Vũ Khoan – Người chưa bao giờ về hưu, luôn coi mỗi buổi sáng là ngày cuối của cuộc đời!

Có nhiều đức tính tích cực từ ông Vũ Khoan mà các nhà ngoại giao, nghiên cứu trẻ có thể học hỏi, tham khảo khi tìm hướng đi của mình. (Ảnh: MT)

Một trong những cây đại thụ và người có khả năng truyền cảm hứng nhiều nhất cho các thế hệ cán bộ trẻ của ngành Ngoại giao Việt Nam trong khoảng hai thập kỷ gần đây không ai khác là nhà nghiên cứu, nhà ngoại giao Vũ Khoan.

Có nhiều góc nhìn, đánh giá khác nhau về nhà ngoại giao tài ba này. Từ góc độ nhà nghiên cứu quốc tế, tôi thấy có nhiều đức tính tích cực mà các nhà ngoại giao, nghiên cứu trẻ có thể học hỏi, tham khảo khi tìm hướng đi của mình.

Thứ nhất là tinh thần làm việc không ngừng nghỉ, tự học, tự nghiên cứu tìm tòi, tự rút ra các kết luận, đánh giá của riêng mình cho đến những giây phút cuối cùng của cuộc đời.

Thứ hai là tư duy nghiên cứu độc lập, logic, chặt chẽ và có tính thuyết phục cao. Tư duy này có được là do ông Vũ Khoan đọc rất nhiều, đọc có phương pháp, đọc để rút ra những chiêm nghiệm, xây dựng lập luận riêng rồi tự phản biện lại chính mình để làm cho bài viết, bài nói của mình ngày một chất lượng và có tính thuyết phục cao hơn.

Thứ ba là khí chất dũng cảm. Kiên trì bảo vệ, bảo lưu ý kiến của mình và sẵn sàng tranh luận tới cùng. Đây là phẩm chất hết sức cần thiết đối với một nhà nghiên cứu nói chung và nghiên cứu quốc tế nói riêng khi tin rằng đó là cách thức tốt nhất để bảo vệ lợi ích của đất nước, của chế độ và của Ngành.

Thứ tư là khả năng tổng hợp, hệ thống hóa vấn đề cao. Nhà nghiên cứu Vũ Khoan luôn nhìn thế giới trong một chỉnh thế, có các mặt mâu thuẫn, thống nhất (đấu tranh, hợp tác) từ đó xâu chuỗi, giải thích các sự kiện tưởng chừng xảy ra đơn lẻ, rời rạc không liên quan đến nhau thành những cấu phần của một bức tranh chung. Từ đó người đọc, người nghe có thể dễ hình dung xem vấn đề mình theo dõi đang nằm ở đâu, phát triển đến giai đoạn nào để có các đánh giá, dự báo chính xác hơn.

Thứ năm là khả năng diễn giải, đơn giản hóa các vấn đề tưởng chừng phức tạp của thế giới như các vấn đề nội trị hay cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, các cuộc xung đột khu vực... bằng những ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu, dễ nghe và dễ chấp nhận đối với mọi người.

Thứ sáu là khả năng thuyết phục, gây ấn tượng đối với người nghe. Đọc và nghe nhiều từ nhà nghiên cứu Vũ Khoan có thể thấy ông thường "cao hơn" những người phát biểu cùng chủ đề với mình 2 đến 3 bậc bởi khả năng tổng hợp cao hơn; cấp độ phân tích sâu sắc, đa chiều và toàn diện hơn; góc nhìn mới và cũng "gai góc", "khó nghe" hơn; các đề xuất, giải pháp cũng có tính khả thi hơn.

Do đó, khi nghe nhà nghiên cứu Vũ Khoan nói luôn thấy có sự khác biệt và đọng lại điều gì đó trong đầu chứ không "trôi tuột" như một số bài phát biểu khác.

Cuối cùng là nghị lực làm việc phi thường. Ở tuổi ngoài 80, nhưng nhà nghiên cứu Vũ Khoan vẫn là một trong các diễn giả "hot" được mời nói chuyện, tham gia hội thảo, phát biểu rất nhiều. Có cảm tưởng nhà nghiên cứu Vũ Khoan không và chưa bao giờ về hưu, luôn coi mỗi buổi sáng khi thức dậy là những ngày cuối cùng của đời mình, nên vẫn say sưa làm việc, phổ biến và truyền đạt kiến thức cho xã hội, cho thế hệ trẻ.