Đối đầu lập pháp - hành pháp: Bình cũ, rượu mới

Phan Quân
TGVN. Đối đầu giữa lập pháp - hành pháp không mới, song Brexit tại Anh và luận tội Tổng thống tại Mỹ bộc lộ sự thay vai, đổi số, với vai trò ngày một lớn của cơ quan lập pháp trong các sự kiện mang tính bước ngoặt của nhiều nước. Bình luận của báo Thế giới & Việt Nam.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
doi dau lap phap hanh phap binh cu ruou moi Luận tội Tổng thống Trump: Chia rẽ và bất định
doi dau lap phap hanh phap binh cu ruou moi Hạ viện Mỹ duyệt điều trần luận tội: Mới mà cũ
doi dau lap phap hanh phap binh cu ruou moi
Ngày 18/12, Hạ viện Mỹ đã bỏ phiếu thông qua việc luận tội Tổng thống Donald Trump. (Nguồn: Getty Images)

Ngày 20/12, Hạ viện Anh đã thông qua dự thảo về Brexit. Đêm ngày 18/12, Hạ viện Mỹ phê chuẩn quy trình luận tội Tổng thống Trump.

Như vậy, các cơ quan lập pháp, cụ thể là Hạ viện, đang có vai trò ngày một quan trọng trong quyết sách, sự kiện quan trọng của đất nước này. Từ lâu, khác biệt quan điểm về lợi ích giữa lập pháp - hành pháp không mới và nhiều lần bùng nổ thành đối đầu “một mất, một còn”. Song nếu trước đây, nhánh hành pháp có phần lấn lướt thì hiện tại, nhánh lập pháp lấy lại vị thế vốn có.

Vì mục đích chung…

Về bản chất, đối đầu giữa Chính phủ Anh và Hạ viện đều xoay quanh cách thức tiến hành Brexit. Theo Chính phủ, Brexit cần được tiến hành nhanh nhất có thể, song Hạ viện, với nhiều nghị sỹ trong đảng cầm quyền, lại cho rằng lợi ích quốc gia chỉ được bảo toàn khi Brexit được tiến hành “chậm mà chắc”. Khi đó, Hạ viện Anh sử dụng quyền hạn được giao nhằm điều chỉnh Brexit theo hướng mong muốn, bất chấp việc đối đầu với hai Thủ tướng có lập trường cứng rắn.

Về mặt lập pháp, Hạ viện đã ba lần phủ quyết dự thảo Brexit của cựu Thủ tướng Theresa May; thông qua dự luật ngăn chặn Brexit không thỏa thuận vào cuối tháng 10, buộc Thủ tướng Johnson phải đề nghị EU gia hạn tư cách thành viên của Anh thêm ba tháng; từ chối bầu cử sớm vào tháng 10 và chỉ chấp thuận đề xuất tương tự vào tháng 12...

Về mặt giám sát, chấn chỉnh hoạt động của Chính phủ, Hạ viện giữ vững quan điểm về Brexit, bất chấp nỗ lực hai đời Thủ tướng. Nếu bà May cố tình đưa dự thảo ra bỏ phiếu gần thời hạn Brexit để gây áp lực, ông Johnson lại thường xuyên tuyên bố sẽ tiến hành Brexit cứng nếu cần, đe dọa giải tán và bầu cử Quốc hội sớm nhằm tìm lợi thế trong phiếu bầu dự thảo Brexit.

Trong ba năm cầm quyền, cựu Thủ tướng May đã ba lần thất bại khi cố thuyết phục Hạ viện thông qua dự thảo Brexit, với nhiều nghị sỹ phản đối đến từ chính đảng cầm quyền.

Hồi tháng 9, động thái khai trừ 21 nghị sỹ đảng chỉ trích Brexit của ông Boris Johnson đã gặp sự phản đối quyết liệt của đảng Bảo thủ và tưởng chừng đặt dấu chấm hết cho Nội các. Có thời điểm, Thủ tướng không nắm đa số phiếu nghị sỹ tại Hạ viện. Các cuộc bỏ phiếu thời gian đầu nhằm thông qua dự thảo Brexit, tổ chức bầu cử sớm cũng bị Hạ viện phản đối. Tuy nhiên, ông Johnson may mắn hơn bà May khi sau ba năm đằng đẵng, các nghị sỹ Anh đã “thấm mệt” với quy trình Brexit và dần bị thuyết phục bởi tính cách quyết liệt của Thủ tướng đương nhiệm.

doi dau lap phap hanh phap binh cu ruou moi
Hạ viện Anh tiến hành thảo luận trước khi thông qua dự thảo về Brexit ngày 20/12. (Nguồn: Reuters)

Hay lợi ích riêng?

