Từ Thu Hà “Lá ngọc cành vàng”
Dường như Thu Hà sinh ra là để dành cho nghệ thuật. Năm 17 tuổi, cô gái Tuyên Quang về Hà Nội thực hiện giấc mơ của mình. Khi đó, Thu Hà là một cô gái có nhan sắc hơn người. Nét đẹp dịu dàng, diễm lệ, trong trẻo của cô đã lọt vào “mắt xanh” của các đạo diễn nổi tiếng.
| NSND. Thu Hà rạng rỡ, mặn mà ở tuổi 50. |
Như một cái duyên, Thu Hà được đạo diễn Hải Ninh mời đảm nhận vai quận chúa Quỳnh Hoa trong bộ phim lịch sử “Đêm hội Long Trì” (1989). Nhưng ghi dấu ấn có lẽ là khi cô được đảm nhận vai diễn trong phim “Lá ngọc cành vàng”, điều không phải một diễn viên “chân ướt chân ráo” nào cũng may mắn có được. Vai diễn ấy đã biến cô gái 20 tuổi Thu Hà trở thành ngôi sao của làng điện ảnh phía Bắc.
Trở thành một trong những biểu tượng của điện ảnh Việt Nam thời đó, ba mươi năm rồi nhưng nhiều người vẫn nhớ đến cô bằng cái tên - Thu Hà “Lá ngọc cành vàng”. Cô nói, rất thích cái tên ấy, đó là bộ phim gần như đầu tiên cô đóng khi vào nghề còn mới mẻ, vốn liếng nghề nghiệp chưa nhiều, chập chững và cũng khá bản năng. Có lẽ do yêu vai, hợp vai nên cô diễn “rất vào”.
“Ban đầu tôi không nghĩ có thể làm tròn vai ấy bởi mình không phải là cô gái lá ngọc cành vàng như ở trong phim. Thế nhưng vì thích nhân vật, vì lòng yêu nghề, tôi đã rất cố gắng và không nghĩ nhờ phim ấy, mình lại có chỗ đứng ở trong làng nghệ thuật điện ảnh”, NSND Thu Hà trải lòng.
Khi được hỏi, có khi nào áp lực về hình ảnh cũng như vai diễn “để đời” ấy, cô lắc đầu, bởi Thu Hà tâm niệm, mỗi vai diễn là một chặng đường mới, một thử thách mới, một cuộc sống mới, cá tính mới. Quan trọng hơn, cái tên cao sang ấy ở vai diễn chứ không phải đời thực của cô. Khi diễn, Thu Hà luôn hóa thân và lột tả tâm hồn của nhân vật bằng ánh mắt, khiến mỗi vai diễn của cô đầy sức sống, có chiều sâu.
… đến “bình lặng sống, bình lặng yêu”
Suốt thời gian dài, Thu Hà không mặn mà với phim truyền hình. Có người ví, sự nghiệp của Thu Hà cũng giống như con người cô, cứ bình lặng sống, bình lặng yêu, bình lặng chiêm nghiệm những chân giá trị.
Thu Hà trải lòng, cô muốn dành trọn thời gian cho gia đình và sân khấu kịch. Đó là lý do vì sao đã lâu rồi người ta không thấy cô xuất hiện trên phim truyền hình. Cũng bình lặng như tính cách, Thu Hà rất “kiệm” hình ảnh, ít khi tham gia các sự kiện.
| Với Thu Hà "Lá ngọc cành vàng", phải tìm được chìa khóa của vở diễn, của nhân vật trước khi thực hiện. |
Ở cái tuổi 50, NSND Thu Hà vẫn giữ được nhan sắc sang trọng, nữ tính. Cô cho biết, bản thân luôn “cháy” với đam mê và bằng lòng với những gì mình có. Mỗi vai diễn, cô đều tự “làm mới mình”, không có vai nào giống vai nào. Cho nên, khi quay lại với bất cứ vai diễn nào cũng phải bắt đầu lại từ điểm xuất phát, cũng có những lo lắng và tìm tòi riêng.
