'Gậy ông đập lưng ông', trừng phạt kinh tế Nga thách thức vị thế của đồng USD?

Thủy Tiên
Trong bối cảnh Nga triển khai chiến dịch quân sự ở Ukraine, việc Mỹ dùng biện pháp kinh tế, cụ thể là nguồn cung USD, làm vũ khí trừng phạt Nga có thể gây suy yếu sự thống trị của đồng tiền này.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Trừng phạt kinh tế Nga, quyền bá chủ của đồng USD đang lâm nguy?
Các biện pháp trừng phạt kinh tế do Mỹ áp đặt để đáp lại chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine có thể sẽ đẩy nhanh quá trình suy giảm vị trí thống trị của đồng USD. (Nguồn: indiasentinels)

Khởi đầu năm nay, Omicron đã trở thành biến thể chủ đạo và làm tăng vọt số ca mắc mới trên toàn cầu. Một vài tuần sau đó, biến thể này đã suy yếu trên toàn thế giới, hứa hẹn đại dịch Covid-19 sẽ đi tới hồi kết.

Tuy nhiên, trong khi thế giới đang đón nhận những tín hiệu tích cực này thì xung đột Nga-Ukraine lại nổ ra và gây hỗn loạn kinh tế trên toàn thế giới.

Phản ứng chuỗi

Ukraine và Nga đều là những nhà xuất khẩu hàng đầu thế giới về các mặt hàng như dầu thô, khí đốt tự nhiên, sắt thép, lúa mì và dầu ăn. Do ý nghĩa địa kinh tế, xung đột Nga-Ukraine không giống bất kỳ cuộc xung đột nào trong lịch sử, có tác động trực tiếp đến mức độ lạm phát của các nền kinh tế lớn trên thế giới.

Các nhà kinh tế lo ngại sự sụt giảm nhu cầu tiêu dùng đáng kể phát sinh từ các lệnh đóng cửa liên quan đến Covid-19 và sức ép lên giá dầu thế giới hai năm trước. Hiện giá dầu thô tăng vọt, vượt 130 USD/thùng và khí đốt tự nhiên đạt 5,7 USD/triệu đơn vị nhiệt của Anh (MMBTU).

Lúa mì, dầu ăn, và các mặt hàng khác cũng đồng loạt tăng giá. Những mặt hàng này có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến giá tiền điện tử (Joe) trung bình không chỉ ở Mỹ và các nước phương Tây, mà còn ở các nước Nam toàn cầu (bao gồm các nước châu Phi, châu Mỹ Latin, và vùng đang phát triển của châu Á), nơi cú sốc lạm phát thậm chí còn nghiêm trọng hơn.

“Thêm dầu vào lửa”, Mỹ đã chọn vũ khí mạnh nhất có thể để ngăn chặn Nga thông qua các biện pháp trừng phạt kinh tế. Bằng đòn trừng phạt vào nhà sản xuất dầu thô lớn thứ ba và nhà cung cấp lúa mì lớn nhất thế giới, Mỹ đã đặt ra một phản ứng chuỗi mà theo một số nhà kinh tế, có thể dẫn đến suy thoái kéo dài tới 6 tháng.

Tuy nhiên, việc giữ vị thế tiền tệ dự trữ toàn cầu cho đồng USD sẽ là thách thức dài hạn đối với Mỹ.

Với hệ thống quốc tế đang dịch chuyển theo hướng đa cực và Mỹ không còn là quốc gia thương mại lớn nhất thế giới khi gặp phải đối thủ "nặng kí" Trung Quốc, sức mạnh và vị thế của đồng USD có thể bị xói mòn.

Tác dụng phụ của các biện pháp trừng phạt đơn phương của phương Tây đối với Nga là tăng lạm phát ở châu Âu, Đông Phi và Nam Á, những nhà nhập khẩu lớn nhất lúa mì và năng lượng từ Nga.

Việc tìm kiếm các lựa chọn và thiết lập chuỗi cung ứng thay thế cần thời gian và vốn, hầu hết các nền kinh tế đang phát triển các cơ chế thay thế để phá vỡ các biện pháp trừng phạt.

