| Tổng thống Mỹ Donald Trump đang gặp phải sự tấn công quyết liệt từ đảng Dân chủ. (Nguồn: Reuters) |
Mới đây nhất, ngày 4/10 (theo giờ địa phương), Hạ viện Mỹ do đảng Dân chủ chiếm đa số đã gửi trát yêu cầu Nhà Trắng cung cấp các tài liệu xung quanh cuộc gọi giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, sau khi Nhà Trắng đã nhiều lần từ chối hợp tác với Hạ viện.
Trong Tuyên bố chung, bộ ba Hạ Nghị sỹ đảng Dân chủ Elijah Cummings, Adam Schiff và Eliot Engel đứng đầu các Ủy ban Giám sát, Ủy ban Tình Báo và Ủy ban Đối ngoại của Hạ viện “lấy làm tiếc rằng Tổng thống Trump đã đặt chúng tôi và cả đất nước vào tình thế này” và không có sự lựa chọn nào khác. Hạ viện cũng gửi trát yêu cầu Phó Tổng thống Mike Pence và Ngoại trưởng Mike Pompeo cung cấp thông tin liên quan.
Lãng phí hay có ý?
Trong khi đó, Người phát ngôn Nhà Trắng Stephanie Grisham khẳng định động thái này sẽ “chẳng thay đổi điều gì – chỉ là những yêu cầu về tài liệu, lãng phí thời gian và tiền thuế của người dân chỉ để chứng minh rằng Tổng thống không làm gì sai”. Bản thân ông Trump đã phản đối Lưỡng viện điều tra luận tội và khẳng định đảng Dân chủ sẽ phải trả giá đắt trong cuộc bầu cử tới.
Nhà Trắng dự kiến sẽ gửi một lá thư chính thức tới Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, cho rằng Quốc hội không thể bắt đầu điều tra luận tội khi tiến trình bỏ phiếu chưa được thông qua. Tuy nhiên, bà Pelosi cho rằng Hạ viện có quyền thực hiện quyền giám sát của mình với nhánh hành pháp mà không cần chờ chính thức thông qua tiến trình điều tra luận tội.
Những ngày vừa qua, Hạ viện do đảng Dân chủ kiểm soát đang gia tăng áp lực nhắm vào ông Trump. Ngày 3/10, cựu Đặc phái viên Tổng thống về Ukraine Kurt Volker đã có phiên điều trần kín kéo dài 10 tiếng trước Lưỡng viện.
Hai ông chủ Nhà Trắng từng bị luận tội vào các năm 1868 và 1998, song cả ông Andrew Johnson và Bill Clinton đều không bị kết tội. Song lần này, một khi tiến trình luận tội được triển khai, câu chuyện có thể rất khác. Luật pháp Liên bang Mỹ có ghi rõ: “Các hành động gạ gẫm, chấp nhận hay tiếp nhận” lợi ích từ một cá nhân/chính phủ nước ngoài có liên hệ với bầu cử Mỹ là bất hợp pháp. Như vậy, Hạ viện cho rằng việc Tổng thống Trump yêu cầu người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky điều tra ứng cử viên Tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden là làm trái tôn chỉ này.
Có nhưng khó
Tuy nhiên, tiến hành luận tội là một chuyện, song đưa được Tổng thống Trump ra luận tội trước Quốc hội lại là một câu chuyện khác.
Thứ nhất, Tổng thống Trump nhận được sự ủng hộ của nhiều Nghị sỹ đảng Cộng hòa trong vấn đề này. Lập trường của họ đã có sự thay đổi 180 độ nếu so với thời điểm diễn ra cuộc điều tra của Công tố viên Đặc biệt Robert Mueller về vai trò của Nga trong bầu cử Mỹ năm 2016. Khi ấy, nhiều nhà lập pháp đảng này đã khẳng định rằng ông Trump sẽ “gặp rắc rối” nếu chiến dịch tranh cử của ông có dính líu đến Moscow.
Giờ đây, mọi chuyện đã khác. Nhiều Thượng Nghị sỹ của đảng Cộng hòa có tiếng nói lớn như Lindsey Graham (bang Nam Carolina), Ron Johnson (Wisconsin) và James Risch (Idaho) đều cho rằng nội dung điện đàm giữa ông Trump và ông Zelensky là phù hợp, đồng thời chỉ trích Hạ viện đã làm quá vấn đề.
Thứ hai, với sự ủng hộ mạnh mẽ của đảng Cộng hòa, hiện chiếm đa số tại Thượng viện, Hạ viện do đảng Dân chủ kiểm soát sẽ khó có thể giành đủ số phiếu để tiến hành luận tội như theo Hiến pháp Mỹ quy định.
Thứ ba, đảng Dân chủ thậm chí có thể không đủ thời gian để tiến hành luận tội Tổng thống Donald Trump trước khi ông kết thúc nhiệm kỳ. Sự phản kháng mạnh mẽ của ông chủ Nhà Trắng cùng đảng Cộng hòa đồng nghĩa với việc đảng Dân chủ sẽ gặp nhiều khó khăn trong triển khai tiến trình dài hơi và phức tạp này.
Trong bối cảnh đó, chiến dịch tiến hành luận tội của đảng Dân chủ sẽ hướng tới hạ thấp uy tín của Tổng thống Donald Trump; khiến ông dành nhiều tâm trí cho vấn đề này và không có đủ thời gian và nguồn lực để triển khai chính sách, gặt hái những thành tựu mới trong phần còn lại của nhiệm kỳ như giải quyết chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, vấn đề Triều Tiên và Iran; tạo điều kiện cho các ứng cử viên Tổng thống của đảng Dân chủ chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2020. Tuy nhiên, đây là chiến dịch đầy tham vọng và cơ hội cho đảng Dân chủ là không nhiều.