Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Toàn cầu hóa có dẫn tới ngõ cụt

Hữu Ngọc
TGVN. Toàn cầu hóa có mặt tiêu cực, nhưng cũng có mặt tích cực nếu ta hướng nó vào con đường nhân bản, nhấn mạnh vào hướng văn hóa hơn là kinh tế, đối thoại giữa các nền văn hóa hơn là đối đầu!
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
nha van hoa huu ngoc toan cau hoa co dan toi ngo cut Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Từ thi đến ca
nha van hoa huu ngoc toan cau hoa co dan toi ngo cut Nhà văn hóa Hữu Ngọc bàn về hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa
nha van hoa huu ngoc toan cau hoa co dan toi ngo cut

Từ những năm 90 của thế kỷ trước, hiện tượng toàn cầu hóa đã được khẳng định là chặng đường mới của chủ nghĩa tư bản, nó kèm theo nhiều tai họa, khó khăn và thách thức chưa từng có cho nhân loại: hố giàu nghèo ngày một tăng giữa các quốc gia và trong từng quốc gia, sự tàn phá môi trường thiên nhiên, sự tài chính hóa cực đoan của kinh tế gây nên cuộc khủng hoảng ngân hàng thế giới hôm nay. Tình hình bất ổn về mọi mặt là kết quả một nền văn hóa “đồng tiền là thống soái”.

Nhiều nhà tư tưởng tiến bộ trông xa nhìn rộng, e là với tình trạng này, nhân loại có thể tự diệt vong (auto destruction) hoặc trở lại sự man rợ (triết gia Pháp trứ danh Edgar Morin). Chủ nghĩa tiêu thụ khiến con người cạnh tranh nhau ác liệt, bị tha hóa, xã hội chỉ còn là thị trường.

Việc đánh bom khủng bố ở New York (11/9/2001) làm cho giả thuyết của Huntington được coi là có lý: sau chiến tranh lạnh sẽ là các cuộc chiến tranh đụng độ giữa các nền văn minh. Thực ra nhất thiết có phải như vậy? Nhất thiết toàn cầu hoá chỉ có thể dẫn đến ngõ cụt?

Nhà luật học Bỉ Thierry Verhelst bác quan điểm bi quan ấy và trả lời là “không!” trong một bài nghiên cứu của tập san Phát triển và các nền văn minh (số 369 - tháng 12/2008 - Lebret Irfed, Paris). Do nhiều luận điểm vẫn giữ nguyên giá trị thời sự, tôi xin tóm lược và trích dịch để các bạn tham khảo.

Theo tác giả, toàn cầu hóa có mặt tiêu cực, nhưng cũng có mặt tích cực nếu ta hướng nó vào con đường nhân bản, nhấn mạnh vào hướng văn hóa hơn là kinh tế, đối thoại giữa các nền văn hóa hơn là đối đầu!

Thời đại chúng ta là một thời đại trục (période axiale) đối với nhân loại, y như thời đại đồ đá mới hay thế kỷ Ánh sáng (thế kỷ XVIII) ở châu Âu, khi các giá trị tư duy của thế giới bị đảo lộn và dẫn đến một kỉ nguyên mới, không dự đoán nổi. Không thể nào ý thức trước được các thời đại Phục hưng, Đại cách mạng Pháp, sự kết thúc chủ nghĩa Apartheid ở Nam Phi, sự sụp đổ bức tường Berlin...

Con người ngày nay cảm thấy phải có một sự thay đổi cơ bản về văn hoá, ý nghĩa cuộc sống. Một cuộc thăm dò dư luận trong 43 nước (70% dân số thế giới) cho biết là những giá trị cơ bản đang thoái lui, đặc biệt là lòng tin vào khả năng khoa học kỹ thuật có thể giải quyết được các vấn đề đương đại, sự dấn thân ngày càng mạnh vào các vấn đề xã hội và môi trường.

Chúng ta phải cố gắng tăng cường quan hệ quốc tế để gạt bỏ khuynh hướng toàn cầu hoá, áp đặt một khuôn mẫu kinh tế và văn hóa duy nhất. “Tương lai thuộc về phía đa dạng và phong phú các nền văn minh thế giới bằng cách ảnh hưởng nhau về mặt văn hóa và tâm linh”.

Chính toàn cầu hóa đã tạo điều kiện để tiếp biến văn hóa khác với thời thực dân, gạt bỏ sự “Tây phương hóa” thế giới. Một sự tiếp biến văn hóa (acculturation) bình đẳng, có lợi cho cả phương Tây và các xã hội truyền thống, cho cả nước giàu và nước nghèo. Phương Tây cần lấy cảm hứng ở những nền văn hóa và tôn giáo nước ngoài gần với truyền thống, mang lại nhiều ý nghĩa về cái đẹp cho cuộc sống hàng ngày. Phương Tây có thể tìm thấy những giá trị sâu sắc, sự hài hòa và ý thức toàn vẹn. Ngoài ra, phương Tây cũng phải sử dụng sinh khí, truyền thống của mình, chủ yếu trong Kitô giáo, với những yếu tố trực quan buổi sơ khai, tiền hiện đại để có thể vượt qua cuộc khủng hoảng về văn minh.

