Nước Mỹ… và “Saudi Arabia trên hết”

Đó là những gì người ta có thể tổng kết được về phát biểu của Tổng thống Mỹ Donald Trump trước kết luận vụ nhà báo Jamal Khashoggi bị sát hại tại Thổ Nhĩ Kỳ.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
binh luan cua tgvn nuoc my va saudi arabia tren het ​Mỹ vẫn sát cánh với Saudi Arabia dù Thái tử có thể biết về kế hoạch sát hại Khashoggi
binh luan cua tgvn nuoc my va saudi arabia tren het ​Mỹ muốn Saudi Arabia là đồng minh bất chấp vụ sát hại nhà báo Khashoggi

Trả lời trước giới báo chí ngày 20/11, ông chủ Nhà Trắng đã khẳng định Mỹ sẽ tiếp tục sát cánh cùng Saudi Arabia, bất chấp kết quả của vụ việc. Ông Trump úp mở rằng “chúng ta sẽ không bao giờ biết được hết tất cả những gì xung quanh cái chết của nhà báo Khashoggi”, cũng như đồn đoán xung quanh sự liên quan của Thái tử Saudi Arabia Mohammed Bin Salman, đồng thời tuyên bố tình báo Mỹ vẫn đang thu thập thêm thông tin cần thiết. Có thể khẳng định cho dù Thái tử Saudi Arabia có dính líu tới vụ việc thì chắc chắn Washington vẫn sẽ không từ bỏ mối quan hệ với Riyadh.

Tuyên bố không bất ngờ

Phát biểu của Tổng thống Donald Trump ngay lập tức hứng chịu sự chỉ trích mạnh mẽ từ trong nước cũng như cộng đồng quốc tế. Thượng Nghị sỹ đảng Dân chủ Dianne Feinstein cho rằng quyết định không trừng phạt Thái tử Saudi Arabia “gây tổn hại cho mọi giá trị mà nước Mỹ trân trọng”. Thượng Nghị sỹ đảng Cộng hòa Marco Rubio thì cho rằng chính sách đối ngoại của Mỹ hướng tới bảo vệ lợi ích nước Mỹ, trong đó có quyền con người và tuyên bố của Tổng thống Trump đi ngược lại với điều đó.

binh luan cua tgvn nuoc my va saudi arabia tren het
Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Thái tử Saudi Arabia Mohammed Bin Salman. (Nguồn: Getty Images)

Trong khi đó, Iran đã ngay lập tức lên tiếng chỉ trích Mỹ - Ngoại trưởng Mohammad Javad Zarif cho rằng cam kết ủng hộ Saudi Arabia của ông Trump là “đáng xấu hổ”.

Tuy nhiên, nếu như nhìn nhận lại động thái của Washington sau khi nhà báo Khashoggi bị sát hại thì tuyên bố của ông Trump là không quá bất ngờ. Ngay sau khi vụ việc diễn ra, Mỹ dường như đã không có phản ứng tức thì nhằm giải quyết vụ việc. Việc thiếu vắng Đại sứ tại Thổ Nhĩ Kỳ chỉ là một lý do, song tính toán thận trọng từ Washington mới là yếu tố then chốt. Hai tuần sau khi vụ việc diễn ra, Ngoại trưởng Mike Pompeo mới đặt chân tới Thổ Nhĩ Kỳ. Thêm vào đó, các báo cáo và điều tra của Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) đã bị chính Tổng thống Donald Trump phủ nhận, nhằm trì hoãn thời gian để tìm kiếm đối sách tốt nhất.

Vậy tại sao Mỹ lại bảo vệ Saudi Arabia đến như vậy?

Chất xúc tác dầu mỏ, và...

