| Việc khắc phục sự phụ thuộc của EU vào khí đốt Nga vẫn còn nhiều khó khăn, song khối này vẫn có một số lựa chọn khác nếu có quyết tâm và tài chính để vượt qua khủng hoảng năng lượng. (Nguồn: Censor) |
Hồi cuối tháng 2, Thủ tướng Đức Olaf Scholz từng tuyên bố rằng Đức đang có kế hoạch xây dựng hai nhà ga LNG ở Brunsbüttel và Wilhelmshaven. Điều này sẽ giúp giảm sự phụ thuộc của Berlin vào khí đốt tự nhiên của Nga. Theo Bộ trưởng liên bang về các vấn đề kinh tế và hành động khí hậu Đức Robert Habeck, 55% khí đốt của nước này được nhập khẩu từ Nga.
Trong khi Mỹ từ lâu đã cảnh báo EU về nguy cơ phụ thuộc quá lớn vào nguồn cung cấp năng lượng từ Nga, quyết định của Berlin rõ ràng được thúc đẩy bởi ảnh hưởng từ xung đột Nga-Ukraine.
Trước đó, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula Gertrud von der Leyen cho rằng, việc EU phụ thuộc quá lớn vào nguồn cung khí đốt từ Nga là một mối đe dọa nghiêm trọng. Bà Leyen lập luận, để khắc phục tình trạng này, châu Âu phải tăng cường nhập khẩu LNG từ các nhà cung cấp khác "đáng tin cậy hơn".
Để đa dạng hóa nguồn cung LNG, EU có thể theo đuổi một số lựa chọn khác. Các dự án đường ống như Hành lang khí phía Nam và Đường ống khí đốt Catalonia (nối Tây Ban Nha và Pháp) sẽ vận chuyển khí đốt từ các nguồn cung khác đến lục địa này.
Tuy nhiên, nguồn cung cấp LNG từ các khu vực xa hơn có thể trở thành một yếu tố quan trọng trong chiến lược đa dạng hóa khí đốt của châu Âu.
Trên thực tế, khi nói đến nhập khẩu LNG, EU có thể xem xét 5 lựa chọn chính.
Mỹ và Canada
Mỹ là một trong những quốc gia dẫn đầu thế giới về sản xuất LNG, với 22 tỷ mét khối xuất khẩu sang EU chỉ tính riêng trong năm 2021. Nhưng đây chưa phải là mức cao nhất. Theo các nguồn tin của Nga, Mỹ hiện đang tích cực làm việc với các đối tác châu Âu để tăng con số này.
Tuy nhiên, vì nhiều lý do, EU vẫn chỉ là mục tiêu thứ yếu đối với các nhà xuất khẩu LNG của Mỹ. Từ khía cạnh thương mại, châu Á là ưu tiên hàng đầu của Washington.
Để mở rộng nguồn cung LNG ở Bắc Mỹ, EU có thể bắt đầu đàm phán với Canada, quốc gia có trữ lượng LNG khổng lồ. Mặc dù vậy, lựa chọn này sẽ đòi hỏi các khoản đầu tư bổ sung vào cơ sở hạ tầng cũng như các thủ tục lập pháp mới.
Ngay cả khi nguồn cung LNG từ Mỹ (và có thể là Canada) tăng thêm nữa cũng sẽ không đủ để đáp ứng tổng nhu cầu ở mức 350-400 tỷ mét khối mỗi năm của EU.
Qatar
Qatar là nhà cung cấp lớn thứ hai ngoài Nga với tham vọng toàn cầu ngày càng tăng. Vào ngày 22/2, tại Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn các nước xuất khẩu khí đốt (GECF), Doha đã công bố kế hoạch mới nhất về việc sẽ tăng sản lượng LNG.
Tuy nhiên, theo các nguồn tin của Nga, quốc gia Trung Đông hiện không có đủ năng lực sản xuất để tăng đáng kể xuất khẩu của mình sang EU. Một số nhà bình luận khác cho rằng, khả năng xuất khẩu LNG của nước này tới EU chủ yếu phụ thuộc vào lý do chính trị.
Theo nguồn tin không chính thức, Qatar sẵn sàng tăng xuất khẩu LNG sang EU nếu liên minh đáp ứng các tiêu chí nhất định.
Thứ nhất, EU phải ký kết các hợp đồng dài hạn. Thứ hai, EU phải hủy bỏ cuộc điều tra chống độc quyền trước đó đối với tập đoàn xăng dầu nhà nước QatarEnergy (thực tế đã bị tạm dừng vào giữa tháng 2/2022).