So với Anh, câu chuyện luận tội tại Mỹ có nhiều khác biệt. Mô hình chính trị “Tổng thống chế” của xứ cờ hoa có xu hướng nhấn mạnh tập trung quyền lực vào vai trò của ông chủ Nhà Trắng, trong khi “Quân chủ lập hiến” của xứ sở sương mù dành nhiều quyền lực hơn cho Quốc hội.

Về bản chất, việc Hạ viện Mỹ, do đảng Dân chủ chiếm đa số, phê chuẩn quy trình luận tội Tổng thống Donald Trump vì lạm quyền và cản trở hoạt động Quốc hội mang màu sắc tranh đấu chính trị giữa hai đảng lớn, hơn là bất đồng quan điểm với Chính phủ về mục tiêu chung hay lợi ích quốc gia như tại Anh. Các hoạt động điều trần, điều tra của Hạ viện chủ yếu được tiến hành bởi các nghị sỹ Dân chủ và không có sự tham gia của các nghị sỹ Cộng hòa.

So với cơ quan tương tự của Anh, Hạ viện Mỹ đã chủ động hơn khi tận dụng tối đa vai trò giám sát, chấn chỉnh quyết sách của Chính phủ được nêu trong Hiến pháp, để thu thập tài liệu, yêu cầu triệu tập, điều tra và điều trần một số quan chức Chính phủ liên quan đến cuộc điện đàm giữa Tổng thống Mỹ và người đồng cấp Ukraine như cựu Đại sứ Mỹ tại Ukraine Marie Yovanovitch và đương kim Đại sứ Mỹ tại EU Gordon Sondland.

Về mặt lập pháp, Hạ viện đã tiến hành bỏ phiếu, chính thức tiến hành luận tội, đưa vụ việc lên Thượng viện nhằm đưa ra kết luận cuối cùng đối với “vi phạm” của ông Trump. Tuy nhiên, Đảng Cộng hòa chiếm đa số tại Thượng viện và kết quả Hạ viện hay tuyên bố của các nghị sỹ có ảnh hưởng của đảng cho thấy họ sẽ làm mọi cách để Tổng thống “trắng án”.

Dù vậy, có lẽ bản thân đảng Dân chủ và Hạ viện không còn quá quan tâm tới kết quả cuối cùng, bởi họ đã đạt được điều mong muốn. Đối với đảng Dân chủ, đó là gây xao nhãng, giảm uy tín ông Trump, khiến ông không thể tập trung triển khai chính sách, hoàn thành cam kết khi tranh cử năm 2016, tạo ưu thế cho ứng cử viên đảng này trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm tới. Đối với Hạ viện, đó là khẳng định tiếng nói, vai trò của các cơ quan lập pháp tại cường quốc hàng đầu thế giới, sau thời gian bị lu mờ trước nhánh hành pháp dưới thời ông Trump.

Năm 2020, Brexit bước vào giai đoạn thương thảo căng thẳng giữa London và Brussels, còn cuộc luận tội Tổng thống Mỹ tiến dần về hồi kết. Vai trò và tầm ảnh hưởng của các cơ quan lập pháp cũng vì thế sẽ được nhấn mạnh hơn. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, còn quá sớm để khẳng định đây là xu thế mới và phổ biến bởi như lịch sử đã chứng minh, có thăng ắt sẽ có trầm.

doi dau lap phap hanh phap binh cu ruou moi Hạ viện Anh thông qua dự thảo Brexit: Vừa mừng vừa lo

TGVN. Dự thảo Brexit được thông qua mới chỉ là bước đầu tiên trong hành trình chông gai, dai dẳng mà Anh phải trải qua để ...

doi dau lap phap hanh phap binh cu ruou moi Anh sắp ra mắt đồng xu đặc biệt nhân sự kiện Brexit

TGVN. Nước Anh sẽ phát hành một đồng tiền xu đặc biệt nhằm đánh dấu sự kiện Brexit - London rời khỏi "mái nhà chung" ...

doi dau lap phap hanh phap binh cu ruou moi Brexit 2019 - Cuộc ly hôn trắc trở và đắt giá

Năm 2019 được đánh giá là năm khủng hoảng của chính trường Anh, khi tiến trình Brexit liên tục bị trì hoãn đã cho thấy ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/11 và sáng 24/11: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh - Man City vs Tottenham; La Liga - Celta Vigo vs Barcelona

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/11 và sáng 24/11: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh - Man City vs Tottenham; La Liga - Celta Vigo vs Barcelona

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/11 và sáng 24/11: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh - Arsenal vs Nottingham Forest; La Liga - Celta Vigo vs Barcelona.
Tòa án Hình sự quốc tế ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel, Czech và Bulgaria đồng loạt phản ứng

