Giải mã báo chí hiện đại qua hiện tượng Chat GPT

PGS. TS. Nguyễn Thành Lợi
Sự xuất hiện của Chat GPT đã và đang tác động sâu sắc, đa dạng đến “bữa tiệc” thông tin của công chúng truyền thông hiện đại, đặt ra cho các cơ quan báo chí truyền thông những thách thức chưa từng có.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Chat GPT là sản phẩm trí tuệ nhân tạo gần “giống người”, có khả năng trả lời các câu hỏi, cung cấp thông tin và hỗ trợ các nhu cầu khác của con người thông qua việc xử lý ngôn ngữ tự nhiên. Ảnh minh họa. (Nguồn: Internet)
Chat GPT là sản phẩm trí tuệ nhân tạo gần “giống người”, có khả năng trả lời các câu hỏi, cung cấp thông tin và hỗ trợ các nhu cầu khác của con người thông qua việc xử lý ngôn ngữ tự nhiên. Ảnh minh họa. (Nguồn: Internet)

Làm thế nào để báo chí giữ vững vị trí trong “trận địa thông tin” khi mà công nghệ truyền thông đang “tấn công” và chi phối môi trường truyền thông hiện nay.

“Cuộc chơi” mới

Thời gian qua, những thuật ngữ như truyền thông đa phương tiện, truyền thông xã hội hay truyền thông hội tụ... được giới nghiên cứu và báo chí truyền thông đề cập nhiều. Đặc biệt, cùng với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ truyền thông, một loạt xu hướng mới: đa nền tảng (multi-platform), báo chí di động (mobile journalism), báo chí xã hội (social journalism), tin tức xã hội (social news), hay hiện tượng Chat GPT vừa xuất hiện đã tạo ra “cuộc chơi” mới cho báo chí truyền thông hiện đại.

Tin liên quan
Vai trò của báo chí đối ngoại trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Vai trò của báo chí đối ngoại trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

Tháng 11/2022, Chat GPT – trợ lý ảo được xây dựng trên nền tảng trí tuệ nhân tạo (AI) của OpenAI. Chat GPT là sản phẩm AI gần “giống người”, có khả năng trả lời các câu hỏi, cung cấp thông tin và hỗ trợ các nhu cầu khác của con người thông qua việc xử lý ngôn ngữ tự nhiên. Ứng dụng này làm một mô hình xử lý ngôn ngữ tự nhiên thế hệ mới, có khả năng xử lý một lượng lớn văn bản và học cách thực hiện các tác vụ xử lý ngôn ngữ tự nhiên hiệu quả.

OpenAI là công ty nghiên cứu AI do Elon Musk, Sam Altman và Greg Brockman thành lập năm 2015. Mục tiêu của công ty là nghiên cứu và phát triển AI thông minh, an toàn và hữu ích cho con người. Công ty tập trung vào các lĩnh vực như học sâu, robotica, tiếng nói và tự động hóa. Tuy nhiên, trên thế giới vẫn còn một số nước cấm sử dụng Chat GPT. Chẳng hạn, bức tường lửa “Vạn lý trường thành” ở Trung Quốc chặn người truy cập do “sử dụng AI để truyền bá thông tin sai lệch”. Song, Chat GPT vẫn luôn là nguồn cảm hứng cho các công ty khác phát triển sản phẩm tương tự như Google Bard hay Baidu ERNIE của Trung Quốc.

Ứng dụng trong báo chí

Việc ứng dụng Chat GPT trong hoạt động báo chí truyền thông khá đa dạng và phong phú như tự động hóa việc sản xuất nội dung, giúp tạo ra nội dung tự động một cách nhanh chóng và tiết kiệm chi phí, tăng cường tương tác với công chúng thông qua các mạng xã hội.

Bên cạnh đó, Chat GPT có thể hỗ trợ nhà báo trong việc thu thập thông tin, phân tích dữ liệu, tìm kiếm thông tin liên quan đến một chủ đề cụ thể, phân tích dữ liệu từ các nguồn khác nhau và tạo ra các câu trả lời tự động cho các câu hỏi từ người dùng. Chat GPT có nhiều tính năng vượt trội, song cũng chỉ là một trong những công cụ mà nhà báo phải học cách để làm chủ nó, phục vụ cho hoạt động tác nghiệp, nhằm sáng tạo ra các tác phẩm, sản phẩm báo chí theo nguyên tắc nghề nghiệp. Bên cạnh đó, Chat GPT cũng là công cụ đắc lực cho công tác biên tập, sản xuất các sản phẩm báo chí truyền thông, nhưng không thể thay thế hoàn toàn các nhà báo bằng xương, bằng thịt.

