Anh bắt giữ tàu Iran, đâu chỉ là chuyện chở dầu?

Minh Vương
TGVN. Những động thái mới nhất từ London và Tehran cho thấy việc bắt giữ tàu Iran tại vùng lãnh thổ Gibraltar của Anh và "vờn" nhau trên vịnh Ba Tư giữa Iran và Anh còn có lý do và cả xung đột lợi ích sâu xa khác. Bình luận của Báo Thế giới & Việt Nam. 
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
anh bat giu tau iran dau chi la chuyen cho dau Chuyên gia Iran: Tehran đã thể hiện sự kiên nhẫn khôn ngoan trước chủ ý khiêu khích của Mỹ, Anh
anh bat giu tau iran dau chi la chuyen cho dau Iran chặn tàu chở dầu Heritage ở Eo biển Hormuz, buộc tàu khu trục Anh phải can thiệp
anh bat giu tau iran dau chi la chuyen cho dau
Tàu khu trục HMS Kent được điều động tới vùng Vịnh. (Nguồn: DefenceImagery)

Mới đây nhất, Bộ Quốc phòng Anh ngày 16/7 cho biết sẽ điều tàu khu trục HMS Kent tới Vịnh Ba Tư, khẳng định quyết định nói trên không liên quan tới chuỗi sự kiện gần đây với Iran mà chỉ là “hoạt động có lộ trình”. Như vậy, đây sẽ là tàu chiến thứ ba của London hiện diện tại khu vực này, bên cạnh tàu khu trục thường trực tại vùng Vịnh là HMS Montrose cập cảng tại Bahrain nạp nhiên liệu và hàng hóa, cùng tàu khu trực HMS Duncan dự kiến tới vùng Vịnh đầu tuần tới.

Trong bối cảnh căng thẳng với Iran đang leo thang, việc Anh chủ động điều tàu chiến tới vùng Vịnh, bất chấp tuyên bố của Bộ Quốc phòng, là “tình ngay lý gian”. London hoàn toàn có quyền trì hoãn động thái này vào một thời điểm khác ít nhạy cảm hơn. Vậy điều gì đã khiến Anh đưa ra quyết định này?

Đáp trả chiến lược

Thứ nhất, Iran được cho là đã có hành động đe dọa trực tiếp tới hoạt động của tàu chở dầu British Heritage (Anh) qua eo biển Hormuz ngày 10/7 và chỉ rời đi sau khi có sự can thiệp từ tàu khu trục HMS Montrose. Không lâu sau đó, một tàu chứa bom Iran được phát hiện nằm trên đường di chuyển của tàu khu trục HMS Duncan tới vùng Vịnh và có thể gây thiệt hại nặng nề một khi va phải.

Anh nổi danh với lực lượng Hải quân Hoàng gia thiện chiến và hành động “vuốt mặt không nể mũi” của Iran đã khiến London tức giận. Điều tàu chiến tới khu vực này, khi đó là một bước đi có thể hiểu được của chính quyền Anh. Tuy nhiên, điều động lực lượng quân sự chưa bao giờ là điều đơn giản và London dường như có thêm các tính toán khác.

Thứ hai, Anh vẫn theo đuổi phương án cứu vãn JCPOA, song không còn chỉ giới hạn trong đàm phán. Phát biểu tại cuộc họp Ngoại trưởng Liên minh châu Âu (EU) ngày 15/7, Ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt cho rằng London “không đồng ý” với quyết định rút khỏi Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA), song khẳng định sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với nhau để theo đuổi hòa bình. Ông Hunt khẳng định: “Iran vẫn còn một năm để từ bỏ phát triển bom hạt nhân”.

Người đứng đầu ngành Ngoại giao Anh cũng đã điện đàm trấn an người đồng cấp Iran Mohammad Javad Zarif rằng tàu chở dầu Grace 1 của Tehran bị bắt vì vi phạm các lệnh cấm chuyên chở dầu tới Damascus, chứ không phải là hành động có chủ đích. Ông Hunt khẳng định sẵn sàng trả tự do cho tàu này một khi Iran đảm bảo không tiếp tục hỗ trợ chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad. Dường như London vẫn tin rằng JCPOA là con đường duy nhất để giữ Iran không tiếp tục theo đuổi con đường hạt nhân, qua đó đảm bảo hòa bình khu vực.

