Abdulrazak Gurnah và những áng văn ‘dịch chuyển’

Lê An
Sinh ra ở Zanzibar và rời đến Anh năm 18 tuổi – hai nền văn hóa đã đóng vai trò quan trọng trong sự nghiệp và việc hình thành các tác phẩm văn học của Abdulrazak Gurnad.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Khi trao giải Nobel Văn học 2021, Ủy ban Nobel Văn học (thuộc Viện Hàn lâm Thụy Điển) đã ca ngợi các tác phẩm của Abdulrazak Gurnah là sự thâm nhập không khoan nhượng và nhân ái của ông đối với những ảnh hưởng của chủ nghĩa thực dân và số phận của những người tị nạn trong hố sâu ngăn cách giữa các nền văn hóa và lục địa....

Tiểu thuyết bao trùm chủ đề lưu vong

Lấy bối cảnh ở bờ biển Đông Phi, Memory of Departure - cuốn tiểu thuyết đầu tiên của Abdulrazak Gurnah được viết năm 1988 kể về một chàng trai trẻ đang đấu tranh dưới chế độ độc tài trước khi được gửi đến sống với một người chú giàu có ở Kenya.

Abdulrazak Gurnah và những áng văn ‘dịch chuyển’
Nhà văn Abdulrazak Gurnah. (Nguồn: Getty Images)

Tác phẩm được coi như một nghiên cứu hấp dẫn về cuộc đấu tranh của một người đàn ông để tìm ra mục đích cho cuộc đời mình và một bức chân dung đầy ám ảnh về một xã hội truyền thống đang sụp đổ dưới sức nặng của nghèo đói và sự thay đổi nhanh chóng.

Tiếp đó, Paradise ra đời năm 1994 được lọt vào danh sách rút gọn cho Giải thưởng Booker năm 1994. Cuốn tiểu thuyết này mở màn ở Đông Phi trước Thế chiến I theo chân cậu bé 12 tuổi Yusuf - người đã bị giao cho một thương gia giàu có làm đầy tớ. Xuyên suốt cuốn sách, Yusuf kể lại những chuyến du ngoạn xuyên lục địa cùng với cuộc sống tự nhiên, các bộ tộc khác và những mối đe dọa mà họ gặp phải.

Admiring Silence (1996) lại kể về một người đàn ông chạy trốn khỏi Zanzibar vào những năm 1960 để đến Anh - nơi anh ta phải lòng một phụ nữ Anh và bắt đầu một gia đình.

Khi chiến đấu với sự phân biệt chủng tộc, anh ấy cũng phải vật lộn với bản thân vì những nỗ lực của mình để hòa nhập. Ở đây, tác giả miêu tả khéo léo nỗi thống khổ của một người đàn ông bị mắc kẹt giữa hai nền văn hóa. Mỗi nền văn hóa sẽ khiến anh không có liên kết với nền văn hóa khác.

Những tác phẩm sau này của Abdulrazak Gurnah như By the Sea (2001), Desertion (2005), Gravel Heart (2017)... cũng bao trùm chủ đề về người tị nạn.

Đó là khi nhân vật tìm thấy nơi ẩn náu của riêng mình trong tình bạn đẹp, những câu chuyện tình yêu nghiệt ngã đan xen, hay những vết thương lòng khi gia đình tan vỡ...

Ngay cả những nhân vật phụ trong tiểu thuyết của ông cũng có những lịch sử với trí tưởng tượng giàu có, phản ánh những tương tác nhỏ nhất của họ cũng khiến thế giới trở nên đặc biệt.

Một nhà văn phi thường

Sinh năm 1948, lớn lên ở Zanzibar, Abdulrazak Gurnah đã trải qua cuộc cách mạng năm 1964 và buộc phải chạy trốn khỏi đất nước khi mới 18 tuổi.

Mặc dù tiếng Swahili là ngôn ngữ đầu tiên của ông ấy, nhưng tiếng Anh trở thành công cụ để ông sáng tác văn học. Sau này, ông đã trở thành giáo sư tiếng Anh và văn học hậu thuộc địa tại Đại học Kent, cho đến khi nghỉ hưu.

Như vậy, sau 35 năm, Abdulrazak Gurnah là người gốc Phi tiếp theo đoạt giải Nobel Văn học kể từ sau khi nhà văn Wole Soyinka (người Nigeria) được vinh danh năm 1986.

