Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Từ thi đến ca

Hữu Ngọc
TGVN. Do mất sức sáng tạo nhất định của thơ khuôn khổ, dẫn đến nhiều bài thơ không hay, trở thành khô khan và xa rời quần chúng vốn rất yêu thơ vào thế kỷ trước. Dần dần, ca hát vốn chỉ được coi là nghệ thuật loại 2 đã chiếm vị trí số 1 thay cho thơ.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
nha van hoa huu ngoc tu thi den ca Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Giữ truyền thống và hiện đại
nha van hoa huu ngoc tu thi den ca Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Tâm trạng hai phụ nữ Việt lai Pháp
nha van hoa huu ngoc tu thi den ca
Tranh vẽ nhà văn hóa Hữu Ngọc. (nguồn: Nhân vật cung cấp)

Giáo sư Pháp P.Darriulat là chuyên gia đầu ngành môn vật lý tinh thể, nhưng ông lại có “máu văn chương”, thích "chơi" thơ và soạn riêng cho mình một tuyển tập thơ Pháp dày cộp. Ngày xuân, khoảng hai chục trí thức Việt Nam tuổi 70, 80, bác sĩ, kỹ sư, nhà kinh tế đều kháng chiến chống Pháp nhưng vẫn trân trọng văn hóa Pháp, đã tụ tập ở "khách thính chị Nhã" phố Hàng Chuối để nghe Darriulat thuyết trình về thơ Pháp hiện đại, một vấn đề bổ ích trong thời kỳ ta "hội nhập". Sau đây tôi tóm tắt những ý chính trong buổi thuyết trình:

Thơ Pháp thế kỷ XIX đã đạt được đến những đỉnh quá cao (V. Hugo, Baudelaire, Verlaine) nên các hậu duệ cảm thấy là muốn tiếp tục làm thơ thì phải tìm những con đường hoàn toàn mới. Rimbaud là người báo hiệu và kết tinh ý tưởng hiện đại thơ ấy.

Bước vào thế kỷ XX, thơ suy thoái vì loay hoay bắt chước cái cũ, nhưng thơ lại rất quần chúng hóa. Người ta thuộc thơ, làm thơ ngẫu hứng ở các cuộc hội họp, tiệc tùng, cưới xin (như ở Việt Nam). Rồi thơ thế kỷ XX ra sức tìm kiếm cái mới. Bỏ hết niêm luật, phá câu cú, nhưng do đó mất sức sáng tạo nhất định của thơ khuôn khổ, dẫn đến nhiều bài thơ không hay, khuynh hướng rời xa tình cảm, tìm cái khách quan và cái phổ biến, do đó, trở thành khô khan và xa rời quần chúng vốn rất yêu thơ vào thế kỷ trước. Dần dần, ca hát vốn chỉ được coi là nghệ thuật loại 2 đã chiếm vị trí số 1 thay cho thơ.

Nhưng những canh tân và tìm tòi cực đoan trong thơ không phải là vô ích, vì một số nhà thơ tỉnh táo, đứng ngoài các trường phái chủ yếu, vẫn nhờ đó mà sáng tạo được cái mới.

Một thành công lớn là chủ nghĩa siêu thực (1) có ảnh hưởng bất khả kháng với mọi loại hình văn nghệ phương Tây, bắt đầu từ nửa đầu thế kỷ XX, phát triển tột đỉnh vào thời kỳ giữa hai cuộc chiến tranh thế giới. Nó tập hợp các văn nghệ sĩ thuộc đủ khuynh hướng, nhiều khi trong thời gian ngắn, các văn nghệ sĩ theo chủ nghĩa này đã thay đổi nhiều lý tưởng chính trị khác nhau, kể cả chủ nghĩa cộng sản. Di sản của chủ nghĩa siêu thực để lại ở phương Tây tinh thần nổi loạn, hay đúng hơn là vô chính phủ, tính hài hước và tính chất thơ. Những yếu tố đó nhằm giải phóng trí óc khỏi quyết định luận (Determinisme) khô khan của cuộc sống hàng ngày, khẳng định tính độc lập suy cảm của cá nhân, quan tâm đến mơ mộng, ma thuật, sự điên dại.

