Hàng loạt khó khăn chờ đợi tân Thủ tướng Anh sau ngày 24/7

Các tờ báo này đã đưa ra những cảnh báo nếu ông Johnson đưa nước Anh rời khỏi EU mà không có thỏa thuận thì sẽ phải đối mặt với nguy cơ chính phủ sụp đổ. Khi đó, đảng Bảo thủ của ông có thể sẽ mất quyền lãnh đạo đất nước nếu tổng tuyển cử diễn ra trong bối cảnh Brexit "cứng". Việc lựa chọn các thành viên nội các của ông trong một vài ngày tới sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc liệu ông có đối mặt với "liên minh nổi loạn" tại Quốc hội hay không.

Tờ The Economist mô tả ông Johnson là đỉnh cao của sự kết hợp giữa sức lôi cuốn, đầu óc chính trị thực tế và cả tính khí lỗ mãng. Trong nhãn quan của ông Johnson, hầu như không có khái niệm "thỏa hiệp là cần thiết". Không phải vì ông tin rằng mọi cuộc đàm phán sẽ phải kết thúc bằng việc một bên sẽ thất bại, mà bởi vì ông là người không quan tâm đến các chi tiết. Sự kết hợp giữa khẳng định mạnh mẽ và tính không chính xác là đặc trưng điển hình của người đàn ông này. Do vậy, thật khó biết ông Johnson sẽ là Thủ tướng như thế nào.

Trong quá khứ, ông luôn để lại những dấu ấn về sự đối nghịch, mâu thuẫn khiến chúng ta khó đoán định. Một mặt ông ủng hộ cắt giảm thuế, ủng hộ kinh doanh, nhưng có lúc ông lại chỉ trích kinh doanh kịch liệt, là người ủng hộ nhập cư nhưng chính ông cũng là người đã nhạo báng phụ nữ đạo Hồi trùm khăn che kín mặt. Mỗi thời Thủ tướng Anh, khi kết thúc nhiệm kỳ của mình, thường để lại trào lưu những người ngưỡng mộ, đi theo ý tưởng chính trị và các chính sách của họ, những người hâm mộ đi theo các thần tượng của mình thường được giới chính trị dùng những tên gọi như Thatcherites, Blairites, Brownites và Cameroons. Tuy nhiên, dù ông Johnson có là Thủ tướng Anh trong một số năm đi nữa thì sẽ khó có ai cuồng tín các tư tưởng chính trị và chính sách của ông Johnson đến mức gọi là Borissians, tờ The Economist đánh giá.

Tờ The Economist cảnh báo ông Johnson là việc trở thành Thủ tướng khác xa với việc là một Thị trưởng thành phố. Ông sẽ phải đưa ra những quyết định lớn hơn rất nhiều và những người chống đối ông sẽ nhiều hơn và có quyền lực mạnh rất lớn. Một thực tế đó là đảng Bảo thủ hiện nay chỉ chiếm đa số ghế tại Hạ viện quá bán có 2 ghế. Nếu như Công đảng đối lập đoàn kết lại để chống chính phủ cũng tạo ra thách thức đủ lớn cho những nghị sĩ bảo thủ nổi loạn gồm những người ủng hộ Brexit "cứng" và những nghị sĩ Bảo thủ thuộc phe ôn hòa, những người thuộc phe của bà May tại Hạ viện sẽ hoàn toàn có thể đánh đắm những kế hoạch của ông Johnson.

Nhận định về những khó khăn đang chờ đợi ông Boris Johnson, tờ Financial Times cho rằng hiếm có một Thủ tướng thời bình nào của Anh lại phải đối mặt với nhiều tình huống khó khăn đang chờ đợi như ông Boris Johnson khi ông bước vào Downing Street ngày 24/7. Và cũng thật hiếm có một Thủ tướng nào mà có tính khí, tính cách và kinh nghiệm không tương xứng với mức độ nhiệm vụ như ông Johnson. Ông đã ngồi vào vị trí Thủ tướng không phải bằng một cuộc tổng tuyển cử mà bằng cuộc bỏ phiếu chỉ trong các đảng viên Bảo thủ mà thôi. Ông chính là người đã làm rất nhiều điều đưa nước Anh vào "bãi mìn" của Brexit thì ông phải là người tìm cho ra cách đưa nước Anh ra khỏi "bãi mìn" này, bài chính luận của ban biên tập Financial Times đã thẳng thừng cáo buộc. Sự thăng tiến của ông Johnson dẫn đến những người Brexiteers sẽ nắm quyền chủ đạo tại đảng Bảo thủ và Chính phủ. Giờ đây khi quyền đã có trong tay, ông Johnson hoàn toàn có thể lựa chọn các thành viên nội các theo ý mình, liệu ông có thể sẽ gặt hái được thành công tại những vấn đề mà bà Theresa May đã thất bại?

