Hướng đi chiến lược mới của Bình Nhưỡng

Tổng thống Nga Putin (bên phải) và lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un gặp nhau tại sân bay vũ trụ Vostochny, Viễn Đông Nga ngày 13/9/2023. (Nguồn: KCNA)

Ngày 28/3 vừa qua, Nga đã phủ quyết dự thảo nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhằm gia hạn ủy quyền hoạt động của một nhóm chuyên gia độc lập (PoE) có nhiệm vụ theo dõi việc thi hành các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc đối với Triều Tiên.

Tin liên quan
Triều Tiên phóng tên lửa đạn đạo: Nhật Bản không thể chấp nhận, Mỹ-Hàn Quốc tìm cách cắt đứt dòng tiền cho Bình Nhưỡng

Nghị quyết được 13 nước ủy viên của Hội đồng Bảo an (trong đó có Hàn Quốc và Nhật Bản) ủng hộ, 1 phiếu trắng từ Trung Quốc. Với phiếu chống của Nga – một ủy viên thường trực, nghị quyết không được thông qua, đồng nghĩa rằng PoE sẽ chấm dứt hoạt động vào cuối tháng 4/2024. Diễn biến này không chỉ cho thấy quan hệ hợp tác Nga-Triều ngày càng chặt chẽ mà còn thể hiện thay đổi lớn trong chiến lược của Triều Tiên.

Đối thoại Mỹ-Triều đổ vỡ

Hiện nay, Triều Tiên đang phải đối mặt với thế lưỡng nan. Tổng thống Hàn Quốc đương nhiệm Yoon Suk Yeol đang tích cực thúc đẩy hợp tác ba bên Mỹ-Nhật-Hàn. Khi Triều Tiên càng thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc phát triển các chương trình hạt nhân, thử tên lửa, bắn đạn pháo, phóng vệ tinh…, Mỹ và Hàn Quốc lại tiếp tục áp đặt thêm một số lệnh trừng phạt nhằm chặn các nguồn tài chính của Bình Nhưỡng, làm trầm trọng hơn các vấn đề kinh tế của nước này.

Để giải bài toán hóc búa này, lựa chọn lý tưởng cho Triều Tiên là đạt được một thỏa thuận phi hạt nhân với Mỹ nhằm giảm nhẹ hoặc thậm chí gỡ bỏ các lệnh trừng phạt. Nhà lãnh đạo Kim Jong Un từng kiên trì theo đuổi hướng đi này, thể hiện qua 27 lá thư trao đổi với cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump trong thời gian 2018-2019. Chính quyền của cựu Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In cũng đã nỗ lực để tạo điều kiện thuận lợi cho đàm phán phi hạt nhân hóa Mỹ-Triều.

Tuy nhiên, sau khi Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều tại Hà Nội kết thúc mà không có tuyên bố chung nào được đưa ra, tiến trình đàm phán đã lâm vào bế tắc cho đến hiện tại. Với việc các chính quyền kế nhiệm ở Mỹ và Hàn Quốc ưu tiên củng cố quan hệ đồng minh giữa hai nước thay vì cố gắng tạo đột phá trong đàm phán phi hạt nhân hóa với Triều Tiên, khả năng để Triều Tiên tiếp tục theo đuổi phương án nói trên càng thu hẹp dần.

Hợp tác Nga-Triều “hồi sinh”

Trước tình hình đó, Triều Tiên đã đồng thời tìm kiếm cơ hội hợp tác chặt chẽ hơn với cả Nga và Trung Quốc. Khi Triều Tiên đóng cửa biên giới vì đại dịch Covid-19, việc hai quan chức cấp cao của Nga và Trung Quốc tham dự buổi diễu hành quân sự của Triều Tiên tại Quảng trường Kim Il-sung hồi tháng 7/2023 đã cho thấy ý định đó. Tuy nhiên, Trung Quốc đến nay chưa can dự sâu vào vấn đề Triều Tiên, chủ yếu kêu gọi các bên liên quan kiềm chế và nối lại đối thoại bởi Trung Quốc vẫn cần tập trung cho việc giải quyết các vấn đề kinh tế trong nước và muốn tránh thúc đẩy hợp tác Mỹ-Nhật-Hàn ngày một chặt chẽ hơn.

Về phía Nga, sau hai năm chiến sự tại Ukraine, cả Nga và Ukraine đều đang dần cạn kiệt đạn pháo. Trong khi Ukraine có viện trợ quân sự từ các nước phương Tây, Nga không có nhiều lựa chọn từ các đối tác do bị áp đặt nhiều lệnh trừng phạt khác nhau. Trong khi đó, Triều Tiên đang cần có viện trợ lương thực, nhiên liệu và công nghệ quân sự tiên tiến về vệ tinh do thám, tàu ngầm hạt nhân; và Nga có khả năng và kinh nghiệm để hỗ trợ Triều Tiên trong những vấn đề này. Tháng 9/2023, hai nhà lãnh đạo Nga-Triều đã có cuộc gặp Thượng đỉnh tại Nga, một dấu hiệu cho thấy sự “hồi sinh” trong hợp tác giữa hai nước kể từ sau Chiến tranh Lạnh. Mặc dù cả Nga và Triều Tiên đều không tiết lộ các thỏa thuận hai bên đạt được tại Thượng đỉnh hồi tháng 9/2023, động thái phủ quyết việc gia hạn hoạt động của PoE tại Hội đồng Bảo an đã cho thấy chia rẽ giữa các nước ủy viên về vấn đề Triều Tiên, cũng như thể hiện phối hợp ngày càng khăng khít của quan hệ Nga-Triều.