Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 44]

HỮU NGỌC
Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền văn học Pháp thời Trung cổ nổi tiếng.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 44]
Nhà triết học Rousseau Jean - Jacque.

Rousseau Jean - Jacque (1712-1778) là nhà triết học Ánh sáng (dân chủ tiểu tư sản, theo tự nhiên), nhà văn (báo hiệu chủ nghĩa lãng mạn).

Tác phẩm chính: Luận văn về khoa học nghệ thuật (1750), Luận văn về nguồn gốc và cơ sở của sự bất bình đẳng giữa người và người (1755), Thư gửi cho d’Alembert về sân khấu (1758), Julie hay nàng Héloise mới (1761), Emile hay luận về giáo dục (1762), Khế ước xã hội (1762), Tâm sự (1781), Những ý miên man của người đi chơi một mình (1776-1778).

Luận văn về khoa học nghệ thuật là luận văn Rousseau viết năm 38 tuổi, khiến Rousseau nổi tiếng. Đây là công trình được giải thưởng, đáp lại câu hỏi của Viện Hàn lâm Dijon: “Sự tiến bộ của khoa học nghệ thuật có góp phần làm cho phong tục thuần khiết hay không?” Ngược lại với trào lưu Ánh sáng đương thời (tin vào sự tiến bộ của tri thức và đạo lý), Rousseau đã trả lời bằng một nghịch lý. Ông chứng minh là bản chất con người tốt, do văn minh mà hư hỏng.

Tác phẩm gồm phần đầu đưa ra những ví dụ lịch sử cổ và kim (người nguyên thủy tốt hơn người văn minh...) và phần hai giải thích quy luật lịch sử ấy.

Luận văn về nguồn gốc và cơ sở của sự bất bình đẳng giữa người và người là luận văn giải đáp một câu hỏi do Viện Hàn lâm Dijon đề ra. Rousseau bắt đầu miêu tả với óc tưởng tượng thơ mộng người nguyên thủy ở tình trạng tự nhiên, đơn giản, khỏe mạnh, theo bản năng, tự do và hạnh phúc.

Con người tụ tập nhau lại, lập gia đình, làm lều ở, nhận làm chủ mảnh đất mình trồng trọt. Do đó mà sinh ra đố kỵ, hiềm khích và hỗn loạn. Những kẻ khỏe nhất liên minh với nhau đàn áp người nghèo, người yếu. Sự bất bình đẳng tồn tại là do kéo dài trong thời gian, do tục lệ, danh lợi.

Julie hay nàng Héloise mới là cuốn tiểu thuyết viết dưới hình thức thư, còn có phụ đề là Thư từ của hai người tình ở một thành phố nhỏ, tại chân núi Alpes. Tiểu thư Julie yêu gia sư của mình là Saint-Preux, nhưng vì không môn đăng hộ đối, nên không thể lấy nhau.

Nàng đau khổ mà lấy nhà quý tộc De Volmar. Là một thiếu nữ có đạo đức, nàng chung thủy với chồng và tận tụy với con, tìm lại được sự thanh thản trong ấp là nơi nàng sống với chồng. Nàng thú thực mối tình cũ với chồng. Chồng là người cao thượng, cho mời Saint-Preux (đang đi du lịch để tiêu sầu) đến ở cùng với gia đình; ông muốn chứng tỏ là mình tin vợ và bạn. Nhưng nàng chết vì bệnh do cứu một đứa con khỏi chết đuối.

Tác phẩm ca ngợi tình yêu và thiên nhiên, mơ mộng, mở đường cho chủ nghĩa lãng mạn. Độc giả ngày nay còn cảm thấy cái đẹp của phong cảnh nhưng hơi xa lạ với tình cảm ủy mị, những lời bàn dông dài về chính trị, tôn giáo, từ thiện, giáo dục.

Emile hay luận về giáo dục là cuốn tiểu thuyết sư phạm xuất phát từ nhận định cơ bản là con người sinh ra tốt mà bị văn minh làm hư hỏng. Rousseau chủ trương cứu chữa xã hội từ gốc (giáo dục trẻ em).

Cuốn sách gồm năm phần: phần một, Emile sinh ra cho đến năm tuổi: mẹ phải nuôi dưỡng, bố phải dạy dỗ. Nhưng do bố chết, gia sư phải làm thay. Được nuôi ở nông thôn, Emile theo tự nhiên (tắm lạnh, không mặc quần áo lót, tránh cho trẻ thói quen xấu như sợ hãi, không bận tâm dạy nói).

Phần hai, từ 5-12 tuổi: giáo dục thân thể, các giác quan, bảo vệ trẻ khỏi bị tiêm nhiễm bởi cái xấu của xã hội. Học chơi, chạy, bơi, đi chân đất, đầu trần, không cần nằm đệm, ăn uống giản dị, ít thịt. Không lý luận với Emile, không dạy đạo đức, sách vở, dạy qua kinh nghiệm hàng ngày.

