Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Toàn cầu hóa có dẫn tới ngõ cụt

Hữu Ngọc
TGVN. Toàn cầu hóa có mặt tiêu cực, nhưng cũng có mặt tích cực nếu ta hướng nó vào con đường nhân bản, nhấn mạnh vào hướng văn hóa hơn là kinh tế, đối thoại giữa các nền văn hóa hơn là đối đầu!
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
nha van hoa huu ngoc toan cau hoa co dan toi ngo cut Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Từ thi đến ca
nha van hoa huu ngoc toan cau hoa co dan toi ngo cut Nhà văn hóa Hữu Ngọc bàn về hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa
nha van hoa huu ngoc toan cau hoa co dan toi ngo cut

Từ những năm 90 của thế kỷ trước, hiện tượng toàn cầu hóa đã được khẳng định là chặng đường mới của chủ nghĩa tư bản, nó kèm theo nhiều tai họa, khó khăn và thách thức chưa từng có cho nhân loại: hố giàu nghèo ngày một tăng giữa các quốc gia và trong từng quốc gia, sự tàn phá môi trường thiên nhiên, sự tài chính hóa cực đoan của kinh tế gây nên cuộc khủng hoảng ngân hàng thế giới hôm nay. Tình hình bất ổn về mọi mặt là kết quả một nền văn hóa “đồng tiền là thống soái”.

Nhiều nhà tư tưởng tiến bộ trông xa nhìn rộng, e là với tình trạng này, nhân loại có thể tự diệt vong (auto destruction) hoặc trở lại sự man rợ (triết gia Pháp trứ danh Edgar Morin). Chủ nghĩa tiêu thụ khiến con người cạnh tranh nhau ác liệt, bị tha hóa, xã hội chỉ còn là thị trường.

Việc đánh bom khủng bố ở New York (11/9/2001) làm cho giả thuyết của Huntington được coi là có lý: sau chiến tranh lạnh sẽ là các cuộc chiến tranh đụng độ giữa các nền văn minh. Thực ra nhất thiết có phải như vậy? Nhất thiết toàn cầu hoá chỉ có thể dẫn đến ngõ cụt?

Nhà luật học Bỉ Thierry Verhelst bác quan điểm bi quan ấy và trả lời là “không!” trong một bài nghiên cứu của tập san Phát triển và các nền văn minh (số 369 - tháng 12/2008 - Lebret Irfed, Paris). Do nhiều luận điểm vẫn giữ nguyên giá trị thời sự, tôi xin tóm lược và trích dịch để các bạn tham khảo.

Theo tác giả, toàn cầu hóa có mặt tiêu cực, nhưng cũng có mặt tích cực nếu ta hướng nó vào con đường nhân bản, nhấn mạnh vào hướng văn hóa hơn là kinh tế, đối thoại giữa các nền văn hóa hơn là đối đầu!

Thời đại chúng ta là một thời đại trục (période axiale) đối với nhân loại, y như thời đại đồ đá mới hay thế kỷ Ánh sáng (thế kỷ XVIII) ở châu Âu, khi các giá trị tư duy của thế giới bị đảo lộn và dẫn đến một kỉ nguyên mới, không dự đoán nổi. Không thể nào ý thức trước được các thời đại Phục hưng, Đại cách mạng Pháp, sự kết thúc chủ nghĩa Apartheid ở Nam Phi, sự sụp đổ bức tường Berlin...

Con người ngày nay cảm thấy phải có một sự thay đổi cơ bản về văn hoá, ý nghĩa cuộc sống. Một cuộc thăm dò dư luận trong 43 nước (70% dân số thế giới) cho biết là những giá trị cơ bản đang thoái lui, đặc biệt là lòng tin vào khả năng khoa học kỹ thuật có thể giải quyết được các vấn đề đương đại, sự dấn thân ngày càng mạnh vào các vấn đề xã hội và môi trường.

Chúng ta phải cố gắng tăng cường quan hệ quốc tế để gạt bỏ khuynh hướng toàn cầu hoá, áp đặt một khuôn mẫu kinh tế và văn hóa duy nhất. “Tương lai thuộc về phía đa dạng và phong phú các nền văn minh thế giới bằng cách ảnh hưởng nhau về mặt văn hóa và tâm linh”.

