Mới chưa đủ nới cũ. Thách thức nào chờ đợi tân Tổng thống Zelensky?

Bầu cử Ukraine: 5 kết luận của báo chí và niềm tin "tạm ứng" của cử tri TIN LIÊN QUAN Danh hài Zelensky sẽ làm gì để Ukraine sẽ không còn là một "vở kịch buồn" ?

Mới chưa đủ nới cũ. Thách thức nào chờ đợi tân Tổng thống Zelensky? (Nguồn: AFP)

Hào khí và dân túy

Tân tổng thống Ukraine Volodimir Zelensky vừa chính thức tuyên thệ nhậm chức. Ông Zelensky tận dụng luôn sự kiện này để biểu lộ đã "tân quan" thì ắt phải " tân thời" ở Ukraine. Không đi xe mà đi bộ tới nơi tuyên thệ nhậm chức, không cách biệt mà gần gũi với dân chúng, trong phát biểu sau khi tuyên thệ đã tính sổ luôn với bộ máy chính quyền của người tiền nhiệm - người này muốn phát đi thông điệp về một thời kỳ mới bắt đầu cho Ukraine mà biểu hiện "mới" rõ nét nhất là "khác trước".

Bài phát biểu của ông Zelensky đầy hào khí nhưng cũng nặng tính dân tuý. Vì thời mới không thể được bắt đầu và gây dựng với chính quyền cũ nên ông Zelensky tuyên bố giải tán quốc hội để tiến hành tổng tuyển cử mới và yêu cầu toàn bộ chính phủ cũ từ chức. Ông Zelensky cam kết sẽ chấm dứt cuộc nội chiến và sẽ giành về Crimea cũng như vùng Donbass.

Tân Tổng thống Zelensky và nỗ lực "thoát" Nga TGVN. Động thái mới nhất mà tân Tổng thống Zelensky của Ukraine thể hiện là mong muốn đưa Kiev "thoát" khỏi quan hệ căng thẳng ...

Ông Zelensky đề ra mục tiêu phát triển cho Ukraine là được như Iceland về bóng đá, như Israel về khả năng quốc phòng, như Nhật Bản về trình độ khoa học kỹ thuật và công nghệ, như Thuỵ Sỹ về đồng thuận xã hội bất chấp những xung khắc nội bộ.

Ông Zelensky hứa sẽ chống tham nhũng và cải thiện đời sống của người dân. Tất cả những điều này đều được người dân rất thích nghe, rất muốn có được và vì thế rất tâm đắc với vị tổng thống mới. Chỉ có điều là ông Zelensky không cho biết sẽ đạt những mục tiêu kia và sẽ thực hiện những cam kết nói trên bằng cách nào.

Cương lĩnh và chương trình cầm quyền vẫn chưa có, bộ máy nhân sự cho chính quyền mới cũng chưa thấy - ông Zelensky hiện giống khi vận động tranh cử nhiều hơn là đã bắt đầu chính thức cầm quyền.

Quyết sách và tuyên bố chính sách

Quyết định giải tán quốc hội là đúng đắn và cần thiết đối với ông Zelensky bởi trong quốc hội ấy - mà nhiệm kỳ đến mùa thu này mới chấm dứt - đảng "Người phục vụ nhân dân" của ông Zelensky hoàn toàn không có đại diện trong khi phe cánh của người tiền nhiệm là Petro Poroshenko lại chiếm đa số. Quốc hội như thế chỉ cản trở chứ không hậu thuẫn ông Zelensky cầm quyền. Cho nên phải giải tán quốc hội và lại còn càng sớm càng tốt. Cho nên phải tổng tuyển cử mới và lại còn càng sớm càng tốt. Chỉ như thế, phe cánh của ông Zelensky mới có thể tiếp được đà của thắng cử trong cuộc bầu cử tổng thống vừa rồi để thắng cử trong cuộc bầu cử quốc hội tới trước khi phe cánh của ông Poroshenko hồi phục sau thảm bại vừa qua.

Ông Zelensky muốn tạo cảm nhận về thời mới ở Ukraine và đã cố gắng đưa ra một số nội hàm mới cho thời kỳ này. Biểu hiện ra bên ngoài thì có thể đúng và được như vậy. Nhưng trong thực chất thì những cái mới này lại hoàn toàn chưa thể đủ để lấn át và thay thế những cái cũ.

