Chú Vũ Khoan: Câu chuyện nhỏ về một tầm vóc lớn

Phạm Bình Đàm*
Chú Vũ Khoan rất yêu nghề dịch, dân phiên dịch chúng tôi ngồi với chú luôn có cảm giác gần gũi như người nhà...
Theo dõi Baoquocte.vn trên
(06.23) Đại sứ Phạm Bình Đàm (ngoài cùng bên trái), nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan và Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ.
Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan (giữa), Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ và ông Phạm Bình Đàm tại Tọa đàm “Phiên dịch Ngoại giao: 75 năm ký ức và con người”, tháng 2/2020. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

Chú Vũ Khoan mất, không đường đột vì đã nhiều lần nghe chú mệt, nhưng vẫn bàng hoàng, tiếc nhớ. Tôi không phải là người được tiếp xúc nhiều với chú, nhưng những lần ít ỏi, những chuyện về chú giống như những nét phác họa chân dung một trí tuệ mang tầm vóc lớn và một nhân cách dung dị, gần gũi.

Nhớ chú, tôi xin kể vài mẩu chuyện như sau.

Tin liên quan
Chú Vũ Khoan như tôi được biết... Chú Vũ Khoan như tôi được biết...

Về xưng hô, chú không thích được giới thiệu là “Nguyên Bí thư Trung ương Đảng, Nguyên Phó Thủ tướng”. Tất nhiên, nếu có giới thiệu thế, chú cũng không phản ứng vì không muốn làm ai khó xử. Tuy nhiên, ai làm việc nhiều với chú đều biết dù là dịp gì, chỉ cần nói “chú Vũ Khoan” là đủ. Với tôi, chú thường xưng “chú” và gọi tên “Đàm”. Có lần, chú đã nhắc tôi: “Đàm này, hôm nào tổ chức một buổi chú lên nói chuyện với anh em phiên dịch đi”.

Ngoài ra, chú còn có một biệt danh ít người biết, “Khoan Trâu”. Tôi không thấy người trong ngành gọi chú như vậy. Song có lần, một bô lão ngoài ngành kể cho tôi rằng: “Vũ Khoan có biệt hiệu là Khoan Trâu đấy, vì cứ việc khó thì nhồi cho ông ấy, từ biên giới đến nghiên cứu kinh tế. Ông ấy cày như Trâu nên gọi thế”.

Một đặc điểm khác là chú thường tự tay viết những bài phát biểu của mình. Có lần, tôi nhận được một bài kèm theo chữ viết tay trên giấy dính vàng “Thân gửi Phòng Phiên dịch, bài dịch chỉ cần lấy ý dịch sang tiếng Anh cho thoát, không cần câu nệ những câu chữ tiếng Việt”.

Dịch nói cho chú thì cần làm theo kiểu rất riêng. Phần dịch sang tiếng Việt thì chỉ cần tóm vài điểm chính hoặc những chi tiết khó, kỹ thuật, vì cơ bản chú hiểu gần hết. Dịch ra tiếng Anh thì vừa dễ vừa khó. Dễ vì chú nói câu ngắn, ý rõ, diễn đạt thẳng, gần giống tư duy “Tây” nên không phải nhớ nhiều và không cần biên tập câu. Khó là vì cần hình dung được mạch ý lớn của chú, bởi thường chú sẽ nói rất logic, các ý và chi tiết đan nhau rất chặt và hướng đến một tầm khái quát cao.

Tầm tư duy chiến lược của chú Khoan thì ai cũng rõ. Lần đó, tôi có dịp dịch cho chú, khi ấy đang là Phó Thủ tướng. Tài liệu chuẩn bị cho chú phải tương đối chuẩn mực, gồm thông tin tình hình và một loạt các ý kiến nghị. Từ những chi tiết và vấn đề cụ thể ấy, qua bộ óc của chú, đều được nâng tầm, thành những khuôn khổ, những nhóm vấn đề mang tính chiến lược, dài hơn.

Chú có khả năng đọc tình huống và giải quyết vấn đề đặc biệt. Chú dường như có biệt tài luận giải rất nhanh các mớ bòng bong rối rắm hoặc những chuyện mông lung rồi nhanh chóng chốt giải pháp, đưa ra đường bước xử lý.

Khi Việt Nam tổ chức Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 6, kinh nghiệm của chúng ta còn ít, các vấn đề về tổ chức, hậu cần, lễ tân đều không dễ dàng, rất dễ “lạc lối”. Ấy nhưng, các anh đều hồ hởi nói với tôi rằng: “Rối thế mà chú Vũ Khoan vào nắm một buổi là đâu vào đấy hết, rõ như ban ngày”.

