Kinh nghiệm quốc tế phát triển đặc khu kinh tế

Quốc hội Việt Nam đang bàn luận về dự thảo Luật đơn vị hành chính, kinh tế đặc biệt, đây là cơ sở pháp lý để các ban ngành xây dựng nên các đặc khu kinh tế (ĐKKT) trong tương lai. ĐKKT là mô hình phát triển kinh tế đã được rất nhiều quốc gia thành lập. Thành công cũng lắm và thất bại cũng nhiều. TG&VN xin giới thiệu kinh nghiệm của một số quốc gia trong phát triển ĐKKT trong khu vực và trên thế giới.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
kinh nghiem quoc te phat trien dac khu kinh te Nóng nghị trường khu kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc
kinh nghiem quoc te phat trien dac khu kinh te Xây dựng một thể chế đột phá, tạo động lực phát triển cho 3 đặc khu

Đặc khu kinh tế hay khu kinh tế tự do, khu thương mại tự do… về cơ bản đều là thuật ngữ để chỉ các khu vực có được sự ưu đãi đặc biệt hơn phần còn lại của quốc gia. Đây là các mô hình đã có lịch sử phát triển hàng trăm năm. Mục đích là nhằm đẩy mạnh hoạt động thương mại, gia công, chế biến, cung ứng dịch vụ vận tải đường biển với chính sách miễn thuế xuất nhập khẩu đối với hàng hóa trong một phạm vi địa lý nào đó. Theo Economist, đến năm 2016, cứ 4 quốc gia trên thế giới thì có 3 quốc gia phát triển các ĐKKT. Sự phát triển của các ĐKKT góp phần quan trọng thúc đẩy thương mại toàn cầu, tạo ra trên 68 triệu việc làm. Toàn cầu hiện có khoảng 4.500 ĐKKT tại 140 quốc gia và được dự báo còn tăng.

Trung Quốc

Nói tới tăng trưởng thần kỳ của Trung Quốc, không thể không kể thành công của Thâm Quyến - ĐKKT được xem là hình mẫu đột phá thể chế, kiến tạo sự thịnh vượng và biểu tượng của nước này thời mở cửa. Vào thập kỷ 90 của thế kỷ XX, Thâm Quyến được mô tả là thành phố “mỗi ngày xây 1 cao ốc, 3 ngày làm 1 đại lộ”. Được công nhận là ĐKKT (8/1980), chưa đầy 20 năm, làng chài đã lột xác thành siêu đô thị hiện đại với loạt tòa nhà chọc trời như trung tâm tài chính Ping An cao thứ 4 thế giới (599m), tòa nhà Kingkey 100 cao thứ 14 thế giới (442m)… Từ chỗ là công xưởng sản xuất, Thâm Quyến đã trở thành “thung lũng Silicon của châu Á”. Năm 2016, GDP của đặc khu đạt 294 tỷ USD, GDP bình quân đầu người 25.790 USD.

Không phủ nhận vị trí địa lý cách Hongkong một con sông với nhiều cảng biển quan trọng nhất Trung Quốc, nhưng chiến lược phát triển của ĐKKT với hàng loạt chính sách ưu đãi thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực công nghệ cao, cộng với việc được trao quyền lập pháp chính quyền đặc khu mới là đòn bẩy chính đưa Thâm Quyến lột xác ngoạn mục, trở thành thành phố đứng đầu Trung Quốc về hiệu quả, chất lượng phát triển kinh tế và kinh tế tri thức.

kinh nghiem quoc te phat trien dac khu kinh te
Đặc khu kinh tế Thâm Quyến (Trung Quốc).