Để không rơi vào tình cảnh như Nga, nhiều quốc gia đã đa dạng hóa tiền tệ dự trữ ngoài USD, giao dịch bằng tiền tệ của chính quốc gia mình chứ không phải là đồng USD. Điều này đang châm ngòi cho một cuộc tranh luận về vai trò của đồng USD trong thương mại toàn cầu.

Brazil, Trung Quốc, Nam Phi và Ấn Độ là thành viên của Nhóm các nền kinh tế mới nổi (BRICS) cùng với Nga, chiếm hơn 24% GDP toàn cầu và 16% thương mại toàn cầu. Tương tự, châu Phi chiếm 3% GDP toàn cầu và dự kiến sẽ tăng gấp 6 lần vào năm 2050, nhiều quốc gia có thể sẽ xem xét lại việc sử dụng đồng USD trong thương mại toàn cầu.

Các nước tìm cách đa dạng hóa đồng tiền dự trữ

Những cú sốc lạm phát rất khó được tiếp nhận ở các nước đang phát triển và kinh tế thị trường mới nổi. Mức lạm phát tăng tại một vài nước trong số các nền kinh tế này có thể dẫn đến một cuộc khủng hoảng cân bằng và thậm chí là sự sụp đổ của chính phủ tương ứng. Do đó, các nền kinh tế này hiển nhiên cần tìm cách tránh tác động của các biện pháp trừng phạt từ Mỹ.

Ngay cả châu Âu, một phần của liên minh phương Tây, cũng tìm kiếm các thỏa thuận thương mại bằng đồng Ruble-Euro để ngăn chặn bất kỳ sự gián đoạn nào về nguồn cung khí đốt của Nga.

Nguồn cung khí đốt từ Nga giữ cho các nhà máy hoạt động và ngôi nhà được thắp sáng ở châu Âu, đặc biệt là ở Italy và Đức. Nền kinh tế của họ sẽ đóng băng nếu không có sẵn khí đốt từ Nga. Do đó, các cơ chế thay thế phải được thiết lập càng sớm càng tốt.

Hơn nữa, trải nghiệm này có thể buộc châu Âu lựa chọn giữa việc ưu tiên liên minh xuyên Đại Tây Dương và hỗ trợ Mỹ một cách mù quáng, ngay cả khi phải tốn kém về mặt kinh tế, hay đặt lợi ích kinh tế châu Âu lên trước quan hệ với đối tác xuyên Đại Tây Dương.

Hậu quả của các lệnh trừng phạt này thậm chí còn nghiêm trọng hơn ở các nước Nam bán cầu. Chẳng hạn như Ấn Độ nhập khẩu hơn 80% nhu cầu dầu thô của mình và việc tăng giá sẽ dẫn đến lạm phát và thậm chí là khủng hoảng cán cân thanh toán nếu New Delhi mua ở mức giá thị trường hiện tại. Do đó, có thể hiểu tại sao chính phủ Ấn Độ lại xem xét nghiêm túc đề nghị bán dầu thô của Nga với mức chiết khấu khoảng 30% so với giá thị trường.

Hồi đầu tháng, trong bài phát biểu của mình, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đề cập đến việc đa dạng hóa các loại tiền dự trữ bao gồm tiền tệ quốc gia, vàng và các mặt hàng khác. Và Nga dường như không phải quốc gia duy nhất nghĩ tới việc đa dạng hóa đồng tiền dự trữ. Các quốc gia ở Đông Phi và Nam Á sẽ tìm kiếm các lựa chọn thay thế khi chính các nước này cũng đã bị ảnh hưởng gián tiếp bởi các biện pháp trừng phạt và có thể đối mặt với các lệnh trừng phạt thứ cấp.

Mặc dù các học giả quan hệ quốc tế và các nhà kinh tế của Mỹ có thể không thể nhìn thấy mối đe dọa đối với vị thế của Mỹ, các quốc gia Nam bán cầu có thể ít say mê hơn với “chủ nghĩa biệt lệ kiểu Mỹ” (American exceptionalism) và tìm kiếm các lựa chọn thay thế cho đồng USD.

