Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 44]

HỮU NGỌC
Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền văn học Pháp thời Trung cổ nổi tiếng.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 44]
Nhà triết học Rousseau Jean - Jacque.

Rousseau Jean - Jacque (1712-1778) là nhà triết học Ánh sáng (dân chủ tiểu tư sản, theo tự nhiên), nhà văn (báo hiệu chủ nghĩa lãng mạn).

Tác phẩm chính: Luận văn về khoa học nghệ thuật (1750), Luận văn về nguồn gốc và cơ sở của sự bất bình đẳng giữa người và người (1755), Thư gửi cho d’Alembert về sân khấu (1758), Julie hay nàng Héloise mới (1761), Emile hay luận về giáo dục (1762), Khế ước xã hội (1762), Tâm sự (1781), Những ý miên man của người đi chơi một mình (1776-1778).

Luận văn về khoa học nghệ thuật là luận văn Rousseau viết năm 38 tuổi, khiến Rousseau nổi tiếng. Đây là công trình được giải thưởng, đáp lại câu hỏi của Viện Hàn lâm Dijon: “Sự tiến bộ của khoa học nghệ thuật có góp phần làm cho phong tục thuần khiết hay không?” Ngược lại với trào lưu Ánh sáng đương thời (tin vào sự tiến bộ của tri thức và đạo lý), Rousseau đã trả lời bằng một nghịch lý. Ông chứng minh là bản chất con người tốt, do văn minh mà hư hỏng.

Tác phẩm gồm phần đầu đưa ra những ví dụ lịch sử cổ và kim (người nguyên thủy tốt hơn người văn minh...) và phần hai giải thích quy luật lịch sử ấy.

Luận văn về nguồn gốc và cơ sở của sự bất bình đẳng giữa người và người là luận văn giải đáp một câu hỏi do Viện Hàn lâm Dijon đề ra. Rousseau bắt đầu miêu tả với óc tưởng tượng thơ mộng người nguyên thủy ở tình trạng tự nhiên, đơn giản, khỏe mạnh, theo bản năng, tự do và hạnh phúc.

Con người tụ tập nhau lại, lập gia đình, làm lều ở, nhận làm chủ mảnh đất mình trồng trọt. Do đó mà sinh ra đố kỵ, hiềm khích và hỗn loạn. Những kẻ khỏe nhất liên minh với nhau đàn áp người nghèo, người yếu. Sự bất bình đẳng tồn tại là do kéo dài trong thời gian, do tục lệ, danh lợi.

Julie hay nàng Héloise mới là cuốn tiểu thuyết viết dưới hình thức thư, còn có phụ đề là Thư từ của hai người tình ở một thành phố nhỏ, tại chân núi Alpes. Tiểu thư Julie yêu gia sư của mình là Saint-Preux, nhưng vì không môn đăng hộ đối, nên không thể lấy nhau.

Nàng đau khổ mà lấy nhà quý tộc De Volmar. Là một thiếu nữ có đạo đức, nàng chung thủy với chồng và tận tụy với con, tìm lại được sự thanh thản trong ấp là nơi nàng sống với chồng. Nàng thú thực mối tình cũ với chồng. Chồng là người cao thượng, cho mời Saint-Preux (đang đi du lịch để tiêu sầu) đến ở cùng với gia đình; ông muốn chứng tỏ là mình tin vợ và bạn. Nhưng nàng chết vì bệnh do cứu một đứa con khỏi chết đuối.

Tác phẩm ca ngợi tình yêu và thiên nhiên, mơ mộng, mở đường cho chủ nghĩa lãng mạn. Độc giả ngày nay còn cảm thấy cái đẹp của phong cảnh nhưng hơi xa lạ với tình cảm ủy mị, những lời bàn dông dài về chính trị, tôn giáo, từ thiện, giáo dục.

