Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 18]

Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền văn học Pháp thời Trung cổ nổi tiếng.

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Người phương Tây nghĩ gì? (Kỳ 1) Nhà văn hóa Hữu Ngọc bàn về 'Đánh du kích' (1946-1954) Nhà văn hóa Hữu Ngọc bàn về hài hước

Nhà viết tiểu thuyết và kịch lịch sử Dumas père Alexandre.

Dumas père Alexandre (1802-1870) là nhà viết tiểu thuyết và kịch lịch sử (nhiều tính dân gian).

Tác phẩm chính: Henri III và triều đình (1829, kịch), Antony (1831, kịch); Tháp Nesle (1832, kịch), Ba người lính ngự lâm (1844, tiểu thuyết), Hai chục năm sau (1845, tiểu thuyết), Tử tước de Bragelonne (1846-1850, tiểu thuyết), Bá tước Monte Cristo (1844, tiểu thuyết).

Tháp Nesle là vở kịch lịch sử của Dumas cha và F.Gaillardet, một trong những vở kịch đầu tiên của trường phái lãng mạn Pháp.

Tục truyền là Tháp Nesle ở Paris là nơi Hoàng hậu Marguerite, vợ của Louis X và các chị em gái giết các tình nhân sau những đêm truy hoan.

Trong kịch, Léonet, thị đồng của công tước de Bourgogne là nhân tình của công nương Marguerite (con gái công tước). Họ sinh được hai đứa con trai. Công tước định giam Marguerite lại. Marguerite xúi Léonet giết công tước.

Sợ bị lộ, Marguerite bảo Léonet ra đi, và lén sai dìm chết hai đứa trẻ; người được giao việc này không nhẫn tâm, nên để hai đứa trẻ trước cửa Nhà thờ Đức Bà, sau khi lấy dao găm rạch chữ thập vào tay chúng. Năm tháng qua, Léonet trở thành một sĩ quan xuất sắc, trở lại Paris dưới tên là Buridan.

Hai đứa trẻ lớn lên thành hai công tử phong nhã: Philippe bị chính mẹ mình vô tình giết (trong Tháp Nesle sau đêm truy hoan); Gaultier muốn báo thù cho anh, lại yêu Marguerite mà không biết là mẹ mình. Marguerite biết nên cố ngăn lại. Buridan trở thành thủ tướng.

Hắn cử Gaultier đến Tháp Nesle để giết Marguerite. Khi biết Gaultier là con mình, hắn vội đến cứu, nhưng không kịp: Marguerite tưởng đó là Buridan nên sai giết mất rồi. Marguerite và Buridan làm lành vì vong hồn hai đứa con chết, nhưng họ bị nhà vua bắt.

Ba người lính ngự lâm là tiểu thuyết lịch sử do Dumas cha viết với sự cộng tác của Adrien Maquet. Câu chuyện về hành động và tình yêu xảy ra ở Pháp (thế kỷ XVII). D’Artagnan, thanh niên quý tộc nghèo, can đảm và nhiều tham vọng, rời quê hương xứ Gascogne lên Paris để xin vào đội ngự lâm.

D’Artagnan đọ gươm ngay với ba người ngự lâm là bạn nối khố với nhau: Athos, một vị bá tước lãng mạn và cao thượng, bị lụn bại vì lấy một người vợ lăng loàn là Milady; Porthos, một người lực lưỡng dễ tính và hay khoe khoang; Aramis, do một câu chuyện tình duyên lăng nhăng mà bỏ đi tu, can trường, mưu mẹo, thần bí.

Bốn chàng quý tộc cùng quay gươm lại để đối phó với lính cận vệ của Tể tướng Giáo chủ Richelieu, bọn lính vốn có truyền thống thù địch với ngự lâm quân của vua Louis XIII. Sau đó, bốn người trở thành bạn kết nghĩa.

Do ngẫu nhiên, d’Artagnan chạm trán với Milady: mụ là một phụ nữ đẹp và ma quái, điệp viên của Giáo chủ Richelieu, nên mụ tìm mọi cách hại bọn bốn người để trả thù chồng cũ là Athos. D’Artagnan yêu Constance, nữ tì trung thành của Hoàng hậu. Hoàng hậu đã tặng vòng 12 viên kim cương (quà của vua) cho tình nhân là công tước Anh Buckingham.

Muốn hại Hoàng hậu, Giáo chủ Richelieu xui vua bảo Hoàng hậu đeo vòng kim cương dự dạ hội sắp tổ chức ở cung điện. Bốn chàng ngự lâm được Constance giúp, bèn sang Anh để cố lấy món đồ nữ trang cho kịp. Cuộc đi nguy hiểm vì phải đụng độ với người của Giáo chủ. Một mình D’Artagnan thực hiện được nhiệm vụ, ba bạn chàng đều bị loại khỏi vòng chiến đấu.

Milady định bỏ thuốc độc giết họ nhưng không được. Mụ cho ám sát Buckingham bằng dao găm và bỏ thuốc độc giết chết Constance. Vì mụ đã giết chồng thứ hai, nên mụ bị bắt và xử tử. Cuốn tiểu thuyết hư cấu lịch sử một cách tùy tiện, nhưng rất được hoan nghênh.

Do đó, tác giả đã viết tiếp Hai mươi năm sau và Tử tước de Bragelonne với bốn nhân vật ngự lâm.

Bá tước Monte Cristo là cuốn tiểu thuyết rất nổi tiếng, đề cao một nhân vật phi thường về thể xác, có nghị lực, thông minh, vượt qua tất cả các gian lao thử thách để trả thù.

Thủy thủ Edmond Dantè bị ba kẻ thù hãm hại. Năm 1815, ở thành phố cảng Marseille, Edmond bị bắt ngay ngày cưới vợ vì bị vu oan là chống nhà vua. Edmond bị giam trong 14 năm ở lâu đài đảo If (Iph’) do âm mưu của tình địch là Fernand và địch thủ trong kinh doanh là Danglars.

Thẩm phán Villefort cũng vào hùa vì lợi ích cá nhân. Edmond vượt ngục. Được linh mục cùng ở tù giúp đỡ, chàng chiếm được một kho của bí mật ở đảo Monte Cristo và trả thù một cách không thương tiếc.