Đẩy mạnh công tác đối ngoại nhân dân và kiều bào theo chiều sâu và hiệu quả

Thực hiện Chỉ thị số 01-CT/TW ngày 9/3/2021 của Bộ Chính trị về việc nghiên cứu, học tập, quán triệt, tuyên truyền và triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam đã xây dựng nhiệm vụ trọng tâm và giải pháp thực hiện trong công tác đối ngoại nhân dân và công tác vận động, tập hợp đoàn kết người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN).

Tăng cường đoàn kết quốc tế

Đối ngoại nhân dân là một nhiệm vụ quan trọng của công tác Mặt trận.

MTTQ Việt Nam là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện của tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị-xã hội, tổ chức xã hội và các cá nhân tiêu biểu trong các giai cấp, các tầng lớp xã hội, các dân tộc, các tôn giáo và người Việt Nam định cư ở nước ngoài.

Tại Điều 13, Chương II Luật MTTQ Việt Nam quy định "MTTQ Việt Nam thực hiện và mở rộng hoạt động đối ngoại nhân dân trong khu vực và trên thế giới theo đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước, góp phần tăng cường tình hữu nghị giữa các dân tộc, vì hòa bình, hợp tác và phát triển".

Thời gian qua, với vai trò của mình, MTTQ Việt Nam đã và đang thực hiện tốt công tác đối ngoại nhân dân, thực hiện chủ trương, đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển; mở rộng mối quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa nhân dân Việt Nam với nhân dân các nước trên thế giới; cùng với công tác đối ngoại của Đảng, ngoại giao Nhà nước thực hiện mục tiêu giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tranh thủ nguồn lực ủng hộ công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và tăng cường đoàn kết quốc tế.

Đại hội đại biểu MTTQ Việt Nam lần thứ IX, nhiệm kỳ 2019 -2024 xác định nhiệm vụ trọng tâm công tác đối ngoại: Tiếp tục duy trì và phát triển quan hệ hợp tác chiều sâu, ổn định; triển khai thực hiện có hiệu quả các chương trình hợp tác với các đối tác truyền thống;

Tìm hiểu các tổ chức có chức năng, nhiệm vụ tương đồng nhằm mở rộng đối tác của MTTQ Việt Nam theo phương châm đa dạng hóa, đa phương hóa trong quan hệ đối ngoại; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế;

Tham gia tích cực các hoạt động của Hiệp hội quốc tế các Hội đồng Kinh tế xã hội và các tổ chức tương đương (AICESIS); tăng cường phối hợp chặt chẽ và hỗ trợ giữa MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên trong hoạt động đối ngoại nhân dân.

Xây dựng cơ chế cụ thể, triển khai hiệu quả nhiệm vụ

Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên chính trị-xã hội và Liên hiệp các Tổ chức hữu nghị Việt Nam xây dựng cơ chế, biện pháp cụ thể triển khai những nội dung:

Thứ nhất, đẩy mạnh các hoạt động đối ngoại nhân dân theo phương châm “chủ động, linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả”, bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, tăng cường tình đoàn kết, hữu nghị giữa Nhân dân Việt Nam với nhân dân các nước trên thế giới, góp phần giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, mở rộng quan hệ đối ngoại của Đảng, tăng cường ngoại giao của Nhà nước, nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

Thứ hai, phối hợp chặt chẽ giữa Ủy ban MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên, phát huy vai trò của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam trong hoạt động đối ngoại nhân dân để tạo sự liên kết, thống nhất, đồng bộ và hỗ trợ lẫn nhau trong triển khai các hoạt động đối ngoại nhân dân.

Thứ ba, phối hợp với Ủy ban Nhà nước về NVNONN, Hội Liên lạc với NVNONN, các Cơ quan đại diện ngoại giao của Việt Nam phát huy vai trò của cộng đồng, các hội đoàn NVNONN và các Ủy viên Ủy ban là NVNONN làm cầu nối, hỗ trợ công tác đối ngoại nhân dân của MTTQ Việt Nam.