Do đó, báo chí hiện đại đã và đang tiệm tiến đến xu thế đa nền tảng và thực tại ảo hay AI. Thực tế cho thấy, nếu một tòa soạn chỉ xuất bản các sản phẩm báo chí in, truyền hình hay báo điện tử vẫn chưa đủ, mà cần phải có các phiên bản cho máy tính bảng và điện thoại di động theo thiết kế chuyển đổi linh hoạt. Một số ứng dụng của mobile “ra đời” trong vòng quay biến thiên, nhằm để tập trung khai thác các thị trường ngách, tạo ra lợi nhuận mới cho các tòa soạn, đồng thời đáp ứng yêu cầu mới của công chúng trong môi trường truyền thông cạnh tranh đầy khốc liệt hiện nay.

Như vậy có thể thấy, dưới sự tác động của công nghệ truyền thông, báo chí hiện đại đang chuyển đổi từ “ đa nền tảng” sang “sáng tạo”. Một tin, bài giờ đây không chỉ đơn giản là vài trăm đến vài ngàn từ, kèm theo bức ảnh minh họa, hoặc một đoạn âm thanh, hay clip sinh động, mà còn kết hợp tất cả những gì có thể được trình bày hiện đại, phù hợp thói quen tiếp nhận thông tin mới của công chúng.

Phát triển trong đa dạng

Từ giữa năm 2011 đến nay, xu hướng tích hợp truyền thông xã hội vào các hoạt động báo chí truyền thống ở một số nước trên thế giới đã trở thành điều bắt buộc. Song thực tế cho thấy, nếu các cơ quan báo chí quá phụ thuộc vào mạng xã hội sẽ đánh mất giá trị cốt lõi của báo chí truyền thống. Có thể khẳng định, truyền thông xã hội là lựa chọn tất yếu của báo chí hiện đại không chỉ trong lý thuyết, mà giờ đây đã trở thành điều bắt buộc trong hoạt động tác nghiệp hằng ngày của nhà báo. Mạng xã hội giữ vai trò mở rộng “không gian thông tin”, tạo uy tín cho cơ quan báo chí truyền thông chuyên nghiệp. Thông thường, các tin, bài viết của phóng viên được đăng tải trên các cơ quan báo chí chính thống, tuy nhiên, do khuôn khổ hoặc thời gian có hạn, nhà báo có thể đăng các nội dung bên lề sự kiện, hoặc những thông tin có liên quan như bối cảnh của sự kiện, quá trình phỏng vấn, cảm nhận cá nhân của tác giả lên trang mạng xã hội của tòa soạn, bổ sung, mở rộng và giúp bản tin trở nên phong phú và có chiều sâu hơn.

Trong bối cảnh cạnh tranh giữa các hãng truyền thông ngày càng gay gắt hiện nay, việc sử dụng Chat GPT hay truyền thông mạng xã hội có thể đáp ứng nhu cầu muốn “nhanh” của công chúng, giúp các hãng truyền thông có thể đi đầu trong “trận địa” chiếm lĩnh thông tin. Song, khi chúng ta quá lệ thuộc vào công nghệ, rất dễ bị đánh mất vai trò, vị thế và tầm quan trọng của báo chí truyền thống.

Hơn lúc nào hết, mỗi nhà báo, cơ quan báo chí cần có chiến lược trong phát triển nội dung và khắc cốt ghi tâm một điều sự thật là “sinh mệnh” của báo chí. Công nghệ truyền thông mặc dù đang tạo ra một cuộc chơi mới, khiến báo chí truyền thống phải thay đổi để giữ chân độc giả.

Tuy nhiên, với khả năng nghiên cứu chuyên sâu, báo chí truyền thống luôn có chỗ đứng vững chắc và quan trọng của mình trong “trận địa” thông tin mở như hiện nay, nếu duy trì được chất lượng, coi nội dung là “vua”, công nghệ là “nữ hoàng”, báo chí sẽ trở về với giá trị cốt lõi: Phục vụ công chúng, công chúng là số 1.

Đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí đáp ứng xu thế báo chí hiện đại

Đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí đáp ứng xu thế báo chí hiện đại

Chiều 17/3, tại Hà Nội, trong khuôn khổ Hội Báo toàn quốc 2023, Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức tọa đàm “Đào tạo, bồi ...

Báo chí hiện đại sàng lọc và làm chủ AI

Báo chí hiện đại sàng lọc và làm chủ AI

Trí tuệ nhân tạo (AI) ứng dụng trong báo chí thúc đẩy sự đổi mới, sáng tạo, giúp cung cấp thông tin phong phú, chính ...

Chat GPT sẽ tạo nên một cuộc cách mạng trong ngành giáo dục?

Chat GPT sẽ tạo nên một cuộc cách mạng trong ngành giáo dục?

Các chuyên gia giáo dục đang cân nhắc lợi ích của ChatGPT như một công cụ giáo dục mới so với những nhược điểm của ...

Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21/6: Công bố kết quả chấm Giải Báo chí Quốc gia

Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21/6: Công bố kết quả chấm Giải Báo chí Quốc gia

Chiều 2/6, tại Hà Nội, Hội đồng Giải Báo chí Quốc gia công bố kết quả chấm Giải Báo chí Quốc gia lần thứ 17.

Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6): Nghĩ về báo chí hiện đại và quản trị công

Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6): Nghĩ về báo chí hiện đại và quản trị công

Kỷ nguyên số cũng đồng thời tạo ra những đối thủ cho thiết chế báo chí. Đáng kể nhất là sự cạnh tranh đến từ ...

Đọc thêm

Châu Á oằn mình trong nắng nóng kỷ lục

Châu Á oằn mình trong nắng nóng kỷ lục

Nhiệt độ cao kỷ lục bao trùm Philippines, Thái Lan, Bangladesh và Ấn Độ do El Nino, khiến mùa nóng năm nay trở nên khắc nghiệt hơn bao giờ hết.
MONUSCO hoàn tất sứ mệnh tại CHDC Congo sau 25 năm hoạt động

MONUSCO hoàn tất sứ mệnh tại CHDC Congo sau 25 năm hoạt động

Lực lượng Gìn giữ Hòa bình Liên hợp quốc (MONUSCO) chính thức đóng cửa một căn cứ quan trọng tại Bukavu, Cộng hòa Dân chủ Congo (CHDC Congo) vào ngày ...
Lịch cúp điện Đồng Nai hôm nay ngày 28/4/2024

Lịch cúp điện Đồng Nai hôm nay ngày 28/4/2024

Thông tin lịch cúp điện tại Đồng Nai theo từng khu vực được cập nhật mới nhất từ Điện lực miền Nam ngày 28/4/2024.
Honda dự kiến chi 11 tỷ USD cho các nhà máy xe điện ở Canada

Honda dự kiến chi 11 tỷ USD cho các nhà máy xe điện ở Canada

Honda Motor Co. mới đây công bố khoản đầu tư khổng lồ 15 USD Canada (11 tỷ USD) để xây dựng các cơ sở sản xuất xe điện mới ...
Một ngày hoạt động đầy năng lượng của Chủ tịch Đại hội đồng UNESCO tại Ninh Bình

Một ngày hoạt động đầy năng lượng của Chủ tịch Đại hội đồng UNESCO tại Ninh Bình

Sáng ngày 26/4/2024, Bí thư Tỉnh ủy Ninh Bình Đoàn Minh Huấn đã có buổi gặp mặt và trò chuyện cùng Chủ tịch Đại hội đồng Tổ chức Giáo dục, ...
Nỗi đau và bài học từ chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam qua hội thảo tại Đại học George Washington

Nỗi đau và bài học từ chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam qua hội thảo tại Đại học George Washington

Đại học George Washington (Mỹ) đã tổ chức Hội thảo với chủ đề 'Các chiến dịch sơ tán ở miền Bắc Việt Nam và trường hợp trẻ em tại Đặc ...
Iran-Pakistan: Tình thân láng giềng

Iran-Pakistan: Tình thân láng giềng

Sau những sóng gió, tình thân láng giềng giữa Iran và Pakistan đang nồng ấm trở lại.
Bầu cử Hạ viện Ấn Độ: Khẳng định ‘con đường Modi’