Emile hay luận về giáo dục là cuốn tiểu thuyết sư phạm xuất phát từ nhận định cơ bản là con người sinh ra tốt mà bị văn minh làm hư hỏng. Rousseau chủ trương cứu chữa xã hội từ gốc (giáo dục trẻ em).

Cuốn sách gồm năm phần: phần một, Emile sinh ra cho đến năm tuổi: mẹ phải nuôi dưỡng, bố phải dạy dỗ. Nhưng do bố chết, gia sư phải làm thay. Được nuôi ở nông thôn, Emile theo tự nhiên (tắm lạnh, không mặc quần áo lót, tránh cho trẻ thói quen xấu như sợ hãi, không bận tâm dạy nói).

Phần hai, từ 5-12 tuổi: giáo dục thân thể, các giác quan, bảo vệ trẻ khỏi bị tiêm nhiễm bởi cái xấu của xã hội. Học chơi, chạy, bơi, đi chân đất, đầu trần, không cần nằm đệm, ăn uống giản dị, ít thịt. Không lý luận với Emile, không dạy đạo đức, sách vở, dạy qua kinh nghiệm hàng ngày.

Phần ba, từ 12 -15 tuổi: giáo dục tri thức và kỹ thuật, ít học sách vở. Xuất phát từ những nhận xét về hiện thực, gia sư giúp Emile lập luận và tự trang bị tri thức cho mình như ngắm mặt trời mọc và lặn, từ đó học thiên văn... Emile học một nghề chân tay: thợ mộc.

Phần bốn, từ 15-20 tuổi: giáo dục đạo đức và tôn giáo, bồi dưỡng lòng thương, tìm hiểu xã hội và con người. Đứng trước cảnh núi Alpes hùng vĩ, một mục sư miền Savoie gợi lên tình cảm thiêng liêng về Thượng đế.

Phần năm, Sophia: cô gái này được nuôi dạy cũng theo những nguyên tắc trên. Sophia và Emile gặp nhau, yêu nhau và lấy nhau. Gia sư ở lại nhà để dạy các con họ. Rousseau phê phán giáo dục nhồi sọ và kìm hãm của phong kiến. Nhưng có những luận điểm không vững: trẻ em không phải chỉ có những bản năng thiện, gia sư không có khả năng làm chủ hoàn toàn một tâm hồn, phương pháp siêu hình tách rời xã hội.

Khế ước xã hội là tác phẩm triết học có bốn phần, trình bày quan điểm của Rousseau về nhà nước. Theo Rousseau, Nhà nước xây dựng trên ý muốn tự giác, cơ sở hiệp thương giữa mọi người, nhân dân có quyền nắm chính quyền. Mỗi con người sinh ra hoàn toàn tự do, cá nhân tự nguyện từ bỏ cái tự do ấy vì cộng đồng, do đó, cộng đồng phải đảm bảo tự do dân chủ cho cá nhân.

Đó là cơ sở của các thể chế chính trị gộp lại là Nhà nước. Quyền tối cao của nhân dân là một, không thể chuyển nhượng, chia cắt. Những người lập pháp có nhiệm vụ làm sáng tỏ và thể hiện ý chí chung của cộng đồng bằng những đạo luật phù hợp với quyền lợi của tất cả mọi người; sau đó, chính phủ thi hành cho đúng. Rousseau phân tích những chính thể và đề cao chính thể dân chủ.

Khế ước xã hộiEmile (xuất bản cùng một lúc) gắn chính trị, giáo dục, đạo đức và đặt cơ sở xây dựng một xã hội nhằm xây dựng con người chứ không làm hư hỏng nó. Tác phẩm có ảnh hưởng đến triết học và chính trị (Cách mạng Pháp 1789), nhất là nhóm Jacobins cực tả và dẫn đến hai cách diễn giải đối lập: đề cao dân chủ hoặc ngược lại - các chế độ cực quyền.

Thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch

Thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch

Ngày 26/10, Hội nghị - Hội thảo Chuyển đổi số của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch được tổ chức dưới hình thức ...

