Giải mã báo chí hiện đại qua hiện tượng Chat GPT

PGS. TS. Nguyễn Thành Lợi
Sự xuất hiện của Chat GPT đã và đang tác động sâu sắc, đa dạng đến “bữa tiệc” thông tin của công chúng truyền thông hiện đại, đặt ra cho các cơ quan báo chí truyền thông những thách thức chưa từng có.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Chat GPT là sản phẩm trí tuệ nhân tạo gần “giống người”, có khả năng trả lời các câu hỏi, cung cấp thông tin và hỗ trợ các nhu cầu khác của con người thông qua việc xử lý ngôn ngữ tự nhiên. Ảnh minh họa. (Nguồn: Internet)
Chat GPT là sản phẩm trí tuệ nhân tạo gần “giống người”, có khả năng trả lời các câu hỏi, cung cấp thông tin và hỗ trợ các nhu cầu khác của con người thông qua việc xử lý ngôn ngữ tự nhiên. Ảnh minh họa. (Nguồn: Internet)

Làm thế nào để báo chí giữ vững vị trí trong “trận địa thông tin” khi mà công nghệ truyền thông đang “tấn công” và chi phối môi trường truyền thông hiện nay.

“Cuộc chơi” mới

Thời gian qua, những thuật ngữ như truyền thông đa phương tiện, truyền thông xã hội hay truyền thông hội tụ... được giới nghiên cứu và báo chí truyền thông đề cập nhiều. Đặc biệt, cùng với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ truyền thông, một loạt xu hướng mới: đa nền tảng (multi-platform), báo chí di động (mobile journalism), báo chí xã hội (social journalism), tin tức xã hội (social news), hay hiện tượng Chat GPT vừa xuất hiện đã tạo ra “cuộc chơi” mới cho báo chí truyền thông hiện đại.

Tin liên quan
Vai trò của báo chí đối ngoại trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Vai trò của báo chí đối ngoại trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

Tháng 11/2022, Chat GPT – trợ lý ảo được xây dựng trên nền tảng trí tuệ nhân tạo (AI) của OpenAI. Chat GPT là sản phẩm AI gần “giống người”, có khả năng trả lời các câu hỏi, cung cấp thông tin và hỗ trợ các nhu cầu khác của con người thông qua việc xử lý ngôn ngữ tự nhiên. Ứng dụng này làm một mô hình xử lý ngôn ngữ tự nhiên thế hệ mới, có khả năng xử lý một lượng lớn văn bản và học cách thực hiện các tác vụ xử lý ngôn ngữ tự nhiên hiệu quả.

OpenAI là công ty nghiên cứu AI do Elon Musk, Sam Altman và Greg Brockman thành lập năm 2015. Mục tiêu của công ty là nghiên cứu và phát triển AI thông minh, an toàn và hữu ích cho con người. Công ty tập trung vào các lĩnh vực như học sâu, robotica, tiếng nói và tự động hóa. Tuy nhiên, trên thế giới vẫn còn một số nước cấm sử dụng Chat GPT. Chẳng hạn, bức tường lửa “Vạn lý trường thành” ở Trung Quốc chặn người truy cập do “sử dụng AI để truyền bá thông tin sai lệch”. Song, Chat GPT vẫn luôn là nguồn cảm hứng cho các công ty khác phát triển sản phẩm tương tự như Google Bard hay Baidu ERNIE của Trung Quốc.

Ứng dụng trong báo chí

Việc ứng dụng Chat GPT trong hoạt động báo chí truyền thông khá đa dạng và phong phú như tự động hóa việc sản xuất nội dung, giúp tạo ra nội dung tự động một cách nhanh chóng và tiết kiệm chi phí, tăng cường tương tác với công chúng thông qua các mạng xã hội.

Bên cạnh đó, Chat GPT có thể hỗ trợ nhà báo trong việc thu thập thông tin, phân tích dữ liệu, tìm kiếm thông tin liên quan đến một chủ đề cụ thể, phân tích dữ liệu từ các nguồn khác nhau và tạo ra các câu trả lời tự động cho các câu hỏi từ người dùng. Chat GPT có nhiều tính năng vượt trội, song cũng chỉ là một trong những công cụ mà nhà báo phải học cách để làm chủ nó, phục vụ cho hoạt động tác nghiệp, nhằm sáng tạo ra các tác phẩm, sản phẩm báo chí theo nguyên tắc nghề nghiệp. Bên cạnh đó, Chat GPT cũng là công cụ đắc lực cho công tác biên tập, sản xuất các sản phẩm báo chí truyền thông, nhưng không thể thay thế hoàn toàn các nhà báo bằng xương, bằng thịt.