Mặt khác, một số xã hội truyền thống có lợi khi lấy cảm hứng ở những nét hiện đại mình thiếu nhất, trong khi bảo tồn cái đẹp và cái mạnh của mình. Những ảnh hưởng qua lại ấy và sự thực hiện những nét hiện đại tự thân sinh ra có thể giúp cho ta giải quyết những vấn đề vật chất, mà vẫn giữ được bản sắc. Một cách nhìn mới, không thiên kiến tự tôn dân tộc, cho phép ta nhìn ra những hình thái xã hội kinh tế mới, không chỉ là những bản sao lệch lạc của khuôn mẫu phương Tây. Không nên coi những khuôn mẫu mới ấy của hiện đại hóa là thứ hư hỏng, đồi bại. Cần coi chúng như là những thể nghiệm tiếp biến văn hóa vượt qua cái hiện đại phương Tây. Cách nhìn mới này đòi hỏi tư duy không đi ngược lại từ tự tôn đến tự ti và đừng lý tưởng hóa đối tác một cách lãng mạn và ảo tưởng. Cần vượt qua sự giữ truyền thống khô cứng cũng như hiện đại hóa không phương hướng!

nha van hoa huu ngoc toan cau hoa co dan toi ngo cut

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Tâm trạng hai phụ nữ Việt lai Pháp

TGVN. Kim Lefèvre là nữ tác giả Pháp nổi tiếng với cuốn tự truyện Cô đầm lai (Métísse Blanche). Chị kể lại những kỷ niệm ...

nha van hoa huu ngoc toan cau hoa co dan toi ngo cut

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Từ bi cửa Phật

TGVN. Trong thời buổi mọi người chạy theo ma lực đồng tiền và quyền lực ngày nay, tôi đã gặp không ít thiền môn ấy ở ...

nha van hoa huu ngoc toan cau hoa co dan toi ngo cut

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Mũi tên, bài ca và chữ nghiệp

TGVN. Một chữ, một câu, một hành động, một cử chỉ, có khi mình không để ý đến, bỗng vài năm sau, vài chục năm sau ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Trùng Khánh: Vùng biên viễn yên bình, thơ mộng giữa non nước Cao Bằng

Trùng Khánh: Vùng biên viễn yên bình, thơ mộng giữa non nước Cao Bằng

Nắng vàng như mật rải khắp triền núi, làng mạc, cánh đồng ở huyện Trùng Khánh (Cao Bằng) khiến khung cảnh nên thơ, đẹp như tranh vẽ.
Phó Chủ tịch nước thăm chính thức Thụy Điển: Củng cố và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ tốt đẹp giữa hai nước

Phó Chủ tịch nước thăm chính thức Thụy Điển: Củng cố và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ tốt đẹp giữa hai nước

Đại sứ Trần Văn Tuấn lời phỏng vấn báo chí về chuyến thăm chính thức Vương quốc Thụy Điển của Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân.
Dự báo thời tiết ngày mai (9/11): Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ đêm và sáng sớm trời rét, sương mù rải rác, ngày nắng; phía Nam mưa rào, giông vài nơi

Dự báo thời tiết ngày mai (9/11): Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ đêm và sáng sớm trời rét, sương mù rải rác, ngày nắng; phía Nam mưa rào, giông vài nơi

Thông tin dự báo thời tiết các khu vực ngày mai (9/11) từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia.
Châu Âu và hồi chuông cảnh tỉnh cho việc tự vệ: Sự thật bẽ bàng bị phơi bày, bầu cử Mỹ có thể là 'giọt nước' tràn ly

Châu Âu và hồi chuông cảnh tỉnh cho việc tự vệ: Sự thật bẽ bàng bị phơi bày, bầu cử Mỹ có thể là 'giọt nước' tràn ly

Xung đột Ukraine phơi bày nhiều điểm yếu trong khả năng tự vệ của châu Âu và việc ông Trump tái đắc cử có thể làm đảo lộn an ninh ...
Hậu bầu cử Mỹ: Ông Trump trở lại Nhà Trắng, lộ diện 'kẻ thua cuộc' lớn nhất, Trung Quốc đã có sự chuẩn bị

Hậu bầu cử Mỹ: Ông Trump trở lại Nhà Trắng, lộ diện 'kẻ thua cuộc' lớn nhất, Trung Quốc đã có sự chuẩn bị

Chiến thắng trong cuộc bầu cử Mỹ 2024 sẽ đưa ông Trump trở lại Nhà Trắng - một sự trở lại có khả năng gây ra tác động to lớn ...
Lịch cúp điện Sóc Trăng hôm nay ngày 9/11/2024

