Hậu di tản ở Afghanistan, EU lại tính lập quân đội châu Âu

Lưu Huỳnh
Khung cảnh hỗn loạn tại Afghanistan tuần trước đã khiến EU một lần nữa cân nhắc thiết lập ‘tự chủ chiến lược’ và xây dựng quân đội châu Âu.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
(09.08) Ý tưởng về một quân đội độc lập của EU một lần nữa trở lại sau cuộc di tản tại Afghanistan. (Nguồn: A Path for Europe)
Ý tưởng về quân đội châu Âu được đề cập lại sau cuộc di tản tại Afghanistan. (Nguồn: A Path for Europe)

Năm 1999, các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) từng cam kết xây dựng quân đội châu Âu gồm 60.000 người, song lời hứa đã không thành hiện thực.

Gần 20 năm sau, trong bối cảnh quan hệ Mỹ-EU rạn nứt, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Angela Merkel một lần nữa đề cập đến ‘tự chủ chiến lược’ thông qua một lực lượng vũ trang của châu Âu.

Những tưởng dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden với phương châm “Đưa nước Mỹ trở lại”, chủ trương củng cố quan hệ với đồng minh và đối tác, đặc biệt là EU, đề xuất ấy sẽ chỉ còn là dĩ vãng.

Song chiến thắng bất ngờ của Taliban ở Afghanistan cùng cuộc di tản hỗn loạn tại sân bay Kabul đã nhen nhóm lại ý tưởng này. Washington đã không tham khảo trước đồng minh, phủ nhận kế hoạch “rút lui có điều kiện” và từ chối kéo dài thời hạn rút quân khỏi Afghanistan sau ngày 31/8.

Thái độ kiên quyết của chính quyền Mỹ khiến EU buộc phải rút ngắn thời gian di tản tại sân bay Kabul, phó mặc số phận hàng nghìn công dân của mình và Afghanistan vào tay lực lượng Taliban.

Tuy nhiên, Afghanistan chỉ là một phần câu chuyện.

Thời gian qua, giới lãnh đạo châu Âu đã ít nhiều thất vọng khi chính quyền Tổng thống Joe Biden, dù theo đuổi phương châm “Đưa nước Mỹ trở lại”, vẫn duy trì một số quyết sách đối ngoại mang dư âm của cựu Tổng thống Donald Trump.

Bà Nathalie Loiseau, chủ nhiệm tiểu ban an ninh và quốc phòng của Nghị viện châu Âu nhận định: “Mỹ đã không muốn làm cảnh sát của thế giới nữa, Giờ đây, người châu Âu cần chấm dứt việc nhất cử nhất động đều dựa vào Mỹ”.

“Mỹ đã không muốn làm cảnh sát của thế giới nữa, Giờ đây, người châu Âu cần chấm dứt việc nhất cử nhất động đều dựa vào Mỹ” - Chủ nhiệm tiểu ban an ninh và quốc phòng của Nghị viện châu Âu Nathalie Loiseau.

Con đường duy nhất…

Dù vậy, liệu viễn cảnh về một quân đội châu Âu của EU có khả thi?

Về mặt ý tưởng, các liên kết về kinh tế trong EU không chỉ ngăn xung đột, mà còn tạo ra khối thương mại lớn nhất trên thế giới. Song trong nhiều năm qua, nhiều chính trị gia EU đã chủ trương rằng EU cần có một lực lượng vũ trang độc lập với Mỹ và NATO để trở thành thế lực toàn cầu.

Cao ủy EU phụ trách các vấn đề đối ngoại Josep Borrell từng nhận định, chỉ cần lực lượng tác chiến gồm 5.000 binh sỹ cùng một chiến lược phối hợp rõ ràng, khối đã có thể xoay chuyển tình hình hỗn loạn những ngày qua tại sân bay Kabul. Ông nhấn mạnh: “Con đường duy nhất ở phía trước đòi hỏi tăng cường lực lượng, kết hợp năng lực và ý chí của tất cả chúng ta”.

