Bước chuyển lớn phía trước Iran

Các cuộc biểu tình tại Iran xuất phát từ sự bất bình của người dân đối với nền kinh tế, song không báo hiệu sự sụp đổ của chính quyền theo đường lối cải cách. 
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
buoc chuyen lon phia truoc iran Iran xác nhận 30 công dân mất tích trong vụ va chạm tàu tại biển Hoa Đông
buoc chuyen lon phia truoc iran Iran: Biểu tình báo hiệu bất ổn kinh tế

Sau Giáng sinh, những người bảo thủ phản đối Tổng thống Hassan Rouhani đã tổ chức một cuộc tuần hành quy mô nhỏ tại thành phố Mashhas, song diễn biến này nhanh chóng vượt ngoài tầm kiểm soát và lan rộng ra khắp cả nước. Sự bất bình và giận dữ của người dân là dễ hiểu, nhất là khi họ đang phải vật lộn với tình trạng nghèo đói, tỷ lệ thất nghiệp cao, cũng như thực tế khó khăn mà Iran vẫn đang phải đối mặt ở thời điểm hiện tại.

Một số ý kiến tiêu cực thì cho rằng đây là dấu hiệu về một sự thay đổi chế độ tại Iran. Tuy nhiên, những nhà quan sát trung lập và phần đông dư luận nhận định quốc gia này vẫn chưa tới sát bờ vực sụp đổ, và những cuộc nổi dậy đang diễn ra không phải do một thế lực bên ngoài kích động, điều mà cả phe đối lập và chính quyền đều đang lên án. Thực tế, The Guardian cho rằng: “Iran chưa đến bờ vực, song những thay đổi rất lớn đang đến rất gần”. 

buoc chuyen lon phia truoc iran
Biểu tình tại Iran chưa thể đe dọa đến sự tồn vong của chế độ chính trị tại đây. (Nguồn: The Independent)

Làn gió mới Rouhani

Trên thực tế, tình hình kinh tế của Iran đã có nhiều tiến bộ rõ rệt trong thời gian trở lại đây. Lên nắm quyền vào tháng 8/2013, chính trị gia trung dung với tư tưởng cải cách, ông Hassan Rouhani đã phải “thừa kế” một nền kinh tế vá víu từ người tiền nhiệm bảo thủ Mahmoud Ahmadinejad: lạm phát ở mức 40%, đồng nội tệ trượt giá và tỷ lệ người thất nghiệp tăng cao. Nền kinh tế Iran tràn lan tham nhũng, bị chi phối bởi lợi ích nhóm và thiếu minh bạch.

Thế nhưng chỉ sau một nhiệm kỳ, mọi chuyện đã trở nên lạc quan hơn. Lạm phát tại Iran giảm xuống dưới 10% và Tehran “tái hòa nhập” với thế giới sau khi ký kết Kế hoạch Hành động Chung (JCPOA). Trong nhiệm kỳ hai, ông Rouhani đã cố gắng giải quyết thiếu sót về cơ cấu của nền kinh tế, cải tổ những bất cân bằng trong vấn đề tiền lương và thu hẹp khu vực công, chiếm hơn 30% nền kinh tế Iran.

Ông Rouhani cũng nỗ lực giảm, thậm chí xóa bỏ trợ cấp, đồng thời có kế hoạch để người dân có công ăn việc làm phù hợp, thay vì chu cấp miễn phí cho họ. Những biện pháp này tác động trực tiếp đến cuộc sống của khoảng 30 triệu người, kể cả những người nghèo nhất trong xã hội Iran. Tuy nhiên nỗ lực cân bằng ngân sách của ông Rouhani với chính sách thắt chặt thuế quan đã tạo ra cho ông không ít kẻ thù, nhất là từ những doanh nghiệp do các tập thể và tổ chức tôn giáo thành lập và điều hành. 

Trên mặt trận văn hóa, nhà lãnh đạo trung dung này đã hạn chế sự can thiệp của nhà nước đối với đời sống cá nhân của người dân và giảm đáng kể số tội phạm buôn lậu bị tử hình. Thật vậy, chính trường Iran luôn trở nên phức tạp hơn bởi những mâu thuẫn về chính sách trong lĩnh vực văn hóa, một nhân tố quan trọng trong kiểm soát xã hội Hồi giáo này. 