Hồi năm 2020, tôi đến gặp chú, đem theo ý tưởng về dựng lại lịch sử của Phòng Phiên dịch, tập hợp, kết nối, tri ân các thế hệ để nối một mạch từ quá khứ đến tương lai, để thế hệ trẻ tự hào, vững tin, yêu nghề, để phiên dịch các thứ tiếng, các thời kỳ có một mái nhà chung với “huyết thống” phiên dịch chảy trong người. Chú lập tức phác thảo ra kế hoạch, các bước triển khai, danh sách người cần gặp, những việc cần làm. Tôi tạm biệt chú mà như muốn nhảy cẫng lên vì vui sướng.

Cuối cùng, chú là một người rất yêu nghề dịch. Chắc chắn chú làm việc gì cũng đầy đam mê và cống hiến. Song chú bắt đầu nghề ngoại giao với vai trò phiên dịch tiếng Nga, học được nhiều và có nhiều kỷ niệm, ấn tượng sâu sắc khi dịch cho lãnh đạo nên có thể mảng này được chú quý hơn chăng? Chú kể nhiều, viết nhiều về nghề dịch và ảnh hưởng đối với sự trưởng thành của bản thân. Vì vậy, dân phiên dịch chúng tôi ngồi với chú luôn có cảm giác gần gũi như người nhà.

Đấy có thể là may mắn của những người làm dịch như tôi. Nhưng cũng chính vì lẽ ấy, sự ra đi của chú càng khiến cho chúng tôi cảm thấy thấy như mình đã mất đi người thân trong nhà, thật khó đong đếm.


(*) Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Hong Kong, Trung Quốc kiêm nhiệm Ma Cao, Trung Quốc; nguyên Giám đốc Trung tâm Biên phiên dịch quốc gia (nay là Vụ Biên phiên dịch đối ngoại), Bộ Ngoại giao.

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan: Đôi điều mong mỏi về Ngoại giao và Báo chí

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan: Đôi điều mong mỏi về Ngoại giao và Báo chí

Có thể nói, ngoại giao và báo chí (nói đúng ra là các phương tiện truyền thông đại chúng-mass media) vốn là anh em song ...

'Vòng ngoài Paris'

'Vòng ngoài Paris'

Đúng trưa ngày 30/4/1975, khi được tin giải phóng Sài Gòn, mọi người ùa ra phố hò reo nhẩy múa mừng hòa bình, mừng thống ...

Nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Khoan từ trần

Nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Khoan từ trần

Nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Khoan đã từ trần vào hồi 7h5, ngày 21/6 tại Bệnh viện ...

Cố Phó Thủ tướng Vũ Khoan với 'báo nhà'

Cố Phó Thủ tướng Vũ Khoan với 'báo nhà'

Cố Phó Thủ tướng Vũ Khoan (1937-2023) luôn dành tình cảm cho những người làm báo, đặc biệt là "báo nhà" - báo Thế giới ...

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan, người thầy đáng kính của tôi!

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan, người thầy đáng kính của tôi!

Khó có thể kể hết được đóng góp của ông Vũ Khoan đối với ngành ngoại giao và rộng hơn là đối với đối ngoại ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Sáu ngày 22/11/2024: Kim Ngưu mâu thuẫn tình cảm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Sáu ngày 22/11/2024: Kim Ngưu mâu thuẫn tình cảm

Tử vi hôm nay 22/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Malaysia

Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Malaysia

Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm, hai bên đã nâng cấp quan hệ Việt Nam-Malaysia lên Đối tác chiến lược toàn diện.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội đàm với Chủ tịch Quốc hội Campuchia

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội đàm với Chủ tịch Quốc hội Campuchia

Hai Chủ tịch Quốc hội đã trao đổi thực chất, hiệu quả về các biện pháp thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước, hai Quốc hội trong thời ...
Lần thứ hai liên tiếp trúng cử thành viên UNCITRAL: Vị thế, uy tín của Việt Nam không ngừng được củng cố, nâng cao

Lần thứ hai liên tiếp trúng cử thành viên UNCITRAL: Vị thế, uy tín của Việt Nam không ngừng được củng cố, nâng cao

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn trả lời phỏng vấn nhân dịp Việt Nam trúng cử thành viên UNCITRAL nhiệm kỳ 2025-2031.
Việt Nam-Campuchia: Khánh thành công trình biểu tượng của tình đoàn kết, hữu nghị truyền thống giữa hai nước

Việt Nam-Campuchia: Khánh thành công trình biểu tượng của tình đoàn kết, hữu nghị truyền thống giữa hai nước