Hai tuần trải nghiệm thú vị của các sinh viên Australia tại Việt Nam

Hai tuần trải nghiệm thú vị của các sinh viên Australia tại Việt Nam

Tham gia chuyến tham quan học tập hai tuần tại Việt Nam thông qua chương trình học bổng New Colombo Plan, các sinh viên Australia ...

Rộn ràng Lễ hội Katê 2022 ở Ninh Thuận

Rộn ràng Lễ hội Katê 2022 ở Ninh Thuận

Lễ hội Katê năm nay thu hút đông đảo người dân và du khách đến vui chơi cũng như nghiên cứu, thưởng thức văn hóa ...

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 43]

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 43]

Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền ...

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 42]

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 42]

Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Quân đội Nga đạt tốc độ tiến quân thần tốc, trong một tháng đã kiểm soát được khu vực có diện tích bằng nửa London

Quân đội Nga đạt tốc độ tiến quân thần tốc, trong một tháng đã kiểm soát được khu vực có diện tích bằng nửa London

Lực lượng Nga đang tiến quân ở Ukraine với tốc độ nhanh nhất kể từ những ngày đầu của chiến dịch quân sự đặc biệt.
Ông Trump 'giơ gậy' lên Trung Quốc và hai quốc gia khác, đe dọa rồi mới đàm phán, Bắc Kinh cảnh báo

Ông Trump 'giơ gậy' lên Trung Quốc và hai quốc gia khác, đe dọa rồi mới đàm phán, Bắc Kinh cảnh báo

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ áp đặt thuế quan toàn diện đối với hàng hóa từ Trung Quốc và các nơi khác.
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Tư ngày 27/11/2024: Ma Kết sự nghiệp chuyển biến tích cực

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Tư ngày 27/11/2024: Ma Kết sự nghiệp chuyển biến tích cực

Tử vi hôm nay 27/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Ấn Độ chặn tàu chở 6 tấn ma túy có nguồn gốc từ Myanmar

Ấn Độ chặn tàu chở 6 tấn ma túy có nguồn gốc từ Myanmar

Lực lượng cảnh sát biển Ấn Độ (ICG) tịch thu một lô hàng khổng lồ khoảng 6 tấn ma túy trên tàu đánh cá ở vùng biển Andaman và bắt ...
Giá cà phê hôm nay 26/11/2024: Giá cà phê tăng 'dựng đứng' ngay đầu tuần, diễn biến bất ngờ trong mùa thu hoạch, giá còn tăng?

Giá cà phê hôm nay 26/11/2024: Giá cà phê tăng 'dựng đứng' ngay đầu tuần, diễn biến bất ngờ trong mùa thu hoạch, giá còn tăng?

Giá cà phê hôm nay 26/11/2024: Giá cà phê tăng 'dựng đứng' ngay đầu tuần, diễn biến bất ngờ trong mùa thu hoạch, giá còn tăng?
Bài tarot hôm nay 27/11: Cuộc đời bạn thuộc thể loại phim gì?

Bài tarot hôm nay 27/11: Cuộc đời bạn thuộc thể loại phim gì?

Thông qua một lá bài tarot, bạn sẽ khám phá thông điệp về thể loại phim cuộc đời bạn thuộc về. Hãy rút ngay một lá bài để cùng giải ...
Tìm về cội nguồn lịch sử dân tộc tại 'Thủ đô gió ngàn'

Tìm về cội nguồn lịch sử dân tộc tại 'Thủ đô gió ngàn'

Khu di tích lịch sử ATK Định Hóa nằm ở huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên, là một trong những địa điểm quan trọng nhất của lịch sử cách mạng Việt Nam.
Lần thứ 8 liên tiếp, Việt Nam được vinh danh là Điểm đến Golf tốt nhất châu Á