Chính trường khắc nghiệt

Tuy nhiên, song song với bước tiến về kinh tế, thể chế chính trị của Iran vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Những phe phái đại diện cho các nhóm lợi ích, vốn được xem là các nhà cải cách và bảo thủ, thực chất bao gồm rất nhiều lực lượng khác, thậm chí là cạnh tranh lẫn nhau. Những cuộc bầu cử được tổ chức khá thường xuyên với diễn biến vô cùng khốc liệt. Điểm sáng ở đây có lẽ là việc ngay cả khi vẫn còn thiếu ổn định và chia rẽ, song Iran vẫn tiến hành cách mạng thành công, chiến thắng cả Saddam Hussein, cũng như chịu đựng áp lực từ Mỹ trong nhiều thập kỷ. 

buoc chuyen lon phia truoc iran
Tổng thống Iran Hassan Rouhani vừa cải cách kinh tế, vừa đối phó với lực lượng chính trị khác trong nước (Nguồn: Reuters).

Nhưng xung đột chính trong lòng quốc gia Trung Đông là giữa Tổng thống Rouhani và phe bảo thủ, những người được chống lưng bởi một số thành viên lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo vẫn tiếp diễn và có chiều hướng căng thẳng hơn, đặc biệt là sau các cuộc tuần hành vừa qua. Những người tổ chức biểu tình đã vô tình cưỡi lên lưng một con hổ mà họ không thể kiểm soát và phải cố gắng thích nghi với “nguồn năng lượng” mà chính họ đã kích động. 

Thực tế là bất chấp những mâu thuẫn, cả phe cải cách và bảo thủ đều hiểu được sự bất bình của người dân và đang tìm cách tận dụng làn sóng này để thúc đẩy mục đích riêng của mình. Khả năng hiện thực hóa kế hoạch kinh tế của chính quyền cải cách phụ thuộc vào đáp ứng những tự do về mặt xã hội cho tầng lớp trung lưu. Trong khi đó, cam kết xóa bỏ đói nghèo của phe bảo thủ là điều đang nhận được rất nhiều sự hoan nghênh. Sự tồn vong của nền cộng hòa này phụ thuộc vào việc hai bên có thể thỏa mãn cả những nhu cầu về vật chất và tinh thần của người dân hay không. 

buoc chuyen lon phia truoc iran HĐBA LHQ bất đồng về tình hình Iran

Hội đồng Bảo an LHQ ngày 5/1 đã tiến hành phiên họp khẩn cấp để thảo luận về làn sóng biểu tình bạo lực tại ...

buoc chuyen lon phia truoc iran Ba vấn đề lớn của Trung Đông trong năm 2018

Quan hệ Saudi Arabia – Iran, chủ nghĩa khủng bố và các cuộc bầu cử sẽ là yếu tố chi phối khu vực này thời ...

buoc chuyen lon phia truoc iran Iran cáo buộc Mỹ can thiệp nội bộ, HĐBA họp khẩn

Ngày 4/1, Tổng Công tố Iran Mohammad Jafar Montazeri đã trực tiếp cáo buộc một quan chức Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) ...

(theo The Guardian)

Xem nhiều

Đọc thêm

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 8/11/2024, Lịch vạn niên ngày 8 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 8/11/2024, Lịch vạn niên ngày 8 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 8/11. Lịch âm hôm nay 8/11/2024? Âm lịch hôm nay 8/11. Lịch vạn niên 8/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Sáu ngày 8/11/2024: Ma Kết có nhân duyên tốt đẹp

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Sáu ngày 8/11/2024: Ma Kết có nhân duyên tốt đẹp

Tử vi hôm nay 8/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 8/11/2024: Tuổi Hợi tài chính nhiều may mắn

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 8/11/2024: Tuổi Hợi tài chính nhiều may mắn

Xem tử vi 8/11 - tử vi 12 con giáp hôm nay 8/11/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Chuyến công tác nước ngoài đầu tiên của Chủ tịch nước Lương Cường có tầm quan trọng đặc biệt cả về song phương và đa phương

Chuyến công tác nước ngoài đầu tiên của Chủ tịch nước Lương Cường có tầm quan trọng đặc biệt cả về song phương và đa phương

Thứ trưởng Nguyễn Minh Hằng trả lời phỏng vấn báo chí trước thềm chuyến công tác của Chủ tịch nước Lương Cường tham dự APEC 2024, thăm chính thức Chile ...
Giá tiêu hôm nay 8/11/2024: Thị trường gặp áp lực bán ra, giá đồng loạt giảm sốc, giao dịch ảm đạm

Giá tiêu hôm nay 8/11/2024: Thị trường gặp áp lực bán ra, giá đồng loạt giảm sốc, giao dịch ảm đạm

Giá tiêu hôm nay 8/11/2024 tại thị trường trong nước ổn định ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 135.000 – 135.500 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 8/11/2024: Giá vàng giảm không ngừng, 'chớp cơ hội mua ngay'? Tương lai của vàng và USD dưới thời ông Trump?

