Năng lực AI của Việt Nam thúc đẩy các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực y học chính xác

Theo bài viết, những bước tiến nhanh chóng của Việt Nam về AI và công nghệ đang tác động tới các khoản đầu tư vào công nghệ y tế trong nước, đặc biệt là trong y học chính xác.

Theo báo cáo "Đánh giá giao dịch Đông Nam Á: Quý 4 năm 2023" của DealStreetAsia's Data Vantage, bất chấp tình hình huy động vốn nhìn chung ảm đạm vào năm 2023, các khoản đầu tư vào công nghệ y tế ở Đông Nam Á vẫn tăng trưởng khi các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực này huy động được 580 triệu USD từ 60 giao dịch. Các công ty khởi nghiệp của Việt Nam đứng thứ ba trong khu vực sau các đối thủ ở Singapore và Indonesia với 3,9% thị phần đầu tư.

Các chuyên gia cho biết, lĩnh vực công nghệ y tế của Việt Nam đã nhận được sự quan tâm mạnh mẽ trong những năm gần đây với hy vọng rằng việc ứng dụng AI sẽ thúc đẩy sự phát triển như y học chính xác.

Y học chính xác, đôi khi được gọi là "y học cá nhân hóa", sử dụng hồ sơ di truyền của một cá nhân để cung cấp các phương pháp điều trị phù hợp cho các bệnh như Alzheimer, tiểu đường hoặc ung thư. Nói cách khác, phương pháp chẩn đoán và điều trị chung cho tất cả mọi người được chuyển thành phương pháp cá nhân hóa dựa trên DNA của bệnh nhân. Lời hứa của AI trong lĩnh vực này là các cá nhân có thể sắp xếp trình tự bộ gen của mình với chi phí hợp lý.

Trong số các công ty khởi nghiệp về y học chính xác của Việt Nam thu hút được đầu tư mạo hiểm có Gene Solutions - công ty khởi nghiệp này đã huy động được 21 triệu USD trong vòng Series B vào năm ngoái. Theo báo cáo của Data Vantage, được hỗ trợ bởi Mekong Capital, giao dịch này là thương vụ công nghệ y tế lớn thứ bảy ở Đông Nam Á vào năm 2023. Năm 2021, Mekong Capital đầu tư 15 triệu USD vào Gene Solutions. Tháng 9/2023, DealStreetAsia đưa tin Gene Solutions đang tìm cách huy động 50 triệu USD trong vòng Series C.

Được thành lập vào năm 2017, Gene Solutions chuyên phát hiện sự hiện diện của một số bệnh dựa trên dấu DNA của chúng. Điều đó đã giúp cha mẹ phát hiện các rối loạn nhiễm sắc thể khi mang thai, ngăn ngừa các vấn đề di truyền và giúp thụ thai thông qua thụ tinh trong ống nghiệm, ngoài ra giúp hạ giá thành và tăng khả năng tiếp cận đối với các xét nghiệm di truyền.

Chris Freund, người sáng lập và đối tác của Mekong Capital cho biết, Gene Solutions “có tốc độ phát triển cực kỳ nhanh, đó là một trong những lợi thế cạnh tranh của họ”. "Ví dụ, khi đầu tư lần đầu, chúng tôi chỉ có ý tưởng mở rộng ra ngoài Việt Nam. Nhưng trong hai năm qua, họ đã chuyển trụ sở chính đến Singapore và thiết lập thành công quan hệ đối tác với các tập đoàn bệnh viện và viện ung thư hàng đầu ở Indonesia, Thái Lan, Philippines và Malaysia, được phục vụ một phần bởi một phòng thí nghiệm ở Singapore. Điều này liên quan đến việc xây dựng các nhóm, quan hệ đối tác và thậm chí cả mô hình kinh doanh hoàn toàn riêng biệt cho mỗi quốc gia đó." Trong 5 năm qua, Gene Solutions đã thực hiện hơn 350.000 xét nghiệm di truyền.

Một startup khác trong lĩnh vực này là GeneStory, được Tập đoàn VinGroup thành lập vào năm 2022 với vốn điều lệ 102,3 tỷ đồng (4,4 triệu USD). GeneStory đặt mục tiêu cung cấp “dịch vụ xét nghiệm di truyền nhanh chóng và toàn diện dựa trên bộ dữ liệu tiếng Việt lớn, dành riêng cho người Việt Nam”. Tuy nhiên, tập đoàn đã bán một lượng cổ phần trong GeneStory vào năm 2022. Công ty khởi nghiệp này đưa ra các đánh giá về rủi ro y tế, thể chất và dinh dưỡng của cá nhân cũng như các yếu tố di truyền để tạo ra các kế hoạch chăm sóc sức khỏe tùy chỉnh.