Chính toàn cầu hóa đã tạo điều kiện để tiếp biến văn hóa khác với thời thực dân, gạt bỏ sự “Tây phương hóa” thế giới. Một sự tiếp biến văn hóa (acculturation) bình đẳng, có lợi cho cả phương Tây và các xã hội truyền thống, cho cả nước giàu và nước nghèo. Phương Tây cần lấy cảm hứng ở những nền văn hóa và tôn giáo nước ngoài gần với truyền thống, mang lại nhiều ý nghĩa về cái đẹp cho cuộc sống hàng ngày. Phương Tây có thể tìm thấy những giá trị sâu sắc, sự hài hòa và ý thức toàn vẹn. Ngoài ra, phương Tây cũng phải sử dụng sinh khí, truyền thống của mình, chủ yếu trong Kitô giáo, với những yếu tố trực quan buổi sơ khai, tiền hiện đại để có thể vượt qua cuộc khủng hoảng về văn minh.

Mặt khác, một số xã hội truyền thống có lợi khi lấy cảm hứng ở những nét hiện đại mình thiếu nhất, trong khi bảo tồn cái đẹp và cái mạnh của mình. Những ảnh hưởng qua lại ấy và sự thực hiện những nét hiện đại tự thân sinh ra có thể giúp cho ta giải quyết những vấn đề vật chất, mà vẫn giữ được bản sắc. Một cách nhìn mới, không thiên kiến tự tôn dân tộc, cho phép ta nhìn ra những hình thái xã hội kinh tế mới, không chỉ là những bản sao lệch lạc của khuôn mẫu phương Tây. Không nên coi những khuôn mẫu mới ấy của hiện đại hóa là thứ hư hỏng, đồi bại. Cần coi chúng như là những thể nghiệm tiếp biến văn hóa vượt qua cái hiện đại phương Tây. Cách nhìn mới này đòi hỏi tư duy không đi ngược lại từ tự tôn đến tự ti và đừng lý tưởng hóa đối tác một cách lãng mạn và ảo tưởng. Cần vượt qua sự giữ truyền thống khô cứng cũng như hiện đại hóa không phương hướng!

nha van hoa huu ngoc toan cau hoa co dan toi ngo cut

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Tâm trạng hai phụ nữ Việt lai Pháp

TGVN. Kim Lefèvre là nữ tác giả Pháp nổi tiếng với cuốn tự truyện Cô đầm lai (Métísse Blanche). Chị kể lại những kỷ niệm ...

nha van hoa huu ngoc toan cau hoa co dan toi ngo cut

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Từ bi cửa Phật

TGVN. Trong thời buổi mọi người chạy theo ma lực đồng tiền và quyền lực ngày nay, tôi đã gặp không ít thiền môn ấy ở ...

nha van hoa huu ngoc toan cau hoa co dan toi ngo cut

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Mũi tên, bài ca và chữ nghiệp

TGVN. Một chữ, một câu, một hành động, một cử chỉ, có khi mình không để ý đến, bỗng vài năm sau, vài chục năm sau ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Chủ tịch nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho 2 phi công vụ tai nạn máy bay ở Bình Định

Chủ tịch nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho 2 phi công vụ tai nạn máy bay ở Bình Định

Ngày 22/11, Chủ tịch nước vừa có Quyết định về việc tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/11 và sáng 24/11: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh - Man City vs Tottenham; La Liga - Celta Vigo vs Barcelona

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/11 và sáng 24/11: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh - Man City vs Tottenham; La Liga - Celta Vigo vs Barcelona

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/11 và sáng 24/11: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh - Arsenal vs Nottingham Forest; La Liga - Celta Vigo vs Barcelona.
Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt trao quyết định điều động và bổ nhiệm cán bộ cấp Vụ

Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt trao quyết định điều động và bổ nhiệm cán bộ cấp Vụ

Ngày 22/11, tại Trụ sở Bộ, Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt đã trao quyết định điều động và bổ nhiệm cán bộ cấp Vụ của Bộ Ngoại giao.
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 23/11/2024: Sư Tử tình cảm chớm nở

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 23/11/2024: Sư Tử tình cảm chớm nở

Tử vi hôm nay 23/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Tái bản cuốn tiểu thuyết 'Sông Thami trong xanh' của Mông Cổ tại Việt Nam

Tái bản cuốn tiểu thuyết 'Sông Thami trong xanh' của Mông Cổ tại Việt Nam

Liên hiệp các tổ chức hữu nghị phối hợp cùng Đại sứ quán Mông Cổ tại Việt Nam tổ chức Lễ giới thiệu cuốn tiểu thuyết 'Sông Thami trong xanh'.
Xứ Đài mùa Thu Đông: Thiên đường cho những người yêu hoa

