| Một nhân viên mang trang thiết bị đến một cơ sở y tế tại Vũ Hán, Trung Quốc. (Nguồn: AP) |
Tỷ lệ tử vong là bao nhiêu?
Tính đến sáng 31/1, chưa có bệnh nhân nào tử vong bên ngoài Trung Quốc đại lục, trong khi khoảng 100 ca đã được xác nhận mắc bệnh tại hơn 20 nước, từ châu Á cho đến châu Âu, Bắc Mỹ, Trung Đông. Ở giai đoạn này, chưa thể biết tỷ lệ tử vong cụ thể do virus 2019-nCoV gây ra, vì không biết được số người bị lây nhiễm thực sự.
Ngày 28/1, Bộ trưởng Y tế Pháp Agnès Buzyn cho rằng tỷ lệ tử vong “dưới 5%”. Tỷ lệ này có thể giảm từng ngày do có nhiều ca nhiễm bệnh mới hơn là ca tử vong.
Trước đó, chỉ có hai đại dịch gây chết nhiều người là dịch SARS (hội chứng suy hô hấp cấp) và MERS (hội chứng hô hấp Trung Đông).
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), dịch SARS năm 2002-2003 đã làm 774 người chết trên thế giới trong số 8.096 ca mắc bệnh (tỷ lệ tử vong 9,5%). Còn dịch MERS thì vẫn chưa kết thúc, với 858 bệnh nhân chết trong tổng số 2.494 trường hợp bị lây nhiễm (tỷ lệ tử vong 34,5%).
Theo bà Buzyn, virus 2019-nCoV “làm chết người ít hơn SARS và MERS, nhưng lây nhiễm nhiều hơn”.
Mức độ lây nhiễm như thế nào?
Nhiều chuyên gia đã cố gắng ước lượng số người bị lây nhiễm từ cùng một bệnh nhân. Được gọi là “tỷ lệ tái sinh căn bản” (R0), thông số này rất quan trọng để ngăn chặn dịch bệnh.
Có nhiều tỷ lệ được đưa ra từ 1,4 đến 3,8, mà theo giải thích của giáo sư David Fisman (Đại học Toronto) thì như vậy khá thấp.
Tuy nhiên, các nhà khoa học Trung Quốc lại ước tính cao hơn, theo đó một người bệnh có thể lây nhiễm sang hơn 5 người khác. J.Stephen Morrison, Trung tâm nghiên cứu chiến lược quốc tế (CSIS) ở Washington, nhận định: “Nếu tỷ lệ này được xác định, có thể giải thích một phần vì sao số trường hợp lây nhiễm gia tăng nhanh chóng tại Trung Quốc”.
Một bệnh nhân có thể lây cho người khác vào thời điểm nào?
Câu hỏi quan trọng này hiện vẫn chưa có câu trả lời.
Ngày 26/1, chính quyền Trung Quốc nói rằng việc lây nhiễm có thể diễn ra ngay trước khi các triệu chứng xuất hiện (đây là trường hợp của dịch cúm, nhưng SARS thì không). Dù sao đi nữa, giả thiết này dựa trên việc quan sát vài trường hợp và chưa được khẳng định.
Giáo sư Mark Woolhouse, Đại học Edimbourg (Scotland) nhấn mạnh: “Cần khẩn cấp tiến hành nghiên cứu về vấn đề này. Hy vọng chính của chúng ta là kiểm soát được dịch bệnh và nhanh chóng nhận diện những người bị bệnh để cách ly, tránh lây lan. Nếu việc lây nhiễm virus diễn ra trước khi xuất hiện các triệu chứng được xác nhận rộng rãi, thì hiệu quả của biện pháp cách ly sẽ không còn bao nhiêu”.
Mức độ lây từ người sang người như thế nào?
Hầu hết trường hợp lây trực tiếp từ người sang người được nhận thấy ở Trung Quốc đại lục. Ba trường hợp khác là ở Việt Nam, Đức và Nhật Bản. Theo ông J.Stephen Morrison, nguy cơ lây như vậy “rất thấp tại các nước phát triển”.
Tuy nhiên, nếu có những trường hợp “lây sang một số nước châu Phi hay các lục địa mà phương tiện an toàn vệ sinh hạn chế, thì các ổ dịch lớn có thể bùng phát bên ngoài Trung Quốc. Đó có thể là khúc dạo đầu cho một nạn dịch toàn cầu”. Ông cũng nói thêm rằng hiện nay một kịch bản như thế chỉ mới trên lý thuyết.
Thời gian ủ bệnh là bao lâu?
Những yếu tố mới nhất cho thấy thời gian từ lúc bị nhiễm virus cho đến lúc xuất hiện các triệu chứng đầu tiên, gọi là thời kỳ ủ bệnh, dường như ngắn hơn người ta tưởng.
WHO cho rằng thời gian ủ bệnh là từ 2-10 ngày. Nhưng đối với một số trường hợp thì nhanh hơn: trong số 34 bệnh nhân Trung Quốc được các chuyên gia Hà Lan nghiên cứu, thời gian ủ bệnh trung bình là 5,8 ngày.
Theo một lá thư đăng trên tạp chí y học Mỹ NEJM ngày 28/1, khi một thanh niên 27 tuổi bị lây nhiễm từ người cha từ Vũ Hán đến Việt Nam, các triệu chứng chỉ 3 ngày sau đã xuất hiện. Pháp chọn mức cao nhất là 14 ngày để ấn định thời gian cách ly đối với các công dân hồi hương từ Vũ Hán.
Những triệu chứng có khác biệt so với SARS?
Căn bệnh về đường hô hấp do virus 2019-nCoV gây ra có một số triệu chứng giống như SARS, theo như 41 trường hợp đầu tiên được theo dõi tại Trung Quốc. Tất cả các bệnh nhân này đều bị viêm phổi, hầu như đều bị sốt, 3/4 bị ho, và hơn phân nửa bị khó thở.
Tuy nhiên, theo phân tích của giáo sư Bin Cao, tác giả chính của các nghiên cứu đăng trên The Lancet, “có những khác biệt quan trọng so với SARS. Chẳng hạn không có các triệu chứng như sổ mũi, đau họng, hắt hơi”.
Tuổi trung bình của 41 bệnh nhân trên là 49, và gần 1/3 đã bị các bệnh mãn tính như tiểu đường, bệnh tim…1/3 trong số những người này cảm thấy rất khó thở, và 6 người đã chết.
Hiện nay, chưa có vaccine cũng như thuốc chữa đối với virus 2019-nCoV, các bác sĩ chỉ khắc phục những triệu chứng, trong đó có việc hạ sốt.