạnh mẽ thúc đẩy thương mại song phương”.

Đại sứ Lithuania tại Việt Nam Darius Gaidys

Toát lên trên hết là quyết tâm của cả hai nước tận dụng tiềm năng và dư địa để mở rộng hợp tác song phương một cách thực chất và hiệu quả, nhất là trong bối cảnh hai nền kinh tế có tính bổ trợ cao và đều đang nỗ lực đa dạng hóa quan hệ đối ngoại, thúc đẩy tăng trưởng bền vững và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Lithuania cách Việt Nam hơn 9.000km. Như Đại sứ Darius Gaidys chia sẻ, nhiều người Lithuania vẫn hình dung Việt Nam là một quốc gia nông nghiệp truyền thống với nón lá. Nhưng thực tế, như nhìn nhận của nhà ngoại giao Lithuania, Việt Nam đã trở thành một quốc gia hiện đại, phát triển công nghệ mạnh mẽ, có năng lực sản xuất toàn cầu.

Do đó, chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Gitanas Nauseda không chỉ khẳng định quyết tâm chính trị của Lithuania trong việc tăng cường quan hệ song phương, mà còn lật mở và hiện thực hóa từng trang triển vọng mới, góp phần đưa quan hệ hai nước phát triển mạnh mẽ, phù hợp với lợi ích chung và nguyện vọng của nhân dân hai nước.