Một phần câu trả lời có thể được tìm thấy trong lịch sử quan hệ Mỹ - Saudi Arabia. Ngay từ năm 1945, Tổng thống Mỹ khi đó là Franklin Delano Roosevelt đã nhận thấy tầm quan trọng chiến lược của Saudi Arabia trong việc mở rộng và duy trì ảnh hưởng của Mỹ tại Trung Đông trước sự lớn mạnh của Liên Xô. Với trữ lượng dầu mỏ khổng lồ, cùng vị trí nằm ở trung tâm của khu vực Trung Đông, Riyadh là một đồng minh mà Washington cần phải có.

Ngay sau khi trở về từ Hội nghị Yalta năm 1945, Tổng thống Roosevelt đã dừng chân tại Cairo và gặp gỡ Quốc vương Abdul Aziz. Một thỏa thuận đã được thiết lập: Mỹ sẽ là đồng minh và bảo hộ Saudi Arabia, để đổi lấy sự ủng hộ và quyền tiếp cận nguồn dầu mỏ dồi dào của quốc gia này. Khi đó, Riyadh và Tehran trở thành “Hai Trụ cột” trong chính sách đối ngoại của Mỹ nhằm chống lại ảnh hưởng của Liên Xô và duy trì sự hiện diện của Mỹ tại Trung Đông.

Tuy nhiên, mối quan hệ này cũng trải qua nhiều thăng trầm và có lúc tưởng chừng như đoạn tuyệt. Năm 1973, Saudi Arabia đã ngưng xuất khẩu dầu tới Mỹ nhằm phản đối việc Washington ủng hộ Tel Aviv trong cuộc chiến Yom Kippur, bất chấp sự tham chiến của Riyadh. Song khi chính quyền của Quốc vương Iran Mohammad Reza Pahlavi dần thất thế trước Lực lượng Cách mạng Hồi giáo Iran, Mỹ đã nhanh chóng làm ấm lại quan hệ với Saudi Arabia, đồng thời củng cố bang giao với Israel để thay thế Iran duy trì “kiềng hai chân”.

Từng có chuyên gia cho rằng khi Mỹ làm chủ và kiểm soát được nguồn năng lượng đến từ dầu đá phiến, mối quan hệ giữa Washington và Riyadh sẽ không còn mặn nồng như xưa. Tuy nhiên, cần nhớ rằng nhu cầu năng lượng của Mỹ là rất lớn và nhập khẩu, chế biến dầu tiếp tục là một ngành công nghiệp lớn chi phối nền kinh tế của Mỹ. Thêm vào đó, trong bối cảnh Mỹ tiếp tục đối đầu với Iran, cùng những diễn biến nhanh và khó lường tại Trung Đông, vị trí chiến lược và sự ổn định chính trị của Riyadh là một chỗ dựa cho chính sách đối ngoại của Washington.

Cuối cùng, sự hiện diện của Mỹ tại Saudi Arabia là cần thiết để cản bước tiến của Trung Quốc tại khu vực này. Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung vẫn chưa thấy hồi kết và Bắc Kinh cần tìm kiếm nguồn dầu mới để tránh tiếp tục phụ thuộc vào cuộc chơi của Washington; Saudi Arabia cùng các quốc gia Trung Đông là điểm đến lý tưởng.

Tại sự kiện đầu tư “Davos trên sa mạc” hồi tháng 10, doanh nghiệp Trung Quốc ráo riết tiếp cận các đối tác Trung Đông, trong khi lãnh đạo Trung Quốc từ chối phát biểu về vụ nhà báo Khashoggi bị sát hại nhằm tránh làm mất lòng Riyadh. Ngay sau đó, Phó Chủ tịch Trung Quốc Vương Kỳ Sơn đã có chuyến thăm các Tiểu Vương quốc Ả rập thống nhất (UAE), Ai Cập, Israel và Palestine, với thông điệp Trung Quốc muốn có vị thế lơn hơn tại khu vực này.

