Chú Vũ Khoan: Câu chuyện nhỏ về một tầm vóc lớn

Phạm Bình Đàm*
Chú Vũ Khoan rất yêu nghề dịch, dân phiên dịch chúng tôi ngồi với chú luôn có cảm giác gần gũi như người nhà...
Theo dõi Baoquocte.vn trên
(06.23) Đại sứ Phạm Bình Đàm (ngoài cùng bên trái), nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan và Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ.
Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan (giữa), Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ và ông Phạm Bình Đàm tại Tọa đàm “Phiên dịch Ngoại giao: 75 năm ký ức và con người”, tháng 2/2020. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

Chú Vũ Khoan mất, không đường đột vì đã nhiều lần nghe chú mệt, nhưng vẫn bàng hoàng, tiếc nhớ. Tôi không phải là người được tiếp xúc nhiều với chú, nhưng những lần ít ỏi, những chuyện về chú giống như những nét phác họa chân dung một trí tuệ mang tầm vóc lớn và một nhân cách dung dị, gần gũi.

Nhớ chú, tôi xin kể vài mẩu chuyện như sau.

Tin liên quan
Chú Vũ Khoan như tôi được biết... Chú Vũ Khoan như tôi được biết...

Về xưng hô, chú không thích được giới thiệu là “Nguyên Bí thư Trung ương Đảng, Nguyên Phó Thủ tướng”. Tất nhiên, nếu có giới thiệu thế, chú cũng không phản ứng vì không muốn làm ai khó xử. Tuy nhiên, ai làm việc nhiều với chú đều biết dù là dịp gì, chỉ cần nói “chú Vũ Khoan” là đủ. Với tôi, chú thường xưng “chú” và gọi tên “Đàm”. Có lần, chú đã nhắc tôi: “Đàm này, hôm nào tổ chức một buổi chú lên nói chuyện với anh em phiên dịch đi”.

Ngoài ra, chú còn có một biệt danh ít người biết, “Khoan Trâu”. Tôi không thấy người trong ngành gọi chú như vậy. Song có lần, một bô lão ngoài ngành kể cho tôi rằng: “Vũ Khoan có biệt hiệu là Khoan Trâu đấy, vì cứ việc khó thì nhồi cho ông ấy, từ biên giới đến nghiên cứu kinh tế. Ông ấy cày như Trâu nên gọi thế”.

Một đặc điểm khác là chú thường tự tay viết những bài phát biểu của mình. Có lần, tôi nhận được một bài kèm theo chữ viết tay trên giấy dính vàng “Thân gửi Phòng Phiên dịch, bài dịch chỉ cần lấy ý dịch sang tiếng Anh cho thoát, không cần câu nệ những câu chữ tiếng Việt”.

Dịch nói cho chú thì cần làm theo kiểu rất riêng. Phần dịch sang tiếng Việt thì chỉ cần tóm vài điểm chính hoặc những chi tiết khó, kỹ thuật, vì cơ bản chú hiểu gần hết. Dịch ra tiếng Anh thì vừa dễ vừa khó. Dễ vì chú nói câu ngắn, ý rõ, diễn đạt thẳng, gần giống tư duy “Tây” nên không phải nhớ nhiều và không cần biên tập câu. Khó là vì cần hình dung được mạch ý lớn của chú, bởi thường chú sẽ nói rất logic, các ý và chi tiết đan nhau rất chặt và hướng đến một tầm khái quát cao.

Tầm tư duy chiến lược của chú Khoan thì ai cũng rõ. Lần đó, tôi có dịp dịch cho chú, khi ấy đang là Phó Thủ tướng. Tài liệu chuẩn bị cho chú phải tương đối chuẩn mực, gồm thông tin tình hình và một loạt các ý kiến nghị. Từ những chi tiết và vấn đề cụ thể ấy, qua bộ óc của chú, đều được nâng tầm, thành những khuôn khổ, những nhóm vấn đề mang tính chiến lược, dài hơn.

Chú có khả năng đọc tình huống và giải quyết vấn đề đặc biệt. Chú dường như có biệt tài luận giải rất nhanh các mớ bòng bong rối rắm hoặc những chuyện mông lung rồi nhanh chóng chốt giải pháp, đưa ra đường bước xử lý.

