Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

TS. Vũ Đăng Minh
Điều được dự báo nhưng không trông đợi đã diễn ra. Rạng sáng ngày 26/10, Israel tiến hành đòn tập kích hỏa lực đường không vào nhiều mục tiêu quân sự ở thủ đô Tehran và một số thành phố của Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán
Các cuộc không kích ăn miếng trả miếng giữa Israel và Iran luôn được tính toán kỹ lưỡng. (Nguồn: Al Jazeera)

Những điểm đáng chú ý

Một, đợt tấn công trên cách cuộc tập kích ngày 1/10 của Iran 25 ngày. Điều này cho thấy Tel Aviv tính toán, chuẩn bị kỹ lưỡng về nhiều mặt, tham vấn Mỹ về phương án, quy mô, mục tiêu, thời điểm tấn công và thực hành diễn tập. Israel cũng cần thời gian để tạo dư luận, tranh thủ sự ủng hộ quốc tế và trong nước, nhất là trước những phản ứng về việc mở rộng phạm vi, quy mô tấn công ở Lebanon, vào cả lực lượng gìn giữ hòa bình, cứu trợ của Liên hợp quốc, gây thương vong cho thường dân.

Vì thế, thời điểm tấn công trả đũa không diễn ra vài ngày sau đợt tập kích của Iran, nhưng cũng không quá lâu, sát hoặc sau ngày bầu cử Tổng thống Mỹ. Có dư luận nói Israel trì hoãn trả đũa vì tài liệu tuyệt mật của tình báo Mỹ liên quan kế hoạch tập kích bị phát tán trên mạng. Chuyện khá bất ngờ, dẫn đến những suy diễn khác nhau. Thông tin này không được thừa nhận hay bác bỏ.

Hai, Tel Aviv sử dụng hơn trăm máy bay tiên tiến, trong đó có loại tàng hình F-35, tập kích kéo dài khoảng ba giờ, nhằm vào các mục tiêu quân sự quan trọng như hệ thống phòng thủ tên lửa, cơ sở sản xuất tên lửa và căn cứ phóng tên lửa, máy bay không người lái của Tehran.

Đòn trả đũa đủ mạnh, gây tổn thất cho đối phương, thể hiện sức mạnh răn đe, chứng tỏ Israel có thể tiến công mạnh hơn vào tất cả mục tiêu cần thiết. Song, nó không khủng khiếp như một số lo ngại là Tel Aviv tấn công hủy diệt cơ sở hạt nhân, dầu mỏ, những biểu tượng quân sự, kinh tế của Tehran. Hành động thực tế và tuyên bố của Israel cho thấy họ tấn công vừa đủ mức trả đũa, vừa mở “đường lùi” cho Iran.

Ba, truyền thông đưa tin trái ngược về cuộc tấn công. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khẳng định đòn không kích “chính xác và mạnh mẽ”, “đạt tất cả mục tiêu”, gây thiệt hại nghiêm trọng khiến Iran khó tiếp tục tấn công. Quân đội Israel nói đã phá hủy 4-5 hệ thống phòng thủ S-300, không gặp sự chống trả đáng kể và các máy bay quay về an toàn.

Ngược lại, Iran cho rằng quy mô tấn công không lớn như tuyên bố của Israel, họ đã chống trả có hiệu quả và tổn thất không đáng kể. Có ý kiến (chưa được kiểm chứng), nói Tel Aviv cố tình “rò rỉ” thông tin về cuộc tấn công cho Tehran! Thông tin trái ngược là chuyện thường tình trong cuộc chiến truyền thông, đều có chủ đích cho những toan tính, phản ứng tiếp theo.

Lý giải và dự báo

Có thể nói, đòn trả đũa vừa đủ của Israel đạt được mục đích, mục tiêu cơ bản. Hiện Israel vẫn muốn tránh một cuộc đối đầu toàn diện với Iran vì hậu quả khó lường, để tập trung sức mạnh giải quyết tận gốc lực lượng Hamas, Hezbollah, Houthi. Các tổ chức này đang bị tổn thất nghiêm trọng và khả năng hỗ trợ, chi viện từ Iran suy yếu nhiều.