Trong thế giới hiện đại, cuộc khủng hoảng của thơ cũng có dáng dấp tương tự như ở âm nhạc, hội họa, điêu khắc... Những cuộc tìm kiếm sôi nổi, nhiều khi kỳ cục của các nghệ sĩ tạo ra những hình thức nghệ thuật dành riêng cho một số người am hiểu, xa rời công chúng rộng rãi. Nhưng đồng thời, những tìm tòi ấy cũng có tác dụng: chúng tác động mạnh mẽ đến cảm xúc của công chúng và của các nghệ sĩ, góp phần tạo ra một nghệ thuật ngày mai khác hẳn nghệ thuật ngày hôm qua.

***

Sau khi vẽ một bức tranh tổng quát về thơ Pháp thế kỷ XX, GS. Darriulat giới thiệu một số nhà thơ điển hình, mỗi vị kèm theo một hai bài thơ của bản thân họ.

Nhóm những nhà thơ nổi tiếng nhất: Appolinaire (báo hiệu siêu thực, có ý thức canh tân thơ, thơ vẽ hình), Aragon (nhà thơ cộng sản, hiện đại thơ mà vẫn giữ hình thức truyền thống), Cocteau (tài hoa và hiện đại trong thơ, văn, kịch, điện ảnh), Péguy (nhà thơ Công giáo, thơ có dáng dấp thánh ca), Prévert (thơ và ca dân gian, hài hước cay độc mà âu yếm, mơ mộng, phê phán xã hội tư bản), Queneau (thể nghiệm ngôn ngữ qua sáng tác, đòi hỏi thơ phải theo thi pháp chặt chẽ), Superville (thơ có tầm cỡ do thuần khiết và giản dị), Valéry (thơ trí tuệ mà không khô khan).

Nhóm thơ - ca sĩ (ảnh hưởng lớn nhất là C. Trenet): Barbara (bắt đầu nổi tiếng ở Bỉ và các quán rượu Paris), Brassens (vô chính phủ, chống các ước lệ, ca ngợi tình yêu và tình bạn), Brel (gốc Bỉ, giọng thơ bi đát), Ferré (chất thơ, tư tưởng tả khuynh), Lévesque (người Quebec - Canada, thơ ca, tiểu thuyết, kịch), Perret (hài hước, đượm màu sắc âu yếm, chơi chữ, tiếng lóng), B. Vian (nghệ sĩ hào hoa, chơi Jazz, nhạc sĩ, văn sĩ), Vigeneault (cùng Felix Leclerc sáng lập loại ca hiện đại Quebec-Canada).

Nhóm các nhà thơ ít nổi tiếng hơn, nhưng cũng đại diện cho thế kỷ XX: Béalu (bán sách và làm thơ hay), M. Fombevre (giáo sư, văn thơ tươi mát theo truyền thống Pháp), Paul Fort (tác giả 17 tập thơ giọng dân gian), Max Jacob (gốc Do Thái, chết vì bị hành hạ), Mari Noel (nhà thơ nữ bình dân), Jean Tardieu (con V.Tardieu, người sáng lập Trường cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, dạng thơ phóng túng), Yourcenar (nhà văn nữ đầu tiên vào Hàn lâm viện Pháp, thơ gợi cái đẹp cổ Hy Lạp).

(1) Chủ nghĩa siêu thực (surréalism): bắt nguồn từ chủ nghĩa tượng trưng và phân tâm học. Nó đặt phi lý tính lên trên lý tính, nhằm giải phóng con người khỏi mọi xiềng xích xã hội. Nó thể hiện nội tâm và tư duy tự nhiên, không bị gò bó bởi lý trí, lôgic, luân lý, mỹ học, kinh tế, tôn giáo. Sáng tác ghi tất cả những trạng thái tâm lý luôn luôn biến chuyển trong ý thức và tiềm thức, không phân biệt thực và mộng, tỉnh và điên, đúng và sai. Tiếp tục trào lưu "đa đa", trào lưu siêu thực xuất hiện ở Pháp giữa những năm 1916-1924, người khai sinh là nhà thơ A. Breton.