Khi Việt Nam tổ chức Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 6, kinh nghiệm của chúng ta còn ít, các vấn đề về tổ chức, hậu cần, lễ tân đều không dễ dàng, rất dễ “lạc lối”. Ấy nhưng, các anh đều hồ hởi nói với tôi rằng: “Rối thế mà chú Vũ Khoan vào nắm một buổi là đâu vào đấy hết, rõ như ban ngày”.

Hồi năm 2020, tôi đến gặp chú, đem theo ý tưởng về dựng lại lịch sử của Phòng Phiên dịch, tập hợp, kết nối, tri ân các thế hệ để nối một mạch từ quá khứ đến tương lai, để thế hệ trẻ tự hào, vững tin, yêu nghề, để phiên dịch các thứ tiếng, các thời kỳ có một mái nhà chung với “huyết thống” phiên dịch chảy trong người. Chú lập tức phác thảo ra kế hoạch, các bước triển khai, danh sách người cần gặp, những việc cần làm. Tôi tạm biệt chú mà như muốn nhảy cẫng lên vì vui sướng.

Cuối cùng, chú là một người rất yêu nghề dịch. Chắc chắn chú làm việc gì cũng đầy đam mê và cống hiến. Song chú bắt đầu nghề ngoại giao với vai trò phiên dịch tiếng Nga, học được nhiều và có nhiều kỷ niệm, ấn tượng sâu sắc khi dịch cho lãnh đạo nên có thể mảng này được chú quý hơn chăng? Chú kể nhiều, viết nhiều về nghề dịch và ảnh hưởng đối với sự trưởng thành của bản thân. Vì vậy, dân phiên dịch chúng tôi ngồi với chú luôn có cảm giác gần gũi như người nhà.

Đấy có thể là may mắn của những người làm dịch như tôi. Nhưng cũng chính vì lẽ ấy, sự ra đi của chú càng khiến cho chúng tôi cảm thấy thấy như mình đã mất đi người thân trong nhà, thật khó đong đếm.


(*) Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Hong Kong, Trung Quốc kiêm nhiệm Ma Cao, Trung Quốc; nguyên Giám đốc Trung tâm Biên phiên dịch quốc gia (nay là Vụ Biên phiên dịch đối ngoại), Bộ Ngoại giao.

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan: Đôi điều mong mỏi về Ngoại giao và Báo chí

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan: Đôi điều mong mỏi về Ngoại giao và Báo chí

Có thể nói, ngoại giao và báo chí (nói đúng ra là các phương tiện truyền thông đại chúng-mass media) vốn là anh em song ...

'Vòng ngoài Paris'

'Vòng ngoài Paris'

Đúng trưa ngày 30/4/1975, khi được tin giải phóng Sài Gòn, mọi người ùa ra phố hò reo nhẩy múa mừng hòa bình, mừng thống ...

Nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Khoan từ trần

Nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Khoan từ trần

Nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Khoan đã từ trần vào hồi 7h5, ngày 21/6 tại Bệnh viện ...

Cố Phó Thủ tướng Vũ Khoan với 'báo nhà'

Cố Phó Thủ tướng Vũ Khoan với 'báo nhà'

Cố Phó Thủ tướng Vũ Khoan (1937-2023) luôn dành tình cảm cho những người làm báo, đặc biệt là "báo nhà" - báo Thế giới ...

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan, người thầy đáng kính của tôi!

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan, người thầy đáng kính của tôi!