Lịch cúp điện Sóc Trăng hôm nay ngày 9/11/2024

Thông tin lịch cúp điện tại Sóc Trăng theo từng khu vực được cập nhật mới nhất từ Điện lực miền Nam ngày 9/11/2024.
Trùng Khánh: Vùng biên viễn yên bình, thơ mộng giữa non nước Cao Bằng

Trùng Khánh: Vùng biên viễn yên bình, thơ mộng giữa non nước Cao Bằng

Nắng vàng như mật rải khắp triền núi, làng mạc, cánh đồng ở huyện Trùng Khánh (Cao Bằng) khiến khung cảnh nên thơ, đẹp như tranh vẽ.
Hợp tác và kết nối du lịch giữa Việt Nam với Brunei và tiểu vùng BIMP – EAGA

Hợp tác và kết nối du lịch giữa Việt Nam với Brunei và tiểu vùng BIMP – EAGA

Ngày 6/11, Đại sứ quán Việt Nam tại Brunei Darussalam đã tổ chức Hội thảo 'Thúc đẩy hợp tác du lịch Việt Nam - Brunei và tiểu vùng Mekong – BIMP EAGA'
Du lịch Bình Định: Điểm tên các món đặc sản nức tiếng ở Quy Nhơn

Du lịch Bình Định: Điểm tên các món đặc sản nức tiếng ở Quy Nhơn

Không chỉ sở hữu vẻ đẹp hoang sơ của biển xanh, cát trắng, TP. Quy Nhơn (Bình Định) còn mang trọn ‘thế giới’ ẩm thực đa dạng và phong phú.
Việt Nam ‘bội thu’ du khách quốc tế trong 10 tháng đầu năm 2024

Việt Nam ‘bội thu’ du khách quốc tế trong 10 tháng đầu năm 2024

Trong 10 thị trường lớn nhất của du lịch Việt Nam, Hàn Quốc chiếm thị phần lớn nhất, Trung Quốc xếp ở vị trí thứ 2, theo sau là Mỹ, Nhật Bản…
Quảng Ninh phát triển xứng tầm vị trí trung tâm du lịch quốc tế

Quảng Ninh phát triển xứng tầm vị trí trung tâm du lịch quốc tế

Du lịch Quảng Ninh ngày càng phát triển, thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và bền vững...
Thung Nham: Bức tranh thiên nhiên sống động trong lòng Tràng An

Thung Nham: Bức tranh thiên nhiên sống động trong lòng Tràng An

Với vị trí giữa vùng lõi của Di sản thế giới Tràng An (Ninh Bình), Thung Nham mang đến cho du khách những trải nghiệm thú vị và khác biệt.
Quảng bá di sản văn hóa Việt Nam tại Liên hoan phim quốc tế Hà Nội

Quảng bá di sản văn hóa Việt Nam tại Liên hoan phim quốc tế Hà Nội

Viện Phim Việt Nam tổ chức triển lãm 'Các di sản của Việt Nam được UNESCO công nhận – Trải nghiệm qua các thước phim điện ảnh' từ ngày 7-11/11.
Bảo tồn, phát huy di sản văn hoá gắn với phát triển du lịch: Bài học kinh nghiệm từ Hàn Quốc

Bảo tồn, phát huy di sản văn hoá gắn với phát triển du lịch: Bài học kinh nghiệm từ Hàn Quốc

Với bề dày lịch sử khoảng 5.000 năm, Hàn Quốc hiện là một trong những quốc gia đi đầu trong lĩnh vực bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.
Công bố Đề án nghiên cứu Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An

Công bố Đề án nghiên cứu Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An

Sở Du lịch Ninh Bình vừa tổ chức Hội nghị công bố Đề án nghiên cứu Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An.
Phát hiện thành phố cổ bí ẩn thuộc nền văn minh Maya

Phát hiện thành phố cổ bí ẩn thuộc nền văn minh Maya

Các cuộc khảo sát bằng tia laser đã phát hiện một thành phố cổ rộng lớn thuộc nền văn minh Maya, có tuổi đời hàng thế kỷ ở Bán đảo Yucatán, Mexico.
Bánh pía Sóc Trăng: Món ăn truyền thống vươn tầm quốc tế

Bánh pía Sóc Trăng: Món ăn truyền thống vươn tầm quốc tế

Sóc Trăng hiện có trên 30 thương hiệu bánh pía được sản xuất từ nhiều cơ sở, doanh nghiệp, trong đó có những thương hiệu được xây dựng gần 100 năm.
Bước đi cần thiết để phát triển du lịch bền vững

Bước đi cần thiết để phát triển du lịch bền vững

Nhân rộng mô hình du lịch xanh là vô cùng cần thiết để phát triển du lịch bền vững cho Việt Nam.
Phiên bản di động