Những khó khăn trong "mê cung" mà bà May từng gặp tại Hạ viện cũng sẽ chờ đón ông Johnson trong những tháng tới vì đa số ghế đảng Bảo thủ tại Hạ viện có thể xuống còn quá bán có 1 ghế nếu như tại cuộc bầu cử phụ vào tuần tới đảng Bảo thủ bị thua. Nhóm những nghị sĩ Bảo thủ kỳ cựu nói họ sẽ bỏ phiếu để lật đổ Chính phủ còn hơn là để cho thảm họa Brexit không thỏa thuận xảy ra. Tuy nhiên việc thể hiện lập trường cứng rắn của ông Johnson trong suốt chiến dịch tranh cử sẽ dẫn đến kết quả là ông sẽ không bị tự đóng khung nhốt mình.

Ông đã dứt khoát đưa ra thời hạn chót để Anh rời EU là ngày 31/10, trong khi từ chối bất cứ sự thỏa hiệp nào - như vấn đề kế hoạch chốt chặn Ireland, Johnson phải biết việc nước Anh rời EU không thỏa thuận sẽ nguy hiểm cho vấn đề Bắc Ireland. Thậm chí nếu như Anh rời EU không thỏa thuận thì vẫn cần một thỏa thuận về quan hệ thương mại với đối tác thương mại lớn nhất của mình. Điều đó sẽ bao gồm tất cả các yếu tố: kế hoạch chốt chặn, trả lại tiền nước Anh nợ ngân sách EU - đây là những điều khoản trong thỏa thuận rút khỏi khó có thể sửa lại được. Không thỏa thuận sẽ đòi hỏi chính phủ cần phải ngồi lại với nhau, vấn đề mắc kẹt sẽ làm ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế và vị thế đàm phán của nước Anh.

Financial Times cho rằng ông Johnson nên tận dụng cơ hội ít ỏi mà lãnh đạo các nước EU đưa ra cho tân Thủ tướng, tích cực phối hợp với EU tiến hành đàm phán lại những lĩnh vực có thể bàn lại trong thỏa thuận của bà May như viết lại tuyên bố chính trị không ràng buộc pháp lý về các mối quan hệ tương lai của Anh với EU, và ông Johnson cần hợp tác với Hạ viện chứ không phải chống lại vì Hạ viện có thể sẽ làm cho Brexit không thỏa thuận bị dừng lại.

Tờ The Times cho rằng dù có thắng lớn trong cuộc tranh cử vừa qua, nhưng việc sắp xếp nội các của Johnson sẽ phải là một sự cân bằng tinh tế. Nếu như bổ nhiệm nội các của mình toàn những người thuộc phe Brexiteers, ông Johnson sẽ đối mặt với rủi ro thổi bùng "liên minh những người chống đối" dẫn đầu bởi các ông Philip Hammond và David Gauke và những nghị sĩ phản đối Brexit không thỏa thuận trong Quốc hội. Thực ra những nhân vật chủ chốt trong phe của ông Johnson đều nhận thấy cửa ải Quốc hội đối với ông Johnson là vô cùng khó khăn. Họ tin rằng ông Johnson sẽ không có lựa chọn nào khác mà sẽ phải tiến hành tổng tuyển cử trong vòng 1 năm nữa. Sớm hay muộn gì thì ông Johnson cũng sẽ cần thực thi nguyện vọng đến từ các cử tri Anh.

Ngày 24/7, sau khi tuyên bố nhậm chức Thủ tướng, phép thử đầu tiên về khả năng điều hành đất nước của ông Johnson sẽ được thể hiện qua việc lựa chọn nội các, và đây cũng là chỉ dấu để hình dung ra được các chính sách đối nội, đối ngoại và chiến lược thực thi Brexit của vị Thủ tướng khó đoán định này./.