Khó có thể kể hết được đóng góp của ông Vũ Khoan đối với ngành ngoại giao và rộng hơn là đối với đối ngoại ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính: Cộng đồng người Việt ở Trùng Khánh cần phát huy tốt truyền thống 'tương thân tương ái'

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính: Cộng đồng người Việt ở Trùng Khánh cần phát huy tốt truyền thống 'tương thân tương ái'

Sáng 8/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp gỡ lưu học sinh, sinh viên và cộng đồng người Việt Nam tại thành phố Trùng Khánh, Trung Quốc.
Dự báo: Bão số 7 có thể rất nguy hiểm với tàu thuyền trên khu vực Bắc và giữa Biển Đông, vùng biển ven bờ Trung-Nam Trung Bộ trong các ngày 8-12/11

Dự báo: Bão số 7 có thể rất nguy hiểm với tàu thuyền trên khu vực Bắc và giữa Biển Đông, vùng biển ven bờ Trung-Nam Trung Bộ trong các ngày 8-12/11

Hồi 10h (ngày 8/11), vị trí tâm bão số 7 ở vào khoảng 18,3 độ Vĩ Bắc; 118,9 độ Kinh Đông, trên vùng biển phía Đông của khu vực Bắc ...
Hà Nội: Hành trình mới của những cây xanh gãy đổ sau bão Yagi

Hà Nội: Hành trình mới của những cây xanh gãy đổ sau bão Yagi

Gỗ cây xanh gãy đổ sau bão Yagi không phải là phế liệu. Chúng đã được tái sinh, mang lại giá trị kinh tế bất ngờ.
Mỹ Tâm thực hiện đêm nhạc đặc biệt tri ân khán giả hải ngoại dịp Giáng sinh

Mỹ Tâm thực hiện đêm nhạc đặc biệt tri ân khán giả hải ngoại dịp Giáng sinh

Ca sĩ Mỹ Tâm phấn khích khi toàn bộ vé của liveshow 'My Soul 1981' được bán hết trong vòng một tiếng.
Cuộc đời bà Trần Tố Nga qua lời kể của đạo diễn người Pháp gốc Việt

Cuộc đời bà Trần Tố Nga qua lời kể của đạo diễn người Pháp gốc Việt

Vở kịch dẫn dắt khán giả đắm chìm vào câu chuyện của bà Trần Tố Nga, một người phụ nữ suốt đời dấn thân vào cuộc chiến đòi công lý ...
Cập nhật bảng giá xe hãng Ford mới nhất tháng 11/2024

Cập nhật bảng giá xe hãng Ford mới nhất tháng 11/2024

Bảng giá xe hãng Ford của các dòng như Everest 2021, EcoSport 2021, Everest 2022, Ranger 2021, Explorer 2022, Territory 2022, Ranger 2022, Ranger Raptor 2023, Everest 2023, Everest 2024, ...
Việt Nam-Kyrgyzstan điện đàm tăng cường trao đổi đoàn cấp cao, thúc đẩy hợp tác kinh tế

Việt Nam-Kyrgyzstan điện đàm tăng cường trao đổi đoàn cấp cao, thúc đẩy hợp tác kinh tế

Chiều ngày 7/11, tại trụ sở Bộ, Thứ trưởng Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng đã điện đàm với Thứ trưởng Ngoại giao Cộng hòa Kyrgyzstan Aibek Moldogaziev.
Lãnh đạo Bộ Ngoại giao chúc mừng Quốc khánh Vương quốc Campuchia

Lãnh đạo Bộ Ngoại giao chúc mừng Quốc khánh Vương quốc Campuchia

Ngày 7/11, Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt đã dẫn đầu đoàn Bộ Ngoại giao đến chúc mừng tại Đại sứ quán Campuchia tại Hà Nội.
Việt Nam ủng hộ cải tổ Đại hội đồng Liên hợp quốc theo hướng nâng cao hiệu quả và minh bạch

Việt Nam ủng hộ cải tổ Đại hội đồng Liên hợp quốc theo hướng nâng cao hiệu quả và minh bạch

Đại diện Việt Nam khẳng định ủng hộ việc tăng cường vai trò của Đại hội đồng LHQ trong duy trì hòa bình và an ninh quốc tế.
Việt Nam sẵn sàng tham gia vào các nỗ lực quản lý và khai thác bền vững khoáng sản thiết yếu cho chuyển đổi năng lượng

Việt Nam sẵn sàng tham gia vào các nỗ lực quản lý và khai thác bền vững khoáng sản thiết yếu cho chuyển đổi năng lượng

