Abdulrazak Gurnah và những áng văn ‘dịch chuyển’

Lê An
Sinh ra ở Zanzibar và rời đến Anh năm 18 tuổi – hai nền văn hóa đã đóng vai trò quan trọng trong sự nghiệp và việc hình thành các tác phẩm văn học của Abdulrazak Gurnad.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Khi trao giải Nobel Văn học 2021, Ủy ban Nobel Văn học (thuộc Viện Hàn lâm Thụy Điển) đã ca ngợi các tác phẩm của Abdulrazak Gurnah là sự thâm nhập không khoan nhượng và nhân ái của ông đối với những ảnh hưởng của chủ nghĩa thực dân và số phận của những người tị nạn trong hố sâu ngăn cách giữa các nền văn hóa và lục địa....

Tiểu thuyết bao trùm chủ đề lưu vong

Lấy bối cảnh ở bờ biển Đông Phi, Memory of Departure - cuốn tiểu thuyết đầu tiên của Abdulrazak Gurnah được viết năm 1988 kể về một chàng trai trẻ đang đấu tranh dưới chế độ độc tài trước khi được gửi đến sống với một người chú giàu có ở Kenya.

Abdulrazak Gurnah và những áng văn ‘dịch chuyển’
Nhà văn Abdulrazak Gurnah. (Nguồn: Getty Images)

Tác phẩm được coi như một nghiên cứu hấp dẫn về cuộc đấu tranh của một người đàn ông để tìm ra mục đích cho cuộc đời mình và một bức chân dung đầy ám ảnh về một xã hội truyền thống đang sụp đổ dưới sức nặng của nghèo đói và sự thay đổi nhanh chóng.

Tiếp đó, Paradise ra đời năm 1994 được lọt vào danh sách rút gọn cho Giải thưởng Booker năm 1994. Cuốn tiểu thuyết này mở màn ở Đông Phi trước Thế chiến I theo chân cậu bé 12 tuổi Yusuf - người đã bị giao cho một thương gia giàu có làm đầy tớ. Xuyên suốt cuốn sách, Yusuf kể lại những chuyến du ngoạn xuyên lục địa cùng với cuộc sống tự nhiên, các bộ tộc khác và những mối đe dọa mà họ gặp phải.

Admiring Silence (1996) lại kể về một người đàn ông chạy trốn khỏi Zanzibar vào những năm 1960 để đến Anh - nơi anh ta phải lòng một phụ nữ Anh và bắt đầu một gia đình.

Khi chiến đấu với sự phân biệt chủng tộc, anh ấy cũng phải vật lộn với bản thân vì những nỗ lực của mình để hòa nhập. Ở đây, tác giả miêu tả khéo léo nỗi thống khổ của một người đàn ông bị mắc kẹt giữa hai nền văn hóa. Mỗi nền văn hóa sẽ khiến anh không có liên kết với nền văn hóa khác.

Những tác phẩm sau này của Abdulrazak Gurnah như By the Sea (2001), Desertion (2005), Gravel Heart (2017)... cũng bao trùm chủ đề về người tị nạn.

Đó là khi nhân vật tìm thấy nơi ẩn náu của riêng mình trong tình bạn đẹp, những câu chuyện tình yêu nghiệt ngã đan xen, hay những vết thương lòng khi gia đình tan vỡ...

Ngay cả những nhân vật phụ trong tiểu thuyết của ông cũng có những lịch sử với trí tưởng tượng giàu có, phản ánh những tương tác nhỏ nhất của họ cũng khiến thế giới trở nên đặc biệt.

Một nhà văn phi thường

Sinh năm 1948, lớn lên ở Zanzibar, Abdulrazak Gurnah đã trải qua cuộc cách mạng năm 1964 và buộc phải chạy trốn khỏi đất nước khi mới 18 tuổi.

Mặc dù tiếng Swahili là ngôn ngữ đầu tiên của ông ấy, nhưng tiếng Anh trở thành công cụ để ông sáng tác văn học. Sau này, ông đã trở thành giáo sư tiếng Anh và văn học hậu thuộc địa tại Đại học Kent, cho đến khi nghỉ hưu.