Thứ tư, tiếp tục triển khai hiệu quả các văn bản đã ký kết như: Bản ghi nhớ Chương trình hợp tác của Chủ tịch Mặt trận ba nước Campuchia - Lào - Việt Nam; Thông cáo chung và Giao ước thi đua giữa MTTQ Việt Nam với Mặt trận Lào Xây dựng Đất nước và giữa MTTQ Việt Nam với Mặt trận Đoàn kết Phát triển Tổ quốc Campuchia; Bản Ghi nhớ Chương trình hợp tác với Chính hiệp toàn quốc Trung Quốc; Bản Ghi nhớ Chương trình hợp tác với các đối tác (Hiệp hội Nhân dân Singapore, Phòng Xã hội Liên bang Nga, Hội đồng Kinh tế, Xã hội và Môi trường Pháp, Hội đồng Kinh tế, Xã hội và Lao động Hàn Quốc)...

Mở rộng các hoạt động giao lưu, kết nghĩa song phương giữa MTTQ Việt Nam, các tổ chức thành viên ở cấp Trung ương và các địa phương với các tổ chức tương đồng trong khu vực và trên thế giới. Nghiên cứu tham gia các cơ chế đa phương quan trọng, có tầm chiến lược đối với lợi ích của Việt Nam.

Vai trò nòng cốt trong công tác đoàn kết kiều bào

Thực hiện chủ trương của Đảng, quyền và trách nhiệm được quy định trong Hiến pháp và pháp luật, MTTQ Việt Nam đã chủ động, tích cực đổi mới, đa dạng hóa nội dung, phương thức tập hợp, vận động cộng đồng NVNONN; đưa công tác vận động, tập hợp NVNONN là một nội dung quan trọng, nhiệm vụ xuyên suốt; tăng cường hơn nữa chính sách đại đoàn kết toàn dân tộc đối với NVNONN và thực hiện tốt vận động, tập hợp, đoàn kết NVNONN hướng về quê hương, phát triển đất nước, Đại hội đại biểu toàn quốc MTTQ Việt Nam lần thứ IX, nhiệm kỳ 2019-2024 đã đề ra một số nhiệm vụ và giải pháp cụ thể sau:

Thứ nhất, đổi mới nội dung, phương thức nhằm nâng cao hiệu quả công tác đối với NVNONN, trong đó, tập trung vào đổi mới và nâng cao nhận thức của nhân dân về công tác đối với NVNONN, tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ và căn bản, tiến tới thống nhất trong nhận thức của các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị và toàn thể các tầng lớp nhân dân về cộng đồng NVNONN và công tác đối với NVNONN;

Thực hiện tốt nhiệm vụ đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của NVNONN, là cầu nối để tổ chức cho NVNONN tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước theo quy định; thực hiện giám sát, phản biện xã hội đối với chính sách, pháp luật liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của NVNONN;

Nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, tập hợp kiến nghị của NVNONN để phản ảnh với Đảng và Nhà nước; tổ chức, lôi cuốn NVNONN hưởng ứng và tích cực tham gia vào các phong trào thi đua, các cuộc vận động do MTTQ Việt Nam phát động và triển khai.

Bên cạnh đó, MTTQ Việt Nam cũng thực hiện giám sát, phản biện xã hội, rà soát các văn bản pháp luật của Nhà nước, qua đó đề xuất, kiến nghị với Đảng, Nhà nước quan tâm tới những nguyện vọng chính đáng của NVNONN.

Mặt trận là cầu nối để tổ chức cho NVNONN, nhất là doanh nhân, trí thức, chuyên gia tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước theo quy định; tăng cường công tác phối hợp hỗ trợ cộng đồng giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc, phát triển phong trào học tiếng Việt; phát huy vai trò của các Ủy viên Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam là NVNONN, các cá nhân có uy tín trong tập hợp, đoàn kết cộng đồng;

Ngoài ra, MTTQ Việt Nam còn tích cực phối hợp với các cơ quan Nhà nước, các tổ chức thành viên tập trung củng cố các hội đoàn truyền thống, khuyến khích phát triển các hình thức tập hợp hội đoàn mới; tích cực tham gia hòa hợp dân tộc để xây dựng và củng cố vững chắc khối đại đoàn kết toàn dân;

Đơn vị cũng phát huy vai trò của Hội đồng tư vấn Đối ngoại và Kiều bào trong việc tư vấn giúp Ủy ban Trung ương, Đoàn Chủ tịch và Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam giám sát, phản biện chính sách và những nội dung có liên quan đến NVNONN; nghiên cứu, đề xuất ý kiến về các nội dung có liên quan đến công tác vận động, tập hợp NVNONN.

