Người thầy dạy học sinh bằng nhân cách của chính mình

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, sự phát triển của ngành giáo dục không chỉ dựa vào chương trình giảng dạy hay cơ sở vật chất, mà còn phụ thuộc rất lớn vào đội ngũ nhà giáo. Các thầy cô giáo không chỉ cần truyền đạt kiến thức mà còn phải là những người sáng tạo, luôn đổi mới phương pháp giảng dạy để đáp ứng nhu cầu học tập ngày càng cao của học sinh. Vì thế, việc xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo sáng tạo trở thành một yếu tố then chốt.

Sự sáng tạo trong giáo dục không chỉ dừng lại ở việc áp dụng các phương pháp giảng dạy mới mẻ, mà còn bao gồm khả năng khai thác, phát huy tối đa tiềm năng của học sinh, giúp các em phát triển toàn diện về trí tuệ và nhân cách. Đội ngũ giáo viên sáng tạo sẽ tạo ra môi trường học tập sinh động, thu hút học sinh, khơi dậy niềm đam mê và hứng thú học tập trong lòng mỗi học sinh.

Một nhà giáo sáng tạo không chỉ là người giảng bài theo sách vở, mà là người có khả năng linh hoạt trong việc áp dụng phương pháp giảng dạy, kết hợp công nghệ và các công cụ hỗ trợ học tập hiện đại. Họ không ngừng tìm tòi, học hỏi để cải thiện chất lượng giảng dạy, từ đó tạo ra những lớp học thú vị, không còn đơn điệu và nhàm chán.

Để phát triển đội ngũ nhà giáo sáng tạo, các chương trình đào tạo, bồi dưỡng giáo viên không chỉ tập trung vào chuyên môn mà còn phải chú trọng đến các kỹ năng sư phạm, tư duy sáng tạo và khả năng vận dụng công nghệ trong giảng dạy. Giáo viên cần được trang bị đầy đủ kiến thức về các phương pháp giảng dạy hiện đại, từ đó áp dụng một cách sáng tạo vào lớp học. Bản thân giáo viên cũng phải không ngừng cải thiện và làm mới bản thân, luôn bắt kịp với xu thế phát triển của nền giáo dục và công nghệ.

Giáo viên phải phát huy tối đa sự sáng tạo, môi trường làm việc. Một môi trường giáo dục mở giúp giáo viên được thử nghiệm các phương pháp giảng dạy mới, chia sẻ ý tưởng và học hỏi lẫn nhau. Các trường học cần tạo ra không gian để giáo viên có thể hợp tác, trao đổi kinh nghiệm và áp dụng các phương pháp mới, giúp học sinh học tốt hơn.

Việc xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo sáng tạo không thể thiếu sự hỗ trợ từ các chính sách của nhà nước và các cơ quan quản lý giáo dục. Bên cạnh đó, một mức lương phù hợp, cũng như cơ hội thăng tiến trong nghề nghiệp sẽ là động lực lớn giúp giáo viên phấn đấu và gắn bó với nghề.

Dưới góc nhìn của mình, PGS.TS Trần Thành Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục (ĐHQG Hà Nội) cho rằng, nền giáo dục của chúng ta đang bước vào một giai đoạn mới, ảnh hưởng rất nhiều bởi Trí tuệ nhân tạo. Vì vậy, ở một khía cạnh nào đó đã ảnh hưởng đến cách thức mà cộng đồng hay xã hội xác lập vị trí của nhà giáo, sự tôn trọng đối với nhà giáo.

Công nghệ đã đem lại nhiều cơ hội cho mỗi người thầy, có thể đã thay đổi cách tiếp cận giáo dục “đồng phục” trước đây - khi mà giáo dục tập trung vào tri thức, nơi vai trò của người thầy trở thành trung tâm của tri thức. Giờ đây, nhà giáo hiện không còn đóng vai trò là trung tâm của tri thức. Tuy nhiên, họ lại thực hiện rất nhiều vai trò, không đơn thuần là “người dạy chữ” mà phải biến mình trở thành nhà giáo dục, người dẫn đường, người truyền cảm hứng, động lực.