Thâm Quyến là một trong 5 ĐKKT đầu tiên Trung Quốc lập ra nhằm phát triển hợp tác kinh tế với nước ngoài. 5 ĐKKT này là khu tổng hợp, đa ngành, đa lĩnh vực, sản xuất và gia công, sau đó dần được điều chỉnh, mở rộng quy mô và định hướng vào một số lĩnh vực trọng tâm như: trung tâm thương mại tự do, tài chính quốc tế, công nghệ cao, dịch vụ logistics hàng không, cảng biển, giáo dục, y tế chất lượng cao (Thâm Quyến, Thượng Hải); phát triển các ngành sản xuất, dịch vụ (Chu Hải, Sán Đầu, Hạ Môn)… Còn các khu mới được xác định rõ từ đầu như khu thương mại Thượng Hải phát triển trung tâm tài chính, thương mại quốc tế, dịch vụ vận tải hàng không… 

Sau thành công của Thâm Quyến và nhân rộng ra nhiều nơi, Trung Quốc đã điều chỉnh chính sách tập trung vào một số khu vực với chính sách mở cửa tự do hơn. Năm 2016, các ĐKKT đã đóng góp 22% GDP cho Trung Quốc, 45% tổng vốn FDI và 60% kim ngạch xuất khẩu.

Hàn Quốc

Những năm qua, các khu kinh tế tự do (KKT) của Hàn Quốc đã thu hút được nhiều nhà đầu tư nước ngoài theo đúng mục tiêu phát triển, trong đó có các tập đoàn đa quốc gia như GE, BMW… Theo số liệu đến hết 2014, các KKT Hàn Quốc thu hút 2.235 doanh nghiệp đầu tư nước ngoài với tổng vốn đạt 9,96 tỷ USD. Đáng lưu ý là các KKT này đã trở thành điểm đến được nhà đầu tư toàn cầu xem xét đầu tiên khi tìm cơ hội đầu tư ở châu Á.

kinh nghiem quoc te phat trien dac khu kinh te
Hàn Quốc bắt đầu thành lập các KKT năm 2003 với mục đích trở thành đầu mối của thế giới về kinh doanh, logistics và công nghệ cao, thu hút các tập đoàn đa quốc gia.

Hàn Quốc bắt đầu thành lập các KKT năm 2003 với mục đích trở thành đầu mối của thế giới về kinh doanh, logistics và công nghệ cao, thu hút các tập đoàn đa quốc gia. Các KKT này khuyến khích đầu tư nước ngoài thông qua cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, áp dụng chính sách ưu đãi đặc biệt cho nhà đầu tư, ngân sách trung ương hỗ trợ một phần vốn đầu tư hạ tầng cơ bản của các KKT tùy thuộc từng dự án và thời kỳ (50% hay 100%), phần còn lại sẽ do ngân sách địa phương thực hiện. Các lĩnh vực đầu tư có công nghệ cao, giáo dục, bệnh viện được Chính phủ ưu tiên hỗ trợ đầu tư.

Hiện tại, Hàn Quốc có 8 KKT. Để tận dụng lợi thế của từng KKT và tránh cạnh tranh lẫn nhau, Chính phủ xác định các lĩnh vực ưu tiên phát triển của từng KKT.

Một trong những mô hình thành công nhất của Hàn Quốc là đảo Jeju, thành lập năm 2006, lấy giáo dục, y học, công nghệ cao và du lịch làm hạt nhân cho sự phát triển; trong đó tập trung thu hút xây dựng cơ sở giáo dục quốc tế và các trung tâm y tế được điều hành bởi các tập đoàn nước ngoài. Hiện nay, đảo Jeju đã và đang là điểm thu hút đông đảo khách du lịch trên thế giới, mang lại thu nhập lớn cho địa phương, đồng thời tạo nên thương hiệu du lịch nổi tiếng cho quốc gia…

Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE)

Nổi tiếng với việc áp dụng chính phủ điện tử hiện đại, làng tri thức, ốc đảo Silicon, UAE được mệnh danh là quốc gia phi thuế quan và có kết cấu hạ tầng tốt nhất Trung Đông. Từ năm 1985, UAE đã thành lập khu tự do (KTD) đầu tiên với vai trò là động lực để đa dạng hóa nền kinh tế. Hiện nay, UAE có tổng số 45 KTD, trong đó 26 khu ở Dubai với các hoạt động chủ yếu là các dịch vụ và thương mại với 100% vốn sở hữu nước ngoài.

kinh nghiem quoc te phat trien dac khu kinh te
Một góc thành phố Dubai

Jebel Ali Free Zone (JAFZA) là KTD đầu tiên, được thành lập năm 1985, là trung tâm kho bãi và phân phối cho khu vực vùng Vịnh. Đây là đô thị quốc tế với 80% dân số là nước ngoài, có công dân của trên 180 nước sinh sống; là thành phố của kiến trúc và xây dựng hiện đại. JAFZA cũng là trụ sở của hơn 7.000 công ty, trong đó hơn 100 công ty thuộc danh sách Fortune 500 toàn cầu.

