Quan hệ Việt-Mỹ và vấn đề Biển Đông

TS. Lại Thái Bình
Viện Biển Đông, Học viện Ngoại giao
TGVN. Việt Nam và Mỹ chia sẻ nhiều điểm đồng trong việc đánh giá tình hình Biển Đông. 
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
Việt Nam hoan nghênh lập trường của các nước về vấn đề Biển Đông phù hợp với luật pháp quốc tế
Quan hệ Việt Nam-Mỹ: Niềm tin và thế hệ
bien dong
Việt Nam và Mỹ đều cho rằng Biển Đông là địa bàn mang tính chiến lược cả về chính trị, luật pháp quốc tế, kinh tế, môi trường biển, an ninh.

Cùng với nhiều quốc gia khác, Việt Nam và Mỹ đều cho rằng Biển Đông là địa bàn mang tính chiến lược cả về chính trị, luật pháp quốc tế, kinh tế, môi trường biển, an ninh. Là tuyến đường biển huyết mạch nối liền Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, Biển Đông đóng vai trò quan trọng trong bản đồ hàng hải toàn cầu và việc bất kỳ một quốc gia nào nổi lên khống chế hoàn toàn tuyến đường biển này sẽ không phù hợp với lợi ích của các nước hay của khu vực.

Trên thực tế, tình hình Biển Đông luôn tồn tại sự căng thẳng hay xung đột cục bộ và những năm gần đây liên tục chứng kiến sự leo thang trong các đòi hỏi về chủ quyền cũng như những hành động gây căng thẳng trong vấn đề Biển Đông. Trong khi đó, tại khu vực hiện đang thiếu những cơ chế hợp tác an ninh đủ mạnh để giúp xử lý một cách hiệu quả những vấn đề này theo đúng các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, nhất là nguyên tắc hòa bình giải quyết các tranh chấp.

Mặc dù không phải là quốc gia trực tiếp liên quan đến tranh chấp chủ quyền, Mỹ có nhiều lợi ích tương đồng với Việt Nam tại Biển Đông. Lợi ích nổi bật mà cả Việt Nam và Mỹ đều quan tâm nhiều là việc tiếp cận không bị cản trở tại Biển Đông theo đúng các quy định của luật pháp quốc tế. Việc tiếp cận không bị cản trở này liên quan mật thiết với việc khai thác các nguồn lực biển cũng như phục vụ cho đi lại của các tàu thuyền thương mại (với lượng hàng hóa trên 5 nghìn tỷ USD hàng năm; trong đó với Mỹ là hơn 1 nghìn tỷ USD) và quân sự tại Biển Đông.

Trong khi đó, với cách diễn giải luật pháp quốc tế và các hành động trên thực địa, Trung Quốc có xu hướng tăng cường áp đặt các hạn chế trong tự do hàng hải và hàng không tại hầu hết các khu vực ở Biển Đông. Lợi ích quan trọng khác mà cả Việt Nam và Mỹ đều chú trọng thúc đẩy là việc tăng cường hòa bình và ổn định tại Biển Đông và Đông Nam Á. Với lịch sử xung đột giữa các quốc gia liên quan Biển Đông cũng như việc các bên tiếp tục tăng cường tiềm lực quân sự, Biển Đông đã và đang tiềm ẩn các điểm nóng vốn có thể đe dọa hòa bình và ổn định.

Hợp tác Việt-Mỹ trong vấn đề Biển Đông là rất tích cực và còn nhiều tiềm năng để phát triển. Trong khi Mỹ về cơ bản tiếp tục dựa trên những nguyên tắc đã được nêu vào tháng 5/1995 (trước khi thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam), theo đó Mỹ tiếp tục thúc đẩy hòa bình giải quyết các tranh chấp, hòa bình và ổn định, tự do hàng hải, trung lập liên quan các tranh chấp, tôn trọng các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, trên thực tế Mỹ ngày càng can dự nhiều hơn vào vấn đề Biển Đông một cách tích cực và tự nguyện.

