Bình luận của TG&VN: Chuyển dịch trật tự Trung Đông?

Việc Mỹ tái áp đặt các lệnh trừng phạt nhằm vào Iran không chỉ tác động đến Tehran, mà còn ảnh hưởng không nhỏ đến cục diện Trung Đông – một khu vực luôn trong toan tính chiến lược của các cường quốc.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
tin nhap 20181108092307 Mỹ tái khẳng định vai trò đảm bảo sự ổn định cho Trung Đông
tin nhap 20181108092307 Mỹ: Giấc mơ hòa bình Trung Đông bị "bóp nghẹt"

Ngày 5/11, Mỹ đã thể hiện quyết tâm cô lập Iran trên mọi mặt trận bằng việc khôi phục tất cả lệnh trừng phạt vốn được dỡ bỏ theo một thỏa thuận giữa Tehran và Nhóm P5+1 năm 2015, còn gọi là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA). Cụ thể, Mỹ đưa vào danh sách trừng phạt hơn 700 cá nhân và thực thể có liên quan đến Iran, chủ yếu trong lĩnh vực năng lượng, đóng tàu, vận tải và ngân hàng.

Chính sách nguy hiểm

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo gọi đây là đợt trừng phạt mạnh mẽ nhất cho đến nay nhằm vào Iran. Đáp lại, Đại giáo chủ Iran Ali Khamenei cho rằng Tổng thống Donald Trump đã “phá hỏng” uy tín của Washington và sớm muộn sẽ thua trong cuộc tranh cãi kéo dài nhiều năm giữa hai nước. Tổng thống Iran Hassan Rouhani thậm chí còn tuyên bố trên truyền hình: “Chúng ta đang trong tình trạng chiến tranh kinh tế. Chúng ta sẽ đứng lên chống lại một kẻ thù chuyên ức hiếp”.

tin nhap 20181108092307
(Nguồn: Dân Việt)

Giới quan sát cho rằng, việc Mỹ tái áp đặt các lệnh trừng phạt Iran nhằm buộc Tehran đàm phán lại việc dỡ bỏ chương trình hạt nhân – tên lửa cũng như làm suy giảm tầm ảnh hưởng của nước này ở Trung Đông. Theo tính toán của Mỹ, tình hình kinh tế Iran ngày càng xấu đi sẽ nhấn chìm quốc gia này vào sự bất ổn, thậm chí dẫn đến thay đổi chế độ.

Trên tờ Le Monde, ông Quentin Lopinot (Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu quốc tế, Mỹ) nhận định “cú ra đòn” của Washington nhằm đẩy Iran ra khỏi một thỏa thuận không còn mang lại nhiều lợi ích. Sự đổ vỡ đó cũng sẽ khiến các nước đồng minh phải phụ thuộc vào Mỹ trở lại, đồng thời gây nhiều khó khăn cho Tổng thống Rouhani – vốn đang triển khai nhiều chiến lược chính trị - ngoại giao dựa trên thỏa thuận ký kết hồi 2015.

Sâu xa hơn, bước đi đầy tranh cãi này của Washington cho thấy một đặc trưng trong chính sách Trung Đông của chính quyền Trump. Theo đó, Mỹ chủ trương tăng cường quan hệ với các đồng minh truyền thống trong khu vực là Saudi Arabia và Israel. Đây là một chiến lược được đưa ra sau vài năm quan hệ Mỹ - Iran tương đối yên bình, phần lớn dựa vào quyết định “mở cửa” cho Iran của cựu Tổng thống Barack Obama. Chính sách này của ông Obama không hẳn là sự nhượng bộ, mà trên hết là nỗ lực xây dựng một trật tự khu vực bằng cách cân bằng quyền lực giữa các lực lượng chính trị tại Trung Đông cũng như tranh thủ tính thực dụng từ phe bảo thủ của Tổng thống Rouhani. Vì vậy, với quyết định trừng phạt Tehran, chính sách “cân bằng” được thực hiện dưới thời Obama dường như đang phải nhường chỗ cho chính sách ủng hộ vô điều kiện của Trump dành cho Tel Aviv và Riyadh, ngay cả khi các nước này có nguy cơ gây bất ổn khu vực.

tin nhap 20181108092307
Mỹ khôi phục tất cả các lệnh trừng phạt với Iran vốn được dỡ bỏ theo một thỏa thuận năm 2015 . (Nguồn: AFP)

Nguy cơ bùng nổ xung đột

Tuy nhiên, nói như Reuters, bất chấp “trò chơi vương quyền” mà ông Trump đang bày ra để buộc Iran quay trở lại bàn đàm phán nhằm thay thế JCPOA bằng một thỏa thuận mới mang dấu ấn của Trump, nhiều lập luận cho rằng chiến lược này của Washington sẽ không thành công.