nha van hoa huu ngoc tu thi den ca

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Từ bi cửa Phật

TGVN. Trong thời buổi mọi người chạy theo ma lực đồng tiền và quyền lực ngày nay, tôi đã gặp không ít thiền môn ấy ở ...

nha van hoa huu ngoc tu thi den ca

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Mũi tên, bài ca và chữ nghiệp

TGVN. Một chữ, một câu, một hành động, một cử chỉ, có khi mình không để ý đến, bỗng vài năm sau, vài chục năm sau ...

nha van hoa huu ngoc tu thi den ca

Nhà văn hóa Hữu Ngọc bàn về học “lễ” và học “văn”

TGVN. Cái vốn gốc của đạo làm người thì trẻ đã thừa hưởng của xã hội và nhất là gia đình trước khi đi học ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Real Madrid trao cơ hội cho trẻ em khó khăn Việt Nam trải nghiệm bóng đá chuyên nghiệp

Real Madrid trao cơ hội cho trẻ em khó khăn Việt Nam trải nghiệm bóng đá chuyên nghiệp

Gần 300 trẻ em từ các trại trẻ mồ côi và gia đình khó khăn ở TP. Hồ Chí Minh sẽ có cơ hội học bóng đá chuyên nghiệp.
Tổng thống Putin làm điều chưa từng có tại Valdai và loạt tuyên bố: Trật tự mới, thế giới cần Nga, lòng tham địa chính trị...

Tổng thống Putin làm điều chưa từng có tại Valdai và loạt tuyên bố: Trật tự mới, thế giới cần Nga, lòng tham địa chính trị...

Tổng thống Nga cho rằng, thế giới đã bước vào giai đoạn dài biến động và thay đổi mà cuối cùng sẽ dẫn đến một trật tự thế giới đa ...
Rabbi Silverman: Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ giải quyết vấn đề Ukraine và Trung Đông thế nào?

Rabbi Silverman: Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ giải quyết vấn đề Ukraine và Trung Đông thế nào?

Thế giới và Việt Nam phỏng vấn nhanh ông Rabbi Silverman, công dân Mỹ gốc Do Thái về chiến thắng của ông Donald Trump và đường hướng giải quyết các ...
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 9/11/2024: Bọ Cạp nên quyết đoán hơn

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 9/11/2024: Bọ Cạp nên quyết đoán hơn

Tử vi hôm nay 9/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 9/11 và sáng 10/11: Lịch thi đấu V-League - HAGL vs CAHN; Ngoại hạng Anh - Brighton vs Man City

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 9/11 và sáng 10/11: Lịch thi đấu V-League - HAGL vs CAHN; Ngoại hạng Anh - Brighton vs Man City

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 9/11 và sáng 10/11: Lịch thi đấu V-League - Hà Nội vs Hải Phòng; Ngoại hạng Anh - Liverpool vs Aston Villa...
Giá cà phê hôm nay 8/11/2024: Giá cà phê bứt phá, robusta tăng 3 con số, thị trường 'gọi tên' một mặt hàng xu hướng và giá tốt

Giá cà phê hôm nay 8/11/2024: Giá cà phê bứt phá, robusta tăng 3 con số, thị trường 'gọi tên' một mặt hàng xu hướng và giá tốt

Giá cà phê hôm nay 8/11/2024: Giá cà phê bứt phá, robusta tăng 3 con số, một mặt hàng xuất khẩu chủ lực và giá tốt của Việt Nam?
Hợp tác và kết nối du lịch giữa Việt Nam với Brunei và tiểu vùng BIMP – EAGA

Hợp tác và kết nối du lịch giữa Việt Nam với Brunei và tiểu vùng BIMP – EAGA

Ngày 6/11, Đại sứ quán Việt Nam tại Brunei Darussalam đã tổ chức Hội thảo 'Thúc đẩy hợp tác du lịch Việt Nam - Brunei và tiểu vùng Mekong – BIMP EAGA'
Du lịch Bình Định: Điểm tên các món đặc sản nức tiếng ở Quy Nhơn