Trong khi đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron là người ủng hộ ý tưởng quân đội châu Âu nhiệt tình nhất kể từ khi lên nắm quyền, thậm chí có lúc không ngần ngại gọi NATO là “chết não”.

Người được cho là sẽ kế nhiệm bà Angela Merkel, Thủ hiến bang North Rhine-Westphalia Armin Laschet, khẳng định châu Âu cần củng cố sức mạnh để “không phải nhờ đến người Mỹ nữa”.

Bộ trưởng Quốc phòng Đức Annegret Kramp-Karrenbauer lại có cách tiếp cận khác, cho rằng EU cần có chiến lược phối hợp để xếp ngang hàng với Mỹ mà không cần lực lượng vũ trang riêng biệt.

Viết trên Twitter, bà khẳng định các nước châu Âu có đủ năng lực quân sự cần thiết và điều quan trọng là sự liên kết của những quốc gia cùng chí hướng, thông qua một cuộc bỏ phiếu toàn khối.

(09.08) Các binh sỹ và xe tăng Pháp chuẩn bị cho diễu binh nhân kỷ niệm Ngày Bastile hôm 9/7. (Nguồn: AFP)
Binh sỹ và xe tăng Pháp chuẩn bị cho diễu binh nhân kỷ niệm Ngày Bastile (Quốc khánh) hôm 9/7. (Nguồn: AFP)

Và những rào cản

Tuy nhiên, còn đó không ít rào cản lớn trên chặng đường thành lập một quân đội châu Âu.

Bà Nathalie Tocci, Giám đốc Viện Nghiên cứu Istituto Affari Internazionali (Italy), người từng kêu gọi đưa khái niệm tự chủ chiến lược vào văn bản EU năm 2016 về quốc phòng, cho rằng khối đã không còn ý chí chính trị để xây dựng và triển khai quân đội châu Âu.

Minh chứng là Thủ tướng Angela Merkel, người từng chung quan điểm với ông Macron về tự chủ chiến lược, vẫn duy trì sự ủng hộ dành cho NATO và các căn cứ quân sự của Mỹ tại EU và Đức.

Ông Fabrice Polthier, nhà xây dựng chính sách của NATO, lại đặt câu hỏi: “EU cần quân đội để làm gì? Chống lại người Nga, đảm bảo an ninh biển ở châu Âu hay truy quét lực lượng khủng bố?”

Ngoài ra, ông Polthier nhận định xây dựng tự chủ chiến lược đồng nghĩa rằng khối cần có Bộ Chỉ huy riêng, thay vì dựa vào NATO. Điều này có thể tác động tới quan hệ giữa EU với Mỹ và Anh.

Một chướng ngại vật đáng kể khác trong thành lập lực lượng vũ trang EU, hay đơn giản là xây dựng chiến lược an ninh phối hợp, đến từ quy định của khối. Theo đó, các thành viên cần đồng thuận trong mọi quyết sách đối ngoại.

Theo ông Azeem Ibrahim, giám đốc của Viện Nghiên cứu Chiến lược và Chính sách Newlines, quy định này đã khiến việc ra quyết sách của khối trì trệ đáng kể.

Rào cản không kém phần cam go là về mặt tài chính.

Dù EU đã phân bổ hơn 9 tỷ USD cho Quỹ Quốc phòng châu Âu vào năm 2027, song các thành viên cũng cần tăng chi tiêu của riêng mình. Đây rõ ràng là thách thức với một số nước.

Câu chuyện yêu cầu góp 2% GDP quốc gia vào ngân sách NATO còn đó: Theo dự kiến, năm nay chỉ 9/30 nước châu Âu trong NATO đóng đủ yêu cầu.

“Con đường duy nhất ở phía trước đòi hỏi tăng cường lực lượng, kết hợp năng lực và ý chí của tất cả chúng ta”-Cao ủy EU về các vấn đề đối ngoại Josep Borrell.

Dù có vượt qua các thách thức trên, EU vẫn còn nhiều việc phải làm để thúc đẩy hợp tác quân sự nội khối. Pháp, Đức và Tây Ban Nha đang phối hợp phát triển máy bay chiến đấu thế hệ mới của châu Âu. Tuy nhiên, 4 năm kể từ ngày công bố kế hoạch, các bên chỉ mới hoàn thành bản dự thảo.