PGS.TS Trần Thành Nam cho rằng: “Trí tuệ nhân tạo hay các phần mềm, dẫu có hiện đại nhất cũng chưa thể nào 'dạy người' được tốt. Bởi vì, người thầy giáo dục học sinh bằng nhân cách của chính mình".

Theo ông Nam, nhà giáo cần được xác lập lại vị trí thực sự đáng tôn trọng trong xã hội. Nhà nước, các bộ, ban, ngành cần có trách nhiệm giúp cộng đồng nhìn thấy và trân trọng những đóng góp cũng như ảnh hưởng của nhà giáo. Các chính sách về đãi ngộ, ứng xử cũng cần được tập trung để nhà giáo cũng cảm giác rằng nghề nghiệp của họ được trân trọng, được ghi nhận. Các thầy cô cũng phải trở nên tự tin, tự chủ và tự cập nhật bản thân, để AI chỉ là một người trợ lý thông thái chứ không thể thay thế được vai trò của mình.

Bên cạnh đó, giáo viên cần được nâng cao các năng lực số, qua đó họ có thể tổ chức được các bài giảng, các hoạt động chuyên môn có tận dụng và tích hợp được AI như một công cụ nâng cao chất lượng, hiện thực hóa ý tưởng, mục tiêu giáo dục của mình. Khi ấy, vai trò, vị trí của người thầy sẽ được cộng đồng ghi nhận một cách rõ hơn.

“Tình yêu thương không thể nào được giáo dục thông qua việc đọc mấy dòng chữ phản hồi từ một phần mềm Trí tuệ nhân tạo. Tình yêu thương chỉ có thể hình thành, xuất phát từ tấm lòng yêu thương của chính các thầy cô giáo”, PGS.TS Trần Thành Nam nhấn mạnh.

Để trở thành những nhà giáo sáng tạo, mỗi giáo viên cần phải tự học, tự đổi mới bản thân mỗi ngày. Việc tự nghiên cứu, tự tìm tòi các phương pháp giảng dạy mới, cập nhật kiến thức từ các nguồn tài liệu khác nhau là một phần không thể thiếu trong quá trình phát triển nghề nghiệp. Trong kỷ nguyên số, việc sử dụng các công cụ học tập trực tuyến, các nền tảng số sẽ giúp giáo viên tiếp cận nhiều nguồn tài nguyên mới và cải thiện phương pháp giảng dạy của mình.

Tại Chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Nhà giáo (ngày 20/11), đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương cho rằng: Quy định về bồi dưỡng nhà giáo từ Điều 34 đến Điều 36 là nặng nề bởi hiện nay là xã hội học tập, học tập suốt đời và khuyến khích tự học, tự nghiên cứu. Nhà giáo cần nâng cao năng lực và học tập thường xuyên. Tuy nhiên, cũng không vì thế mà biến giáo viên thành học sinh với những quy định về bồi dưỡng bắt buộc dày đặc, tạo thêm áp lực cho giáo viên.

Đồng thời, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề nghị, lược bớt những quy định tạo ra áp lực về các chứng chỉ, bồi dưỡng bắt buộc với nhà giáo và quy định theo hướng nhà giáo cần tích cực nghiên cứu, học tập nâng cao kỹ năng, trình độ để đáp ứng nhu cầu công việc.

Việc xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo sáng tạo là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự nỗ lực và đầu tư không chỉ từ phía các thầy cô giáo mà còn từ các cơ quan, tổ chức quản lý giáo dục. Đội ngũ giáo viên sáng tạo sẽ là nền tảng vững chắc cho sự phát triển của nền giáo dục hiện đại, giúp học sinh không chỉ học được kiến thức mà còn rèn luyện được tư duy độc lập và khả năng giải quyết vấn đề. Chỉ khi tạo ra môi trường thuận lợi và khuyến khích sự sáng tạo trong giáo dục, ngành giáo dục mới có thể đáp ứng được yêu cầu của thời đại và phát triển bền vững.