Lần thứ 8 liên tiếp, Việt Nam được vinh danh là Điểm đến Golf tốt nhất châu Á

Theo thống kê sơ bộ, Việt Nam có khoảng 100 sân golf 18 hố và sân tập đang hoạt động, trong đó nhiều sân đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Mê mẩn khung cảnh của cung đường bao biển đẹp nhất Việt Nam ở Quảng Ninh

Mê mẩn khung cảnh của cung đường bao biển đẹp nhất Việt Nam ở Quảng Ninh

Tuyến đường bao biển nối Hạ Long và Cẩm Phả (Quảng Ninh) được đánh giá là một tuyến đường ven biển đẹp nhất Việt Nam bởi có sự kết hợp của núi và biển.
Miễn phí vé tham quan Thành nhà Hồ nhân ngày Di sản văn hóa Việt Nam

Miễn phí vé tham quan Thành nhà Hồ nhân ngày Di sản văn hóa Việt Nam

Nhân kỷ niệm ngày Di sản văn hóa Việt Nam, sẽ miễn vé cho du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm tại Di sản Thành nhà Hồ.
Xứ Đài mùa Thu Đông: Thiên đường cho những người yêu hoa

Xứ Đài mùa Thu Đông: Thiên đường cho những người yêu hoa

Thiên nhiên của đảo Đài Loan (Trung Quốc) quanh năm như một bức tranh sống động, mùa nào cũng thu hút đông đảo du khách đến thưởng ngoạn.
Australia: Ngành du lịch kỳ vọng tăng trưởng tốt nhờ công cụ mới

Australia: Ngành du lịch kỳ vọng tăng trưởng tốt nhờ công cụ mới

LIVE Framework là một công cụ tương tác, thân thiện với người dùng, giúp doanh nghiệp, tổ chức và chính phủ truy cập thông tin kịp thời và chính xác.
Kỳ bí chiếc mặt nạ cổ 600 năm tuổi của thần lửa Aztec

Kỳ bí chiếc mặt nạ cổ 600 năm tuổi của thần lửa Aztec

Chiếc mặt nạ Xiuhtecuhtli là một trong những cổ vật màu ngọc lam mà nhà chinh phục người Tây Ban Nha Hernán Cortés đã lấy từ Đế chế Aztec.
Tìm về cội nguồn lịch sử dân tộc tại 'Thủ đô gió ngàn'

Tìm về cội nguồn lịch sử dân tộc tại 'Thủ đô gió ngàn'

Khu di tích lịch sử ATK Định Hóa nằm ở huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên, là một trong những địa điểm quan trọng nhất của lịch sử cách mạng Việt Nam.
Huế đón nhận Bằng công nhận mới của UNESCO về Di sản Tư liệu khu vực châu Á - Thái Bình Dương

Huế đón nhận Bằng công nhận mới của UNESCO về Di sản Tư liệu khu vực châu Á - Thái Bình Dương

Thừa Thiên Huế đón nhận Bằng công nhận Di sản Tư liệu khu vực châu Á-Thái Bình Dương của UNESCO cho 'Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế'.
Ngày hội cổ phục Việt lan tỏa giá trị và nét đẹp văn hóa truyền thống

Ngày hội cổ phục Việt lan tỏa giá trị và nét đẹp văn hóa truyền thống

Kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam, chương trình biểu diễn cổ phục 'Theo sợi chỉ vàng'đ ã diễn ra vào ngày 23/11 tại TP.HCM.
Di sản: Nguồn lực góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế của Hà Nội

Di sản: Nguồn lực góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế của Hà Nội

Baoquocte.vn. Các công trình kiến trúc lịch sử, truyền thống văn hoá lâu đời khiến Hà Nội trở thành điểm đến hấp dẫn du khách.
Phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch

Phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch

Báo Văn hoá tổ chức Hội thảo 'Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch tỉnh Quảng Ngãi'.
Phiên bản di động