Các ví dụ khác về các công ty khởi nghiệp y học chính xác của Việt Nam được hỗ trợ bởi liên doanh bao gồm Công ty Genetica, ứng dụng AI để giải mã gen. Công ty khởi nghiệp được thành lập vào năm 2018 đã huy động được 2,5 triệu USD trong vòng cấp vốn trước Series A vào năm 2021 từ các nhà đầu tư ở Thung lũng Silicon. Genetica vừa cho ra mắt sản phẩm giải mã gen ứng dụng AI để phát hiện nguy cơ di truyền của một người khi bị nhiễm virus đường hô hấp.

Yinglan Tan, Giám đốc điều hành của Insignia Ventures Partners, cho biết AI đã được sử dụng trong chăm sóc sức khỏe lâu hơn nhiều lĩnh vực khác, cho các mục đích từ chụp ảnh y tế đến phân tích dự đoán và đánh giá rủi ro. Ông nhấn mạnh với 13% thị phần chăm sóc sức khỏe AI toàn cầu, khu vực châu Á - Thái Bình Dương, đặc biệt là Đông Nam Á, mang lại tiềm năng tăng trưởng đáng kể.

Một trong những động lực chính thúc đẩy nguồn tài trợ cho các công ty khởi nghiệp về y học chính xác là nhu cầu ngày càng tăng về các giải pháp chăm sóc sức khỏe được cá nhân hóa. Khi người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe hơn, họ đang tìm kiếm các giải pháp y tế phù hợp.

"Khi các xét nghiệm ngày càng trở nên chính xác hơn trong những năm tới, sẽ cho phép Gene Solutions phát hiện các bệnh có đoạn DNA ngày càng nhỏ hơn. Chi phí cho các xét nghiệm cũng sẽ giảm. Cuối cùng, các xét nghiệm như vậy sẽ có giá cả phải chăng cho thị trường đại chúng ở Việt Nam và Đông Nam Á,” Freund của Mekong Capital cho biết.

Chính phủ Việt Nam cũng đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy sự phát triển của các công ty khởi nghiệp về y học chính xác thông qua nhiều sáng kiến ​​và ưu đãi khác nhau. Sự hỗ trợ của chính phủ đã tạo ra môi trường thuận lợi cho các công ty khởi nghiệp, thu hút cả các nhà đầu tư trong nước và quốc tế vào lĩnh vực công nghệ y tế đang phát triển.

Tuy nhiên, các nhà đầu tư cũng nhận thức được những hạn chế, chẳng hạn như bối cảnh pháp lý còn non trẻ đối với các công ty khởi nghiệp công nghệ y tế. Vy Lê của Do Ventures cho biết: “Đầu tư vào các công ty công nghệ sinh học thường là thách thức đối với các quỹ đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam. Ngành này đòi hỏi các nguồn vốn chuyên biệt với các chuyên gia trong lĩnh vực này”.

Hơn nữa, các quỹ đầu tư mạo hiểm thường duy trì thời hạn đầu tư từ 4 đến 5 năm, trong khi ngành công nghệ sinh học đòi hỏi khung thời gian dài hơn để thành công. Điều này có nghĩa là cần có thêm nguồn tài trợ của chính phủ. Lê lấy Hàn Quốc làm ví dụ, nơi chính phủ điều hành một quỹ chuyên đầu tư vào các quỹ công nghệ sinh học ở nhiều giai đoạn phát triển khác nhau.

Tuy nhiên, xu hướng gây quỹ gần đây làm tăng hy vọng cho lĩnh vực này. Báo cáo của DealStreetAsia Data Vantage có tiêu đề "Trạng thái công nghệ y tế ở Đông Nam Á 2023" cho thấy các khoản đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ sâu liên quan đến chăm sóc sức khỏe như gen, sinh học phân tử, AI và cảm biến sinh trắc học chiếm 46% tổng khối lượng giao dịch và 72% trong tổng số vốn cổ phần do các công ty khởi nghiệp công nghệ y tế trong khu vực huy động từ tháng 1 năm 2020 đến tháng 9 năm 2023. Lĩnh vực công nghệ y tế ở Đông Nam Á cũng nằm trong số những lĩnh vực được tài trợ nhiều nhất vào năm 2023, theo báo cáo SE Asia Deal Review: Q4 2023.