Vượt qua rào cản, phụ nữ Việt Nam khẳng định vai trò đối với sự phát triển của đất nước

Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Đại biểu Quốc hội, nguyên Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Thanh Hòa chia sẻ bên lề Hội thảo “Phụ nữ Lãnh đạo: Vượt qua rào cản” tại Hà Nội vừa qua nhân dịp kỷ niệm Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10.

Bà đánh giá như thế nào về những bước tiến của Việt Nam nhằm trao quyền cho phụ nữ, đặc biệt ở những vị trí lãnh đạo, không chỉ trong những tổ chức chính trị mà còn trong các lĩnh vực khác của xã hội?

Công tác cán bộ nữ đã được Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm, chú trọng, thể hiện rõ qua việc ban hành nhiều chủ trương, chính sách nhằm trao quyền cho phụ nữ. Đặc biệt phải kể đến Nghị quyết số 11/NQ/TW của Bộ Chính trị ban hành ngày 27/4/2007 về công tác phụ nữ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Mặc dù đã ban hành được 18 năm nhưng Nghị quyết vẫn giữ nguyên được giá trị trong bối cảnh hiện nay. Bên cạnh đó, Luật Bình đẳng giới (ban hành năm 2006) cũng là một bước tiến đáng kể của Việt Nam bởi không phải quốc gia nào cũng có luật này. Đáng chú ý, gần đây nhất là bài phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Lễ kỷ niệm 95 năm thành lập Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cho thấy rõ sự quan tâm sâu sắc tới công tác phụ nữ.

Với cơ sở pháp lý cũng như cơ sở chính trị vững vàng cộng với sự ủng hộ của xã hội, của mỗi gia đình và đặc biệt là sự nỗ lực không ngừng của phụ nữ Việt Nam, có thể khẳng định rằng việc trao quyền cho phụ nữ vào các vị trí lãnh đạo đã có những bước tiến xa. Ví dụ như tỷ lệ cán bộ nữ tham gia cấp ủy đảng các cấp tăng dần, ở những nhiệm kỳ sau cao hơn nhiệm kỳ trước.

Trong lĩnh vực kinh tế, Việt Nam có tỷ lệ phụ nữ tham gia lực lượng lao động thuộc nhóm cao nhất thế giới, đạt 78,2% năm 2023 và 63% năm 2024. Phụ nữ làm chủ doanh nghiệp chiếm hơn 20%, nhiều người đảm nhiệm vị trí lãnh đạo tại các tập đoàn lớn như TH, Vinamilk, BRG... góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế đất nước.

Trong lĩnh vực khoa học công nghệ, tỷ lệ nữ giáo sư, phó giáo sư cũng ngày càng tăng (gần 30% trong 5 năm trở lại đây). Nhiều chị em đã trưởng thành từ chính công việc khoa học mà mình làm để trở thành nhà quản lý.

Đáng chú ý, một số cơ quan mang tính tham mưu chiến lược của Việt Nam đều có nữ lãnh đạo chủ chốt. Đặc biệt là lãnh đạo những cơ quan liên quan đến công tác cán bộ đều là nữ, ví dụ như Bộ trưởng Bộ Nội vụ, Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương, Chủ nhiệm Ủy ban công tác đại biểu của Quốc hội...

Đây là sự chuyển biến tích cực cho thấy nỗ lực đạt được các tỷ lệ chỉ tiêu đã đề ra, cũng như sự tin tưởng của Đảng, Nhà nước và các tầng lớp nhân dân đối với phụ nữ. Điều quan trọng là quan niệm về vai trò của người phụ nữ trong xã hội đã được thay đổi theo hướng tích cực. Hiện nay, không ai có thể phủ nhận việc phụ nữ chiếm hơn một nửa dân số và gần một nửa lực lượng lao động của Việt Nam. Những thành tựu trong công tác cán bộ nữ đã phản ánh rất rõ vai trò, vị trí của phụ nữ đối với sự phát triển của đất nước.