Quyền bá chủ của đồng USD phụ thuộc vào quyền bá chủ toàn cầu của Mỹ. Với hệ thống quốc tế đang dịch chuyển theo hướng đa cực và Mỹ không còn là quốc gia thương mại lớn nhất thế giới khi gặp phải đối thủ "nặng kí" Trung Quốc, sức mạnh và vị thế của đồng USD có thể bị xói mòn.

Với vai trò ngày càng tăng của Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU) và các quốc gia khác từ các nước Nam bán cầu, sự thống trị của đồng USD có thể đang giảm sút.

Vấn đề đặt ra là đồng USD đang dần mất đi sự thống trị giữa các loại tiền tệ toàn cầu. Các biện pháp trừng phạt kinh tế do Mỹ áp đặt để đáp lại chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine có thể sẽ đẩy nhanh quá trình suy giảm này.

Sự thật đằng sau cáo buộc Nga sử dụng vũ khí hóa học tại Mariupol

Sự thật đằng sau cáo buộc Nga sử dụng vũ khí hóa học tại Mariupol

Trong cuộc giao tranh tại Mariupol, Ukraine cáo buộc Nga sử dụng “một chất độc không rõ nguồn gốc” bị tình nghi là vũ khí ...

Đón, tiếp nguyên thủ quốc gia đồng thời là người đứng đầu đảng cầm quyền thăm chính thức theo hai chức danh (Phần 2)

Đón, tiếp nguyên thủ quốc gia đồng thời là người đứng đầu đảng cầm quyền thăm chính thức theo hai chức danh (Phần 2)

Điều 9 Nghị định số 18/2022/NĐ-CP về nghi lễ đối ngoại quy định việc đón, tiếp nguyên thủ quốc gia đồng thời là người đứng ...

(theo The Hill)

Bài viết cùng chủ đề

Căng thẳng Nga-Ukraine

Đọc thêm

Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga phủ quyết dự thảo nghị quyết do Mỹ đề xuất gia hạn nhiệm vụ của Nhóm chuyên gia giám sát trừng phạt Triều Tiên thêm một năm.
Bật mí tính năng bom FAB-3000 mới của quân đội Nga

Bật mí tính năng bom FAB-3000 mới của quân đội Nga

Loại bom mới FAB-3000 có sức nổ cao của quân đội Nga sẽ được thiết kế với các đặc tính khí động học, cho phép chúng được sử dụng như ...
MC hải ngoại Đức Tiến kể chuyện con gái 4 tuổi đóng phim Đóa hoa mong manh

MC hải ngoại Đức Tiến kể chuyện con gái 4 tuổi đóng phim Đóa hoa mong manh

Bé Madison, con gái MC Đức Tiến, được nhận xét là điểm nhấn trong phim 'Đóa hoa mong manh' của nghệ sĩ Mai Thu Huyền.
HLV Mano Polking khen đội tuyển Việt Nam nhiều cầu thủ giỏi và muốn dẫn dắt đội bóng

HLV Mano Polking khen đội tuyển Việt Nam nhiều cầu thủ giỏi và muốn dẫn dắt đội bóng

HLV Mano Polking bày tỏ mong muốn được dẫn dắt tuyển Việt Nam thay ông Troussier nhưng chưa được Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) đặt vấn đề.
Quỹ thiện nguyện Thanh niên Việt Nam tặng quà và học bổng cho học sinh gốc Việt hiếu học có hoàn cảnh khó khăn tại Campuchia

Quỹ thiện nguyện Thanh niên Việt Nam tặng quà và học bổng cho học sinh gốc Việt hiếu học có hoàn cảnh khó khăn tại Campuchia

Mỗi phần quà bao gồm đồ dùng học tập cùng học bổng trị giá 50 USD, góp phần động viên tinh thần của học sinh gốc Việt vượt qua khó ...
Cận cảnh Haval Jolion Sport vừa trình làng tại Thái Lan, giá 543 triệu đồng