Tuy nhiên, trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump đã rút Mỹ khỏi JCPOA và Iran liên tục tăng mức độ làm giàu của Uranium, vượt qua giới hạn của thỏa thuận, chỉ nỗ lực của Anh, Đức và Pháp nỗ lực thôi là chưa đủ. Nga và Trung Quốc, bất chấp những tuyên bố ban đầu, chưa cho thấy hành động thực sự nhằm cứu vãn thỏa thuận này. Một số chuyên gia cho rằng Bắc Kinh có khả năng cân nhắc thiết lập lực lượng hộ tống các tàu chở dầu của nước này qua eo biển Hormuz, nơi trung chuyển của một phần năm lượng dầu thô trên thế giới.

Khi đàm phàn không còn hiệu quả như trước, Anh buộc phải tính đến phương án khác. Gây áp lực tuyệt đối có lẽ là một trong số đó. Anh chỉ thực sự hành động trong vấn đề Iran sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thăm chính thức London vào tháng 6 vừa qua. Không loại trừ khả năng London đang nối bước Washington tạo áp lực đối với Tehran, buộc quốc gia Trung Đông ngồi vào bàn đàm phán, dù mục đích của hai bên là khác nhau.

Tương lai ảm đạm

Đề cập về việc Anh bắt giữ tàu chở dầu Grace 1, Lãnh tụ Tối cao Iran Ayalatollah Ali Khamenei đã tuyên bố: “Nước Anh quỷ quyệt đã có hành vi cướp biển, đánh cắp tàu của chúng ta và cho nó là hành động hợp pháp”. Tehran cũng khẳng định sẽ đáp trả thích đáng chừng nào con tàu này chưa được thả; các tàu chứa bom của Iran trôi nổi trên các tuyến đường biển trọng yếu trong trung chuyển dầu có lẽ là minh chứng rõ nhất cho điều đó.

Về phần mình, Anh đã điều tàu HMS Duncan tuần tra tại các khu vực đi lại của tàu bè Anh trong vùng Vịnh, đồng thời ra lệnh cho các tàu này luôn ở trong tình trạng báo động cao nhất, nhằm đối phó với các động thái trả đũa đến từ Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC).

Tuy nhiên, điều mấu chốt nhằm giải quyết căng thẳng Anh - Iran ở đây lại nằm ở Mỹ. Washington đã đơn phương cấm vận Tehran, đánh mạnh vào các giao dịch dầu mỏ của quốc gia này. Nguồn thu ngoại tệ bị siết chặt đồng nghĩa rằng Iran sẽ gặp nhiều khó khăn trong đẩy nhanh chương trình hạt nhân, lá bài chiến lược trong thương thảo với Mỹ và các nước phương Tây.

Bởi vậy, không khó để hiểu tại sao Tehran lại có phản ứng gay gắt sau khi tàu chở dầu của nước này tới Syria, quốc gia đang có nhu cầu nhiên liệu cao vì chiến sự, bị bắt giữ. Bởi lẽ, nó không chỉ gây tổn hại tới chủ quyền quốc gia, mà còn đe dọa đến sự tồn vong của chính quyền Iran.

Trong bối cảnh bầu cử Tổng thống đang đến gần, ông chủ Nhà Trắng đang cố gắng xây dựng hình ảnh nhà lãnh đạo cứng rắn, khác biệt so với người tiền nhiệm và luôn thực hiện những lời hứa trong chiến dịch tranh cử. Xé bỏ JCPOA và khơi căng thẳng với Iran là một trong số đó.

Tuy nhiên, mọi chuyện có thể thay đổi nếu như Tổng thống Donald Trump muốn thể hiện tài năng ngoại giao thông qua việc hạ nhiệt căng thẳng. Ngày 16/7, ông Trump đã dành nhiều lời có cánh cho Tehran, tuyên bố Iran đã sẵn sàng thương thảo về chương trình tên lửa, song điều này đã sớm bị Tehran bác bỏ.