Mặc dù vậy, các nhà chức trách Qatar tiếp tục nhấn mạnh rằng, năng lực sản xuất hiện tại không thể tăng lên đáng kể.
Australia
Là nhà cung cấp LNG quy mô lớn thứ ba trên thế giới, Australia đã tuyên bố sẵn sàng xuất khẩu LNG sang EU nếu phát sinh các vấn đề với nguồn cung của Nga.
Australia đã trở thành nhà sản xuất LNG hàng đầu thế giới vào năm 2021. Đối với Canberra, tăng cường quan hệ năng lượng với EU có thể là một cơ hội tốt để đa dạng hóa xuất khẩu của mình khỏi Trung Quốc.
Điều này sẽ có ý nghĩa trong bối cảnh quan hệ chính trị và kinh tế Trung Quốc-Australia xấu đi đáng kể, đặc biệt là trước tin đồn Bắc Kinh có thể tìm cách tận dụng sự phụ thuộc xuất khẩu của Australia vào Trung Quốc để mang lại lợi ích riêng cho mình.
Châu Phi
Ngoài các nguồn cung nêu trên, EU có thể hướng sang châu Phi. Lựa chọn đầu tiên có thể là Algeria giàu khí đốt. Algeria đã cung cấp khoảng 34 tỷ mét khối LNG cho EU vào năm 2021 và dự kiến sẽ tăng thêm 7 tỷ mét khối trong năm nay.
Tuy nhiên, việc tăng thêm sản lượng sẽ đòi hỏi các khoản đầu tư đáng kể vào cơ sở hạ tầng khí đốt Algeria cũng như tăng khả năng sẵn sàng trước cạnh tranh giữa châu Âu và Trung Quốc, quốc gia đã ký hợp đồng vào tháng 2 để xây dựng một nhà ga LNG mới tại nước này.
Một vấn đề khác cần phải được giải quyết là căng thẳng giữa Algeria và Morocco. Kể từ tháng 11 năm ngoái, Algeria đã đóng cửa đường ống xuất khẩu khí đốt Maghreb-Europe (MGE) sang Tây Ban Nha, đi qua lãnh thổ Morocco.
Bên cạnh Algeria, EU có thể mở rộng hợp tác với Angola, Tanzania, Nigeria và Mozambique. Tuy nhiên, khả năng tận dụng những cơ hội này sẽ tiếp tục bị cản trở do thiếu hụt cơ sở hạ tầng (sẽ đòi hỏi các khoản đầu tư lớn), cũng như các rủi ro về chính trị và an ninh nghiêm trọng (khủng bố và nội chiến) mà các quốc gia này đang phải đối mặt.
Đông Địa Trung Hải
Lựa chọn thứ 5 mà EU có thể xem xét là Đông Địa Trung Hải. Các đối tác cung cấp LNG tốt nhất cho EU ở khu vực này bao gồm Israel, quốc gia tuyên bố sở hữu 900 tỷ mét khối LNG ngoài khơi, cũng như Lebanon và Cyprus.
Song, những lựa chọn này có thể mang tới một thách thức nghiêm trọng đối với EU khi Địa Trung Hải vẫn còn tồn tại các vấn đề tranh chấp chủ quyền, bao gồm cả sự tham gia đầy tham vọng của Thổ Nhĩ Kỳ.
Tựu chung, việc khắc phục sự phụ thuộc của EU vào LNG của Nga còn nhiều khó khăn, song khối này vẫn có một số lựa chọn khác nếu có quyết tâm chính trị và tài chính để vượt qua.
Ông Mikhail Krutikhin, một trong những chuyên gia năng lượng hàng đầu của Nga, gần đây thừa nhận rằng, không nên đánh giá thấp khả năng của EU trong việc loại bỏ sự phụ thuộc vào khí đốt Nga.
Đặc biệt, ông Krutikhin từng tuyên bố, các nước Tây Âu như Pháp, Đức, Italy, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha có thể "dễ dàng tồn tại mà không cần khí đốt tự nhiên của Nga ngay cả trong giai đoạn mùa Đông lạnh giá nhất".
Ngược lại, hầu hết các nước Trung và Đông Âu vẫn chưa thể giảm bớt sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga. Mặc dù vậy, các xu hướng dài hạn thì không gì là không thể.
Trong khi một số quốc gia trong khu vực như Hungary và Serbia tiếp tục duy trì sự phụ thuộc này, thì Ba Lan tuyên bố sẵn sàng từ bỏ tất cả nguồn cung cấp khí đốt Nga và đang làm việc với các nước đồng minh láng giềng để đảm bảo an ninh năng lượng của họ.