Do đó, báo chí hiện đại đã và đang tiệm tiến đến xu thế đa nền tảng và thực tại ảo hay AI. Thực tế cho thấy, nếu một tòa soạn chỉ xuất bản các sản phẩm báo chí in, truyền hình hay báo điện tử vẫn chưa đủ, mà cần phải có các phiên bản cho máy tính bảng và điện thoại di động theo thiết kế chuyển đổi linh hoạt. Một số ứng dụng của mobile “ra đời” trong vòng quay biến thiên, nhằm để tập trung khai thác các thị trường ngách, tạo ra lợi nhuận mới cho các tòa soạn, đồng thời đáp ứng yêu cầu mới của công chúng trong môi trường truyền thông cạnh tranh đầy khốc liệt hiện nay.

Như vậy có thể thấy, dưới sự tác động của công nghệ truyền thông, báo chí hiện đại đang chuyển đổi từ “ đa nền tảng” sang “sáng tạo”. Một tin, bài giờ đây không chỉ đơn giản là vài trăm đến vài ngàn từ, kèm theo bức ảnh minh họa, hoặc một đoạn âm thanh, hay clip sinh động, mà còn kết hợp tất cả những gì có thể được trình bày hiện đại, phù hợp thói quen tiếp nhận thông tin mới của công chúng.

Phát triển trong đa dạng

Từ giữa năm 2011 đến nay, xu hướng tích hợp truyền thông xã hội vào các hoạt động báo chí truyền thống ở một số nước trên thế giới đã trở thành điều bắt buộc. Song thực tế cho thấy, nếu các cơ quan báo chí quá phụ thuộc vào mạng xã hội sẽ đánh mất giá trị cốt lõi của báo chí truyền thống. Có thể khẳng định, truyền thông xã hội là lựa chọn tất yếu của báo chí hiện đại không chỉ trong lý thuyết, mà giờ đây đã trở thành điều bắt buộc trong hoạt động tác nghiệp hằng ngày của nhà báo. Mạng xã hội giữ vai trò mở rộng “không gian thông tin”, tạo uy tín cho cơ quan báo chí truyền thông chuyên nghiệp. Thông thường, các tin, bài viết của phóng viên được đăng tải trên các cơ quan báo chí chính thống, tuy nhiên, do khuôn khổ hoặc thời gian có hạn, nhà báo có thể đăng các nội dung bên lề sự kiện, hoặc những thông tin có liên quan như bối cảnh của sự kiện, quá trình phỏng vấn, cảm nhận cá nhân của tác giả lên trang mạng xã hội của tòa soạn, bổ sung, mở rộng và giúp bản tin trở nên phong phú và có chiều sâu hơn.

Trong bối cảnh cạnh tranh giữa các hãng truyền thông ngày càng gay gắt hiện nay, việc sử dụng Chat GPT hay truyền thông mạng xã hội có thể đáp ứng nhu cầu muốn “nhanh” của công chúng, giúp các hãng truyền thông có thể đi đầu trong “trận địa” chiếm lĩnh thông tin. Song, khi chúng ta quá lệ thuộc vào công nghệ, rất dễ bị đánh mất vai trò, vị thế và tầm quan trọng của báo chí truyền thống.

Hơn lúc nào hết, mỗi nhà báo, cơ quan báo chí cần có chiến lược trong phát triển nội dung và khắc cốt ghi tâm một điều sự thật là “sinh mệnh” của báo chí. Công nghệ truyền thông mặc dù đang tạo ra một cuộc chơi mới, khiến báo chí truyền thống phải thay đổi để giữ chân độc giả.

Tuy nhiên, với khả năng nghiên cứu chuyên sâu, báo chí truyền thống luôn có chỗ đứng vững chắc và quan trọng của mình trong “trận địa” thông tin mở như hiện nay, nếu duy trì được chất lượng, coi nội dung là “vua”, công nghệ là “nữ hoàng”, báo chí sẽ trở về với giá trị cốt lõi: Phục vụ công chúng, công chúng là số 1.

Đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí đáp ứng xu thế báo chí hiện đại

Đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí đáp ứng xu thế báo chí hiện đại

Chiều 17/3, tại Hà Nội, trong khuôn khổ Hội Báo toàn quốc 2023, Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức tọa đàm “Đào tạo, bồi ...

Báo chí hiện đại sàng lọc và làm chủ AI

Báo chí hiện đại sàng lọc và làm chủ AI

Trí tuệ nhân tạo (AI) ứng dụng trong báo chí thúc đẩy sự đổi mới, sáng tạo, giúp cung cấp thông tin phong phú, chính ...

Chat GPT sẽ tạo nên một cuộc cách mạng trong ngành giáo dục?

Chat GPT sẽ tạo nên một cuộc cách mạng trong ngành giáo dục?

Các chuyên gia giáo dục đang cân nhắc lợi ích của ChatGPT như một công cụ giáo dục mới so với những nhược điểm của ...

Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21/6: Công bố kết quả chấm Giải Báo chí Quốc gia

Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21/6: Công bố kết quả chấm Giải Báo chí Quốc gia

Chiều 2/6, tại Hà Nội, Hội đồng Giải Báo chí Quốc gia công bố kết quả chấm Giải Báo chí Quốc gia lần thứ 17.

Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6): Nghĩ về báo chí hiện đại và quản trị công

Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6): Nghĩ về báo chí hiện đại và quản trị công

Kỷ nguyên số cũng đồng thời tạo ra những đối thủ cho thiết chế báo chí. Đáng kể nhất là sự cạnh tranh đến từ ...

Đọc thêm

Giá vàng hôm nay 24/12/2025 lập kỷ lục thứ 50, vàng là tiền tệ hay hàng hóa? Trung Quốc-Nga phát sinh giao dịch song phương lớn nhất lịch sử

Giá vàng hôm nay 24/12/2025 lập kỷ lục thứ 50, vàng là tiền tệ hay hàng hóa? Trung Quốc-Nga phát sinh giao dịch song phương lớn nhất lịch sử

Giá vàng hôm nay 24/12/2025 lập kỷ lục thứ 50, vàng là tiền tệ hay hàng hóa? Trung Quốc-Nga phát sinh giao dịch song phương lớn nhất lịch sử.
Bộ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung điện đàm với Bộ trưởng Bộ châu Âu và Ngoại giao Pháp

Bộ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung điện đàm với Bộ trưởng Bộ châu Âu và Ngoại giao Pháp

Chiều 23/12, Bí thư Trung ương Đảng, Bộ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung đã có cuộc điện đàm với Bộ trưởng Bộ Châu Âu và Ngoại giao Pháp Jean-Noël ...
TP. Hà Nội: Nhiều chương trình phục vụ người dân và du khách chào đón Năm mới 2026

TP. Hà Nội: Nhiều chương trình phục vụ người dân và du khách chào đón Năm mới 2026

Các sự kiện chào đón Năm mới 2026 của TP. Hà Nội.
Chuyến bay sinh tử giữa trùng khơi: Cấp cứu đường không đưa hai bệnh nhân nguy kịch từ Trường Sa về đất liền

Chuyến bay sinh tử giữa trùng khơi: Cấp cứu đường không đưa hai bệnh nhân nguy kịch từ Trường Sa về đất liền

Trong tình huống khẩn cấp trên biển, ê kíp cấp cứu đường không của Bệnh viện Quân y 175 phối hợp với tổ bay Binh đoàn 18 đã thực hiện ...
Tôn vinh 110 doanh nhân, doanh nghiệp Thăng Long tiêu biểu 2025

Tôn vinh 110 doanh nhân, doanh nghiệp Thăng Long tiêu biểu 2025

Với chủ đề “Kỷ nguyên mới - Hào khí Thăng Long - Doanh nhân tiên phong”, 110 doanh nhân, doanh nghiệp tiêu biểu đã được xướng tên tại Lễ tôn ...
SeABank hỗ trợ trồng gần 671 nghìn cây xanh tại Hà Tĩnh, vượt mục tiêu 1 triệu cây xanh

SeABank hỗ trợ trồng gần 671 nghìn cây xanh tại Hà Tĩnh, vượt mục tiêu 1 triệu cây xanh