Như vậy, sau 35 năm, Abdulrazak Gurnah là người gốc Phi tiếp theo đoạt giải Nobel Văn học kể từ sau khi nhà văn Wole Soyinka (người Nigeria) được vinh danh năm 1986.

Dành nhiều lời khen ngợi cho tiểu thuyết gia gốc Phi, Chủ tịch Ủy ban Nobel Anders Olssonnói rằng ông rất vinh dự khi được trao giải thưởng này và cảm thấy “thật là choáng ngợp và vô cùng tự hào”.

Abdulrazak Gurnah và những áng văn ‘dịch chuyển’
Những tác phẩm của nhà văn Abdulrazak Gurnah. (Nguồn: Getty Images)

Biên tập viên Alexandra Pringle tại Bloomsbury cũng nhận định chiến thắng của Abdulrazak Gurnah là “xứng đáng nhất” đối với một nhà văn trước đây chưa được công nhận xứng đáng.

Alexandra Pringle cho biết Abdulrazak Gurnah luôn viết về sự dịch chuyển, nhưng theo “những cách đẹp nhất và ám ảnh nhất về những gì mà con người nâng đỡ và thổi bay họ trên khắp các lục địa”.

Bà nói: “Ông ấy là một trong những nhà văn châu Phi vĩ đại nhất còn sống và chưa từng ai biết về ông ấy. Văn của ông ấy đặc biệt đẹp và nghiêm túc, đồng thời cũng hài hước, tử tế và nhạy cảm. Ông là một nhà văn phi thường viết về những điều thực sự quan trọng. Và thật tốt, giờ ông đã đoạt giải Nobel rồi”.

Chủ tịch Ủy ban Nobel Anders Olsson cũng cho rằng: “Trong vũ trụ văn học của Abdulrazak Gurnah, mọi thứ đều thay đổi từ ký ức, tên tuổi, danh tính... Sự khám phá không ngừng thúc đẩy bởi niềm đam mê trí tuệ hiện diện trong tất cả các cuốn sách của ông ấy”.

Chân dung và tác phẩm của nhà văn Abdulrazak GurnahNobel - chủ nhân giải thưởng Nobel Văn học 2021

Chân dung và tác phẩm của nhà văn Abdulrazak GurnahNobel - chủ nhân giải thưởng Nobel Văn học 2021

Chiều 7/10 (giờ Việt Nam), Viện Hàn lâm Thụy Điển đã xướng tên tiểu thuyết gia Abdulrazak Gurnah là chủ nhân của giải thưởng Nobel ...

Giải Nobel 2021: Liệu đã đến lúc giải Văn học bừng tỉnh - đa dạng và bình đẳng giới hơn?

Giải Nobel 2021: Liệu đã đến lúc giải Văn học bừng tỉnh - đa dạng và bình đẳng giới hơn?

Sau gần 10 năm các tác giả phương Tây thống trị giải Nobel Văn học, giới quan sát đang chờ đợi hội đồng giám khảo ...

(theo The New York Times, The Guardian)

Đọc thêm

Mệnh vô chính diệu là gì? Đặc điểm người có mệnh vô chính diệu

Mệnh vô chính diệu là gì? Đặc điểm người có mệnh vô chính diệu

Mệnh vô chính diệu được xem là cách cục đặc biệt trong lá số tử vi. Bởi cung Mệnh không có chính tinh tọa thủ, muốn luận giải phải nhờ ...
Nhận định, soi kèo Newcastle vs West Ham, 19h30 ngày 30/3 - Vòng 30 Ngoại hạng Anh

Nhận định, soi kèo Newcastle vs West Ham, 19h30 ngày 30/3 - Vòng 30 Ngoại hạng Anh

Nhận định trận đấu, soi kèo Newcastle vs West Ham tại vòng 30 giải Ngoại hạng Anh được diễn ra vào lúc 19h30 ngày 30/3.
Lịch cúp điện An Giang hôm nay ngày 30/3/2024

Lịch cúp điện An Giang hôm nay ngày 30/3/2024

Thông tin lịch cúp điện tại An Giang theo từng khu vực được cập nhật mới nhất từ Điện lực miền Nam ngày 30/3/2024.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 30/3 và sáng 31/3: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh vòng 30 -  Brentford vs MU; Bundesliga vòng 27 - Munich vs Dortmund