Do đó, có thể khẳng định rằng chừng nào Saudi Arabia còn dầu mỏ và duy trì vị thế trung tâm tại Trung Đông, nước này sẽ còn nhận được sự hậu thuẫn của Mỹ. Tuyên bố mập mờ của Tổng thống Mỹ Donald Trump về vai trò của Thái tử Saudi Arabia Mohammed Bin Salman trong cái chết của nhà báo Jamal Khashoggi là minh chứng rõ nét cho điều đó.

binh luan cua tgvn nuoc my va saudi arabia tren het Mỹ sắp có báo cáo đầy đủ về vụ Jamal Khashoggi

Ngày 18/11, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết nước này sẽ xác định thủ phạm giết hại nhà phê bình chính trị người Saudi ...

binh luan cua tgvn nuoc my va saudi arabia tren het Mỹ quyết buộc những kẻ giết nhà báo Saudi Arabia phải chịu trách nhiệm

Trong cuộc điện đàm ngày 11/11, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã nói với Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman rằng, Mỹ sẽ buộc ...

binh luan cua tgvn nuoc my va saudi arabia tren het Mỹ vẫn duy trì quan hệ chiến lược với Saudi Arabia

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày 4/11 tuyên bố Mỹ sẽ tiếp tục nỗ lực duy trì quan hệ chiến lược với Saudi Arabia, đồng ...

Lưu Huỳnh

Xem nhiều

Đọc thêm

Người bạn đồng hành Báo Thế giới và Việt Nam

Người bạn đồng hành Báo Thế giới và Việt Nam

Như tên gọi “Thế giới và Việt Nam”, hành trình 35 năm của Báo luôn khắc họa rõ nét hình ảnh sống động và chặng đường đối ngoại của Việt ...
Sẽ 'siết' tuyển sinh sớm để đảm bảo công bằng cho thí sinh

Sẽ 'siết' tuyển sinh sớm để đảm bảo công bằng cho thí sinh

Bộ GD&ĐT vừa giới thiệu dự thảo thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế tuyển sinh trình độ đại học.
Startup và doanh nghiệp 'bắt tay' thúc đẩy chuyển đổi số thông qua AI tạo sinh

Startup và doanh nghiệp 'bắt tay' thúc đẩy chuyển đổi số thông qua AI tạo sinh

Sự kiện GenAI Open Innovation nhằm kết nối startup và doanh nghiệp thúc đẩy chuyển đổi số qua AI tạo sinh.
Nhận định trận đấu Barcelona vs Brest, vòng xếp hạng Champions League

Nhận định trận đấu Barcelona vs Brest, vòng xếp hạng Champions League

Nhận định trận đấu Barcelona vs Brest, tại vòng xếp hạng Champions League, được diễn ra vào lúc 03h00 ngày 27/11, sân Olimpic Lluis Company.
Đồng Tháp: Đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển thương mại điện tử trong kỷ nguyên số

Đồng Tháp: Đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển thương mại điện tử trong kỷ nguyên số

Tỉnh Đồng Tháp luôn xác định thương mại điện tử là một trong những nền tảng quan trọng trong phát triển kinh tế số của địa phương.
Cự Môn cung Phụ Mẫu là gì? Tracuulasotuvi luận giải ý nghĩa chi tiết

Cự Môn cung Phụ Mẫu là gì? Tracuulasotuvi luận giải ý nghĩa chi tiết

Theo nhà nghiên cứu tử vi Gia Tuệ Minh Tâm, sao Cự Môn cung Phụ Mẫu chủ về mối quan hệ gia đình thường có nhiều thách thức.
Gác lại những khúc mắc, hai nước Trung Á 'nắm tay nhau' gọi đồng minh, phát triển tình hữu nghị vĩnh cửu

Gác lại những khúc mắc, hai nước Trung Á 'nắm tay nhau' gọi đồng minh, phát triển tình hữu nghị vĩnh cửu

Hạ viện Uzbekistan đã phê chuẩn hiệp ước về mối quan hệ đồng minh với quốc gia láng giềng Trung Á Tajikistan.
Nga tố vài nước NATO đang tích cực 'châm dầu vào lửa', chẳng hy vọng xa vời về những tia sáng từ chính quyền mới ở Mỹ?