Cục diện đang có lợi cho Israel. Khi đã dẹp yên các lực lượng ủy nhiệm, chặt hết “vây cánh” của Iran, quay lại cuộc xung đột làm suy yếu, loại bỏ ảnh hưởng của đối thủ, vẽ lại bản đồ chính trị, an ninh ở Trung Đông cũng không muộn và đỡ tổn thất nhất.

Mỹ là nhân tố rất quan trọng đối với sự “chừng mực” của Israel trong đợt đáp trả này. Washington kiên quyết ủng hộ Tel Aviv, triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa tiên tiến THAAD cùng 100 binh sĩ đến Israel. Mặt khác, họ khuyến cáo Tel Aviv không tấn công các mục tiêu cơ sở hạt nhân và dầu mỏ của Tehran, tránh lôi kéo Trung Đông vào vòng xoáy chiến tranh toàn diện, khó kiểm soát.

Nếu diễn ra cuộc chiến toàn diện, đồng nghĩa với sự thất bại của chiến lược Trung Đông của Mỹ. Washington sẽ gặp nhiều khó khăn hơn khi căng thẳng đồng thời leo thang ở Ukraine và bán đảo Triều Tiên, gây bất lợi lớn cho đảng Dân chủ khi ngày bầu cử đã cận kề.

Bối cảnh đặt Iran trước tình thế lưỡng nan, sự lựa chọn khó khăn. Đáp trả ngay lập tức sẽ khiến tình hình leo thang căng thẳng, nguy cơ đối diện với cuộc chiến toàn diện mà Tehran có phần bất lợi cả về quân sự, kinh tế. Nếu không có hành động thích đáng thì vị thế của Iran suy yếu, mất vai trò trước “trục kháng chiến” và ở khu vực.

Điều này thể hiện trong tuyên bố của Đại Giáo chủ Iran Ali Khamenei: không nên hạ thấp hay phóng đại tội ác mà Israel gây ra ngày 26/10; cần thể hiện sức mạnh với đối thủ. Đồng thời, ông chỉ đạo chính quyền, quân đội xác định “điều gì cần làm vì lợi ích tốt nhất của người dân và đất nước”. Quan điểm có phần chừng mực hơn so với sự cứng rắn thường thấy.

Từ những động thái trên, có thể dự báo, Iran chưa trả đũa quyết liệt ngay sau đòn tấn công của Israel. Nếu có phản ứng cũng ở mức độ chấp nhận được vào thời điểm phù hợp. Phương án có thể được coi là tốt nhất đối với Tehran là tiếp tục hỗ trợ “trục kháng chiến” củng cố lực lượng, duy trì hoạt động quân sự khiến Tel Aviv đứng trước trạng thái mất an ninh, phải dàn quân đối phó trên nhiều mặt trận.

Điều đó đồng nghĩa với việc kịch bản đối đầu quân sự trực tiếp giữa hai lực lượng hùng mạnh, làm bùng phát cuộc chiến toàn diện ở Trung Đông ít khả năng xảy ra. Tuy vậy, khu vực vẫn trong tình trạng căng thẳng. Israel tiếp tục xung đột một cách quyết liệt ở Lebanon, Dải Gaza, có thể mở rộng ra Yemen, Syria; Hezbollah, Hamas vẫn tìm cách phản công; nguy cơ leo thang xung đột vẫn tiềm ẩn.

Sự răn đe mạnh mẽ từ các bên và phản ứng tích cực của dư luận quốc tế cùng những nỗ lực ngoại giao với cách tiếp cận cân bằng, toàn diện phần nào kiềm chế bùng phát cuộc chiến toàn diện, nhưng vấn đề Trung Đông còn lâu mới được giải quyết một cách cơ bản, triệt để.

Chiến dịch tấn công chớp nhoáng của Israel: Ba đợt không kích không có sai sót, Iran không kịp trở tay, Tehran sớm đáp trả?