Trước tiên, Mỹ đang tìm cách cắt giảm kim ngạch xuất khẩu dầu của Iran xuống con số 0, nhưng điều này rõ ràng không thực tế. Không có lựa chọn khả thi nào thay thế cho 2,5 triệu thùng dầu xuất khẩu mỗi ngày của Iran, bất chấp việc Saudi Arabia tuyên bố sẽ bù đắp bất kỳ sự thiếu hụt nào. Mặt khác, chuyên gia Hossein Moussavian (Đại học Princeton, Mỹ) nhận định trên PressTV: “Iran đã chịu án phạt hơn 40 năm qua và lần này cũng chẳng có gì mới”. Ông Moussavian cho rằng Iran “sẽ trải qua một giai đoạn khó khăn” song ảnh hưởng sẽ không lớn, bởi “mục tiêu quan trọng trong chính sách an ninh chính trị của Iran là gánh vác một nền kinh tế không phụ thuộc vào dầu mỏ”.

Thứ hai, cuộc thương chiến Mỹ - Trung và việc Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế chống lại Nga khiến Bắc Kinh và Moscow ít có khả năng hợp tác với Washington trong vấn đề Iran. Thậm chí, Mỹ không thể dựa vào sự hợp tác của Liên minh châu Âu (EU), vốn bắt đầu đàm phán hạt nhân với Iran từ 2003 và coi JCPOA là một trong những thành tựu chính của mình. EU ngày càng nhìn nhận các đòn trừng phạt các quốc gia khác là mối đe dọa đến bản sắc và tính độc lập của khối. Ngoài ra, những “tay chơi” chính ở Trung Đông hiện nay như Thổ Nhĩ Kỳ, Oman và Iraq cũng sẽ tiếp tục ủng hộ JCPOA.

Với những lý do trên, nhiều chuyên gia tin rằng Iran sẽ hóa giải các đòn trừng phạt của Mỹ. Dù vậy, cách tiếp cận đơn phương của ông Trump và tương lai JCPOA nhiều khả năng sẽ làm thay đổi cục diện khu vực với việc gây ra sự rạn nứt giữa Mỹ và các đồng minh, trong khi khiến nhiều quốc gia xích lại gần nhau hơn vì lợi ích chung. Trong 6 thập kỷ qua, Mỹ luôn là cường quốc bá chủ ở Trung Đông. Nhưng trong bối cảnh chính trị hiện nay, với việc tái trừng phạt Iran, trật tự khu vực có thể sẽ chuyển dịch từ một hệ thống do Mỹ dẫn đầu sang một trật tự mới, với các “tay chơi” ở Trung Đông và những cường quốc bên ngoài (như Nga, Trung Quốc) sẽ đóng vai trò quan trọng hơn. Kịch bản này rất đáng lo ngại bởi các xung đột sẽ được dịp “sinh sôi nảy nở” ở khu vực vốn đã quá phức tạp như Trung Đông.

tin nhap 20181108092307 “Cú sốc” mới từ Trung Đông

Vụ mất tích của nhà báo Khashoggi đã thổi bùng căng thẳng trong quan hệ giữa Riyadh với Ankara và các nước phương Tây.

tin nhap 20181108092307 Mỹ cáo buộc Iran chi 16 tỷ USD gây bất ổn Trung Đông

Ngày 10/10, trang mạng jns.org cho biết, Bộ Ngoại giao Mỹ mới đây đã công bố một báo cáo “chưa từng thấy”, trong đó đề ...

tin nhap 20181108092307 "Đường lối chính trị của Mỹ đang làm hại khu vực Trung Đông"

Ngày 2/9, Thượng nghị sĩ Mỹ Richard Black đã bày tỏ hoài nghi về khả năng cách tiếp cận của Chính quyền Washington thực sự ...

Quang Chinh

Xem nhiều

Đọc thêm

Dự đoán kết quả Bầu cử Mỹ: Nếu bà Harris đánh bại ông Trump, đây sẽ là lời giải đáp

Dự đoán kết quả Bầu cử Mỹ: Nếu bà Harris đánh bại ông Trump, đây sẽ là lời giải đáp

Tờ New York Times đăng bài viết lý giải những thành tố đóng góp vào thành công của ứng cử viên Tổng thống Mỹ Harris, nếu như bà chiến thắng.
Cập nhật bảng giá xe hãng Peugeot mới nhất tháng 11/2024

Cập nhật bảng giá xe hãng Peugeot mới nhất tháng 11/2024

Bảng giá xe hãng Peugeot của các dòng như 2008 2021, Traveller 2021, 3008 2021, 5008 2021, 408 2023 sẽ được cập nhật chi tiết trong bài viết dưới đây.
Ukraine thẳng thừng 'cự tuyệt' khí đốt Nga, châu Âu chưa có lối đi mới, kho dự trữ đầy ự đã đủ yên tâm?

Ukraine thẳng thừng 'cự tuyệt' khí đốt Nga, châu Âu chưa có lối đi mới, kho dự trữ đầy ự đã đủ yên tâm?

