Những diễn biến ở nước Mỹ kể từ sau cuộc bầu cử tổng thống vừa qua đã làm cho con đường mà Tổng thống đắc cử Joe Biden thuộc đảng Dân chủ phải đi từ khi đắc cử đến thời khắc chính thức tuyên thệ nhậm chức đầy trắc trở và không được yên bình.
Kể cả đến khi sắp buộc phải rời khỏi Nhà Trắng và đã bị hạ viện khởi động tiến trình luận tội phế truất, Tổng thống đương nhiệm Donald Trump thuộc đảng Cộng hoà vẫn không chịu thừa nhận thất cử và thất bại của mọi nỗ lực và gắng gượng nhằm huỷ hoại thành tích thắng cử của ông Biden. Ông Trump và cộng sự vẫn kiên định chủ ý gây khó như có thể được cho ông Biden trong cả thời kỳ chuyển giao quyền lực cũng như khi bắt đầu chính thức cầm quyền.
| Ông Biden đã công khai tuyên cáo sẽ lật ngược một số quyết sách của ông Trump và chắc sẽ thực hiện cam kết này. Nguồn: AP/TTXVN |
Nhưng sự việc xảy ra ngày 6/1 vừa qua ở toà nhà trụ sở Quốc hội Mỹ ở thủ đô Washington lại tạo ra tình thế chính trị xã hội nội bộ mới ở Mỹ và tình thế mới này giúp ông Biden có được thế thuận lợi hơn khi bắt đầu nhiệm kỳ cầm quyền sau vài ngày nữa.
Ông Biden đã công khai tuyên cáo sẽ lật ngược một số quyết sách cầm quyền của ông Trump và chắc sẽ thực hiện cam kết này. Việc ấy thật ra không hề khó khăn gì, lại càng không phải không khả thi đối với ông Biden bởi một mình tổng thống đương nhiệm có thể quyết định được.
Nhưng nếu muốn làm nên chuyện đại sự thật sự và làm chuyển đổi cơ bản nước Mỹ trên nhiều phương diện thì ông Biden cần sự hợp tác, hậu thuẫn và đồng hành của lưỡng viện lập pháp.
Trong Quốc hội Mỹ, phe đảng Cộng hoà suốt thời gian tám năm ông Biden là Phó Tổng thống Mỹ và bốn năm nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump luôn cự tuyệt gần như hoàn toàn mọi hợp tác với phía đảng Dân chủ. Sự việc ngày 6/1 vừa qua và quan điểm thái độ của ông Trump đã làm rạn nứt rất rõ mối liên kết hay phụ thuộc của đảng Cộng hoà với ông Trump cũng như buộc đảng này phải nhận thấy rằng không chỉ phải tách biệt khỏi ông Trump và chỉ hợp tác với phe đảng Dân chủ thì mới có thể vô hiệu hoá được sự kiềm toả và chi phối của ông Trump đối với đảng Cộng hoà. Chính vì thế mà hiện đã có dân biểu thuộc đảng này đồng tình với chủ ý của phe đảng Dân chủ tiến hành luận tội phế truất ông Trump cho dù cơ hội thành công gần như không có.
Tình thế mới này đã tạo thuận lợi rất cơ bản cho ông Biden gây dựng sự hợp tác giữa hai đảng phái chính trị lớn nhất này ở nước Mỹ, nhất là khi ông Biden xưa nay được nhìn nhận chung là người luôn dung hoà được lợi ích và quan điểm của hai đảng.
Trong những ngày cuối cùng tại nhiệm, ông Trump và cộng sự có một số quyết sách đối ngoại mà nhìn bề ngoài thì như thể với chủ ý tạo “sự đã rồi” để gây khó cho ông Biden. Trong thực chất không hẳn hoàn toàn như vậy.
Chỉ cần quyết định làm ngược lại, ông Biden đã có thể gây dựng nên hình ảnh về sự khởi đầu mới khác biệt thời trước mà cử tri mong đợi. Chỉ cần không thay đổi chúng trong một thời gian nhất định, ông Biden có thể hạn chế được sự chống phá và phản đối đến mức cuồng tín của lực lượng ủng hộ ông Trump chưa thể sớm nguôi ngoai nỗi cay đắng về việc ông Trump không còn được tiếp tục cầm quyền.
Đặc biệt là đối với Trung Quốc, ông Trump đã giúp ông Biden làm không ít việc mà người này khó làm hơn ông Trump. Như thế không hẳn là ngồi mát ăn bát vàng, nhưng cũng được hưởng lợi mà chẳng phải nhọc nhằn gì.
Như thế có thể thấy ông Biden có điểm xuất phát cũng rất thuận lợi cho nhiệm kỳ cầm quyền. Vấn đề chỉ là người này có tận dụng những thuận thế từ tình thế để làm nên nghiệp lớn hay không mà thôi.