Israel mở rộng hoạt động quân sự ở Gaza: Kế hoạch gây tranh cãi

Ngày 8/8, nội các an ninh Israel bỏ phiếu thông qua kế hoạch kiểm soát thành phố Gaza và mở rộng chiến dịch quân sự tại dải đất này do Thủ tướng Benjamin Netanyahu đề xuất.

Xung đột Dải Gaza: Mỹ ủng hộ gây áp lực quân sự với Hamas, kế hoạch lớn của Israel sắp bắt đầu? Italy phản ứng dữ dội Dải Gaza: Thủ tướng Israel gọi kế hoạch mới là 'cách tốt nhất để chấm dứt xung đột nhanh chóng', Hamas cáo buộc 'đánh lừa công chúng' Hội đồng Bảo an họp về xung đột Israel-Palestine: Tình hình không thể tưởng tượng được, không có giải pháp quân sự nào cả Houthi lại tấn công tên lửa nhằm vào Israel

Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc họp sau quyết định của nội các Israel về việc tiếp tục mở rộng hoạt động quân sự bên trong Dải Gaza, ngày 11/8. (Nguồn: UN News)

Kế hoạch gồm năm điểm: Giải giáp nhóm Hamas; giải thoát các con tin còn lại, bao gồm cả thi thể của những người đã chết; phi quân sự hóa Gaza; thiết lập quyền kiểm soát của Israel đối với vùng lãnh thổ này và thành lập một chính quyền dân sự thay thế không liên quan đến Hamas hoặc chính quyền dân tộc Palestine (PNA). Kế hoạch hướng đến tái định cư hơn 1 triệu người Palestine.

Cảnh báo rủi ro

Sau vụ phong trào Hamas tấn công Israel ngày 7/10/2023, Israel phát động chiến dịch quân sự lớn nhất lịch sử nhằm tiêu diệt lực lượng này và giải cứu con tin. Gần hai năm trôi qua, mục tiêu vẫn chưa đạt được, khiến Thủ tướng Netanyahu và chính phủ liên minh hứng chịu chỉ trích gay gắt từ người dân và phe đối lập.

Các cuộc đàm phán giữa Israel và Hamas, do Qatar, Ai Cập và Mỹ làm trung gian, vẫn rơi vào bế tắc. Theo Times of Israel, khoảng 50 con tin Israel chưa được trả tự do. Từ góc độ quân sự, Tel Aviv cho rằng khó có thể tiêu diệt Hamas và giải cứu con tin nếu không kiểm soát toàn bộ Dải Gaza, do đó cần mở rộng hoạt động quân sự để đạt mục tiêu này.

Theo kế hoạch này, chiến dịch quân sự để kiểm soát toàn bộ Dải Gaza và tiêu diệt nhóm Hamas dự kiến sẽ kéo dài 4- 5 tháng với sự tham gia của năm sư đoàn của Lực lượng phòng vệ Israel (IDF). Giai đoạn đầu nhằm kiểm soát thành phố Gaza ở phía Bắc, nơi được cho là đang giam giữ các con tin, đồng thời di dời người dân về phía Nam và tổ chức phân phối viện trợ nhân đạo. Sau đó, tùy thuộc vào tình hình, sự kiểm soát của Israel đối với các khu vực trung tâm của vùng đất này hoặc phía Nam Gaza sẽ được mở rộng.

Kế hoạch đã được thông qua bất chấp sự phản đối mạnh mẽ từ lãnh đạo quân đội Israel và những cảnh báo có thể trầm trọng thêm khủng hoảng nhân đạo và gây nguy hiểm cho 50 con tin đang bị nhóm Hamas giam giữ ở Gaza.

Tuy nhiên, Thủ tướng Netanyahu cương quyết thúc đẩy kế hoạch này với sự ủng hộ của các đồng minh trong nội các, đặc biệt là từ Bộ trưởng Bộ An ninh Itmar Ben Gvir và Bộ trưởng Bộ Tài chính Betselel Smotrich - những người nhiều lần cản trở và hủy bỏ đàm phán ngừng bắn với lực lượng Hamas.

Phản ứng lan rộng

Kế hoạch áp đặt quyền kiểm soát đối với Dải Gaza đang vấp phải sự phản đối mạnh mẽ trong nội bộ Israel và từ cộng đồng quốc tế.