Ngoài việc liên tục ra các tuyên bố chính sách, đề xuất các luật có liên quan đến khu vực và Biển Đông, Mỹ tiếp tục tăng cường sự hiện diện trên Biển Đông với các tàu hải quân và máy bay các loại (trong đó tàu sân bay của Mỹ đã hai lần ghé thăm cảng Việt Nam). Biển Đông luôn là một chủ đề quan trọng trong các đối thoại của nhiều cấp giữa Việt Nam và Mỹ cũng như trong các khuôn khổ hợp tác với khu vực.

Các công ty Mỹ như Exxon Mobil và Murphy Oil tiếp tục hợp tác thăm dò, khai thác dầu khí với Việt Nam và hợp tác quốc phòng liên quan Biển Đông tiếp tục được hai bên quan tâm (trong đó có việc Mỹ chuyển giao tàu tuần tra cỡ lớn cho Việt Nam)…

Tin liên quan
Mỹ tiếp tục có động thái mới liên quan tới Biển Đông, Australia sẽ hành động gì tiếp theo? Mỹ tiếp tục có động thái mới liên quan tới Biển Đông, Australia sẽ hành động gì tiếp theo?

Việc Việt Nam và Mỹ tiếp tục quan tâm và tăng cường hợp tác liên quan Biển Đông đem lại nhiều lợi ích thiết thực. Trước hết, việc hợp tác này góp phần làm tăng sự quan tâm của khu vực đối với vấn đề Biển Đông, thúc đẩy tiến trình đối thoại tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, tạo ra một cục diện cân bằng hơn trong việc hòa bình giải quyết các tranh chấp. Bên cạnh đó, mặc dù bản thân Mỹ chưa phê chuẩn Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 do nhiều nguyên nhân (trong đó có các nguyên nhân liên quan chính trị nội bộ), việc Mỹ kiên trì thúc đẩy hợp tác trên cơ sở các nguyên tắc của Công ước tạo thuận lợi cho các quốc gia khu vực trong việc tìm tiếng nói chung trên cơ sở luật pháp quốc tế để hiện thực hóa các mô thức hành vi ứng xử tại Biển Đông.

Ngoài ra, việc tăng cường hợp tác liên quan vấn đề Biển Đông góp phần tích cực vào việc giúp bảo vệ các quyền lợi chính đáng của cả Việt Nam, Mỹ và một số quốc gia Đông Nam Á khác liên quan đến xử lý tranh chấp, khai thác các nguồn lực từ biển, sử dụng các tuyến đường biển trong hội nhập quốc tế, tăng cường trao đổi thương mại…

Để góp phần thúc đẩy hòa bình, ổn định và hợp tác tại Biển Đông, Việt Nam và Mỹ còn nhiều dư địa để thúc đẩy hợp tác. Hai bên cần tiếp tục duy trì và thúc đẩy việc xây dựng một trật tự tại khu vực dựa trên luật lệ (mà sáng kiến Ấn Độ Dương–Thái Bình Dương tự do và rộng mở là một trong những ví dụ về tính sáng tạo liên quan trật tự khu vực), theo đó vấn đề Biển Đông cũng được giải quyết theo các nguyên tắc chung tích cực của luật pháp quốc tế.

Việt Nam và Mỹ cũng có thể cùng các quốc gia khu vực và trên thế giới tạo dựng một diễn đàn an ninh cấp cao thường niên để thảo luận và giải quyết các vấn đề phát sinh liên quan Biển Đông. Hai nước cũng có thể thúc đẩy những hợp tác liên quan việc tăng cường năng lực cho mỗi bên liên quan đào tạo, huấn luyện, diễn tập chung, trao đổi thông tin liên quan sự phát triển của Biển Đông, hợp tác kinh tế, nghiên cứu khoa học, bảo vệ môi trường biển, phòng chống khủng bố, cướp biển, cứu trợ thiên tai…

Trong tiến trình đó, việc công khai, minh bạch việc hợp tác và tích cực chia sẻ thông tin và kết nối hợp tác với các nước khu vực là rất cần thiết để làm giảm bớt những quan ngại và tranh thủ được các nguồn lực khác nhau và sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế và khu vực.