Phần ba, từ 12 -15 tuổi: giáo dục tri thức và kỹ thuật, ít học sách vở. Xuất phát từ những nhận xét về hiện thực, gia sư giúp Emile lập luận và tự trang bị tri thức cho mình như ngắm mặt trời mọc và lặn, từ đó học thiên văn... Emile học một nghề chân tay: thợ mộc.

Phần bốn, từ 15-20 tuổi: giáo dục đạo đức và tôn giáo, bồi dưỡng lòng thương, tìm hiểu xã hội và con người. Đứng trước cảnh núi Alpes hùng vĩ, một mục sư miền Savoie gợi lên tình cảm thiêng liêng về Thượng đế.

Phần năm, Sophia: cô gái này được nuôi dạy cũng theo những nguyên tắc trên. Sophia và Emile gặp nhau, yêu nhau và lấy nhau. Gia sư ở lại nhà để dạy các con họ. Rousseau phê phán giáo dục nhồi sọ và kìm hãm của phong kiến. Nhưng có những luận điểm không vững: trẻ em không phải chỉ có những bản năng thiện, gia sư không có khả năng làm chủ hoàn toàn một tâm hồn, phương pháp siêu hình tách rời xã hội.

Khế ước xã hội là tác phẩm triết học có bốn phần, trình bày quan điểm của Rousseau về nhà nước. Theo Rousseau, Nhà nước xây dựng trên ý muốn tự giác, cơ sở hiệp thương giữa mọi người, nhân dân có quyền nắm chính quyền. Mỗi con người sinh ra hoàn toàn tự do, cá nhân tự nguyện từ bỏ cái tự do ấy vì cộng đồng, do đó, cộng đồng phải đảm bảo tự do dân chủ cho cá nhân.

Đó là cơ sở của các thể chế chính trị gộp lại là Nhà nước. Quyền tối cao của nhân dân là một, không thể chuyển nhượng, chia cắt. Những người lập pháp có nhiệm vụ làm sáng tỏ và thể hiện ý chí chung của cộng đồng bằng những đạo luật phù hợp với quyền lợi của tất cả mọi người; sau đó, chính phủ thi hành cho đúng. Rousseau phân tích những chính thể và đề cao chính thể dân chủ.

Khế ước xã hộiEmile (xuất bản cùng một lúc) gắn chính trị, giáo dục, đạo đức và đặt cơ sở xây dựng một xã hội nhằm xây dựng con người chứ không làm hư hỏng nó. Tác phẩm có ảnh hưởng đến triết học và chính trị (Cách mạng Pháp 1789), nhất là nhóm Jacobins cực tả và dẫn đến hai cách diễn giải đối lập: đề cao dân chủ hoặc ngược lại - các chế độ cực quyền.

Thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch

Thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch

Ngày 26/10, Hội nghị - Hội thảo Chuyển đổi số của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch được tổ chức dưới hình thức ...

Hai tuần trải nghiệm thú vị của các sinh viên Australia tại Việt Nam

Hai tuần trải nghiệm thú vị của các sinh viên Australia tại Việt Nam

Tham gia chuyến tham quan học tập hai tuần tại Việt Nam thông qua chương trình học bổng New Colombo Plan, các sinh viên Australia ...

Rộn ràng Lễ hội Katê 2022 ở Ninh Thuận

Rộn ràng Lễ hội Katê 2022 ở Ninh Thuận

Lễ hội Katê năm nay thu hút đông đảo người dân và du khách đến vui chơi cũng như nghiên cứu, thưởng thức văn hóa ...

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 43]

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 43]

Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền ...

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 42]

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 42]

Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Đất hiếm khuấy động thị trường, lý do đến từ Myanmar

Đất hiếm khuấy động thị trường, lý do đến từ Myanmar

Giá đất hiếm đã trở lại thành tâm điểm của thị trường khi bất ngờ tăng vọt từ đầu tháng 11/2024.
Bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả'

Bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả'

Báo TG&VN giới thiệu bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm về xây dựng hệ thống chính trị với tiêu đề: 'Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng ...
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 6/11 và sáng 7/11: Lịch thi đấu Champions League - Inter vs Arsenal; AFC Champions League 2 - Nam Định vs Tampines Rovers

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 6/11 và sáng 7/11: Lịch thi đấu Champions League - Inter vs Arsenal; AFC Champions League 2 - Nam Định vs Tampines Rovers

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 6/11 và sáng 7/11: Lịch thi đấu Champions League - Inter vs Arsenal; Europa League - Besiktas vs Malmo FF...
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Tư ngày 6/11/2024: Song Tử sự nghiệp phát triển

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Tư ngày 6/11/2024: Song Tử sự nghiệp phát triển