Tuần qua, trong nhiều cuộc gặp song phương và đa phương, Bộ trưởng Quốc phòng các nước EU đã trao đổi về các vấn đề này, thậm chí thảo luận về xây dựng văn bản “định hướng chiến lược”, vạch ra những nguy cơ an ninh và quốc phòng, cùng mục tiêu chính sách chung của toàn khối.

Theo bà Georgina Wright, người đứng đầu chương trình châu Âu tại Viện Nghiên cứu Montaigne (Pháp), tài liệu dự kiến được phát hành vào năm 2022 này là bài kiểm tra xem liệu giới lãnh đạo EU có thực sự nghiêm túc trong cải thiện chiến lược phòng thủ hay không. Bà nhận định đây sẽ là nguồn thông tin để giới chức quốc phòng đánh giá năng lực quân sự của các thành viên, từ đó tận dụng tối đa nguồn lực bảo đảm an ninh EU, kể cả trên không gian mạng hay vũ trụ.

Cho tới lúc đó, đề xuất về “tự chủ chiến lược” và một quân đội châu Âu vẫn chỉ dừng ở mức ý tưởng mà thôi.

Đến lúc EU tính toán lập quân đội riêng?

Đến lúc EU tính toán lập quân đội riêng?

Đảng Nhân dân châu Âu (EPP), là phái lớn nhất trong Nghị viện châu Âu, cho rằng Liên minh châu Âu (EU) cần thành lập ...

Trước thềm bầu cử Hạ viện, Nga chặn đầu phe ông Navalny, hé lộ thông tin phái đoàn châu Âu sang giám sát

Trước thềm bầu cử Hạ viện, Nga chặn đầu phe ông Navalny, hé lộ thông tin phái đoàn châu Âu sang giám sát

Ngày 6/9, nhà chức trách Nga đã chặn một trang web của nhân vật chỉ trích Điện Kremlin Alexei Navalny, vốn hướng dẫn những người ...

(theo The Washington Post)
Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Đọc thêm

Việt Nam-Lào đều dành ưu tiên cao nhất cho củng cố và phát triển quan hệ hai nước

Việt Nam-Lào đều dành ưu tiên cao nhất cho củng cố và phát triển quan hệ hai nước

Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt trả lời về kết quả chuyến thăm Lào và đồng chủ trì Kỳ họp 47 Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam-Lào của Thủ tướng ...
Tư lệnh Phái bộ Nam Sudan đánh giá cao đóng góp của Bệnh viện dã chiến cấp 2 Việt Nam

Tư lệnh Phái bộ Nam Sudan đánh giá cao đóng góp của Bệnh viện dã chiến cấp 2 Việt Nam

Tư lệnh Phái bộ Gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc tại Nam Sudan đánh giá cao những đóng góp của Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 6 Việt ...
Giá tiêu hôm nay 11/1/2025: Thị trường mất mốc quan trọng, lượng hàng tồn kho đang gặp áp lực lớn

Giá tiêu hôm nay 11/1/2025: Thị trường mất mốc quan trọng, lượng hàng tồn kho đang gặp áp lực lớn

Giá tiêu hôm nay 11/1/2025 tại thị trường trong nước đồng loạt giảm mạnh ở các địa phương trọng điểm, giao dịch từ 149.500 – 151.000 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 11/1/2025: Giá vàng thế giới tăng không ngừng; Bitcoin hay vàng giá trị hơn? nhà đầu tư chuyên nghiệp đang tối ưu lợi ích thế nào?

Giá vàng hôm nay 11/1/2025: Giá vàng thế giới tăng không ngừng; Bitcoin hay vàng giá trị hơn? nhà đầu tư chuyên nghiệp đang tối ưu lợi ích thế nào?