Tòa án Hình sự quốc tế ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel, Czech và Bulgaria đồng loạt phản ứng

Thủ tướng Czech Petr Fiala coi quyết định của Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) là "điều đáng tiếc".
Hướng dẫn cách kết nối điện thoại Android với tivi tiện lợi nhất

Hướng dẫn cách kết nối điện thoại Android với tivi tiện lợi nhất

Kết nối điện thoại Android với tivi, đặc biệt là với các thương hiệu nổi tiếng như: Samsung, Sony và LG. Xem ngay cách kết nối nhanh chóng và tiện ...
Kỷ niệm 10 năm UNESCO ghi danh di sản văn hóa dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh

Kỷ niệm 10 năm UNESCO ghi danh di sản văn hóa dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh

Tối 23/11, diễn ra Lễ kỷ niệm 10 năm dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của ...
Giá cà phê hôm nay 23/11/2024: Giá cà phê tăng vọt phiên cuối tuần, robusta tiến sát ngưỡng 5.000 USD, điểm khác thường ở thị trường trong nước?

Giá cà phê hôm nay 23/11/2024: Giá cà phê tăng vọt phiên cuối tuần, robusta tiến sát ngưỡng 5.000 USD, điểm khác thường ở thị trường trong nước?

Giá cà phê hôm nay 23/11/2024: Giá cà phê tăng vọt phiên cuối tuần, robusta tiến sát ngưỡng 5.000 USD, lý giải điểm khác thường ở thị trường trong nước?
Thủ tướng Hungary: Chế độ trừng phạt của EU đối với Nga cần được xem xét lại, nếu không sẽ phá hủy nền kinh tế châu Âu

Thủ tướng Hungary: Chế độ trừng phạt của EU đối với Nga cần được xem xét lại, nếu không sẽ phá hủy nền kinh tế châu Âu

Thủ tướng Hungary tuyên bố, EU phải từ bỏ chính sách trừng phạt Nga do xung đột ở Ukraine, hoặc có nguy cơ gây ra sụp đổ về kinh tế.
Tòa án Hình sự quốc tế ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel, Czech và Bulgaria đồng loạt phản ứng

Tòa án Hình sự quốc tế ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel, Czech và Bulgaria đồng loạt phản ứng

Thủ tướng Czech Petr Fiala coi quyết định của Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) là "điều đáng tiếc".
Thêm hai quốc gia có thể có thể trở thành thành viên đầy đủ của khu vực Schengen

Thêm hai quốc gia có thể có thể trở thành thành viên đầy đủ của khu vực Schengen

Ủy ban châu Âu khẳng định cả Romania và Bulgaria đều đáp ứng đầy đủ các tiêu chí để gia nhập khối Schengen.
Hỗ trợ Ukraine: Czech cấp nửa triệu quả đạn pháo, Thụy Điển tiếp tục bơm tiền, Berlin không cho phép Kiev dùng vũ khí Đức tấn công lãnh thổ Nga

Hỗ trợ Ukraine: Czech cấp nửa triệu quả đạn pháo, Thụy Điển tiếp tục bơm tiền, Berlin không cho phép Kiev dùng vũ khí Đức tấn công lãnh thổ Nga

Ngoại trưởng Czech Jan Lipavsky cam kết Prague sẽ tiếp tục hỗ trợ Ukraine.
Tin thế giới 22/11: Ukraine thông tin về siêu tên lửa Nga, Lào-Trung Quốc gia tăng hợp tác quốc phòng, châu Âu chia rẽ về lệnh bắt Thủ tướng Israel

Tin thế giới 22/11: Ukraine thông tin về siêu tên lửa Nga, Lào-Trung Quốc gia tăng hợp tác quốc phòng, châu Âu chia rẽ về lệnh bắt Thủ tướng Israel

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary Viktor Orbán ngày 22/11 lên tiếng chỉ trích Tòa án hình sự quốc tế (ICC) về việc phát lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
Nga đẩy nhanh tốc độ tiến quân ở Ukraine, Hạ viện vung mạnh tiền cho quốc phòng

Nga đẩy nhanh tốc độ tiến quân ở Ukraine, Hạ viện vung mạnh tiền cho quốc phòng

Nga chuẩn bị đối phó với bất kỳ diễn biến nào liên quan tình hình xung đột Ukraine, dù luôn ưu tiên và đã sẵn sàng cho các biện pháp hòa bình.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Sự trở lại của ông Donald Trump không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong chính trị Mỹ mà còn hứa hẹn ảnh hưởng sâu rộng đến khu vực Nam bán cầu.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Phiên bản di động