Ông Zelensky tuyên bố dành ưu tiên chính sách hàng đầu cho việc chấm dứt chiến tranh trong khi việc chấm dứt chiến tranh lại gần như ở ngoài phạm vi khả năng của chính phủ Ukraine.

Một mình chính phủ Ukraine và cả khi cùng với những đồng minh chiến lược hiện tại của Ukraine là Mỹ, EU và NATO đều không thể giải quyết được vấn đề này. Nếu có được thì người tiền nhiệm đã làm rồi chứ không để lại thành di sản khó khăn cho người kế nhiệm. Nga đóng vai trò quyết định nhất nên chừng nào ông Zelensky không cải thiện được quan hệ của Ukraine với Nga thì chừng đó chuyện kia đâu vẫn đấy đối với Ukraine.

Ông Zelensky cam kết sẽ giành về Crimea và Donbass. Người dân Ukraine thích nghe điều này. Chính trị gia ở Ukraine ai cũng muốn thế. Nhưng tất cả và đến chính ông Zelensky cũng đủ tỉnh táo và thực tế để ý thức được rằng điều ấy hoàn toàn là không tưởng trừ khi nước Nga không còn như là nước Nga lâu nay và hiện tại nữa.

Tổng thống Zelensky không đi xe mà đi bộ tới nơi tuyên thệ nhậm chức, "selfie" cùng với những người dân đến chứng kiến lễ nhậm chức của ông. (Nguồn: Reuters)

Ông Zelensky quả quyết sẽ kiên định chống tham nhũng và loại bỏ ảnh hưởng của các tập đoàn kinh tế tư nhân lớn tới chính sách của chính phủ. Nếu làm được việc này thì ông Zelensky thật sự khác biệt người tiền nhiệm. Nhưng ở Ukraine hiện đâu đã có nhiều người tin khi biết ở phía sau ông Zelensky cũng có một tỷ phú.

Thách thức “đầu tiên”

Hai thách thức lớn trước mắt đối với người mới lên cầm quyền ở Ukraine là trả nợ và hợp đồng về khí đốt của Nga quá cảnh qua Ukraine. Theo số liệu của EU, Ukraine nợ trong nước cũng như nước ngoài tổng cộng 78,78 tỷ USD và chỉ riêng trong năm nay thôi đã phải trả 17 tỷ USD. Vấn đề đầu tiên là lấy tiền đâu để trả nợ đây?

Thách thức lớn thứ hai là hiệp định về khí đốt của Nga quá cảnh qua Ukraine sẽ hết hiệu lực vào cuối năm nay. Chỉ cần Nga không ký kết hiệp định mới hay thay đổi điều kiện trong thoả thuận mới thì Ukraine đã gặp khó khăn và phức tạp lớn. Phía Nga đã nhiều lần ám chỉ là sẽ không thiện chí như lâu nay nữa với Ukraine trong chuyện này. Phía Nga cũng đã cho thấy là không vì ông Zelensky đánh bại ông Poroshenko mà thay đổi quan điểm ấy.

Người mới ở Ukraine có thời gian 5 năm để cầm quyền nhưng không phải có ngàn ấy thời gian để đưa Ukraine vượt qua những thách thức nói trên. Cử tri không kiên nhẫn đến thế.

Tân Tổng thống Ukraine kêu gọi "các bạn Mỹ" tiếp tục thắt chặt các biện pháp trừng phạt nhằm vào Nga Tân Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đã lên tiếng kêu gọi Mỹ thắt chặt các biện pháp trừng phạt nhằm vào Nga.

Yêu cầu họp về luật ngôn ngữ Ukraine của Nga bị bác bỏ tại Hội đồng Bảo an Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) ngày 20/5 đã bác bỏ đề nghị của Nga tổ chức họp về luật ngôn ngữ ...

Tổng thống vừa nhậm chức, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine đã đệ đơn từ chức Hôm nay (20/5), Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Stepan Poltorak đã đệ đơn từ chức lên ông Volodymyr Zelensky ngay sau khi ông Zelensky tuyên thệ ...