Tử vi hôm nay 6/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Bầu cử Mỹ 2024: Ông Trump và bà Harris đều đánh vào ‘điểm ảnh’ của nền kinh tế, người hiểu cảm xúc cử tri hơn sẽ chiến thắng

Bầu cử Mỹ 2024: Ông Trump và bà Harris đều đánh vào ‘điểm ảnh’ của nền kinh tế, người hiểu cảm xúc cử tri hơn sẽ chiến thắng

Nếu nền kinh tế hạ cánh mềm, sao người dân lại cảm thấy khó khăn đến thế? Ông Donald Trump hay bà Kamala Harris, ai sẽ thắng trong bầu cử ...
Cập nhật bảng giá xe hãng Nissan mới nhất tháng 11/2024

Cập nhật bảng giá xe hãng Nissan mới nhất tháng 11/2024

Bảng giá xe hãng Nissan của các dòng như Almera 2021, Almera 2022, Kicks 2022, Navara 2021, Navara 2022 và Navara 2024 sẽ được cập nhật chi tiết trong bài ...
Festival Hoa Đà Lạt năm 2024: Bản giao hưởng sắc màu

Festival Hoa Đà Lạt năm 2024: Bản giao hưởng sắc màu

Lần thứ 10 tổ chức, sự kiện tiếp tục khẳng định Đà Lạt là thành phố Festival Hoa của Việt Nam, thành phố sáng tạo trong lĩnh vực âm nhạc của UNESCO.
Đặc sản Quảng Ngãi - thưởng thức món ăn chế biến từ don

Đặc sản Quảng Ngãi - thưởng thức món ăn chế biến từ don

Con don Quảng Ngãi giống với con dắt của miền Bắc, thuộc loài nhuyễn thể, họ nhà hến, là nguyên liệu biến tấu ra nhiều món ăn ‘siêu cuốn’.
Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam tạm dừng đón khách

Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam tạm dừng đón khách

Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam thông báo tạm dừng đón khách tham quan trong ba ngày 3-5/11.
Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Công dân Hàn Quốc và Slovakia đã được thêm vào danh sách những người không cần thị thực để đến thăm trong tối đa 15 ngày
Cùng hòa mình vào văn hóa các dân tộc Việt Nam tháng 11 này

Cùng hòa mình vào văn hóa các dân tộc Việt Nam tháng 11 này

Tháng 11, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) sẽ tổ chức các hoạt động với chủ đề “Về miền di sản tinh hoa và ...
Ngày hội văn hóa các dân tộc vùng Đông Bắc 2024: Bản sắc và đoàn kết

Ngày hội văn hóa các dân tộc vùng Đông Bắc 2024: Bản sắc và đoàn kết

Ngày hội văn hóa các dân tộc vùng Đông Bắc có 8 tỉnh: Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Hà Giang, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc và Bắc Giang tham gia.
Bảo tồn, phát huy di sản văn hoá gắn với phát triển du lịch: Bài học kinh nghiệm từ Hàn Quốc

Bảo tồn, phát huy di sản văn hoá gắn với phát triển du lịch: Bài học kinh nghiệm từ Hàn Quốc

Với bề dày lịch sử khoảng 5.000 năm, Hàn Quốc hiện là một trong những quốc gia đi đầu trong lĩnh vực bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.
Công bố Đề án nghiên cứu Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An

Công bố Đề án nghiên cứu Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An

Sở Du lịch Ninh Bình vừa tổ chức Hội nghị công bố Đề án nghiên cứu Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An.
Phát hiện thành phố cổ bí ẩn thuộc nền văn minh Maya

Phát hiện thành phố cổ bí ẩn thuộc nền văn minh Maya

Các cuộc khảo sát bằng tia laser đã phát hiện một thành phố cổ rộng lớn thuộc nền văn minh Maya, có tuổi đời hàng thế kỷ ở Bán đảo Yucatán, Mexico.
Bánh pía Sóc Trăng: Món ăn truyền thống vươn tầm quốc tế

Bánh pía Sóc Trăng: Món ăn truyền thống vươn tầm quốc tế

Sóc Trăng hiện có trên 30 thương hiệu bánh pía được sản xuất từ nhiều cơ sở, doanh nghiệp, trong đó có những thương hiệu được xây dựng gần 100 năm.
Bước đi cần thiết để phát triển du lịch bền vững

Bước đi cần thiết để phát triển du lịch bền vững

Nhân rộng mô hình du lịch xanh là vô cùng cần thiết để phát triển du lịch bền vững cho Việt Nam.
Bật mí lý do người Viking không xâm chiếm Bắc Mỹ

Bật mí lý do người Viking không xâm chiếm Bắc Mỹ

Người Viking (có nguồn gốc Bắc Âu) đã từng đổ bộ lên nơi ngày nay là Newfoundland, Canada vào khoảng năm 1000 sau Công nguyên.
Phiên bản di động