Công ty SPP thông tin, châu Âu vẫn chưa đạt được thoả thuận thay thế khí đốt Nga qua đường ống bằng khí đốt từ Azerbaijan.
Wedge Holdings và SBNV khuấy động sự kiện Hobby Horizon Escape Velocity với dòng sản phẩm anime đình đám

Wedge Holdings và SBNV khuấy động sự kiện Hobby Horizon Escape Velocity với dòng sản phẩm anime đình đám

Cuối tuần qua, Wedge Holdings từ Nhật Bản và Showa Brain Navi Vietnam (SBNV) đã làm nổi bật sự kiện Hobby Horizon Escape Velocity tại TP. Hồ Chí Minh
Xe tay ga Honda BeAT đăng ký bản quyền kiểu dáng công nghiệp tại Việt Nam

Xe tay ga Honda BeAT đăng ký bản quyền kiểu dáng công nghiệp tại Việt Nam

Hãng xe Nhật Bản vừa đăng ký bản quyền kiểu dáng công nghiệp Honda BeAT tại Việt Nam, từng bước làm mới danh mục xe để gia tăng tính cạnh ...
Đợt sinh hoạt chính trị - xã hội quan trọng của đồng bào dân tộc thiểu số ở Hà Nội

Đợt sinh hoạt chính trị - xã hội quan trọng của đồng bào dân tộc thiểu số ở Hà Nội

Đồng bào dân tộc thiểu số của thành phố Hà Nội cư trú tập trung theo cộng đồng tại 119 thôn, thuộc 14 xã của 5 huyện.
Jordan khẩn thiết kêu gọi Israel chấm dứt động thái quân sự

Jordan khẩn thiết kêu gọi Israel chấm dứt động thái quân sự

Quốc vương Jordan kêu gọi cộng đồng quốc tế bác bỏ các biện pháp leo thang của Israel nhằm cấm UNRWA hoạt động.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Tỷ số cân não trước trận đấu cuối cùng, đại gia Elon Musk rộng đường vung tiền cho ông Trump

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Tỷ số cân não trước trận đấu cuối cùng, đại gia Elon Musk rộng đường vung tiền cho ông Trump

Cả 3 mô hình dự báo kết quả Bầu cử tổng thống Mỹ 2024 đều cho thấy cuộc đua sẽ rất sít sao và gần như không thể nói trước ai sẽ giành chiến thắng.
Chính trị gia đối lập hàng đầu Mozambique bị ám sát hụt ở Nam Phi

Chính trị gia đối lập hàng đầu Mozambique bị ám sát hụt ở Nam Phi

Chính trị gia Mozambique Venancio Mondlane tuyên bố thoát khỏi một vụ ám sát bất thành ở Nam Phi.
Sáu tiếng trước bầu cử Tổng thống Mỹ, Triều Tiên phóng hàng loạt tên lửa, tuyên bố nguyên nhân phải tăng cường hạt nhân

Sáu tiếng trước bầu cử Tổng thống Mỹ, Triều Tiên phóng hàng loạt tên lửa, tuyên bố nguyên nhân phải tăng cường hạt nhân

Rạng sáng 5/11, Triều Tiên đã phóng tên lửa đạn đạo về phía vùng biển phía Đông, vài tiếng trước khi cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ chính thức bắt đầu.
TRỰC TIẾP Bầu cử Mỹ 2024: Căng thẳng an ninh lịch sử, ông Trump ra tuyên bố nóng bất ngờ, bà Harris nói 'hãy tận hưởng'

TRỰC TIẾP Bầu cử Mỹ 2024: Căng thẳng an ninh lịch sử, ông Trump ra tuyên bố nóng bất ngờ, bà Harris nói 'hãy tận hưởng'

Báo Thế giới và Việt Nam liên tục cập nhật diễn biến và kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024 ngày 5/11.
Điểm tin thế giới sáng 5/11: Trung Quốc cân nhắc gói kích thích kinh tế, Nga-Indonesia tập trận hải quân, Australia hủy bỏ dự án quân sự

Điểm tin thế giới sáng 5/11: Trung Quốc cân nhắc gói kích thích kinh tế, Nga-Indonesia tập trận hải quân, Australia hủy bỏ dự án quân sự

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 5/11.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Bầu cử Mỹ trước 'giờ G': 'Kỳ phùng địch thủ' Trung Quốc vẫn gia tăng sức ảnh hưởng, chiến lược châu Á sẽ được định hình ra sao?

Bầu cử Mỹ trước 'giờ G': 'Kỳ phùng địch thủ' Trung Quốc vẫn gia tăng sức ảnh hưởng, chiến lược châu Á sẽ được định hình ra sao?

Cả ông Trump và bà Harris đều đang tìm cách mô tả bên kia là 'yếu thế trước Trung Quốc' trong nỗ lực vượt qua phe đối lập.
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Phiên bản di động