Chiến dịch tấn công chớp nhoáng của Israel: Ba đợt không kích không có sai sót, Iran không kịp trở tay, Tehran sớm đáp trả?

Chiến dịch của Israel tấn công Iran kết thúc sau ba đợt không kích. Lực lượng phòng không Iran đã không thể đánh chặn tên ...

Kết thúc chiến dịch không kích, Israel cảnh báo Iran phải 'trả giá đắt' nếu đáp trả; Lực lượng Mỹ ở Trung Đông đặt trong tình trạng báo động cao

Kết thúc chiến dịch không kích, Israel cảnh báo Iran phải 'trả giá đắt' nếu đáp trả; Lực lượng Mỹ ở Trung Đông đặt trong tình trạng báo động cao

Ngày 26/10, quân đội Israel đã đưa ra lời cảnh báo tới Iran, khẳng định nước Cộng hòa Hồi giáo này sẽ phải "trả giá ...

Xung đột ở Trung Đông: Ráo riết thúc đẩy đàm phán về ngừng bắn tại Gaza, kêu gọi Iran ngừng trả đũa

Xung đột ở Trung Đông: Ráo riết thúc đẩy đàm phán về ngừng bắn tại Gaza, kêu gọi Iran ngừng trả đũa

Ai Cập, Mỹ và Qatar nỗ lực làm trung gian cho các cuộc đàm phán gián tiếp giữa Israel và Hamas để đạt được thỏa ...

Israel điều tra vụ đâm xe gần trụ sở Mossad ở Tel Aviv, tuyên bố đạt mọi mục tiêu trong cuộc không kích Iran

Israel điều tra vụ đâm xe gần trụ sở Mossad ở Tel Aviv, tuyên bố đạt mọi mục tiêu trong cuộc không kích Iran

Ngày 27/10, một vụ đâm xe tại khu vực Glilot, phía Bắc Tel Aviv ở Israel, khiến 24 người bị thương, trong đó có 4 ...

Tình hình Lebanon: Thủ tướng Mikati lạc quan thận trọng, hé lộ 'con đường sống', Israel tính điều kiện ngừng bắn

Tình hình Lebanon: Thủ tướng Mikati lạc quan thận trọng, hé lộ 'con đường sống', Israel tính điều kiện ngừng bắn

Mới đây, đặc phái viên Mỹ Amos Hochstein đã ám chỉ rằng, lệnh ngừng bắn cho xung đột Israel-Hezbollah có thể đạt được trước khi ...

Bài viết cùng chủ đề

Chảo lửa Trung Đông

Xem nhiều

Đọc thêm

Tổng thống Nga tiết lộ sức mạnh vô song của tên lửa mới tấn công Ukraine, Kiev chuẩn bị hứng chịu sự nổi giận từ Moscow

Tổng thống Nga tiết lộ sức mạnh vô song của tên lửa mới tấn công Ukraine, Kiev chuẩn bị hứng chịu sự nổi giận từ Moscow

Sử dụng đồng thời nhiều tên lửa Oreshnik mà Nga vừa thử nghiệm để tấn công Ukraine sẽ có sức công phá tương đương với một cuộc tấn công hạt ...
Giám đốc Rossotrudnichestvo: Việt Nam là đối tác quan trọng, ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của Nga

Giám đốc Rossotrudnichestvo: Việt Nam là đối tác quan trọng, ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của Nga

Hiện có hơn 3.000 sinh viên Việt Nam đang theo học tại các trường đại học ở Nga. Hàng năm, Nga trao tặng cho Việt Nam 1.000 suất học bổng.
Hà Nội: Giảm áp lực thi tốt nghiệp THPT năm 2025, nâng cao chất lượng dạy và học

Hà Nội: Giảm áp lực thi tốt nghiệp THPT năm 2025, nâng cao chất lượng dạy và học

Chủ tịch UBND Thành phố Trần Sỹ Thanh yêu cầu Hà Nội giảm áp lực trong các kỳ thi năm 2025, đặc biệt là kỳ thi tốt nghiệp THPT.
Đại sứ Vũ Lê Thái Hoàng trình bản sao Thư ủy nhiệm tới Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Áo