Nói chung, về thể chế, các KTD của UAE đều do Chính phủ xây dựng và sở hữu. Các KTD được thành lập trên cơ sở thực hiện các luật do các tiểu vương quốc thông qua. Các tập đoàn chính phủ có quyền sở hữu hợp pháp các KTD. UAE cũng có mức ưu đãi cạnh tranh nhất thế giới với các mức thuế 0%; không hạn ngạch xuất nhập khẩu; không kiểm soát ngoại hối; 100% vốn và lợi nhuận được chuyển về nước; được thuê lao động nước ngoài...

Singapore

Mặc dù xuất phát điểm của Singapore chỉ là quốc đảo không có tài nguyên, đất đai hẹp, cơ sở hạ tầng yếu kém, nhưng những chính sách và cơ chế phát triển phù hợp được Chính phủ Singapore đưa ra trong từng giai đoạn tăng trưởng kinh tế đã thực sự thành công. Từ việc xây dựng các cảng biển, trung tâm logistics, trung tâm thương mại tự do cho đến các trung tâm phân phối hàng hóa khu vực. Chính phủ còn nâng cấp, cập nhật và thay đổi theo xu thế phát triển của thế giới. Thành công của những chủ trương điện tử hóa đất nước, container hóa cảng biển và logistics toàn cầu là tiền đề quan trọng để đưa logistics của Singapore trở thành một ngành công nghiệp dịch vụ có mức đóng góp 8% GDP/năm; các dịch vụ tài chính đóng góp khoảng 12% GDP của Singapore.

kinh nghiem quoc te phat trien dac khu kinh te
Những chính sách và cơ chế phát triển phù hợp được Chính phủ Singapore đưa ra trong từng giai đoạn tăng trưởng kinh tế đã thực sự thành công.

Chính phủ nước này ngay từ khi lập quốc năm 1959 đã có tầm nhìn rộng, phát triển 9 khu thương mại tự do (KTM) gắn với việc phát triển cảng biển Singapore. Nhằm thúc đẩy lĩnh vực chế tạo và thu hút đầu tư nước ngoài, Chính phủ đã ban hành những chính sách ưu đãi đặc biệt cho các nhà đầu tư như: tự do chuyển lợi nhuận về nước; có quyền cư trú nhập cảnh. Đặc biệt, chủ đầu tư được đầu tư tất cả lĩnh vực kinh tế, trừ lĩnh vực liên quan đến an ninh quốc phòng và an toàn xã hội… Kết quả là Singapore ngày nay đã trở thành trung tâm tài chính lớn thứ 3 thế giới và là cảng biển lớn thứ 2 thế giới. Singapore có các tuyến vận tải tới hơn 600 cảng tại hơn 120 quốc gia và vùng lãnh thổ trên khắp thế giới.

Hiện nay, để đón đầu cách mạng công nghiệp 4.0, một số nước như Mỹ, Đức... đã bắt đầu triển khai nghiên cứu xây dựng mô hình thành phố công nghiệp-công nghệ cao thông minh. Mô hình này nhằm hỗ trợ chuyển đổi sang hệ thống sản xuất được kết nối qua mạng không dây. Như vậy, có thể thấy các nước đã và đang phát triển các ĐKKT đều có sự điều chỉnh linh hoạt.