Ngày 11/12 tại Hà Tĩnh - Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank, HOSE:SSB) đã trao tặng 670.800 cây keo giống cho các hộ dân tại xã Kỳ Hoa, tỉnh ...
Những thông điệp chiến lược từ Điện Kremlin

Những thông điệp chiến lược từ Điện Kremlin

Thông điệp Tổng thống Vladimir Putin chuyển tải trong cuộc gặp gỡ cuối năm cho thấy cách Moscow đánh giá cục diện toàn cầu và hàm ý chính sách của Moscow.
Tiêu điểm nỗ lực tạo dựng niềm tin

Tiêu điểm nỗ lực tạo dựng niềm tin

Diễn đàn quốc tế về hòa bình và niềm tin, diễn ra tại thủ đô ở Ashgabat của Turkmenistan vào ngày 12/12 kỳ vọng góp phần thúc đẩy hòa bình và phát triển.
Phép thử với G20

Phép thử với G20

Lần này tại Johannesburg, bất bình đẳng trong phát triển sẽ là phép thử với nỗ lực của G20.
Tổng thống Kazakhstan thăm Nga: Tìm thế đứng cân bằng

Tổng thống Kazakhstan thăm Nga: Tìm thế đứng cân bằng

Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev thăm Nga từ 11-12/11 nhằm củng cố quan hệ với láng giềng thân thiết, đồng thời là đồng minh chiến lược.
Hội nghị cấp cao ASEAN 47: Tạo dấu mốc với ASEAN

Hội nghị cấp cao ASEAN 47: Tạo dấu mốc với ASEAN

Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 47 được kỳ vọng tạo dấu mốc phát triển mới cho khu vực.
Đau đầu với cam kết

Đau đầu với cam kết

Chi tiêu quốc phòng là các chủ đề chính tại Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng khối quân sự NATO đang diễn ra tại Brussels.
Ai đang nắm 'chìa khóa' an ninh của Ukraine?

Ai đang nắm 'chìa khóa' an ninh của Ukraine?

Dù Tổng thống Ukraine có tin tưởng các cam kết của Mỹ mạnh mẽ đến đâu, quyền lực thực sự có thể vẫn nằm trong tay Nga.
Chiến lược an ninh kinh tế Nhật Bản: Tìm lại vầng sáng dưới ánh dương

Chiến lược an ninh kinh tế Nhật Bản: Tìm lại vầng sáng dưới ánh dương

Nhật Bản chi tiêu mạnh để tìm lại vai trò dẫn đầu trong ngành bán dẫn thông qua các dự án lớn nhằm đảm bảo an ninh kinh tế.
Bốn kịch bản thế giới 2026: Sự pha trộn của biến động sẽ làm nên một 'thế giới kiên cường'

Bốn kịch bản thế giới 2026: Sự pha trộn của biến động sẽ làm nên một 'thế giới kiên cường'

Mô hình 'thế giới kiên cường' là mô hình nhận được nhiều sự chú ý nhất từ các nhà hoạch định chính sách quốc tế.
Thỏa thuận thương mại EU-Mercosur: Hài hoà sự khác biệt

Thỏa thuận thương mại EU-Mercosur: Hài hoà sự khác biệt

Liên minh châu Âu (EU) cần tìm ra một hướng đi hài hoà cho tất cả trong việc ký kết thoả thuận thương mại với khối Thị trường chung Nam Mỹ (Mercosur).
Project Syndicate: Kinh tế thế giới năm 2026 sẽ chịu chi phối bởi 5 xu hướng cấu trúc lớn

Project Syndicate: Kinh tế thế giới năm 2026 sẽ chịu chi phối bởi 5 xu hướng cấu trúc lớn

Trang Project Syndicate đã đưa ra dự báo về những xu hướng cấu trúc đang biến đổi nền kinh tế toàn cầu năm 2026.
Nền kinh tế nào ở châu Âu sẽ tăng trưởng cao nhất?

Nền kinh tế nào ở châu Âu sẽ tăng trưởng cao nhất?

OECD công bố báo cáo Triển vọng Kinh tế, trong đó đưa ra dự báo tăng trưởng GDP cho các nền kinh tế châu Âu trong những năm tới.
Phiên bản di động