Mặc dù có nhiều bước tiến nổi bật như vậy nhưng hiện vẫn tồn tại một số rào cản trong xã hội đối với phụ nữ Việt Nam cũng như phụ nữ ở rất nhiều nơi trên thế giới. Theo bà, những rào cản đó là gì và cần làm gì để hóa giải và vượt qua nó?

Tôi cho rằng vẫn còn một số rào cản ảnh hưởng đến kết quả của công tác cán bộ nữ.

Thứ nhất về mặt chính sách, tuổi nghỉ hưu của phụ nữ tuy đã được tăng lên so với mức chênh 5 năm trước đây, nhưng phải đến năm 2035 thì tuổi nghỉ hưu của nam và nữ vẫn chênh nhau 2 năm, có nghĩa là nam giới vẫn về hưu sau phụ nữ 2 năm. Điều này sẽ phần nào tác động đến công tác cán bộ nữ, bởi nhiều quy định hiện nay (ví dụ như tái cử, bổ nhiệm) đều dựa trên cơ sở tuổi nghỉ hưu. Tôi cho rằng đây là rào cản mà các cơ quan có thẩm quyền cần nghiên cứu thêm để đưa ra những quy định phù hợp.

Thứ hai về nhận thức, tuy đã có nhiều tiến bộ nhưng vẫn còn tồn tại bộ phận không nhỏ, đặc biệt là ở vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa, quan niệm rằng vai trò của phụ nữ chỉ ở trong gia đình, công việc phụ nữ chỉ là công việc nội trợ.

Trên thực tế, phải công nhận rằng người phụ nữ tham gia công tác lãnh đạo có những phẩm chất rất đặc biệt. Họ vừa có thể làm công việc gia đình mà vẫn có thể tham gia công tác xã hội, làm lãnh đạo quản lý tốt. Phụ nữ có thể vừa nắm rất rõ lịch tiêm chủng cho con, đồng thời làm tốt công tác lãnh đạo quản lý hoặc công tác xã hội như nam giới. Do đó, cần phải tuyên truyền nhiều hơn về bình đẳng giới trong mọi lĩnh vực, dù là công việc xã hội hay công việc gia đình cũng rất cần có sự tham gia của cả hai giới.

Thứ ba, đặc biệt quan trọng là rào cản từ chính bản thân người phụ nữ. Phụ nữ khi tham gia công tác lãnh đạo, quản lý cần rèn luyện cho mình bản lĩnh. Bởi họ không chỉ là phấn đấu cho bản thân mình, mà còn phải làm thế nào để truyền cảm hứng được cho người khác, cho phụ nữ khác, đặc biệt là các bạn trẻ.

Trong lần đi tập huấn cho các nữ ứng cử viên, có bạn từng chia sẻ suy nghĩ với tôi rằng liệu có phải thôi công tác xã hội, quản lý để làm tròn công việc gia đình hay không. Tôi đã trả lời bạn ấy rằng không ai bắt mình phải chọn làm cái này phải bỏ cái kia mà tất cả ở bản thân chúng ta mà thôi. Nếu chúng ta biết thu xếp, biết thuyết phục các thành viên trong gia đình, thì tôi chắc rằng các bạn vẫn có thể là vừa là đại biểu Quốc hội hay đại biểu Hội đồng Nhân dân và vẫn chu toàn công việc gia đình. Sau đó, chính bạn ấy đã trúng cử, rồi hoạt động, công tác rất tốt và gia đình cũng rất ủng hộ, êm ấm.

Qua đó có thể thấy việc vượt qua rào cản vô hình của chính bản thân mình mới là thách thức khó nhất. Nếu nhận được động viên và ủng hộ từ những người thân trong gia đình, tôi tin rằng phụ nữ có thể vượt qua mọi thách thức để tỏa sáng trong vai trò lãnh đạo.

Trân trọng cảm ơn bà!