Tuy nhiên, bất chấp sự phổ biến, mô hình ĐKKT không phải toàn màu hồng. Không ít ĐKKT ở châu Phi vắng bóng nhà đầu tư. Từ 2000-2014, Ấn Độ đã cấp phép cho 564 ĐKKT, nhưng tính đến tháng 6/2014, chỉ có 192 khu còn hoạt động.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thất bại như vị trí không thuận lợi khiến chi phí đầu tư lớn; chính sách cạnh tranh chỉ dựa vào ưu đãi thuế, lao động cứng nhắc; giá thuê và các dịch vụ mang tính bao cấp; mô hình quản lý và tổ chức bộ máy cồng kềnh, có quá nhiều cơ quan tham gia quản lý đặc khu… Những con số trên cho thấy, việc quản lý, giám sát hoạt động và thúc đẩy phát triển của các ĐKKT không phải dễ dàng.

kinh nghiem quoc te phat trien dac khu kinh te Đặc biệt như Đặc khu kinh tế

Tại Việt Nam, việc xây dựng các đặc khu kinh tế đang được nhắc đến như một giải pháp hiệu quả để đột phá, tạo ...

kinh nghiem quoc te phat trien dac khu kinh te Đưa Quảng Trị vào diện đặc khu kinh tế

Ngày 17/4, tỉnh Quảng Trị và Ngân hàng BIDV đã tổ chức hội nghị “Xúc tiến đầu tư và quảng bá du lịch Quảng Trị ...

kinh nghiem quoc te phat trien dac khu kinh te Vân Đồn - Đặc khu kinh tế tương lai

Vân Đồn có vị trí chiến lược quan trọng quan trọng cả về kinh tế và quốc phòng, có tiềm năng to lớn trong phát ...

Hoàng Minh (tổng hợp)

Xem nhiều

Đọc thêm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Chủ Nhật 3/11/2024: Bọ Cạp đừng quá tự mãn

Tử vi 12 cung hoàng đạo Chủ Nhật 3/11/2024: Bọ Cạp đừng quá tự mãn

Tử vi hôm nay 3/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 3/11/2024, Lịch vạn niên ngày 3 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 3/11/2024, Lịch vạn niên ngày 3 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 3/11. Lịch âm hôm nay 3/11/2024? Âm lịch hôm nay 3/11. Lịch vạn niên 3/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 3/11/2024: Tuổi Dậu nhân duyên tốt lành

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 3/11/2024: Tuổi Dậu nhân duyên tốt lành

Xem tử vi 3/11 - tử vi 12 con giáp hôm nay 3/11/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Công dân Hàn Quốc và Slovakia đã được thêm vào danh sách những người không cần thị thực để đến thăm trong tối đa 15 ngày
Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục giảm ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 140.000 – 141.200 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024, giá vàng chao đảo trước một cuộc bầu cử Mỹ nhiều biến số. Thị trường trong nước biến động cùng chiều thế giới.
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu thức.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện tụng.
Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Các chuyên gia Liên hợp quốc cho rằng, kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu vào năm ngoái, người Houthi đang “lợi dụng tình hình” để “chuyển mình”
Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bang Washington huy động trực chiến sau khi có thông tin cũng như lo ngại khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.
Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Quân đội Israel đã tiêu diệt quan chức cấp cao của Hamas là Izz al-Din Kassab trong một cuộc không kích vào Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza.
Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Có thể khẳng định rằng AI không còn là một công nghệ của tương lai mà đã và đang định hình lại cục diện địa chính trị.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Nga nhiều lần cảnh báo ‘lằn ranh đỏ’. Có người lo sợ về một thảm họa hạt nhân, nhưng cũng có ý kiến cho đó là ‘đe dọa bằng lời nói’!
Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Dư luận về leo thang căng thẳng ở bán đảo liên Triều chưa kịp lắng lại bùng lên với thông tin quân đội Triều Tiên xuất hiện ở Nga.
Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Chuyến thăm Trung Quốc ngày 28 - 31/10 của Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb phản ánh nỗ lực nâng tầm khuôn khổ hợp tác giữa một thế giới đầy biến động.
Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Cuộc tổng tuyển cử sắp tới tại Nhật Bản sẽ là bài kiểm tra khó dành cho liên minh cầm quyền của đảng Dân chủ Tự do (LDP) và đảng Công minh (Komeito).
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Theo Will Fee - nhà nghiên cứu của Tập đoàn Yuri có trụ sở tại Tokyo và là tác giả bài viết trên tờ Nikkei Asia có tiêu đề 'các nhà tuyển dụng Nhật Bản ...
Phiên bản di động