Cần nhớ rằng Thượng đỉnh Mỹ - Triều chỉ diễn ra khi Chủ tịch Kim Jong-un có hành động thiện chí – tuy nhiên, Iran chưa bao giờ là Triều Tiên. Khi chính quyền của Tổng thống Hassan Rouhani chưa cho thấy dấu hiệu nhường bước, thiện chí từ một bên là không đủ. Do đó, tình hình căng thẳng tại Trung Đông nói chung và Anh - Iran nói riêng sẽ khó có thể hạ nhiệt trong thời gian tới.

anh bat giu tau iran dau chi la chuyen cho dau

Tổng thống Trump: Iran đang trở thành một “quốc gia suy yếu”, nếu Iran muốn, Mỹ sẵn sàng đàm phán

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 30/5 khẳng định, nếu Iran muốn đàm phán, ông sẽ sẵn sàng.

anh bat giu tau iran dau chi la chuyen cho dau

Mỹ bắt giữ nhiều nhà khoa học Iran, IRGC tuyên bố kiểm soát khu vực phía Bắc eo biển Hormuz

Truyền thông Iran ngày 22/5 dẫn lời chuyên gia bình luận Massoud Shadjareh cho biết, Mỹ đã bắt giữ một số nhà khoa học Iran ...

anh bat giu tau iran dau chi la chuyen cho dau

Iran. Anh cảnh cáo Iran phá bỏ cam kết, Pháp tuyên bố bảo vệ JCPOA

Trước động thái mới của Iran, ngày 8/5, Anh, Pháp đã lên tiếng kêu gọi Iran tôn trọng mọi cam kết trong thỏa thuận hạt ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Công dân Hàn Quốc và Slovakia đã được thêm vào danh sách những người không cần thị thực để đến thăm trong tối đa 15 ngày
Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục giảm ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 140.000 – 141.200 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024, giá vàng chao đảo trước một cuộc bầu cử Mỹ nhiều biến số. Thị trường trong nước biến động cùng chiều thế giới.
Cùng hòa mình vào văn hóa các dân tộc Việt Nam tháng 11 này

Cùng hòa mình vào văn hóa các dân tộc Việt Nam tháng 11 này

Tháng 11, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) sẽ tổ chức các hoạt động với chủ đề “Về miền ...
Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernández

Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernández

Chiều 2/11, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tiếp đồng chí Esteban Lazo Hernández, Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, Chủ ...
Ninh Thuận đưa vào hoạt động tiểu dự án 2.253 tỷ đồng vì môi trường bền vững

Ninh Thuận đưa vào hoạt động tiểu dự án 2.253 tỷ đồng vì môi trường bền vững

Ninh Thuận chính thức khánh thành dự án “Môi trường bền vững các thành phố duyên hải - Tiểu dự án tại thành phố Phan Rang - Tháp Chàm".
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu thức.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện tụng.
Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Các chuyên gia Liên hợp quốc cho rằng, kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu vào năm ngoái, người Houthi đang “lợi dụng tình hình” để “chuyển mình”
Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bang Washington huy động trực chiến sau khi có thông tin cũng như lo ngại khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.
Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Quân đội Israel đã tiêu diệt quan chức cấp cao của Hamas là Izz al-Din Kassab trong một cuộc không kích vào Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Nobel, giải thưởng danh giá bậc nhất thế giới được trao cho các cá nhân và tổ chức đạt những thành tựu lớn lao cho nhân loại theo ý nguyện của Alfred Nobel.
Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

La Francophonie là tên gọi của cộng đồng các quốc gia và vùng lãnh thổ có sử dụng tiếng Pháp, ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ năm trên thế giới...
Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Những biểu hiện của biến đổi khí hậu, sự tác động của El Nino và La Nina khiến 2024 là năm ghi nhận nhiều kỷ lục thiên tai đáng buồn...
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Theo Will Fee - nhà nghiên cứu của Tập đoàn Yuri có trụ sở tại Tokyo và là tác giả bài viết trên tờ Nikkei Asia có tiêu đề 'các nhà tuyển dụng Nhật Bản ...
Phiên bản di động