Tại Israel, hơn 100.000 người ở Tel Aviv và hàng chục nghìn người ở các thành phố khác đã xuống đường biểu tình phản đối Thủ tướng Netanyahu. Họ yêu cầu chấm dứt giao tranh và thả ngay lập tức các con tin đang bị giam giữ.

Tham mưu trưởng IDF, ông Eyal Zamir và Tướng nghỉ hưu Ghadi Shamni, thủ lĩnh phe đối lập, cựu Thủ tướng Yair Lapid đều lên tiếng phản đối kế hoạch. Họ cảnh báo bất kỳ hoạt động quân sự mới nào cũng sẽ gây nguy hiểm cho các con tin còn lại và binh lính Israel trong khi không đánh bại được lực lượng Hamas. Dải Gaza sẽ trở thành cái bẫy, làm hao mòn sức chiến đấu của lực lượng IDF vốn đã kiệt quệ sau gần hai năm giao tranh ác liệt, đẩy nền kinh tế Israel vào khủng hoảng và làm trầm trọng thêm tình hình nhân đạo của Palestine.

Kế hoạch cũng đặt Thủ tướng Netanyahu và Israel vào tình thế cô lập quốc tế chưa từng có. Hàng loạt nước đã lên tiếng phê phán và phản đối. Ngày 10/8, theo đề nghị của Anh, Đan Mạch, Pháp, Hy Lạp và Slovenia, với sự hỗ trợ của Nga, Trung Quốc, Somalia, Algeria và Pakistan, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã họp khẩn cấp, cảnh báo kế hoạch của Israel có nguy cơ dẫn đến một sự leo thang nguy hiểm, đe dọa ổn định của toàn khu vực.

Cùng ngày, Hội đồng Liên đoàn Arab kịch liệt lên án kế hoạch của Tel Aviv, coi đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế, đồng thời đe dọa an ninh chính trị, kinh tế của toàn bộ thế giới Arab. Nhiều nước đã bày tỏ sự ủng hộ đối với Palestine bằng những hành động thiết thực. Ngày 11/8, tiếp theo Pháp, Anh, Canada và nhiều nước châu Âu khác, Australia tuyên bố sẽ công nhận Nhà nước Palestine tại khóa họp thứ 80 của Đại hội đồng Liên hợp quốc diễn ra vào tháng 9 tới. Phó Thủ tướng New Zealand David Seymour cho biết nước này cũng xem xét khả năng tương tự.

Ngoại trưởng tám nước châu Âu gồm Iceland, Ireland, Luxembourg, Malta, Na Uy, Bồ Đào Nha, Slovenia và Tây Ban Nha cũng ra tuyên bố chung lên án ý định kiểm soát Dải Gaza của Thủ tướng Netanyahu. Đặc biệt, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã phản đối mạnh mẽ kế hoạch này. Đức, đồng minh chiến lược quan trọng thứ hai của Israel sau Mỹ tuyên bố đình chỉ xuất khẩu vũ khí sang Israel, mở đường cho các nước EU khác tiếp tục giảm mức độ quan hệ với Tel Aviv.

Trong khi đó, trang tin Axios ngày 11/8 cho biết, Tổng thống Mỹ Donald Trump nhận định phong trào Hamas sẽ không đồng ý thả con tin và đạt thỏa thuận ngừng bắn trong tình hình hiện tại ở Dải Gaza. Nhà lãnh đạo Mỹ nhấn mạnh, Israel phải quyết định các bước tiếp theo ở Gaza và liệu có cho phép nhóm Hamas tồn tại tại đây hay không. Ông cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế không quên vụ tấn công ngày 7/10/2023 nhằm vào Israel của Hamas.

Trong bối cảnh đó, nhiều nhà quan sát cho rằng, xung đột Israel-Palestine, đặc biệt giữa Israel và nhóm Hamas, chỉ có thể được giải quyết dựa trên các nghị quyết của Liên hợp quốc, với giải pháp hai nhà nước: Thành lập một nhà nước Palestine độc lập trong đường biên giới năm 1967, thủ đô là Đông Jerusalem, cùng tồn tại hòa bình, an ninh với Israel. Trước mắt, Israel cần cho phép đưa hàng viện trợ nhân đạo vào Dải Gaza, nối lại đàm phán và nhóm Hamas tiến hành trao trả toàn bộ con tin Israel.