Anh bắt giữ tàu Iran, đâu chỉ là chuyện chở dầu?

Minh Vương
TGVN. Những động thái mới nhất từ London và Tehran cho thấy việc bắt giữ tàu Iran tại vùng lãnh thổ Gibraltar của Anh và "vờn" nhau trên vịnh Ba Tư giữa Iran và Anh còn có lý do và cả xung đột lợi ích sâu xa khác. Bình luận của Báo Thế giới & Việt Nam. 
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
anh bat giu tau iran dau chi la chuyen cho dau Chuyên gia Iran: Tehran đã thể hiện sự kiên nhẫn khôn ngoan trước chủ ý khiêu khích của Mỹ, Anh
anh bat giu tau iran dau chi la chuyen cho dau Iran chặn tàu chở dầu Heritage ở Eo biển Hormuz, buộc tàu khu trục Anh phải can thiệp
anh bat giu tau iran dau chi la chuyen cho dau
Tàu khu trục HMS Kent được điều động tới vùng Vịnh. (Nguồn: DefenceImagery)

Mới đây nhất, Bộ Quốc phòng Anh ngày 16/7 cho biết sẽ điều tàu khu trục HMS Kent tới Vịnh Ba Tư, khẳng định quyết định nói trên không liên quan tới chuỗi sự kiện gần đây với Iran mà chỉ là “hoạt động có lộ trình”. Như vậy, đây sẽ là tàu chiến thứ ba của London hiện diện tại khu vực này, bên cạnh tàu khu trục thường trực tại vùng Vịnh là HMS Montrose cập cảng tại Bahrain nạp nhiên liệu và hàng hóa, cùng tàu khu trực HMS Duncan dự kiến tới vùng Vịnh đầu tuần tới.

Trong bối cảnh căng thẳng với Iran đang leo thang, việc Anh chủ động điều tàu chiến tới vùng Vịnh, bất chấp tuyên bố của Bộ Quốc phòng, là “tình ngay lý gian”. London hoàn toàn có quyền trì hoãn động thái này vào một thời điểm khác ít nhạy cảm hơn. Vậy điều gì đã khiến Anh đưa ra quyết định này?

Đáp trả chiến lược

Thứ nhất, Iran được cho là đã có hành động đe dọa trực tiếp tới hoạt động của tàu chở dầu British Heritage (Anh) qua eo biển Hormuz ngày 10/7 và chỉ rời đi sau khi có sự can thiệp từ tàu khu trục HMS Montrose. Không lâu sau đó, một tàu chứa bom Iran được phát hiện nằm trên đường di chuyển của tàu khu trục HMS Duncan tới vùng Vịnh và có thể gây thiệt hại nặng nề một khi va phải.

Anh nổi danh với lực lượng Hải quân Hoàng gia thiện chiến và hành động “vuốt mặt không nể mũi” của Iran đã khiến London tức giận. Điều tàu chiến tới khu vực này, khi đó là một bước đi có thể hiểu được của chính quyền Anh. Tuy nhiên, điều động lực lượng quân sự chưa bao giờ là điều đơn giản và London dường như có thêm các tính toán khác.

Thứ hai, Anh vẫn theo đuổi phương án cứu vãn JCPOA, song không còn chỉ giới hạn trong đàm phán. Phát biểu tại cuộc họp Ngoại trưởng Liên minh châu Âu (EU) ngày 15/7, Ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt cho rằng London “không đồng ý” với quyết định rút khỏi Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA), song khẳng định sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với nhau để theo đuổi hòa bình. Ông Hunt khẳng định: “Iran vẫn còn một năm để từ bỏ phát triển bom hạt nhân”.

Người đứng đầu ngành Ngoại giao Anh cũng đã điện đàm trấn an người đồng cấp Iran Mohammad Javad Zarif rằng tàu chở dầu Grace 1 của Tehran bị bắt vì vi phạm các lệnh cấm chuyên chở dầu tới Damascus, chứ không phải là hành động có chủ đích. Ông Hunt khẳng định sẵn sàng trả tự do cho tàu này một khi Iran đảm bảo không tiếp tục hỗ trợ chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad. Dường như London vẫn tin rằng JCPOA là con đường duy nhất để giữ Iran không tiếp tục theo đuổi con đường hạt nhân, qua đó đảm bảo hòa bình khu vực.

Tuy nhiên, trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump đã rút Mỹ khỏi JCPOA và Iran liên tục tăng mức độ làm giàu của Uranium, vượt qua giới hạn của thỏa thuận, chỉ nỗ lực của Anh, Đức và Pháp nỗ lực thôi là chưa đủ. Nga và Trung Quốc, bất chấp những tuyên bố ban đầu, chưa cho thấy hành động thực sự nhằm cứu vãn thỏa thuận này. Một số chuyên gia cho rằng Bắc Kinh có khả năng cân nhắc thiết lập lực lượng hộ tống các tàu chở dầu của nước này qua eo biển Hormuz, nơi trung chuyển của một phần năm lượng dầu thô trên thế giới.

