Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Trung Quốc đã giảm 0,3% so với cùng kỳ vào tháng 12 sau khi giảm 0,5% trong tháng 11, Cục Thống kê quốc gia cho biết ngày 12/1. Trong khi đó, chỉ số CPI hàng năm vẫn ở mức dương 0,2%, mức thấp nhất trong 13 năm qua đã cho thấy những vấn đề mà Bắc Kinh phải đối mặt rất giống với tình trạng "thập kỷ mất mát" của Tokyo - vốn đi kèm với giảm phát, sụt giảm tài sản và khủng hoảng nhân khẩu học.
Chỉ số giá sản xuất (PPI) - thước đo chi phí hàng hóa tại các nhà máy, đã giảm tháng thứ 15 liên tiếp trong tháng 12 và giảm 2,7% so với cùng kỳ năm ngoái.
| Chỉ số tiêu dùng của Trung Quốc đã giảm tháng thứ ba liên tiếp trong tháng 12, làm gia tăng lo ngại về tình trạng giảm phát. (Nguồn: EPA-EFE) |
Nỗi lo giảm phát
Các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc vốn coi lạm phát là mối đe dọa thường trực và thường xuyên đặt mục tiêu hạn chế tăng trưởng giá tiêu dùng hàng năm ở mức 3% trong thập kỷ qua. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, tư duy này cần thay đổi vì giảm phát thậm chí còn gây nguy hiểm hơn cho nền kinh tế, đặc biệt là vào thời điểm niềm tin thấp và nhu cầu yếu.
“Các nhà hoạch định chính sách nên nhận ra rằng, giảm phát sẽ gây ra thiệt hại. Trung Quốc nên chú ý hơn đến tình trạng này", Wang Tao, chuyên gia kinh tế trưởng về Trung Quốc tại UBS, phát biểu tại một diễn đàn ở Thượng Hải hôm 8/1.
Ngân hàng Thụy Sỹ dự báo, CPI của Trung Quốc sẽ tăng 0,8% vào năm 2024. Li Xunlei, chuyên gia kinh tế trưởng của Zhongtai Securities, cho biết Trung Quốc nên xem xét đặt ra giới hạn thấp hơn không dưới 1% cho lạm phát tiêu dùng để nâng cao kỳ vọng của thị trường.
Bắc Kinh dự kiến công bố các mục tiêu lạm phát và tổng sản phẩm quốc nội, cũng như tỷ lệ thâm hụt ngân sách và hạn ngạch trái phiếu địa phương, trong báo cáo công việc của thủ tướng tại Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc vào đầu tháng Ba năm nay.
Alicia Garcia-Herrero, chuyên gia kinh tế trưởng khu vực châu Á-Thái Bình Dương tại Natixis, cho biết Trung Quốc đã cho thấy sự chênh lệch lớn tương tự giữa giá sản xuất và giá tiêu dùng giống như đã thấy ở Nhật Bản cách đây nhiều thập kỷ, đồng thời cảnh báo rằng giảm phát có thể ảnh hưởng đến tiền lương và khu vực hộ gia đình.
“Nếu không có năng suất, tiền lương cần phải giảm vì không có lý do gì để trả lương cao hơn cho công nhân nếu năng suất giảm. Tăng trưởng tiền lương âm của Trung Quốc trong quý cuối cùng của năm 2023 là dấu hiệu cho thấy áp lực giảm phát có thể trở nên cố hữu”, chuyên gia này bình luận.
Dữ liệu từ Cổng thông tin việc làm trực tuyến Zhilian Zhaopin cho thấy, mức lương trung bình cho nhân viên mới ở 38 thành phố lớn đã giảm 1,3% so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn 10.420 NDT (1.458 USD) trong quý IV.
Ngược lại lịch sử, Trung Quốc đã trải qua 3 giai đoạn giá tiêu dùng sụt giảm trong 25 năm qua, hai trong số đó trùng hợp với các cuộc khủng hoảng tài chính.
Lần đầu tiên, sự sụt giảm kéo dài 22 tháng bắt đầu từ đầu năm 1998 phần lớn là kết quả của việc Bắc Kinh thắt chặt tiền tệ nhằm kiềm chế các khoản nợ xấu, cùng với nhu cầu bên ngoài sụt giảm sau cuộc khủng hoảng tài chính châu Á.
Năm 2002, một năm sau khi Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới, đã có một thời kỳ giảm phát ngắn, khi sự đổ bộ của các công ty nước ngoài đã cải thiện năng suất và giảm chi phí.
Mối đe dọa giảm phát quay trở lại vào năm 2009, khi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu tấn công các nhà xuất khẩu Trung Quốc.
Động thái từ chính phủ
Để đối phó với những lo ngại mới nhất, Bắc Kinh đã công bố một loạt biện pháp kể từ mùa Hè năm ngoái để hỗ trợ nền kinh tế.
Nhưng sự phục hồi vẫn chưa vững chắc do thị trường bất động sản Trung Quốc đang gặp khó khăn, khu vực tư nhân còn yếu, áp lực tạo việc làm tăng cao và chỉ số giá ở mức thấp.
Những nỗ lực của chính phủ nhằm giải quyết lạm phát thấp và nền kinh tế trì trệ đã làm tăng kỳ vọng của thị trường về việc nới lỏng chính sách hơn nữa.
Chi tiêu tài chính mạnh mẽ hơn và chính sách nới lỏng tiền tệ được đánh giá là biện pháp hữu hiệu để thúc đẩy nhu cầu trong nước khi triển vọng xuất khẩu đối mặt với những bất ổn, đồng thời việc giải quyết tình trạng dư thừa công suất sẽ giảm bớt áp lực lên giá.
Bắc Kinh đã nhận thức rõ về rủi ro này. Tại Hội nghị công tác kinh tế trung ương vào tháng 12/2023 đã lần đầu tiên thừa nhận áp lực giảm phát sau khi tuyên bố “tổng tài chính xã hội và cung tiền phải phù hợp với mục tiêu tăng trưởng kinh tế và giá cả”.
Larry Hu, chuyên gia kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Macquarie, cho biết chính sách tiền tệ có thể được điều chỉnh phù hợp hơn trong thời gian tới.
“Việc Hội nghị thừa nhận về tình trạng giảm phát hàm ý rằng sẽ có nhiều đợt cắt giảm lãi suất chính sách và tỷ lệ dự trữ bắt buộc trong những tháng tới” ông dự báo.
(theo SCMP)