Dành nhiều lời khen ngợi cho tiểu thuyết gia gốc Phi, Chủ tịch Ủy ban Nobel Anders Olssonnói rằng ông rất vinh dự khi được trao giải thưởng này và cảm thấy “thật là choáng ngợp và vô cùng tự hào”.

Abdulrazak Gurnah và những áng văn ‘dịch chuyển’
Những tác phẩm của nhà văn Abdulrazak Gurnah. (Nguồn: Getty Images)

Biên tập viên Alexandra Pringle tại Bloomsbury cũng nhận định chiến thắng của Abdulrazak Gurnah là “xứng đáng nhất” đối với một nhà văn trước đây chưa được công nhận xứng đáng.

Alexandra Pringle cho biết Abdulrazak Gurnah luôn viết về sự dịch chuyển, nhưng theo “những cách đẹp nhất và ám ảnh nhất về những gì mà con người nâng đỡ và thổi bay họ trên khắp các lục địa”.

Bà nói: “Ông ấy là một trong những nhà văn châu Phi vĩ đại nhất còn sống và chưa từng ai biết về ông ấy. Văn của ông ấy đặc biệt đẹp và nghiêm túc, đồng thời cũng hài hước, tử tế và nhạy cảm. Ông là một nhà văn phi thường viết về những điều thực sự quan trọng. Và thật tốt, giờ ông đã đoạt giải Nobel rồi”.

Chủ tịch Ủy ban Nobel Anders Olsson cũng cho rằng: “Trong vũ trụ văn học của Abdulrazak Gurnah, mọi thứ đều thay đổi từ ký ức, tên tuổi, danh tính... Sự khám phá không ngừng thúc đẩy bởi niềm đam mê trí tuệ hiện diện trong tất cả các cuốn sách của ông ấy”.

Chân dung và tác phẩm của nhà văn Abdulrazak GurnahNobel - chủ nhân giải thưởng Nobel Văn học 2021

Chân dung và tác phẩm của nhà văn Abdulrazak GurnahNobel - chủ nhân giải thưởng Nobel Văn học 2021

Chiều 7/10 (giờ Việt Nam), Viện Hàn lâm Thụy Điển đã xướng tên tiểu thuyết gia Abdulrazak Gurnah là chủ nhân của giải thưởng Nobel ...

Giải Nobel 2021: Liệu đã đến lúc giải Văn học bừng tỉnh - đa dạng và bình đẳng giới hơn?

Giải Nobel 2021: Liệu đã đến lúc giải Văn học bừng tỉnh - đa dạng và bình đẳng giới hơn?

Sau gần 10 năm các tác giả phương Tây thống trị giải Nobel Văn học, giới quan sát đang chờ đợi hội đồng giám khảo ...

(theo The New York Times, The Guardian)

Xem nhiều

Đọc thêm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Sáu ngày 22/11/2024: Kim Ngưu mâu thuẫn tình cảm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Sáu ngày 22/11/2024: Kim Ngưu mâu thuẫn tình cảm

Tử vi hôm nay 22/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Malaysia

Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Malaysia

Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm, hai bên đã nâng cấp quan hệ Việt Nam-Malaysia lên Đối tác chiến lược toàn diện.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội đàm với Chủ tịch Quốc hội Campuchia

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội đàm với Chủ tịch Quốc hội Campuchia

Hai Chủ tịch Quốc hội đã trao đổi thực chất, hiệu quả về các biện pháp thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước, hai Quốc hội trong thời ...
Lần thứ hai liên tiếp trúng cử thành viên UNCITRAL: Vị thế, uy tín của Việt Nam không ngừng được củng cố, nâng cao

Lần thứ hai liên tiếp trúng cử thành viên UNCITRAL: Vị thế, uy tín của Việt Nam không ngừng được củng cố, nâng cao

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn trả lời phỏng vấn nhân dịp Việt Nam trúng cử thành viên UNCITRAL nhiệm kỳ 2025-2031.
Việt Nam-Campuchia: Khánh thành công trình biểu tượng của tình đoàn kết, hữu nghị truyền thống giữa hai nước

Việt Nam-Campuchia: Khánh thành công trình biểu tượng của tình đoàn kết, hữu nghị truyền thống giữa hai nước

Tòa nhà hành chính Quốc hội Campuchia là công trình được Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam trao tặng Đảng, Nhà nước và nhân dân Campuchia.
Giá tiêu hôm nay 22/11/2024: Mất mốc quan trọng, hồ tiêu chịu sức ép khi dòng tiền vẫn đổ mạnh về kinh doanh cà phê và USD neo cao

