| Trung Quốc hiện được WTO dành cho quyền nhưng lại khó xử trong việc sử dụng cái quyền ấy. Minh họa của Teheran Times. |
Vào thời điểm tất cả vẫn còn rối bời và bất định trong quan hệ hợp tác kinh tế và trao đổi thương mại với Mỹ, Trung Quốc được Tổ chức thương mại thế giới (WTO) bật đèn xanh cho áp dụng những biện pháp trừng phạt Mỹ ở mức độ giá trị hàng năm khoảng 3,579 tỷ USD. Đây là kết quả thắng kiện của Trung Quốc ở WTO về việc Mỹ đã áp dụng những biện pháp chính sách bù trợ khiến Trung Quốc bị tổn hại, giống như Mỹ vừa trước đấy đã được WTO xử cho phần thắng trong cuộc kiện tụng gần tương tự giữa Mỹ và EU.
Vướng mắc cơ bản và mang tính nguyên tắc
Quyết định nói trên của WTO có lợi cho Trung Quốc bao nhiêu thì gây hại cho Mỹ bấy nhiêu về thể diện và chính trị trong khi về kinh tế lại không đáng kể gì so với mức độ kim ngạch trao đổi thương mại giữa hai nước.
Vụ kiện tụng này của Trung Quốc khởi nguồn từ thời người tiền nhiệm của Tổng thống Mỹ đương nhiệm Donald Trump trị vì nước Mỹ nhưng giờ ông Trump phải hứng chịu phán quyết của WTO. Ông Trump vốn luôn to tiếng nặng lời dai dẳng cáo buộc nhiều đồng minh và đối tác, trong đó đặc biệt có Trung Quốc, đã thực thi chính sách bù trợ xuất khẩu khiến Mỹ bị thua thiệt.
Cũng với biện luận ấy, ông Trump kích hoạt cuộc xung khắc thương mại với nhiều đối tác kinh tế và thương mại của Mỹ. Xung khắc thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã leo từ nấc thang căng thẳng này đến mức độ quyết liệt khác mà cả sau 13 vòng đàm phán thương mại song phương, hai bên mới chỉ đạt được thoả thuận nhất thời cho giải pháp tình thế.
Tất cả mọi vướng mắc cơ bản nhất và mang tính nguyên tắc trong mối quan hệ song phương nói chung và trong cuộc xung khắc thương mại nói riêng giữa Mỹ và Trung Quốc đều không những chưa được khắc phục mà hiện tại còn chưa thấy lấp lé triển vọng có thể được khắc phục cả trong thời gian tới lẫn về lâu dài.
Bạn có thể quan tâm:
Ông Trump và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã dự định cùng nhau ký kết thoả thuận đạt được ở vòng đàm phán thương mại thứ 13 kia bên lề hội nghị cấp cao thường niên năm nay của diễn đàn APEC được dự định tổ chức ở Chile vào giữa tháng 11 này. Nhưng Chile đã huỷ dự định tổ chức sự kiện. Đàm phán giữa hai bên về cụ thể hoá nội dung của thoả thuận này hiện vẫn chưa kết thúc và thật sự không ai dám chắc rồi đây có kết thúc thành công hay không. Ông Trump cho biết việc ký kết sẽ diễn ra tại Mỹ nhưng không cho biết vào thời điểm nào và ở cấp nào. Nhìn vào tính phức tạp và nhạy cảm của bối cảnh tình hình ấy mới thấy được phán quyết nói trên của WTO có giá trị như thế nào hay chẳng có giá trị gì đối với Trung Quốc.
Thế khó của Trung Quốc
3,579 tỷ USD là quá nhỏ bé so với mức độ trao đổi thương mại giữa hai nước và với mức độ thâm hụt khổng lồ trong cán cân trao đổi thương mại của Mỹ với Trung Quốc. Nó cũng chỉ rất nhỏ so với 360 tỷ USD giá trị hàng hoá của Trung Quốc xuất khẩu vào thị trường Mỹ đã bị Mỹ áp thuế bảo hộ thương mại từ 10 đến 30%.
Cho nên Trung Quốc hiện được WTO dành cho quyền nhưng lại khó xử trong việc sử dụng cái quyền ấy. Phía ông Trump chắc chắn sẽ đáp trả Trung Quốc nếu Bắc Kinh sử dụng quyền này như ông Trump đã làm sau khi Mỹ được WTO phán xử cho phép trừng phạt EU vì đã bù trợ nhiều năm cho hãng Airbus. Đàm phán thương mại vì thế càng khó có thể kết thúc thành công và xung khắc thương mại thậm chí còn gia tăng. Giảm xung khắc và đi vào hoà giải hiện quan trọng và cấp thiết đối với Trung Quốc hơn là gia tăng mức độ xung khắc quyết liệt, nhất là khi mức độ giá trị kia quá nhỏ nhoi.
Vì thế, đối với Trung Quốc hiện tại không dụng quyền này đắc lợi hữu ích hơn nhiều so với sử dụng nó, dùng nó để đấu tranh với Mỹ về pháp lý quốc tế và dư luận trong chính cuộc xung khắc thương mại này đưa lại hiệu ứng cao hơn nhiều so với áp dụng nó trên thực tế để trừng phạt Mỹ.
Ông Trump vốn không ưa thích WTO nhưng chậm nhất thì cũng sau chuyện này chắc đã phải thấy là tận dụng và lợi dụng WTO vẫn rất có lợi cho Mỹ hoặc ít nhất thì cũng giảm thiểu được tổn hại cho Mỹ.