| Na Uy cho biết khoảng 45.000 người trên khắp đất nước đã được tiêm vaccine Covid-19. (Nguồn: AFP) |
Việc Cơ quan Quản lý Sản phẩm Trị liệu Australia (TGA) dự kiến sẽ phê duyệt vaccine Pfizer để tiêm chủng cho người dân và triển khai dự kiến bắt đầu vào tháng 2 tới có thể sẽ gây ra những lo ngại về tính an toàn của loại vaccine Covid-19 này.
Tuy nhiên, Giáo sư Nathan Bartlett, làm việc tại trường Đại học Newcastle, Anh đánh giá hiện vẫn có một số lý do khiến chúng ta không nên lo ngại như vậy.
Cần thêm báo cáo
Hiện nay, những trường hợp tử vong sau khi tiêm vaccine ngừa Covid-19 của Pfizer mới chỉ được công bố tại Na Uy mà không được báo cáo ở bất kỳ quốc gia nào khác đang triển khai loại vaccine này. Có khoảng 45.000 người trên khắp quốc gia Bắc Âu đã được tiêm vaccine ngừa Covid-19, chủ yếu là người già trong các viện dưỡng lão.
Ở các nước khác, vaccine ngừa Covid-19 được dành chủ yếu cho các nhân viên y tế tuyến đầu. Vì vậy, nếu có bất kỳ mối liên hệ nào về nguy cơ tử vong ở người cao tuổi và vaccine Pfizer thì điều này có thể vẫn chưa rõ ràng.
Bên cạnh đó, Na Uy vốn là quốc gia có một hệ thống giám sát và báo cáo đặc biệt nhanh chóng, theo dõi tất cả những người đã được tiêm chủng và nhanh chóng báo cáo bất kỳ kết quả bất lợi nào.
Do đó, chúng ta cần có những báo cáo giám sát từ các quốc gia khác cũng đang triển khai chương trình tiêm chủng tích cực với vaccine Pfizer để tăng lượng dữ liệu quan trọng, qua đó có thể xây dựng bức tranh chính xác hơn về an toàn vaccine đối với từng nhóm đối tượng khác nhau.
Báo cáo về các trường hợp tử vong tại Na Uy sau khi tiêm vaccine sẽ thúc đẩy các quốc gia khác giám sát chặt chẽ những người được tiêm vaccine, đặc biệt là những người cao tuổi trong các viện dưỡng lão và các đối tượng dễ bị tổn thương khác. Những báo cáo này có thể xuất hiện trong vài tuần tới từ nhiều quốc gia khác nhau.
Một vấn đề khác là những thông tin về các trường hợp tử vong tại Na Uy khá hạn chế. Những người tử vong là những người già, có sức khỏe rất yếu. Nhiều người có nền tảng sức khỏe cơ bản không tốt và có thể tử vong bất kỳ lúc nào mà không cần có sự tác động của việc tiêm vaccine.
Phía Na Uy cho biết đang thực hiện điều tra các trường hợp tử vong và nguyên nhân tử vong vẫn chưa được kết luận là từ các biến chứng do tiêm vaccine.
Vaccine và người cao tuổi
Trong lịch sử phát triển các loại vaccine, chúng ta chưa thấy bất kỳ xu hướng nào cho thấy những người cao tuổi dễ tử vong sau khi được tiêm chủng. Ví dụ, hiện không có bằng chứng nào cho thấy vaccine cúm mùa hằng năm có liên quan đến những trường hợp tử vong ở người cao tuổi hoặc ở các lứa tuổi khác.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là sự khác biệt của vaccine Pfizer so với các vaccine cúm mùa khác. Vaccine Pfizer được phát triển dựa trên công nghệ mRNA, một công nghệ hoàn toàn mới trong ngành phát triển vaccine dành cho con người.
Công nghệ này giới thiệu một phần vật chất di truyền của virus SARS-CoV-2 ở dạng RNA thông tin (mRNA). Việc này giúp hướng dẫn các tế bào của người được tiêm chủng tạo ra một phần của virus, kích thích phản ứng miễn dịch ức chế nhiễm trùng và bảo vệ chống lại tác động của bệnh tật.
Tất cả các loại vaccine được thiết kế theo hướng tạo ra phản ứng miễn dịch mặc dù theo những cách khác nhau nhằm chuẩn bị cho cơ thể con người khả năng chống lại virus SARS-CoV-2 khi chúng xâm nhập.
Việc tạo ra phản ứng miễn dịch sẽ dẫn đến tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể. Một số người sẽ không gặp tác dụng phụ từ vaccine, nhưng tình trạng viêm nhiễm có thể biểu hiện theo những cách khác nhau ở những người khác nhau và giữa các loại vaccine khác nhau. Điều này có thể có nghĩa là những người được tiêm vaccine có thể xuất hiện phản ứng tại chỗ tiêm, mệt mỏi hoặc cảm thấy không khỏe.
Các ca tử vong ở Na Uy được cho là có các biểu hiện như sốt, buồn nôn và tiêu chảy, vốn được coi là các triệu chứng “chấp nhận được” đối với đa số người dân. Những người khác nhau sẽ phản ứng như thế nào với mRNA là điều đang được tìm hiểu hiện nay.
Có thể loại vaccine này sẽ có những tác động nghiêm trọng hơn ở những người lớn tuổi, dễ bị tổn thương, bởi phản ứng viêm ban đầu có thể quá nặng khiến những người lớn tuổi khó có thể chống chịu. Tuy nhiên, hiện tại vẫn còn quá sớm để có thể kết luận điều này.
| Trong lịch sử phát triển các loại vaccine, chúng ta chưa thấy bất kỳ xu hướng nào cho thấy những người cao tuổi dễ tử vong sau khi được tiêm chủng. (Nguồn: Reuters) |
Phản ứng miễn dịch
Vaccine cần tạo ra các phản ứng miễn dịch để hoạt động và các tác dụng phụ là sản phẩm phụ của cơ thể con người khi tạo ra phản ứng miễn dịch. Những trường hợp tử vong mới đây tại Na Uy thực chất chưa phải là một nguyên nhân đáng báo động đối với tính an toàn của vaccine.
Trước tiên có thể xác định vaccine Pfizer đang kích thích các phản ứng miễn dịch trong cơ thể người. Đối với đa số người, các phản ứng đó sẽ hoàn toàn có thể chấp nhận được và dẫn đến phát triển khả năng miễn dịch bảo vệ khỏi những triệu chứng nghiêm trọng do tác động của Covid-19.
Thách thức lớn đối với bất kỳ loại vaccine nào là khả năng tạo ra đủ phản ứng miễn dịch để cơ thể người được bảo vệ khỏi Covid-19 nhưng không quá nhiều khiến con người gặp phải các tác dụng phụ nghiêm trọng.
Những tác dụng phụ sẽ khác nhau ở những người khác nhau, nhưng khả năng những người cao tuổi được tiêm vaccine có nhiều nguy cơ mắc các phản ứng nghiêm trọng có thể đe dọa đến tính mạng. Vì vậy, đối với những người có thể nhạy cảm hơn với loại vaccine mRNA, có thể cần phải thận trọng hơn trong quá trình triển khai tiêm chủng.
Tốt nhất, vaccine nên được xem xét theo từng trường hợp cụ thể đối với nhóm người cao tuổi, cần cân nhắc cẩn thận giữa rủi ro và lợi ích trong từng tình huống, dựa trên dữ liệu tốt nhất hiện có.