Cận cảnh Haval Jolion Sport vừa trình làng tại Thái Lan, giá 543 triệu đồng

Haval Jolion Sport vừa trình làng tại Triển lãm Ô tô Quốc tế Bangkok (BIMS) 2024 với mức giá 799.000 Baht (khoảng 543 triệu đồng).
Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga phủ quyết dự thảo nghị quyết do Mỹ đề xuất gia hạn nhiệm vụ của Nhóm chuyên gia giám sát trừng phạt Triều Tiên thêm một năm.
Khủng hoảng ở Haiti: LHQ nói thảm họa, Hội đồng chuyển tiếp quyết giảm bớt nỗi thống khổ cho người dân

Khủng hoảng ở Haiti: LHQ nói thảm họa, Hội đồng chuyển tiếp quyết giảm bớt nỗi thống khổ cho người dân

Chỉ tính riêng từ đầu năm đến ngày 22/3, số người thiệt mạng vì bạo lực ở Haiti đã là 1.554 và 826 người bị thương.
Đổ tại phương Tây chậm trễ, cố vấn Ukraine thừa nhận 'đình trệ' trên tiền tuyến, Tổng thống Zelensky gây sức ép lên Mỹ

Đổ tại phương Tây chậm trễ, cố vấn Ukraine thừa nhận 'đình trệ' trên tiền tuyến, Tổng thống Zelensky gây sức ép lên Mỹ

Quan chức Ukraine cho hay, nước này hiện không có đủ nguồn lực để thực hiện các hành động tấn công hiệu quả nhằm làm suy yếu Nga.
Bầu cử Mỹ 2024: 'Tất tả' ứng phó các vụ truy tố hình sự, ông Donald Trump 'thua' Tổng thống Biden ở một điểm

Bầu cử Mỹ 2024: 'Tất tả' ứng phó các vụ truy tố hình sự, ông Donald Trump 'thua' Tổng thống Biden ở một điểm

Chiến dịch tranh cử của Tổng thống Mỹ Joe Biden đang có ngân sách lớn gấp 3 lần 'túi tiền' để chạy đua trong cuộc bầu cử 2024 của ông Trump.
Israel-Hezbollah leo thang nghiêm trọng nhất gần 20 năm qua, Mỹ tuyên bố phản đối một cuộc chiến

Israel-Hezbollah leo thang nghiêm trọng nhất gần 20 năm qua, Mỹ tuyên bố phản đối một cuộc chiến

Nhà Trắng kêu gọi Israel và Lebanon đặt ưu tiên hàng đầu đối với việc khôi phục ổn định sau các cuộc trả đũa nhau giữa Israel và Hezbollah.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga tuyên bố tình tiết mới chứng tỏ Ukraine dính líu, Mỹ lập tức lên tiếng

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga tuyên bố tình tiết mới chứng tỏ Ukraine dính líu, Mỹ lập tức lên tiếng

Nga đã bắt giữ một đối tượng bị cáo buộc hỗ trợ tài chính cho những kẻ tấn công khủng bố nhà hát ở ngoại ô Moscow hôm 22/3.
Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Chuyến đi của Tổng thống Pháp tới Brazil được cho là làm nồng ấm trở lại mối quan hệ băng giá dưới thời Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.
Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Seoul lần này cũng cho thấy quan hệ đồng minh tiếp tục gắn kết chặt chẽ giữa Mỹ và Hàn Quốc.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Việc 4 nghi phạm vụ tấn công nhà hát ở Nga hôm 22/3 đều mang quốc tịch Tajikistan khiến sự chú ý đổ dồn về quốc gia Trung Á này.
Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga ngày 22/3 do tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng thực hiện cho thấy sự thay đổi mục tiêu của tổ chức khủng bố này.
Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao được đánh giá là kênh hiệu quả để trao đổi ý kiến về các vấn đề kinh tế đáng quan tâm nhất trong suốt hai thập kỷ qua.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa Nhật Bản, Mỹ và Philippines sẽ lần đầu tiên được tổ chức tại Mỹ vào giữa tháng 4 này.
Phiên bản di động