Phản ứng của Việt Nam về các vấn đề Biển Đông hiện nay

Phản ứng của Việt Nam về các vấn đề Biển Đông hiện nay

TGVN. Tại họp báo thường kỳ Bộ Ngoại giao chiều 16/7, Người phát ngôn Lê Thị Thu Hằng đã trả lời một số câu hỏi liên ...

Biển Đông: Mỹ ra chính sách lịch sử, giới chuyên gia báo động nguy cơ xung đột gia tăng

Biển Đông: Mỹ ra chính sách lịch sử, giới chuyên gia báo động nguy cơ xung đột gia tăng

TGVN. Lần đầu tiên Mỹ công khai phản đối các yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông thông qua những tuyên bố đanh thép. ...

Mỹ tuyên bố ủng hộ các nước bị Trung Quốc xâm phạm chủ quyền tại Biển Đông

Mỹ tuyên bố ủng hộ các nước bị Trung Quốc xâm phạm chủ quyền tại Biển Đông

TGVN. Ngày 15/7, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuyên bố, Washington sẽ ủng hộ các quốc gia cho rằng Trung Quốc đã xâm phạm chủ ...

Bài viết cùng chủ đề

Biển Đông

Đọc thêm

Vụ kiện chất độc da cam của bà Trần Tố Nga sẽ được xét xử vào ngày 7/5

Vụ kiện chất độc da cam của bà Trần Tố Nga sẽ được xét xử vào ngày 7/5

Tòa án phúc thẩm Paris sẽ mở phiên điều trần liên quan đến vụ kiện dân sự giữa bà Trần Tố Nga, công dân Pháp gốc Việt, và các tập ...
XSMB 29/4, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 2 ngày 29/4/2024. dự đoán XSMB 29/4

XSMB 29/4, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 2 ngày 29/4/2024. dự đoán XSMB 29/4

XSMB 29/4 - KQXSMB thứ 2. Trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay 29/4/2024. SXMB 29/4. xổ số hôm nay 29/4. dự đoán XSMB hôm nay. KQSXMB ...
Lần đầu tham dự Olympic Hóa học quốc tế Mendeleev, cả 10/10 học sinh của Việt Nam đều giành huy chương

Lần đầu tham dự Olympic Hóa học quốc tế Mendeleev, cả 10/10 học sinh của Việt Nam đều giành huy chương

Tại cuộc thi Olympic Hóa học quốc tế Mendeleev (IMChO) lần thứ 58 được tổ chức tại Thâm Quyến (Trung Quốc), đoàn Việt Nam xếp thứ ba, sau Trung Quốc ...
Gần 1.600 người Việt cùng thi tìm hiểu pháp luật Nhật Bản

Gần 1.600 người Việt cùng thi tìm hiểu pháp luật Nhật Bản

Chiều 28/4, Lễ trao giải Cuộc thi 'Tìm hiểu pháp luật Nhật Bản' đã được tổ chức tại Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản.
XSMT 29/4, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Hai ngày 29/4/2024. SXMT 29/4/2024

XSMT 29/4, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Hai ngày 29/4/2024. SXMT 29/4/2024

XSMT 29/4 - KQXSMT thứ 2. Trực tiếp cập nhật kết quả xổ số miền Trung hôm nay - XSMT thứ 2 ngày 29/4/2024. SXMT 29/4/2024. xổ số hôm nay ...
XSMN 29/4, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Hai 29/4/2024. xổ số hôm nay 29/4

XSMN 29/4, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Hai 29/4/2024. xổ số hôm nay 29/4

XSMN 29/4 - xổ số hôm nay 29/4. Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 29/4/2024. SXMN 29/4/2024. KQXSMN thứ 2. kết quả xổ số ngày 29 ...
Iran-Pakistan: Tình thân láng giềng

Iran-Pakistan: Tình thân láng giềng

Sau những sóng gió, tình thân láng giềng giữa Iran và Pakistan đang nồng ấm trở lại.
Bầu cử Hạ viện Ấn Độ: Khẳng định ‘con đường Modi’

Bầu cử Hạ viện Ấn Độ: Khẳng định ‘con đường Modi’