Giá vàng hôm nay 8/11/2024: Giá vàng giảm không ngừng, 'chớp cơ hội mua ngay'? Tương lai của vàng và USD dưới thời ông Trump?

Giá vàng hôm nay 8/11/2024: Giá vàng xuống đáy nhiều tuần, 'chớp cơ hội mua ngay'? Tương lai của vàng và USD dưới thời ông Trump?
Tin thế giới 7/11: Mỹ bắt đầu chuyển giao quyền lực, Hezbollah tấn công căn cứ hải quân Israel, Chính phủ liên minh Đức sụp đổ

Tin thế giới 7/11: Mỹ bắt đầu chuyển giao quyền lực, Hezbollah tấn công căn cứ hải quân Israel, Chính phủ liên minh Đức sụp đổ

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong 24 giờ qua.
Ông Donald Trump đang tính cách kết thúc xung đột Ukraine: Kiev hết hy vọng vào NATO, châu Âu nên lo

Ông Donald Trump đang tính cách kết thúc xung đột Ukraine: Kiev hết hy vọng vào NATO, châu Âu nên lo

Đội ngũ của ông Donald Trump, tổng thống tiếp theo của Mỹ nhiệm kỳ 2025-2029, đang thảo luận kế hoạch mới nhằm chấm dứt xung đột Nga-Ukraine.
Tổng thống Hàn Quốc úp mở khả năng cấp vũ khí cho Ukraine, tìm đến NATO và ông Trump bàn về Triều Tiên

Tổng thống Hàn Quốc úp mở khả năng cấp vũ khí cho Ukraine, tìm đến NATO và ông Trump bàn về Triều Tiên

Hàn Quốc đang sắp xếp đón một đặc phái viên của Ukraine đến chia sẻ thông tin và điều phối phản ứng chung về việc Triều Tiên đưa quân đến Nga.
Cộng đồng người Mỹ gốc Ấn hân hoan trước chiến thắng của ông Trump

Cộng đồng người Mỹ gốc Ấn hân hoan trước chiến thắng của ông Trump

Cộng đồng người Mỹ gốc Ấn đã chúc mừng chiến thắng của ông Donald Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống ngày 5/11 vừa qua.
Giới lãnh đạo châu Âu gấp rút họp bàn về tương lai hậu bầu cử Mỹ 2024

Giới lãnh đạo châu Âu gấp rút họp bàn về tương lai hậu bầu cử Mỹ 2024

Mối quan hệ Mỹ-EU sẽ thay đổi sau cuộc bỏ phiếu hôm 5/11 và dưới thời 'ông Trump 2.0', nó có thể là một cơn địa chấn chính trị.
'Nín thở' chờ Tổng thống đắc cử Donald Trump định hình quan hệ với Trung Quốc

'Nín thở' chờ Tổng thống đắc cử Donald Trump định hình quan hệ với Trung Quốc

Vị Tổng thống mới đắc cử từ đảng Cộng hòa hứa hẹn với người ủng hộ về một 'nước Mỹ hoàng kim'.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Hiệp định Paris liệu có lâm nguy vì kết quả bầu cử Mỹ?

Hiệp định Paris liệu có lâm nguy vì kết quả bầu cử Mỹ?

Bầu cử Mỹ khép lại với những lo ngại từ giới chuyên gia rằng Washington có thể suy giảm cam kết trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu.
Chủ tịch Tập Cận Bình nhắn nhủ gì tới ông Trump trong thông điệp chúc mừng?

Chủ tịch Tập Cận Bình nhắn nhủ gì tới ông Trump trong thông điệp chúc mừng?

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã gửi thông điệp chúc mừng tới Tổng thống Mỹ mới đắc cử Donald Trump, khẳng định hai bên nên hợp tác, thay vì đối đầu.
Bầu cử Mỹ trước 'giờ G': 'Kỳ phùng địch thủ' Trung Quốc vẫn gia tăng sức ảnh hưởng, chiến lược châu Á sẽ được định hình ra sao?

Bầu cử Mỹ trước 'giờ G': 'Kỳ phùng địch thủ' Trung Quốc vẫn gia tăng sức ảnh hưởng, chiến lược châu Á sẽ được định hình ra sao?

Cả ông Trump và bà Harris đều đang tìm cách mô tả bên kia là 'yếu thế trước Trung Quốc' trong nỗ lực vượt qua phe đối lập.
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Phiên bản di động