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024: Mất mốc quan trọng, hồ tiêu chịu sức ép khi dòng tiền vẫn đổ mạnh về kinh doanh cà phê và USD neo cao

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024 tại thị trường trong nước quay đầu giảm nhẹ ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 138.000 – 139.500 đồng/kg.
Australia: Ngành du lịch kỳ vọng tăng trưởng tốt nhờ công cụ mới

Australia: Ngành du lịch kỳ vọng tăng trưởng tốt nhờ công cụ mới

LIVE Framework là một công cụ tương tác, thân thiện với người dùng, giúp doanh nghiệp, tổ chức và chính phủ truy cập thông tin kịp thời và chính xác.
Festival Huế 2024: Những trải nghiệm mới trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe

Festival Huế 2024: Những trải nghiệm mới trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe

Từ ngày 22-24/11, Tuần lễ du lịch Chăm sóc sức khỏe - Wellness Tourism Weekend sẽ diễn ra trong khuôn khổ Lễ hội mùa Đông của Festival Huế 2024.
Nhật Bản: Trải nghiệm đặc biệt vào ban đêm với đoàn tàu nghệ thuật kỹ thuật số

Nhật Bản: Trải nghiệm đặc biệt vào ban đêm với đoàn tàu nghệ thuật kỹ thuật số

Những hành khách trên 'đoàn tàu nghệ thuật kỹ thuật số' chạy ban đêm ở Osaka (Nhật Bản) sẽ có dịp chiêm ngưỡng khung cảnh theo cách đặc biệt.
Tà Lài (Đồng Nai): Nơi giao thoa giữa văn hóa và thiên nhiên

Tà Lài (Đồng Nai): Nơi giao thoa giữa văn hóa và thiên nhiên

Tà Lài không chỉ nổi bật với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, mà còn là một địa phương giàu bản sắc văn hóa của tỉnh Đồng Nai.
Phục vụ nhu cầu đi lại dịp Tết Nguyên đán 2025, 6 sân bay sẽ tăng thời gian khai thác đêm

Phục vụ nhu cầu đi lại dịp Tết Nguyên đán 2025, 6 sân bay sẽ tăng thời gian khai thác đêm

Cục Hàng không Việt Nam sẽ tổ chức theo dõi tình hình đặt giữ chỗ, giá vé máy bay trên các đường bay nội địa trong dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025.
Thái Lan tăng số ngày nghỉ lễ trong năm 2025 để kích cầu du lịch

Thái Lan tăng số ngày nghỉ lễ trong năm 2025 để kích cầu du lịch

Thái Lan sẽ có 21 ngày nghỉ chính thức, không kể ngày nghỉ bù, vào năm 2025 để để thúc đẩy du lịch và nền kinh tế nói chung.
Di sản văn hóa phi vật thể: 15 năm bảo tồn, phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh

Di sản văn hóa phi vật thể: 15 năm bảo tồn, phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh

Bắc Ninh đã không ngừng nỗ lực bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại Dân ca Quan họ với nhiều cơ chế đặc thù.
Khám phá xác tàu đắm bí ẩn nhiều thế kỷ trong hồ lớn nhất Na Uy

Khám phá xác tàu đắm bí ẩn nhiều thế kỷ trong hồ lớn nhất Na Uy

Một xác tàu đắm được các nhà nghiên cứu Na Uy phát hiện ra tại Hồ Mjøsa của nước này, được xác định là có niên đại khoảng 7 thế kỷ trước.
Bộ sưu tập lấy cảm hứng từ các bảo vật quốc gia của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

Bộ sưu tập lấy cảm hứng từ các bảo vật quốc gia của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

Mang tên 'Khơi dậy tinh hoa, nối dài di sản', bộ sưu tập độc đáo đến từ thượng hiệu lụa DeSilk đã được giới thiệu tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.
Nghiên cứu xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'

Nghiên cứu xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'

Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã có Công văn gửi UBND tỉnh Quảng Trị về việc xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'.
Theo dấu chân Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Trung Quốc

Theo dấu chân Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Trung Quốc

Bảo tàng Hồ Chí Minh phối hợp với Cục Lưu trữ Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức trưng bày chuyên đề 'Dấu chân Hồ Chí Minh ở Trung Quốc'.
Sôi nổi hoạt động kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh

Sôi nổi hoạt động kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh

Từ 11-30/11, nhiều hoạt động được tổ chức nhân dịp kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của ...
Phiên bản di động