| Các binh sĩ thuộc IRGC. (Nguồn: Sharifbehruz.com) |
Tăng cường can thiệp
Trên thực tế, Iran đang liên tục luân chuyển quân ra - vào Syria, nhằm hỗ trợ các tay súng thân Chính phủ Damascus, cũng như nâng cao khả năng tác chiến của quân đội Tehran ở nước ngoài. Những diễn biến này cần được theo dõi sát sao, nếu Mỹ muốn tình hình ở Syria không trở nên trầm trọng hơn.
Tuyên bố của Ngoại trưởng Kerry có thể xuất phát từ một thực tế rằng, các hoạt động chuyển quân của Iran thường diễn ra âm thầm và không thường xuyên tại Syria.Vì vậy, giới tình báo Mỹ đã vội vàng cho rằng Iran “rút quân”.
Trên thực tế, từ tháng 10/2015, Tehran đã bắt đầu can thiệp vào Syria theo một cách thức mới nhằm hỗ trợ cho các lực lượng thân Chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad. Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) đã bí mật “gài” nhiều binh sĩ của họ vào hàng ngũ các chiến binh Shiite, phiến quân Hezbollah và nhiều phe nhóm khác, qua đó giúp Tehran kiểm soát các lực lượng tham chiến này.
Đáng chú ý, Iran đã đẩy mạnh hiện diện tại Syria từ tháng Hai năm nay, khi có tin cho hay hơn 40 binh sĩ IRGC đã thiệt mạng trong các cuộc giao tranh tại miền Bắc Aleppo. Sau đó, 5 thành viên IRGC đã bị chết khi tham gia chiến dịch phản công của quân đội Chính phủ Syria nhằm giành lại thành phố cổ Palmyra từ tay Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Gần đây nhất, ngày 2/4, 6 tay súng IRGC được thông báo thiệt mạng trong một vụ đụng độ lớn ở miền Nam Aleppo.
Hiện nay, lãnh đạo Iran đang bổ sung thêm lực lượng mới vào chiến trường Syria, bao gồm các đơn vị thuộc quân đội chính quy của Tehran (gọi là “Artesh”). Ngày 4/4 vừa qua, một tướng lĩnh cao cấp của Iran cho biết, một nhóm binh sĩ thuộc Sư đoàn Không quân đặc biệt số 65 (biệt hiệu “Mũ nồi xanh”) và một đơn vị khác cũng thuộc Artesh, sẽ lên đường thực hiện nhiệm vụ “cố vấn” cho các lực lượng thân Chính phủ Syria.
“Cởi trói” cho Artesh
Việc cho phép Artesh ra nước ngoài tham chiến đánh dấu bước chuyển quan trọng trong chiến lược quân sự của Iran. Trước đây, chỉ có IRGC hay Lực lượng đặc nhiệm Quds đảm nhận nhiệm vụ triển khai các chiến dịch quân sự ở nước ngoài.
Sứ mệnh của quân đội chính quy Iran vốn bị hạn chế bởi Hiến pháp, trong đó quy định lực lượng này có mục tiêu hàng đầu là phòng thủ quốc gia. Các báo cáo cũng cho thấy, trước tháng 3/2016, không có dấu hiệu nào cho thấy binh lính Artesh hiện diện ở Syria.
Sự thay đổi này có lẽ là kết quả của nhiều yếu tố, trong đó có sự cạnh tranh giữa quân đội chính quy và IRGC trong việc tranh giành quyền lãnh đạo chính trị, nguồn thu tài chính hay hỗ trợ hậu cần.
125.000 thành viên của IRGC hiện nhận được khoản ngân sách lớn hơn nhiều so với 350.000 binh sĩ của quân đội chính quy. Bên cạnh đó, IRGC cũng có tiếng nói trong các vấn đề mang tính quyết định của đất nước hơn là Artesh.
Cuộc chiến ở Syria được đánh giá là cơ hội cho IRGC giành lấy uy tín, ngân sách quân sự, cũng như cải thiện khả năng chiến đấu thực tế. Về phần mình, Artesh cũng muốn có những lợi ích tương tự như vậy. Thiếu tướng Ahmad Reza Pourdastan - Tư lệnh Lục quân của Artesh - mới đây lên tiếng tuyên bố lực lượng này đang quyết tâm chiến đấu ở nước ngoài nhằm bảo vệ lợi ích cho nước Cộng hòa Hồi giáo.
Hiện vẫn chưa rõ liệu Artesh có thể triển khai số lượng lớn quân thường trực của họ vào các chiến dịch ở nước ngoài hay không. Tuy nhiên, thực tế cho thấy Tehran sẵn sàng thúc đẩy các sứ mệnh quân sự tại Syria lên một mức độ mới mà cộng đồng quốc tế chưa bao giờ tính đến.
* Tác giả Paul Bucala là chuyên gia về Iran tại Viện Doanh nghiệp Mỹ. Bài viết trên, đăng tải trên mạng Fox News ngày 7/4, phản ánh quan điểm cũng như văn phong riêng của tác giả.