Người ta nói, diễn viên là người mang mặt nạ thủy tinh, nếu diễn không tốt, mặt nạ của vai diễn đó sẽ vỡ tan. “Mỗi vai diễn có một số phận, tính cách khác nhau. Bên cạnh việc làm mới mình, người diễn viên phải tìm hiểu kỹ nhân vật, vượt qua cá tính đời thường của mình. Giống như lời của thầy Xuân Huyền từng nói với chúng tôi: Phải tìm được chìa khoá của vở diễn, của nhân vật trước khi thực hiện”, NSND Thu Hà bộc bạch.
Chờ đợi vai diễn tròn trịa
Thu Hà có duyên với giải thưởng ở cả sân khấu lẫn điện ảnh khi nhận giải “Diễn viên xuất sắc nhất” của Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 9 và 10 với vai Nga trong “Lá ngọc cành vàng” và vai Mai trong “Canh bạc”. Khi đặt chân quay trở lại để biết thế nào là phim truyền hình, Thu Hà lại thêm một lần nữa may mắn giành danh hiệu “Nữ diễn viên chính xuất sắc” cho vai Tân trong “Đường đời”…
Trong câu chuyện với tôi, NSND Thu Hà cho rằng, nội dung phim truyền hình gần đây khá hấp dẫn, nhiều nghệ sĩ gạo cội đã quay trở lại và thành công với cách làm phim mới. Giờ đây phim truyền hình đang ở thời điểm đỉnh cao, độ phủ sóng lớn hơn so với sân khấu kịch có lúc cũng thôi thúc, khiến cô muốn được quay trở lại bởi thực tế khát khao được làm nghề luôn có trong mỗi nghệ sĩ. Nhưng cô chiêm nghiệm, sự quay trở lại nào cũng phải có thời gian, không phải quay lại cho vui mà mong muốn có vai diễn phù hợp, ấn tượng và tròn trịa.
| NSND Trung Hiếu, NSND Thu Hà và NSND Hoàng Dũng. |
Nói về quan niệm trong lao động nghệ thuật, NSND Thu Hà nghĩ, điều đầu tiên là phải nghiêm túc. “Mình phải xác định đó là nghề, làm nghề nào cho tốt nghề ấy. Ngoài ra, ở nghệ thuật còn phải có đam mê, tìm hiểu, có vốn sống, có cảm nhận về văn học để sau này vai diễn mềm mại hơn, diễn vào hơn”, mỹ nhân màn ảnh Thu Hà tâm sự.
Thu Hà tự nhủ, một diễn viên dù yêu nghề và bản lĩnh đến đâu vẫn dễ dàng bị tác động bởi cơ chế thị trường, với công nghệ làm phim mới. Do vậy, người nghệ sĩ phải học hỏi để thích nghi với nó, cách diễn cũng linh hoạt và đời thường hơn, khiêm tốn với nghề hơn. Mạng xã hội khen chê thẳng thắn, mỗi cá nhân phải thực sự nghiêm túc và chịu trách nhiệm trước khán giả. Với cô, người nghệ sĩ không nên ảo tưởng về bản thân, nên biết mình là ai và đang đứng ở đâu. Dù ở đỉnh cao, mỗi người cũng nên nhìn về điểm xuất phát để cân bằng, để thấy mình chỉ là một phần nhỏ bé trong rừng hoa nghệ thuật ấy.
“Cách làm phim mới hiện đại, gần gũi với đời sống hơn cộng thêm thế hệ diễn viên khác xưa rất nhiều. Đó là một áp lực tôi cho là mình phải vượt qua, phải học hỏi nhiều ở những bạn diễn mới, không phải những người lớn tuổi mà ở chính các bạn trẻ”, NSND Thu Hà bộc bạch.