Khi đàm phàn không còn hiệu quả như trước, Anh buộc phải tính đến phương án khác. Gây áp lực tuyệt đối có lẽ là một trong số đó. Anh chỉ thực sự hành động trong vấn đề Iran sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thăm chính thức London vào tháng 6 vừa qua. Không loại trừ khả năng London đang nối bước Washington tạo áp lực đối với Tehran, buộc quốc gia Trung Đông ngồi vào bàn đàm phán, dù mục đích của hai bên là khác nhau.

Tương lai ảm đạm

Đề cập về việc Anh bắt giữ tàu chở dầu Grace 1, Lãnh tụ Tối cao Iran Ayalatollah Ali Khamenei đã tuyên bố: “Nước Anh quỷ quyệt đã có hành vi cướp biển, đánh cắp tàu của chúng ta và cho nó là hành động hợp pháp”. Tehran cũng khẳng định sẽ đáp trả thích đáng chừng nào con tàu này chưa được thả; các tàu chứa bom của Iran trôi nổi trên các tuyến đường biển trọng yếu trong trung chuyển dầu có lẽ là minh chứng rõ nhất cho điều đó.

Về phần mình, Anh đã điều tàu HMS Duncan tuần tra tại các khu vực đi lại của tàu bè Anh trong vùng Vịnh, đồng thời ra lệnh cho các tàu này luôn ở trong tình trạng báo động cao nhất, nhằm đối phó với các động thái trả đũa đến từ Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC).

Tuy nhiên, điều mấu chốt nhằm giải quyết căng thẳng Anh - Iran ở đây lại nằm ở Mỹ. Washington đã đơn phương cấm vận Tehran, đánh mạnh vào các giao dịch dầu mỏ của quốc gia này. Nguồn thu ngoại tệ bị siết chặt đồng nghĩa rằng Iran sẽ gặp nhiều khó khăn trong đẩy nhanh chương trình hạt nhân, lá bài chiến lược trong thương thảo với Mỹ và các nước phương Tây.

Bởi vậy, không khó để hiểu tại sao Tehran lại có phản ứng gay gắt sau khi tàu chở dầu của nước này tới Syria, quốc gia đang có nhu cầu nhiên liệu cao vì chiến sự, bị bắt giữ. Bởi lẽ, nó không chỉ gây tổn hại tới chủ quyền quốc gia, mà còn đe dọa đến sự tồn vong của chính quyền Iran.

Trong bối cảnh bầu cử Tổng thống đang đến gần, ông chủ Nhà Trắng đang cố gắng xây dựng hình ảnh nhà lãnh đạo cứng rắn, khác biệt so với người tiền nhiệm và luôn thực hiện những lời hứa trong chiến dịch tranh cử. Xé bỏ JCPOA và khơi căng thẳng với Iran là một trong số đó.

Tuy nhiên, mọi chuyện có thể thay đổi nếu như Tổng thống Donald Trump muốn thể hiện tài năng ngoại giao thông qua việc hạ nhiệt căng thẳng. Ngày 16/7, ông Trump đã dành nhiều lời có cánh cho Tehran, tuyên bố Iran đã sẵn sàng thương thảo về chương trình tên lửa, song điều này đã sớm bị Tehran bác bỏ.

Cần nhớ rằng Thượng đỉnh Mỹ - Triều chỉ diễn ra khi Chủ tịch Kim Jong-un có hành động thiện chí – tuy nhiên, Iran chưa bao giờ là Triều Tiên. Khi chính quyền của Tổng thống Hassan Rouhani chưa cho thấy dấu hiệu nhường bước, thiện chí từ một bên là không đủ. Do đó, tình hình căng thẳng tại Trung Đông nói chung và Anh - Iran nói riêng sẽ khó có thể hạ nhiệt trong thời gian tới.

anh bat giu tau iran dau chi la chuyen cho dau

Tổng thống Trump: Iran đang trở thành một “quốc gia suy yếu”, nếu Iran muốn, Mỹ sẵn sàng đàm phán

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 30/5 khẳng định, nếu Iran muốn đàm phán, ông sẽ sẵn sàng.

anh bat giu tau iran dau chi la chuyen cho dau

Mỹ bắt giữ nhiều nhà khoa học Iran, IRGC tuyên bố kiểm soát khu vực phía Bắc eo biển Hormuz

Truyền thông Iran ngày 22/5 dẫn lời chuyên gia bình luận Massoud Shadjareh cho biết, Mỹ đã bắt giữ một số nhà khoa học Iran ...

anh bat giu tau iran dau chi la chuyen cho dau

Iran. Anh cảnh cáo Iran phá bỏ cam kết, Pháp tuyên bố bảo vệ JCPOA

Trước động thái mới của Iran, ngày 8/5, Anh, Pháp đã lên tiếng kêu gọi Iran tôn trọng mọi cam kết trong thỏa thuận hạt ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên cao cho việc củng cố, tăng cường quan hệ với Campuchia

Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên cao cho việc củng cố, tăng cường quan hệ với Campuchia

Chủ tịch Quốc hội khẳng định Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên cao cho việc củng cố, tăng cường quan hệ Việt Nam-Campuchia.
Việt Nam-Malaysia: Thúc đẩy, phát huy hiệu quả tiềm năng hợp tác trong bối cảnh bước vào giai đoạn phát triển mới

Việt Nam-Malaysia: Thúc đẩy, phát huy hiệu quả tiềm năng hợp tác trong bối cảnh bước vào giai đoạn phát triển mới

Tổng Bí thư tiếp Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phát triển Nông thôn, Chủ tịch đảng UMNO và các lãnh đạo cấp cao trong Liên minh cầm quyền tại Malaysia.
Phu nhân Tổng Bí thư Tô Lâm thăm Viện Tim quốc gia Malaysia

Phu nhân Tổng Bí thư Tô Lâm thăm Viện Tim quốc gia Malaysia

Phu nhân Ngô Phương Ly bày tỏ sự cảm phục, quý trọng tinh thần yêu nghề, hết lòng chăm sóc bảo vệ sức khỏe người dân của các y sĩ, ...
Thêm nhiều điều kiện đối với việc xét tuyển đại học bằng học bạ

Thêm nhiều điều kiện đối với việc xét tuyển đại học bằng học bạ

Dự thảo thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế tuyển sinh trình độ đại học, tuyển sinh trình độ cao đẳng ngành Giáo dục Mầm ...
Tổng Bí thư Tô Lâm thăm Tập đoàn dầu khí quốc gia Malaysia

Tổng Bí thư Tô Lâm thăm Tập đoàn dầu khí quốc gia Malaysia

Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị Petronas sớm xây dựng chiến lược, thúc đẩy đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam, tăng cường hợp tác trên lĩnh vực năng ...
Đợt trục xuất lớn nhất lịch sử nước Mỹ cận kề, lao động nhập cư phấp phỏng trước giờ G

Đợt trục xuất lớn nhất lịch sử nước Mỹ cận kề, lao động nhập cư phấp phỏng trước giờ G

Các ngành công nghiệp như nông nghiệp, giải trí và khách sạn...có thể là những ngành chịu tác động lớn nhất bởi lệnh trục xuất lao động nhập cư của ...
Tin thế giới 22/11: Ukraine thông tin về siêu tên lửa Nga, Lào-Trung Quốc gia tăng hợp tác quốc phòng, châu Âu chia rẽ về lệnh bắt Thủ tướng Israel

Tin thế giới 22/11: Ukraine thông tin về siêu tên lửa Nga, Lào-Trung Quốc gia tăng hợp tác quốc phòng, châu Âu chia rẽ về lệnh bắt Thủ tướng Israel

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary Viktor Orbán ngày 22/11 lên tiếng chỉ trích Tòa án hình sự quốc tế (ICC) về việc phát lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
Nga đẩy nhanh tốc độ tiến quân ở Ukraine, Hạ viện vung mạnh tiền cho quốc phòng

Nga đẩy nhanh tốc độ tiến quân ở Ukraine, Hạ viện vung mạnh tiền cho quốc phòng

Nga chuẩn bị đối phó với bất kỳ diễn biến nào liên quan tình hình xung đột Ukraine, dù luôn ưu tiên và đã sẵn sàng cho các biện pháp hòa bình.
Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un: Thế giới đang chứng kiến sự hỗn loạn và bạo lực nhất kể từ Thế chiến II

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un: Thế giới đang chứng kiến sự hỗn loạn và bạo lực nhất kể từ Thế chiến II

Chủ tịch Triều Tiên cho rằng, các mối quan hệ quốc tế đã vượt quá điểm bùng nổ nguy hiểm và biến thành những cuộc xung đột vô cùng thảm khốc.
Ukraine báo động tấn công tên lửa tại nhiều tỉnh, Nga kêu gọi IAEA giám sát Kiev trong lĩnh vực hạt nhân

Ukraine báo động tấn công tên lửa tại nhiều tỉnh, Nga kêu gọi IAEA giám sát Kiev trong lĩnh vực hạt nhân

Rạng sáng ngày 22/11, nhiều tỉnh của Ukraine đã đồng loạt phát báo động phòng không kéo dài nhiều giờ liên quan đến khả năng bị tấn công bằng tên lửa đạn đạo.
Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Iran tuyên bố sẽ khởi động một loạt máy ly tâm mới và tiên tiến để đáp trả việc IAEA ra nghị quyết yêu cầu Tehran cải thiện hợp tác.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Sự trở lại của ông Donald Trump không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong chính trị Mỹ mà còn hứa hẹn ảnh hưởng sâu rộng đến khu vực Nam bán cầu.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Phiên bản di động