Giá vàng hôm nay 11/1/2025: Giá vàng thế giới tăng không ngừng; Bitcoin hay vàng giá trị hơn? Lý do nhà đầu tư chuyên nghiệp vẫn chọn kim loại quý?
VIMC: Tầm nhìn chiến lược và khát vọng vươn ra biển lớn

VIMC: Tầm nhìn chiến lược và khát vọng vươn ra biển lớn

Trong năm 2025, VIMC sẽ triển khai chiến lược và giải pháp đột phá trong giai đoạn sắp tới để đưa ngành hàng hải Việt Nam ra biển lớn.
Đại nhạc hội ‘Lạc Vào Xứ Sở Thần Tiên’ của hệ thống giáo dục mầm non Phần Lan: Hành trình kết nối đầy cảm xúc

Đại nhạc hội ‘Lạc Vào Xứ Sở Thần Tiên’ của hệ thống giáo dục mầm non Phần Lan: Hành trình kết nối đầy cảm xúc

Tối 9/1/2025, tại Nhà Văn hóa Thanh niên TP. HCM, hệ thống Giáo dục mầm non Phần Lan (FIS - Finland Preschool) đã tổ chức chương trình Đại nhạc hội ...
Tin thế giới 10/1: Seoul kêu gọi tránh đổ máu khi bắt Tổng thống, phương Tây 'bơm' tiếp 2 tỷ USD cho Kiev, Venezuela đóng cửa biên giới với Colombia

Tin thế giới 10/1: Seoul kêu gọi tránh đổ máu khi bắt Tổng thống, phương Tây 'bơm' tiếp 2 tỷ USD cho Kiev, Venezuela đóng cửa biên giới với Colombia

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin thế giới nổi bật trong ngày.
Giám đốc Cơ quan an ninh Tổng thống Hàn Quốc từ chức

Giám đốc Cơ quan an ninh Tổng thống Hàn Quốc từ chức

Giám đốc Cơ quan an ninh Tổng thống Hàn Quốc Park Jong-jun ngày 10/1 đã từ chức với cáo buộc ngăn chặn việc bắt giữ Tổng thống bị luận tội Yoon Suk Yeol.
Cháy rừng lịch sử ở Mỹ: Sức tàn phá như bom hạt nhân, thiệt hại ước tính gần 150 tỷ USD, hơn 10.000 ngôi nhà 'hóa tro bụi'

Cháy rừng lịch sử ở Mỹ: Sức tàn phá như bom hạt nhân, thiệt hại ước tính gần 150 tỷ USD, hơn 10.000 ngôi nhà 'hóa tro bụi'

Hai đám cháy rừng lớn đe dọa thành phố Los Angeles thuộc bang California của Mỹ từ phía Đông và phía Tây đã khiến ít nhất 7 người thiệt mạng.
Ngoại trưởng Italy: Người dân Syria cần có hy vọng về một tương lai hòa bình, ổn định

Ngoại trưởng Italy: Người dân Syria cần có hy vọng về một tương lai hòa bình, ổn định

Ngoại trưởng Antonio Tajani đã chủ trì một cuộc họp tại Rome với các quan chức Bộ Ngoại giao Anh, Italy, Pháp, Đức và Mỹ trước chuyến công du Damascus.
Đặc phái viên LHQ kêu gọi Houthi trả tự do ngay lập tức cho người bị giam giữ

Đặc phái viên LHQ kêu gọi Houthi trả tự do ngay lập tức cho người bị giam giữ

Ngày 9/1, Đặc phái viên Liên hợp quốc (LHQ) tại Yemen, ông Hans Grundberg, kết thúc chuyến thăm thủ đô Sanaa của nước này.
Nhật Bản mở rộng trừng phạt liên quan đến vấn đề Ukraine

Nhật Bản mở rộng trừng phạt liên quan đến vấn đề Ukraine

Nhật Bản đã bổ sung 12 cá nhân và 33 tổ chức của Nga, Triều Tiên và Gruzia vào danh sách trừng phạt liên quan chiến dịch quân sự tại Ukraine.
Thủ tướng Justin Trudeau: Từ ‘con cưng’ hóa người dưng