Đại sứ Vũ Lê Thái Hoàng trình bản sao Thư ủy nhiệm tới Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Áo

Thứ trưởng Nikolaus Marschik khẳng định sẽ tạo mọi điều kiện tốt nhất để Đại sứ hoàn thành nhiệm vụ, góp phần tăng cường quan hệ Việt Nam-Áo.
‘Ly hôn’ khí đốt Nga, tác động từ chính quyền Trump 2.0, con đường đối phó khủng hoảng năng lượng của EU không trải hoa hồng

‘Ly hôn’ khí đốt Nga, tác động từ chính quyền Trump 2.0, con đường đối phó khủng hoảng năng lượng của EU không trải hoa hồng

Việc châu Âu 'ly hôn' với khí đốt của Nga sau khi nước này phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine (tháng 2/2022) không hề dễ dàng.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 29/11 và sáng 30/11: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh - Brighton vs Southampton; La Liga - Mallorca vs Valencia

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 29/11 và sáng 30/11: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh - Brighton vs Southampton; La Liga - Mallorca vs Valencia

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 29/11 và sáng 30/11: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh - Brighton vs Southampton; Serie A - Cagliari vs Hellas Verona...
5 sự kiện quốc tế đáng 'lót dép hóng' trong năm 2025

5 sự kiện quốc tế đáng 'lót dép hóng' trong năm 2025

Hãng tin AFP dự báo 5 sự kiện nổi bật không thể bỏ qua trong năm 2025 trên nhiều lĩnh vực chính trị, môi trường, thể thao, văn hóa và tôn giáo.
Thuận ngừng bắn giữa Israel-Hezbollah:  Một bên vẫn 'nắm đằng chuôi', Hamas 'ngã ngửa' nhận ra đòn giáng, hòa bình liệu còn xa?

Thuận ngừng bắn giữa Israel-Hezbollah: Một bên vẫn 'nắm đằng chuôi', Hamas 'ngã ngửa' nhận ra đòn giáng, hòa bình liệu còn xa?

Lệnh ngừng bắn giữa Israel và phong trào Hezbollah đang được kỳ vọng là 'tia hy vọng lóe lên từ vực thẳm' trong cuộc xung đột tại khu vực.
Nga tìm cách mở khóa tiềm năng hạt nhân châu Phi

Nga tìm cách mở khóa tiềm năng hạt nhân châu Phi

Nga có đủ tiềm lực để hỗ trợ châu Phi khắc phục tình trạng thiếu hụt năng lượng, vốn cản trở sự phát triển kinh tế bền vững trên lục địa này.
Liệu ông Trump có tái xuất với ngoại giao golf?

Liệu ông Trump có tái xuất với ngoại giao golf?

Khi ông Trump trở lại Nhà Trắng, câu hỏi đặt ra là liệu ông có tiếp tục sử dụng golf như một công cụ ngoại giao như nhiệm kỳ đầu hay không?
Tổng thống Mỹ Biden và 'nước cờ cuối' củng cố di sản, tạo không gian để ông Trump trổ tài 'bậc thầy thương thuyết'

Tổng thống Mỹ Biden và 'nước cờ cuối' củng cố di sản, tạo không gian để ông Trump trổ tài 'bậc thầy thương thuyết'

Tổng thống Mỹ Joe Biden vẫn nỗ lực nhằm thay đổi cục diện xung đột Nga-Ukraine và Trung Đông, tuy nhiên, sẽ chỉ là 'muối bỏ bể'.
Chuyên gia Thái Lan: Chuyến thăm Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm thể hiện cách tiếp cận lấy ASEAN làm trung tâm

Chuyên gia Thái Lan: Chuyến thăm Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm thể hiện cách tiếp cận lấy ASEAN làm trung tâm

Theo chuyên gia Thái Lan, chuyến thăm Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm diễn ra khi 2 quốc gia ASEAN đang điều hướng thay đổi địa chính trị nhanh chóng.
Phiên bản di động