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 30/3 và sáng 31/3: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh vòng 30 - Brentford vs MU; Bundesliga vòng 27 - Munich vs Dortmund

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 30/3 và sáng 31/3: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh vòng 30 - Brentford vs MU; La Liga vòng 30 - ...
XSMN 29/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xổ số ngày 29 tháng 3

XSMN 29/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xổ số ngày 29 tháng 3

XSMN 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 29/3/2024. xo so mien nam. SXMN 29/3. kết quả xổ số ngày ...
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 30/3/2024: Cự Giải vận trình sự nghiệp tốt

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 30/3/2024: Cự Giải vận trình sự nghiệp tốt

Tử vi hôm nay 30/3/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Xu hướng 'hoán đổi điểm đến' đang lan rộng trong ngành du lịch - 5 lý do cân nhắc

Xu hướng 'hoán đổi điểm đến' đang lan rộng trong ngành du lịch - 5 lý do cân nhắc

Lựa chọn một điểm đến phù hợp, tối giảm chi phí mà vẫn tận hưởng được những cảm xúc mới mẻ, tuyệt vời đang trở thành xu hướng lan rộng trong ngành du lịch toàn ...
Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Thổ Nhĩ Kỳ là một quốc gia có nền lịch sử lâu đời và nền văn hóa chứa đựng nhiều điều thú vị, đặc biệt là những lễ hội đặc sắc, ấn tượng.
Phú Thọ: Nhiều trải nghiệm cho du khách dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng năm 2024

Phú Thọ: Nhiều trải nghiệm cho du khách dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng năm 2024

Trong dịp Giỗ Tổ Hùng Vương-Lễ hội đền Hùng, tỉnh Phú Thọ sẽ tổ chức nhiều hoạt động phong phú, đa dạng, mang lại cho du khách những trải nghiệm mới.
Choáng ngợp với sắc màu sặc sỡ và không khí sôi động tại lễ hội Holi

Choáng ngợp với sắc màu sặc sỡ và không khí sôi động tại lễ hội Holi

Hơn 1,2 tỷ tín đồ Hindu trên thế giới đã đón lễ hội Holi, một lễ hội mùa Xuân nổi tiếng với những sắc màu rực rỡ.
Du lịch thể thao: Mở ra cơ hội phát triển cho du lịch Hà Nội

Du lịch thể thao: Mở ra cơ hội phát triển cho du lịch Hà Nội

Việc khai thác lợi thế sẵn có về vị trí, dịch vụ sẽ mở ra những cơ hội lớn để thúc đẩy phát triển du lịch thể thao, thu hút du khách đến Hà Nội.
Đảo Cô Tô - Điểm hẹn hòn ngọc xanh

Đảo Cô Tô - Điểm hẹn hòn ngọc xanh

Đảo Cô Tô được mệnh danh là hòn ngọc xanh của vùng Đông Bắc, đồng thời là nơi có vị trí chiến lược về an ninh quốc phòng của Tổ quốc.
Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Chính phủ Mexico vừa mua được ba cuốn sách cổ chép tay có tranh minh họa từ một gia đình đã lưu trữ các tài liệu của người Aztec qua nhiều thế hệ.
Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Đại diện dòng họ Hồ Thanh Hóa đã trình tấu chúc văn 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly và ôn lại truyền thống lịch sử, đóng góp to lớn của Hồ Quý ...
Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang đá Mạc Cao nằm tại trung tâm của Con đường Tơ lụa huyền thoại và trở thành giao điểm văn hóa, tôn giáo Đông Tây.
Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Là một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ, đền thờ Mặt trời Konark trở thành Di sản văn hóa thế giới do UNESCO công nhận năm 1984.
Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Được xây dựng từ thời Joseon, Thành Namhansanseong được vinh danh là di tích lịch sử quốc gia Hàn Quốc và di sản văn hóa thế giới.
Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Chiều 18/3, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam và họa sĩ Phan Ngọc Khuê phối hợp tổ chức khai mạc triển lãm 'Tranh truyện Hàng Trống'.
Phiên bản di động