Kết quả làm việc của Ban cố vấn của Tổng thư ký LHQ tạo cơ sở thúc đẩy hợp tác quốc tế nhằm đảm bảo chuỗi cung bền vững về khoáng sản thiết yếu.
ASEAN ủng hộ Liên hợp quốc ngăn chặn tin giả, tin sai sự thật

ASEAN ủng hộ Liên hợp quốc ngăn chặn tin giả, tin sai sự thật

ASEAN cho rằng Liên hợp quốc cần đặt thông tin và truyền thông công chúng vào vị trí trung tâm trong quản lý chiến lược.
Hợp tác và kết nối du lịch giữa Việt Nam với Brunei và tiểu vùng BIMP – EAGA

Hợp tác và kết nối du lịch giữa Việt Nam với Brunei và tiểu vùng BIMP – EAGA

Ngày 6/11, Đại sứ quán Việt Nam tại Brunei Darussalam đã tổ chức Hội thảo 'Thúc đẩy hợp tác du lịch Việt Nam - Brunei và tiểu vùng Mekong – BIMP EAGA'
Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023: Để chính sách song hành với thực tiễn bảo đảm quyền của người di cư

Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023: Để chính sách song hành với thực tiễn bảo đảm quyền của người di cư

Theo Phó Cục trưởng Cục Lãnh sự, Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 cho thấy những kết quả đạt được trong xây dựng hoàn thiện chính sách liên quan đến di cư.
Đại diện Phái đoàn IOM: Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 phản ánh nỗ lực thúc đẩy di cư an toàn

Đại diện Phái đoàn IOM: Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 phản ánh nỗ lực thúc đẩy di cư an toàn

Theo Quyền Trưởng đại diện Phái đoàn IOM, Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 đã góp phần củng cố vị thế quốc gia đi đầu trong việc triển khai Thỏa thuận GCM.
Công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam với nhiều nội dung mới lần đầu tiên được cập nhật

Công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam với nhiều nội dung mới lần đầu tiên được cập nhật

Sáng ngày 29/10, tại Hà Nội, Bộ Ngoại giao Việt Nam phối hợp với Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) tổ chức Hội thảo công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023.
Công dân Việt Nam tại Trung Đông cần chủ động tìm nơi trú ẩn

Công dân Việt Nam tại Trung Đông cần chủ động tìm nơi trú ẩn

Theo thông tin mới nhất từ cơ quan đại diện Việt Nam tại khu vực Trung Đông, các công dân Việt Nam hiện vẫn đang an toàn.
Đại sứ quán Việt Nam khuyến cáo cộng đồng người Việt đang sinh sống, học tập và làm việc tại Israel

Đại sứ quán Việt Nam khuyến cáo cộng đồng người Việt đang sinh sống, học tập và làm việc tại Israel

Căn cứ tình hình tại Israel và để đảm bảo an toàn về con người và tài sản, Đại sứ quán Việt Nam gửi thông báo đến cộng đồng người Việt tại Israel.
Tiếp tục khuyến cáo công dân Việt Nam rời khỏi Lebanon trước nguy cơ xung đột

Tiếp tục khuyến cáo công dân Việt Nam rời khỏi Lebanon trước nguy cơ xung đột

Ngày 26/9, Đại sứ quán Việt Nam tại Ai Cập kiêm nhiệm Lebanon tiếp tục đề nghị công dân Việt Nam rời khỏi quốc gia đang có nguy cơ xung đột.
Tìm hiểu các nguyên tắc trong việc lựa chọn thực đơn chiêu đãi đối ngoại

Tìm hiểu các nguyên tắc trong việc lựa chọn thực đơn chiêu đãi đối ngoại

Chiều 22/3, đã diễn ra sinh hoạt chuyên đề với chủ đề 'Các nguyên tắc trong việc lựa chọn thực đơn chiêu đãi đối ngoại'.
Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 2)

Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 2)

Là một quốc gia Đông Nam Á, Indonesia gần gũi với Việt Nam, nhưng nước này có 86% dân số theo Hồi giáo tạo nên khác biệt trong văn hoá giao tiếp.
Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 1)

Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 1)

Là quốc gia Đông Nam Á nên Indonesia gần gũi với Việt Nam, nhưng 86% dân số nước này theo Hồi giáo tạo nên khác biệt trong văn hoá giao tiếp.
Những điều cần biết để không bỡ ngỡ khi đến xứ sở hoa tulip Hà Lan