Dù cuộc bầu cử Hạ viện Ấn Độ phải đến 4/6 mới công bố kết quả, nhưng đương kim Thủ tướng Narendra Modi được dự báo nắm chắc chiến thắng...
Xung đột Iran-Israel trước nguy cơ leo thang, toan tính và những kịch bản nguy hiểm

Xung đột Iran-Israel trước nguy cơ leo thang, toan tính và những kịch bản nguy hiểm

Đằng sau cuộc tấn công của Iran, khả năng Israel trả đũa và ngày càng nhiều lời kêu gọi kiềm chế từ cộng đồng quốc tế...
Thủ tướng New Zealand công du Đông Nam Á: Đánh thức quan hệ tiềm năng

Thủ tướng New Zealand công du Đông Nam Á: Đánh thức quan hệ tiềm năng

Để đánh thức tiềm năng của ASEAN, Thủ tướng New Zealand sẽ tìm cách khai thác những ưu thế trong quan hệ với từng nước mà ông sẽ đến thăm.
Trung Quốc-Pháp: Đối tác chứ không phải đối thủ

Trung Quốc-Pháp: Đối tác chứ không phải đối thủ

Chuyến thăm Bắc Kinh của Ngoại trưởng Pháp Stephane Sejourne đã mở ra những cơ hội mới trong quan hệ giữa hai nước.
Thế giới giữa hai cuộc siêu bầu cử (Kỳ cuối)

Thế giới giữa hai cuộc siêu bầu cử (Kỳ cuối)

2024 là năm đặc biệt, siêu bầu cử, hơn 2 tỷ cử tri bỏ phiếu, ở khoảng 50 quốc gia, trong đó có Nga và Mỹ.
Đại diện cấp cao EU: Thừa nhận cái giá phũ phàng từ ‘chảo lửa’ Trung Đông, EU chìm trong ‘ảo tưởng’ quá lâu, đặt an ninh vào tay Mỹ quá lâu

Đại diện cấp cao EU: Thừa nhận cái giá phũ phàng từ ‘chảo lửa’ Trung Đông, EU chìm trong ‘ảo tưởng’ quá lâu, đặt an ninh vào tay Mỹ quá lâu

Liên minh châu Âu (EU) cần thay đổi mô hình về sự hội nhập và mối quan hệ với phần còn lại của thế giới.
Liên minh Mỹ-Nhật: Tăng cường an ninh và mở rộng hợp tác

Liên minh Mỹ-Nhật: Tăng cường an ninh và mở rộng hợp tác

Nhật Bản và Mỹ nhất trí tăng cường liên minh an ninh ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, đồng thời cam kết trở thành đối tác toàn cầu.
Những điểm nhấn trong chuyến thăm Trung Quốc của Ngoại trưởng Nga

Những điểm nhấn trong chuyến thăm Trung Quốc của Ngoại trưởng Nga

Trong chuyến thăm Trung Quốc từ ngày 8-9/4, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã thảo luận nhằm tăng cường hợp tác an ninh trước nhiều thách thức.
Sẽ thế nào nếu NATO vắng bóng Mỹ?

Sẽ thế nào nếu NATO vắng bóng Mỹ?

Liệu NATO có thể củng cố quốc phòng và an ninh tập thể để thích ứng với chiến thắng có thể xảy ra của ông Donald Trump tại bầu cử Mỹ 2024 không?
Tác động của việc Triều Tiên thử thành công vũ khí siêu thanh chiến lược

Tác động của việc Triều Tiên thử thành công vũ khí siêu thanh chiến lược

Việc Triều Tiên thử nghiệm tên lửa siêu thanh mới cho thấy bước tiến về khả năng răn đe hạt nhân, đồng thời gia tăng cẳng thẳng khu vực.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow sẽ thay đổi cục diện xung đột Nga-Ukraine như thế nào?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow sẽ thay đổi cục diện xung đột Nga-Ukraine như thế nào?

Vụ khủng bố đẫm máu ở Moscow hôm 22/3 có thể tác động lớn đến chính sách đối ngoại của Nga, tạo ra bước ngoặt của xung đột Nga-Ukraine.
Phiên bản di động