Tòa nhà hành chính Quốc hội Campuchia là công trình được Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam trao tặng Đảng, Nhà nước và nhân dân Campuchia.
Giá tiêu hôm nay 22/11/2024: Mất mốc quan trọng, hồ tiêu chịu sức ép khi dòng tiền vẫn đổ mạnh về kinh doanh cà phê và USD neo cao

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024: Mất mốc quan trọng, hồ tiêu chịu sức ép khi dòng tiền vẫn đổ mạnh về kinh doanh cà phê và USD neo cao

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024 tại thị trường trong nước quay đầu giảm nhẹ ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 138.000 – 139.500 đồng/kg.
Bộ Ngoại giao khuyến cáo công dân Việt Nam không đến Ukraine

Bộ Ngoại giao khuyến cáo công dân Việt Nam không đến Ukraine

Chiều 21/11, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng trả lời câu hỏi của phóng viên về tình hình xung đột leo thang giữa Nga và Ukraine.
Thư mừng Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Vương quốc Campuchia

Thư mừng Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Vương quốc Campuchia

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã gửi Thư chúc mừng Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Campuchia Prak Sokhonn.
Việt Nam trúng cử lần thứ hai thành viên Ủy ban Luật Thương mại quốc tế của Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2025-2031

Việt Nam trúng cử lần thứ hai thành viên Ủy ban Luật Thương mại quốc tế của Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2025-2031

Trong vai trò thành viên UNCITRAL, Việt Nam sẽ tiếp tục tham gia vào tiến trình đàm phán và định hình các quy tắc của Luật Thương mại quốc tế...
Hội chợ ASEAN và những người bạn tại Hoa Kỳ

Hội chợ ASEAN và những người bạn tại Hoa Kỳ

Hội chợ giúp giới thiệu, quảng bá văn hoá đặc sắc của các nước ASEAN và những người bạn tới công chúng Mỹ.
Đại sứ Hà Hoàng Hải trình Thư ủy nhiệm lên Tổng thống Lithuania

Đại sứ Hà Hoàng Hải trình Thư ủy nhiệm lên Tổng thống Lithuania

Đại sứ Hà Hoàng Hải khẳng định, Việt Nam luôn mong muốn thúc đẩy quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt với Cộng hòa Lithuania.
Đoàn lãnh đạo Quảng Ngãi làm việc với tỉnh Adana, Thổ Nhĩ Kỳ về tăng cường hợp tác kinh tế, thương mại

Đoàn lãnh đạo Quảng Ngãi làm việc với tỉnh Adana, Thổ Nhĩ Kỳ về tăng cường hợp tác kinh tế, thương mại

Lãnh đạo tỉnh Quảng Ngãi và Adana trao đổi cụ thể về những định hướng hợp tác giữa hai địa phương, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế, thương mại.
Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023: Để chính sách song hành với thực tiễn bảo đảm quyền của người di cư

Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023: Để chính sách song hành với thực tiễn bảo đảm quyền của người di cư

Theo Phó Cục trưởng Cục Lãnh sự, Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 cho thấy những kết quả đạt được trong xây dựng hoàn thiện chính sách liên quan đến di cư.
Đại diện Phái đoàn IOM: Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 phản ánh nỗ lực thúc đẩy di cư an toàn

Đại diện Phái đoàn IOM: Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 phản ánh nỗ lực thúc đẩy di cư an toàn

Theo Quyền Trưởng đại diện Phái đoàn IOM, Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 đã góp phần củng cố vị thế quốc gia đi đầu trong việc triển khai Thỏa thuận GCM.
Công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam với nhiều nội dung mới lần đầu tiên được cập nhật

Công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam với nhiều nội dung mới lần đầu tiên được cập nhật

Sáng ngày 29/10, tại Hà Nội, Bộ Ngoại giao Việt Nam phối hợp với Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) tổ chức Hội thảo công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023.
Công dân Việt Nam tại Trung Đông cần chủ động tìm nơi trú ẩn

Công dân Việt Nam tại Trung Đông cần chủ động tìm nơi trú ẩn

Theo thông tin mới nhất từ cơ quan đại diện Việt Nam tại khu vực Trung Đông, các công dân Việt Nam hiện vẫn đang an toàn.
Đại sứ quán Việt Nam khuyến cáo cộng đồng người Việt đang sinh sống, học tập và làm việc tại Israel

Đại sứ quán Việt Nam khuyến cáo cộng đồng người Việt đang sinh sống, học tập và làm việc tại Israel