Thứ hai, MTTQ Việt Nam phối hợp với các tổ chức thành viên thực hiện công tác NVNONN.

Thông qua Chương trình phối hợp, thống nhất hành động hằng năm của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên thống nhất xây dựng kế hoạch cụ thể, tập trung triển khai công tác thông tin, tuyên truyền các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, chương trình hành động, lời kêu gọi của Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tới cộng đồng NVNONN.

Các tổ chức thành viên thông qua các hội viên, đoàn viên, thân nhân kiều bào để thông tin, tuyên truyền về tình hình trong nước; tổ chức diễn đàn, hội thảo, hội nghị sự kiện nhằm vận động, tập hợp đoàn viên, hội viên trong tổ chức của mình hướng về xây dựng quê hương, đất nước.

Thứ ba, MTTQ Việt Nam phối hợp với Ủy ban Nhà nước về NVNONN trong công tác kiều bào, trong công tác tham mưu, nghiên cứu, xây dựng chính sách, pháp luật liên quan đến NVNONN;

Tham khảo ý kiến lẫn nhau trong việc xây dựng, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật có liên quan đến NVNONN để cùng thống nhất nội dung kiến nghị với Đảng, Nhà nước xem xét sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới.

Các kiến nghị tập trung vào vấn đề nhập/trở lại quốc tịch cho NVNONN theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tưởng Chính phủ tại buổi làm việc giữa Thường trực Chính phủ và Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam ngày 29/9/2021.

MTTQ Việt Nam còn phối hợp phổ biến rộng rãi nội dung và triển khai thực hiện Kết luận 12-KL/TW ngày 12/8/2021 của Bộ Chính trị về công tác NVNONN trong tình hình mới tới các tầng lớp nhân dân trong và ngoài nước; vận động kiều bào thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; các phong trào thi đua yêu nước;

Chia sẻ, trao đổi thông tin về tình hình cộng đồng, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng nhằm đề xuất với Đảng, Nhà nước đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người Việt Nam ở nước ngoài;

Đánh giá, đề xuất về tiêu chí lựa chọn người tiêu biểu tham gia Ủy viên Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam là NVNONN các khóa;

Tổ chức nhiều chương trình, hoạt động liên quan đến NVNONN như chương trình Xuân quê hương nhân dịp Tết cổ truyền hằng năm; hỗ trợ cộng đồng NVNONN duy trì tiếng Việt, nhất là công tác dạy tiếng Việt, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam; chăm lo địa vị pháp lý, thu hút các nguồn lực của kiều bào hướng về xây dựng quê đất nước.

Thứ tư, MTTQ Việt Nam các cấp tham gia công tác vận động, tập hợp NVNONN, tiếp tục thực hiện các nội dung trong Chương trình số 30/CTr-MTTW-BTT ngày 7/10/2012 về tăng cường tuyên truyền, vận động, tập hợp, đoàn kết NVNONN trong tình hình mới và Kết luận số 12-KL/TW;

Pối hợp tổ chức các chương trình gặp gỡ, giao lưu và các hoạt động thiết thực nhân dịp NVNONN về quê hương đón Tết và dự các sự kiện quan trọng của đất nước, địa phương;

Chủ trì các hoạt động tiếp xúc, trao đổi thông tin, nắm bắt tâm tư nguyện vọng của bà con kiều bào, là đầu mối tập hợp, ý kiến, kiến nghị của kiều bào gửi tới các sở, ban ngành nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của NVNONN;

Vận động NVNONN tích cực hưởng ứng các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước, tham gia phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng quê hương đất nước;

Phối hợp với Ủy ban Nhân dân các cấp khen thưởng tập thể, cá nhân NVNONN có thành tích xuất sắc trong tập hợp, đoàn kết cộng đồng và có nhiều hoạt động thiết thực xây dựng quê hương đất nước.