Xứ Đài mùa Thu Đông: Thiên đường cho những người yêu hoa

Thiên nhiên của đảo Đài Loan (Trung Quốc) quanh năm như một bức tranh sống động, mùa nào cũng thu hút đông đảo du khách đến thưởng ngoạn.
Australia: Ngành du lịch kỳ vọng tăng trưởng tốt nhờ công cụ mới

Australia: Ngành du lịch kỳ vọng tăng trưởng tốt nhờ công cụ mới

LIVE Framework là một công cụ tương tác, thân thiện với người dùng, giúp doanh nghiệp, tổ chức và chính phủ truy cập thông tin kịp thời và chính xác.
Festival Huế 2024: Những trải nghiệm mới trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe

Festival Huế 2024: Những trải nghiệm mới trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe

Từ ngày 22-24/11, Tuần lễ du lịch Chăm sóc sức khỏe - Wellness Tourism Weekend sẽ diễn ra trong khuôn khổ Lễ hội mùa Đông của Festival Huế 2024.
Nhật Bản: Trải nghiệm đặc biệt vào ban đêm với đoàn tàu nghệ thuật kỹ thuật số

Nhật Bản: Trải nghiệm đặc biệt vào ban đêm với đoàn tàu nghệ thuật kỹ thuật số

Những hành khách trên 'đoàn tàu nghệ thuật kỹ thuật số' chạy ban đêm ở Osaka (Nhật Bản) sẽ có dịp chiêm ngưỡng khung cảnh theo cách đặc biệt.
Tà Lài (Đồng Nai): Nơi giao thoa giữa văn hóa và thiên nhiên

Tà Lài (Đồng Nai): Nơi giao thoa giữa văn hóa và thiên nhiên

Tà Lài không chỉ nổi bật với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, mà còn là một địa phương giàu bản sắc văn hóa của tỉnh Đồng Nai.
Phục vụ nhu cầu đi lại dịp Tết Nguyên đán 2025, 6 sân bay sẽ tăng thời gian khai thác đêm

Phục vụ nhu cầu đi lại dịp Tết Nguyên đán 2025, 6 sân bay sẽ tăng thời gian khai thác đêm

Cục Hàng không Việt Nam sẽ tổ chức theo dõi tình hình đặt giữ chỗ, giá vé máy bay trên các đường bay nội địa trong dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025.
Vịnh Hạ Long và những lần được thế giới trao 'vương miện'

Vịnh Hạ Long và những lần được thế giới trao 'vương miện'

Cách đây gần 30 năm, ngày 17/12/1994, tại Thái Lan, lần đầu tiên Vịnh Hạ Long được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới.
Di sản văn hóa phi vật thể: 15 năm bảo tồn, phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh

Di sản văn hóa phi vật thể: 15 năm bảo tồn, phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh

Bắc Ninh đã không ngừng nỗ lực bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại Dân ca Quan họ với nhiều cơ chế đặc thù.
Khám phá xác tàu đắm bí ẩn nhiều thế kỷ trong hồ lớn nhất Na Uy

Khám phá xác tàu đắm bí ẩn nhiều thế kỷ trong hồ lớn nhất Na Uy

Một xác tàu đắm được các nhà nghiên cứu Na Uy phát hiện ra tại Hồ Mjøsa của nước này, được xác định là có niên đại khoảng 7 thế kỷ trước.
Bộ sưu tập lấy cảm hứng từ các bảo vật quốc gia của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

Bộ sưu tập lấy cảm hứng từ các bảo vật quốc gia của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

Mang tên 'Khơi dậy tinh hoa, nối dài di sản', bộ sưu tập độc đáo đến từ thượng hiệu lụa DeSilk đã được giới thiệu tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.
Nghiên cứu xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'

Nghiên cứu xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'

Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã có Công văn gửi UBND tỉnh Quảng Trị về việc xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'.
Theo dấu chân Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Trung Quốc

Theo dấu chân Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Trung Quốc

Bảo tàng Hồ Chí Minh phối hợp với Cục Lưu trữ Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức trưng bày chuyên đề 'Dấu chân Hồ Chí Minh ở Trung Quốc'.
Phiên bản di động