Nga tố vài nước NATO đang tích cực 'châm dầu vào lửa', chẳng hy vọng xa vời về những tia sáng từ chính quyền mới ở Mỹ?

Theo Nga, các mối đe dọa quân sự từ NATO đang tăng lên đều đặn khi liên minh này tìm cách mở rộng năng lực ở Biển Đen và tiếp cận biển Caspi.
Đảng Dân chủ Mỹ lên kế hoạch lớn sau thất bại toàn diện ở bầu cử 2024, điểm khởi đầu cho tương lai mới

Đảng Dân chủ Mỹ lên kế hoạch lớn sau thất bại toàn diện ở bầu cử 2024, điểm khởi đầu cho tương lai mới

Đảng Dân sẽ bầu ra các vị trí chủ tịch và lãnh đạo khác như phó chủ tịch, thủ quỹ, thư ký và chủ tịch tài chính quốc gia.
Nga kêu gọi Mỹ đảm đương trọng trách tái thiết Afghanistan

Nga kêu gọi Mỹ đảm đương trọng trách tái thiết Afghanistan

Thư ký Hội đồng An ninh Nga Sergei Shoigu đã tuyên bố với các lãnh đạo Taliban về mong muốn giúp Afghanistan đạt được hòa bình lâu dài.
Triều Tiên đi thêm một bước trong nỗ lực cắt quan hệ với Hàn Quốc

Triều Tiên đi thêm một bước trong nỗ lực cắt quan hệ với Hàn Quốc

Triều Tiên cắt đường dây điện do Hàn Quốc lắp đặt để cung cấp điện cho khu công nghiệp chung hiện đã đóng cửa ở thành phố biên giới Kaesong.
Quân đội Nga đạt tốc độ tiến quân thần tốc, trong một tháng đã kiểm soát được khu vực có diện tích bằng nửa London

Quân đội Nga đạt tốc độ tiến quân thần tốc, trong một tháng đã kiểm soát được khu vực có diện tích bằng nửa London

Lực lượng Nga đang tiến quân ở Ukraine với tốc độ nhanh nhất kể từ những ngày đầu của chiến dịch quân sự đặc biệt.
Các eo biển chiến lược: Từ điểm nghẽn trở thành cầu nối

Các eo biển chiến lược: Từ điểm nghẽn trở thành cầu nối

Các eo biển chiến lược luôn là công cụ địa kinh tế, địa chính trị đặc biệt để duy trì vị thế và gia tăng sức mạnh quốc gia.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Tổng thống Mỹ Biden và 'nước cờ cuối' củng cố di sản, tạo không gian để ông Trump trổ tài 'bậc thầy thương thuyết'

Tổng thống Mỹ Biden và 'nước cờ cuối' củng cố di sản, tạo không gian để ông Trump trổ tài 'bậc thầy thương thuyết'

Tổng thống Mỹ Joe Biden vẫn nỗ lực nhằm thay đổi cục diện xung đột Nga-Ukraine và Trung Đông, tuy nhiên, sẽ chỉ là 'muối bỏ bể'.
Chuyên gia Thái Lan: Chuyến thăm Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm thể hiện cách tiếp cận lấy ASEAN làm trung tâm

Chuyên gia Thái Lan: Chuyến thăm Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm thể hiện cách tiếp cận lấy ASEAN làm trung tâm

Theo chuyên gia Thái Lan, chuyến thăm Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm diễn ra khi 2 quốc gia ASEAN đang điều hướng thay đổi địa chính trị nhanh chóng.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Sự trở lại của ông Donald Trump không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong chính trị Mỹ mà còn hứa hẹn ảnh hưởng sâu rộng đến khu vực Nam bán cầu.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Phiên bản di động