Những điều cần biết để không bỡ ngỡ khi đến xứ sở hoa tulip Hà Lan

Khi gặp một người Hà Lan bất kì, thật khó để nhận xét về địa vị hay khả năng tài chính của họ thông qua vẻ bề ngoài...
Đôi điều cần biết về văn hóa giao tiếp ở Bỉ - 'trái tim của châu Âu'

Đôi điều cần biết về văn hóa giao tiếp ở Bỉ - 'trái tim của châu Âu'

Cùng khám phá đôi nét về văn hóa giao tiếp và con người Bỉ để hiểu rõ hơn về đất nước được coi là 'trái tim châu Âu' qua bài viết dưới đây!
Những nước nào có Ngày Quốc khánh trong tháng 12?

Những nước nào có Ngày Quốc khánh trong tháng 12?

Trong tháng 12 có 12 quốc gia kỷ niệm Ngày Quốc khánh, bao gồm Romania, Lào, UAE, Thái Lan, Phần Lan, Burkina Faso, Kenya, Bhutan, Niger, Qatar...
Chủ tịch nước Lương Cường thăm Peru: Cơ hội để hai nước thống nhất các chương trình nghị sự rộng hơn trong khu vực và quốc tế

Chủ tịch nước Lương Cường thăm Peru: Cơ hội để hai nước thống nhất các chương trình nghị sự rộng hơn trong khu vực và quốc tế

Đại sứ Peru tại Việt Nam đề cao ý nghĩa và chia sẻ kỳ vọng về chuyến thăm Peru và dự Tuần lễ cấp cao APEC 2024 của Chủ tịch nước Lương Cường.
Đại sứ Bùi Văn Nghị: Chuyến thăm của Chủ tịch nước Lương Cường là dấu mốc quan hệ đặc biệt Việt Nam-Peru, đóng góp tích cực cho tầm nhìn APEC

Đại sứ Bùi Văn Nghị: Chuyến thăm của Chủ tịch nước Lương Cường là dấu mốc quan hệ đặc biệt Việt Nam-Peru, đóng góp tích cực cho tầm nhìn APEC

Đại sứ Bùi Văn Nghị đánh giá, chuyến thăm của Chủ tịch nước Lương Cường tới Peru và dự Tuần lễ cấp cao APEC mang nhiều ý nghĩa đa phương, song phương
Chủ tịch nước Lương Cường thăm Chile: Tiếp nối tình hữu nghị truyền thống, đưa hợp tác lên cấp độ cao hơn

Chủ tịch nước Lương Cường thăm Chile: Tiếp nối tình hữu nghị truyền thống, đưa hợp tác lên cấp độ cao hơn

Dẫu vạn dặm xa xôi, song các thế hệ lãnh đạo, người dân Việt Nam và Chile vẫn luôn dành cho nhau những tình cảm đặc biệt.
TS. Nguyễn Hùng Sơn: Bất ngờ về chiến thắng của ông Donald Trump chính là kết quả các cuộc thăm dò

TS. Nguyễn Hùng Sơn: Bất ngờ về chiến thắng của ông Donald Trump chính là kết quả các cuộc thăm dò

Phỏng vấn nhanh TS. Nguyễn Hùng Sơn, Phó Giám đốc Học viện Ngoại giao về chiến thắng khá ngoạn mục của cựu Tổng thống Donald Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024.
Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Không cần phải chờ đợi thêm, ứng cử viên Donald Trump đã giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024.
Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị thượng đỉnh GMS: Chung tay xây dựng một Tiểu vùng Mekong hội nhập, thịnh vượng, bền vững và phát triển toàn diện

Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị thượng đỉnh GMS: Chung tay xây dựng một Tiểu vùng Mekong hội nhập, thịnh vượng, bền vững và phát triển toàn diện

Đại sứ Phạm Sao Mai chia sẻ ý nghĩa chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị GMS8 và thăm tỉnh Vân Nam & TP. Trùng Khánh, Trung Quốc
Phiên bản di động