Du lịch Bình Định: Điểm tên các món đặc sản nức tiếng ở Quy Nhơn

Không chỉ sở hữu vẻ đẹp hoang sơ của biển xanh, cát trắng, TP. Quy Nhơn (Bình Định) còn mang trọn ‘thế giới’ ẩm thực đa dạng và phong phú.
Việt Nam ‘bội thu’ du khách quốc tế trong 10 tháng đầu năm 2024

Việt Nam ‘bội thu’ du khách quốc tế trong 10 tháng đầu năm 2024

Trong 10 thị trường lớn nhất của du lịch Việt Nam, Hàn Quốc chiếm thị phần lớn nhất, Trung Quốc xếp ở vị trí thứ 2, theo sau là Mỹ, Nhật Bản…
Quảng Ninh phát triển xứng tầm vị trí trung tâm du lịch quốc tế

Quảng Ninh phát triển xứng tầm vị trí trung tâm du lịch quốc tế

Du lịch Quảng Ninh ngày càng phát triển, thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và bền vững...
Thung Nham: Bức tranh thiên nhiên sống động trong lòng Tràng An

Thung Nham: Bức tranh thiên nhiên sống động trong lòng Tràng An

Với vị trí giữa vùng lõi của Di sản thế giới Tràng An (Ninh Bình), Thung Nham mang đến cho du khách những trải nghiệm thú vị và khác biệt.
Hàng loạt sự kiện hấp dẫn hứa hẹn khuấy động Tuần Văn hóa - Du lịch tỉnh Hòa Bình 2024

Hàng loạt sự kiện hấp dẫn hứa hẹn khuấy động Tuần Văn hóa - Du lịch tỉnh Hòa Bình 2024

Từ ngày 15-23/11, Tuần Văn hóa - Du lịch tỉnh Hòa Bình năm 2024 sẽ diễn ra với nhiều hoạt động văn hóa, trải nghiệm hấp dẫn.
Quảng bá di sản văn hóa Việt Nam tại Liên hoan phim quốc tế Hà Nội

Quảng bá di sản văn hóa Việt Nam tại Liên hoan phim quốc tế Hà Nội

Viện Phim Việt Nam tổ chức triển lãm 'Các di sản của Việt Nam được UNESCO công nhận – Trải nghiệm qua các thước phim điện ảnh' từ ngày 7-11/11.
Bảo tồn, phát huy di sản văn hoá gắn với phát triển du lịch: Bài học kinh nghiệm từ Hàn Quốc

Bảo tồn, phát huy di sản văn hoá gắn với phát triển du lịch: Bài học kinh nghiệm từ Hàn Quốc

Với bề dày lịch sử khoảng 5.000 năm, Hàn Quốc hiện là một trong những quốc gia đi đầu trong lĩnh vực bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.
Công bố Đề án nghiên cứu Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An

Công bố Đề án nghiên cứu Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An

Sở Du lịch Ninh Bình vừa tổ chức Hội nghị công bố Đề án nghiên cứu Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An.
Phát hiện thành phố cổ bí ẩn thuộc nền văn minh Maya

Phát hiện thành phố cổ bí ẩn thuộc nền văn minh Maya

Các cuộc khảo sát bằng tia laser đã phát hiện một thành phố cổ rộng lớn thuộc nền văn minh Maya, có tuổi đời hàng thế kỷ ở Bán đảo Yucatán, Mexico.
Bánh pía Sóc Trăng: Món ăn truyền thống vươn tầm quốc tế

Bánh pía Sóc Trăng: Món ăn truyền thống vươn tầm quốc tế

Sóc Trăng hiện có trên 30 thương hiệu bánh pía được sản xuất từ nhiều cơ sở, doanh nghiệp, trong đó có những thương hiệu được xây dựng gần 100 năm.
Bước đi cần thiết để phát triển du lịch bền vững

Bước đi cần thiết để phát triển du lịch bền vững

Nhân rộng mô hình du lịch xanh là vô cùng cần thiết để phát triển du lịch bền vững cho Việt Nam.
Phiên bản di động