Thủ tướng Justin Trudeau: Từ ‘con cưng’ hóa người dưng

Từng là một trong những nhà lãnh đạo có tỷ lệ ủng hộ cao nhất lịch sử Canada, Thủ tướng Justin Trudeau đã đánh mất sự tín nhiệm.
Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Trấn an đồng minh

Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Trấn an đồng minh

Trong thời điểm chính trị nội bộ Hàn Quốc rối ren, chuyến thăm của ông Blinken rất được chính quyền đương nhiệm tại Seoul trông đợi.
Dự báo 10 vấn đề nổi bật của thế giới năm 2025

Dự báo 10 vấn đề nổi bật của thế giới năm 2025

Năm 2025 được dự báo sẽ có nhiều diễn biến phức tạp mới. 10 vấn đề dưới đây được dự báo sẽ có tác động quan trọng đến thế giới trong năm 2025.
Ba Lan làm chủ tịch EU: Kỳ vọng mong manh

Ba Lan làm chủ tịch EU: Kỳ vọng mong manh

Bắt đầu làm Chủ tịch Liên minh châu Âu (EU) từ ngày 1/1, Ba Lan có được những lợi thế nhất định, song chặng đường phía trước của Warsaw không chỉ trải hoa hồng.
Bức tranh 2024 và phác thảo thế giới 2025

Bức tranh 2024 và phác thảo thế giới 2025

Thế giới trải qua một năm đầy biến động, thách thức, đan xen những mảng màu sáng tối trên các lĩnh vực. Bức tranh năm mới có gì?
Châu Âu: Khi ‘đầu tàu’ trật bánh

Châu Âu: Khi ‘đầu tàu’ trật bánh

Biến động trong bộ máy lãnh đạo tại Pháp và Đức có thể tác động không nhỏ tới quỹ đạo phát triển của châu Âu hiện nay.
Tượng đài của tình đoàn kết quốc tế Việt Nam-Campuchia

Tượng đài của tình đoàn kết quốc tế Việt Nam-Campuchia

Chiến thắng 7/1 đã mang lại cho người dân Campuchia các quyền và tự do bị tước đoạt dưới chế độ diệt chủng Pol Pot, chấm dứt thời kỳ đen tối nhất ở đất nước ...
Greenland - ‘Thỏi nam châm’ giữa lòng Bắc Cực

Greenland - ‘Thỏi nam châm’ giữa lòng Bắc Cực

Trong lịch sử nước Mỹ, không dưới ba lần các quan chức cấp cao đưa ra ý tưởng mua lại đảo Greenland, một phần lãnh thổ tự chủ của Đan Mạch ở Bắc Cực.
Tác động từ các cuộc tấn công của Ukraine vào lãnh thổ Nga trong năm 2024

Tác động từ các cuộc tấn công của Ukraine vào lãnh thổ Nga trong năm 2024

Trong năm 2024, lực lượng Ukraine đã dùng máy bay không người lái tấn công các mục tiêu sâu hàng nghìn km trong lãnh thổ Nga.
Năm mới 2025, kiểm kê sự thay đổi trong quân đội Nga sau 3 năm xung đột với Ukraine

Năm mới 2025, kiểm kê sự thay đổi trong quân đội Nga sau 3 năm xung đột với Ukraine

Gần ba năm sau xung đột với Ukraine, quân đội Nga đã phải chịu những tổn thất và đổ nguồn lực nhằm bảo đảm tái thiết lực lượng quân sự.
Cáp quang - Hệ vũ khí chiến lược dưới lòng biển

Cáp quang - Hệ vũ khí chiến lược dưới lòng biển

Hệ thống cáp quang dưới lòng đại dương đang trở thành trận địa trong cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc, đặc biệt là Mỹ và Trung Quốc.
AI phân tích và sự khác biệt với AI tạo sinh

AI phân tích và sự khác biệt với AI tạo sinh

Các tổ chức mới phát hiện ra công nghệ AI có nguy cơ bỏ qua một dạng AI cũ hơn và đã được thiết lập tốt hơn, gọi là 'AI phân tích'.
Phiên bản di động