Bầu cử Hạ viện Ấn Độ: Khẳng định ‘con đường Modi’

Dù cuộc bầu cử Hạ viện Ấn Độ phải đến 4/6 mới công bố kết quả, nhưng đương kim Thủ tướng Narendra Modi được dự báo nắm chắc chiến thắng...
Xung đột Iran-Israel trước nguy cơ leo thang, toan tính và những kịch bản nguy hiểm

Xung đột Iran-Israel trước nguy cơ leo thang, toan tính và những kịch bản nguy hiểm

Đằng sau cuộc tấn công của Iran, khả năng Israel trả đũa và ngày càng nhiều lời kêu gọi kiềm chế từ cộng đồng quốc tế...
Thủ tướng New Zealand công du Đông Nam Á: Đánh thức quan hệ tiềm năng

Thủ tướng New Zealand công du Đông Nam Á: Đánh thức quan hệ tiềm năng

Để đánh thức tiềm năng của ASEAN, Thủ tướng New Zealand sẽ tìm cách khai thác những ưu thế trong quan hệ với từng nước mà ông sẽ đến thăm.
Trung Quốc-Pháp: Đối tác chứ không phải đối thủ

Trung Quốc-Pháp: Đối tác chứ không phải đối thủ

Chuyến thăm Bắc Kinh của Ngoại trưởng Pháp Stephane Sejourne đã mở ra những cơ hội mới trong quan hệ giữa hai nước.
Thế giới giữa hai cuộc siêu bầu cử (Kỳ cuối)

Thế giới giữa hai cuộc siêu bầu cử (Kỳ cuối)

2024 là năm đặc biệt, siêu bầu cử, hơn 2 tỷ cử tri bỏ phiếu, ở khoảng 50 quốc gia, trong đó có Nga và Mỹ.
Đại diện cấp cao EU: Thừa nhận cái giá phũ phàng từ ‘chảo lửa’ Trung Đông, EU chìm trong ‘ảo tưởng’ quá lâu, đặt an ninh vào tay Mỹ quá lâu

Đại diện cấp cao EU: Thừa nhận cái giá phũ phàng từ ‘chảo lửa’ Trung Đông, EU chìm trong ‘ảo tưởng’ quá lâu, đặt an ninh vào tay Mỹ quá lâu

Liên minh châu Âu (EU) cần thay đổi mô hình về sự hội nhập và mối quan hệ với phần còn lại của thế giới.
Liên minh Mỹ-Nhật: Tăng cường an ninh và mở rộng hợp tác

Liên minh Mỹ-Nhật: Tăng cường an ninh và mở rộng hợp tác

Nhật Bản và Mỹ nhất trí tăng cường liên minh an ninh ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, đồng thời cam kết trở thành đối tác toàn cầu.
Những điểm nhấn trong chuyến thăm Trung Quốc của Ngoại trưởng Nga

Những điểm nhấn trong chuyến thăm Trung Quốc của Ngoại trưởng Nga

Trong chuyến thăm Trung Quốc từ ngày 8-9/4, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã thảo luận nhằm tăng cường hợp tác an ninh trước nhiều thách thức.
Sẽ thế nào nếu NATO vắng bóng Mỹ?

Sẽ thế nào nếu NATO vắng bóng Mỹ?

Liệu NATO có thể củng cố quốc phòng và an ninh tập thể để thích ứng với chiến thắng có thể xảy ra của ông Donald Trump tại bầu cử Mỹ 2024 không?
Tác động của việc Triều Tiên thử thành công vũ khí siêu thanh chiến lược

Tác động của việc Triều Tiên thử thành công vũ khí siêu thanh chiến lược

Việc Triều Tiên thử nghiệm tên lửa siêu thanh mới cho thấy bước tiến về khả năng răn đe hạt nhân, đồng thời gia tăng cẳng thẳng khu vực.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow sẽ thay đổi cục diện xung đột Nga-Ukraine như thế nào?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow sẽ thay đổi cục diện xung đột Nga-Ukraine như thế nào?

Vụ khủng bố đẫm máu ở Moscow hôm 22/3 có thể tác động lớn đến chính sách đối ngoại của Nga, tạo ra bước ngoặt của xung đột Nga-Ukraine.
Phiên bản di động