Căn cứ tình hình tại Israel và để đảm bảo an toàn về con người và tài sản, Đại sứ quán Việt Nam gửi thông báo đến cộng đồng người Việt tại Israel.
Tiếp tục khuyến cáo công dân Việt Nam rời khỏi Lebanon trước nguy cơ xung đột

Tiếp tục khuyến cáo công dân Việt Nam rời khỏi Lebanon trước nguy cơ xung đột

Ngày 26/9, Đại sứ quán Việt Nam tại Ai Cập kiêm nhiệm Lebanon tiếp tục đề nghị công dân Việt Nam rời khỏi quốc gia đang có nguy cơ xung đột.
Tìm hiểu các nguyên tắc trong việc lựa chọn thực đơn chiêu đãi đối ngoại

Tìm hiểu các nguyên tắc trong việc lựa chọn thực đơn chiêu đãi đối ngoại

Chiều 22/3, đã diễn ra sinh hoạt chuyên đề với chủ đề 'Các nguyên tắc trong việc lựa chọn thực đơn chiêu đãi đối ngoại'.
Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 2)

Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 2)

Là một quốc gia Đông Nam Á, Indonesia gần gũi với Việt Nam, nhưng nước này có 86% dân số theo Hồi giáo tạo nên khác biệt trong văn hoá giao tiếp.
Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 1)

Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 1)

Là quốc gia Đông Nam Á nên Indonesia gần gũi với Việt Nam, nhưng 86% dân số nước này theo Hồi giáo tạo nên khác biệt trong văn hoá giao tiếp.
Những điều cần biết để không bỡ ngỡ khi đến xứ sở hoa tulip Hà Lan

Những điều cần biết để không bỡ ngỡ khi đến xứ sở hoa tulip Hà Lan

Khi gặp một người Hà Lan bất kì, thật khó để nhận xét về địa vị hay khả năng tài chính của họ thông qua vẻ bề ngoài...
Đôi điều cần biết về văn hóa giao tiếp ở Bỉ - 'trái tim của châu Âu'

Đôi điều cần biết về văn hóa giao tiếp ở Bỉ - 'trái tim của châu Âu'

Cùng khám phá đôi nét về văn hóa giao tiếp và con người Bỉ để hiểu rõ hơn về đất nước được coi là 'trái tim châu Âu' qua bài viết dưới đây!
Những nước nào có Ngày Quốc khánh trong tháng 12?

Những nước nào có Ngày Quốc khánh trong tháng 12?

Trong tháng 12 có 12 quốc gia kỷ niệm Ngày Quốc khánh, bao gồm Romania, Lào, UAE, Thái Lan, Phần Lan, Burkina Faso, Kenya, Bhutan, Niger, Qatar...
Kỷ niệm 80 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam tại Venezuela

Kỷ niệm 80 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam tại Venezuela

Đại sứ quán Việt Nam tại Venezuela đã tổ chức buổi tọa đàm 'Quân đội nhân dân Việt Nam 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành'.
Tích lũy đủ 'chất và lượng', cùng nhau hướng tới tầng nấc mới trong quan hệ Việt Nam-Malaysia

Tích lũy đủ 'chất và lượng', cùng nhau hướng tới tầng nấc mới trong quan hệ Việt Nam-Malaysia

Chuyến thăm Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm có ý nghĩa quan trọng, là bước triển khai cụ thể đường lối đối ngoại của Đại hội Đảng lần thứ XIII.
Trao đổi cấp cao trực tiếp có vai trò quan trọng dẫn dắt và định hướng quan hệ Việt Nam-Campuchia

Trao đổi cấp cao trực tiếp có vai trò quan trọng dẫn dắt và định hướng quan hệ Việt Nam-Campuchia

Chuyến thăm tới Campuchia của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn diễn ra trong bối cảnh hai nước có một số sự kiện rất quan trọng trong năm 2024.
Tổng Bí thư Tô Lâm thăm Malaysia: Sẻ chia khát vọng và tầm nhìn tới tương lai

Tổng Bí thư Tô Lâm thăm Malaysia: Sẻ chia khát vọng và tầm nhìn tới tương lai

Chuyến thăm Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm phản ánh cam kết của cả hai nước trong việc củng cố mối quan hệ song phương.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Hàng trăm nhà ngoại giao tham gia hành trình xe đạp hữu nghị vì Hà Nội xanh

Hàng trăm nhà ngoại giao tham gia hành trình xe đạp hữu nghị vì Hà Nội xanh

Hơn 300 nhà ngoại giao nước ngoài đã tham gia Hành trình đạp xe hữu nghị vì Hà Nội xanh.
Phiên bản di động