Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 43]

HỮU NGỌC
Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền văn học Pháp thời Trung cổ nổi tiếng.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Nhà văn Romains Jules.
Nhà văn Romains Jules.

Romains Jules (1885-1972) là nhà văn (thuyết đồng cảm – Unanimisme).

Tác phẩm chính: Cuộc sống đồng cảm (La Vie Unanime, 1908, thơ), K’nốc (Knock, 1923, kịch), Những người thiện chí (Les Hommes de bonne Volonté, 1932-1947).

K’nốc là vở kịch trào phúng ba màn, có phụ đề là sự đắc thắng của y học, lên án sự đam mê làm giàu, một động cơ xã hội hiện đại, phê phán cay độc sự ngu dốt và cả tin, sự bóc lột nhân danh khoa học. Kịch có dáng dấp của Molière.

Knock mua lại phòng khám bệnh tồi tàn của một ông bác sĩ già hành nghề ở nông thôn. Nông dân khỏe mạnh, lại tiếc tiền, nên khách rất vắng. Knock nghĩ ra một mẹo, anh khám bệnh không lấy tiền, do đó người đến khám rất đông.

Với ai, anh cũng tìm ra bệnh, vì anh áp dụng phương châm: “Người khỏe mạnh nào cũng ốm mà không biết”. Từ đó Knock phát tài và được tín nhiệm đến mức ông bác sĩ cũ cũng xin anh chữa bệnh cho.

Những người thiện chí là bộ tiểu thuyết trường thiên gồm 27 tập, vẽ lên bức tranh hoành tráng về xã hội Pháp trong một phần tư thế kỷ, từ 1908 (chiến tranh đe dọa) đến 1933 (mấy tháng sau khi Hitler nắm chính quyền).

Minh họa “thuyết đồng cảm”, Romains không viết bộ tiểu thuyết tổng quát này theo kiểu Balzac (nhiều truyện lẻ chắp thành Tấn trò đời) hay kiểu Hugo (cuộc đời Valjean qua nhiều giai đoạn trong Những người khốn khổ). Romains viết về rất nhiều nhân vật, nhiều khi không biết nhau, nhiều hành động song song, nhiều khi không dính dáng gì đến nhau, đan vào nhau tạo thành mạch đời.

Romains đã mất gần mười năm để nghiên cứu, sưu tầm tài liệu thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau, từ cơ chế một công ty nhà đất đến một cuộc bầu viện sĩ hay một cuộc khủng hoảng nội các. Mỗi một tập tiểu thuyết tuy vậy nhấn mạnh một câu chuyện để gây tính đa dạng: độc giả có thể theo dõi việc làm ăn của một nhà tư sản kinh doanh (tập V), những công trình nghiên cứu của một nhà sinh vật học (tập XII), nguy cơ chiến tranh tăng dần (tập IX, X, XIV), diễn biến của trận Verdun (tập XV, XVI), một chuyện tình tươi mát trong hòa bình (tập XVIII).

Tất cả các tập đều xoay quanh hai nhân vật, coi như phản ánh ý nghĩ của tác giả: Jerphanion và Jallez, bạn học cùng khóa, tốt nghiệp Trường đại học Sư phạm, hai “người có thiện chí”. Ý lớn làm nền cho bộ tiểu thuyết là trên thế giới có khá nhiều “người có thiện chí”, vô hình trung họp thành một cộng đồng những người chân chất, mỗi người hoạt động trong lĩnh vực của mình để đóng góp cho sự nghiệp hòa bình và tiến bộ trên thế giới.

* * *

Nhà thơ Rostand Edmon.
Nhà thơ Rostand Edmon.

Rostand Edmon (1868-1918) là nhà thơ lãng mạn mới (đề cao tình cảm, tôn sùng cái tôi, tìm cách thoát ly trong mộng ảo, những miền xa lạ, cái đẹp hoang dại, dĩ vãng, trở về thời Trung cổ, huyền thoại dân tộc, truyền thống dân gian).

Tác phẩm chính: Cyrano de Bergerac (1897, kịch), Đại bàng con (L’Aiglon, 1900, kịch).

Cyrano de Bergerac là vở kịch thơ năm màn. Cyrano là một thanh niên quý tộc dũng cảm, chân thật, biết hài hước, chỉ phải cái xấu trai do mũi quá to.

Chàng thầm yêu cô em họ là Roxane. Cô này không biết, lại nhờ Cyrano che chở cho người mình yêu là Christian đẹp trai, nhưng thiếu linh hoạt. Vốn hòa hiệp, Cyrano nhận làm bạn thân của Christian. Cyrano lại bảo cho bạn những câu văn hoa để nói với người yêu ở ban công.

Chàng mời tu sĩ đến làm lễ cưới cho hai người. Bực tức vì không chiếm được trái tim Roxane, bá tước chỉ huy Christian cử chàng ra mặt trận chiến đấu. Hàng ngày, Cyrano thay cho Christian viết những bức thư tình nồng cháy gửi Roxane.

Nhưng rồi Christian tử trận do tên chỉ huy ám hại. Roxane tuyệt vọng đi tu. Cyrano đến thăm nàng hàng ngày. Mãi đến khi chàng bị ám sát hấp hối, nàng mới biết rõ sự thật. Nàng hiểu ra rằng nàng đã yêu tâm hồn Cyrano qua thể xác của Christian.

* * *

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 43]
Nhà sinh vật học, nhà văn Rostand Jean.

Rostand Jean (1894-1977) là nhà sinh vật học, nhà văn.

Tác phẩm chính: Cuộc phiêu lưu của con người (L’Aventure Humaine, 1947), Suy nghĩ của một nhà sinh vật học (Pensées d’un Biologiste, 1939).

Cuộc phiêu lưu của con người là tác phẩm phổ biến khoa học được dịch sang nhiều ngữ. Tập hợp ba luận văn đã xuất bản trước.

Tập một: Từ mầm đến đứa trẻ sơ sinh: cuộc phiêu lưu của hai tế bào tách từ bố mẹ ra, trở thành phôi, rồi thành thai. Chín tháng trong bụng mẹ. Tiếng khóc chào đời.

Tập hai: Từ trẻ sơ sinh đến tuổi trưởng thành: những biến chuyển đến khi định hình. Ba thời kỳ: cho đến 14 tuổi, ba năm dậy thì cho đến trưởng thành.

Tập ba: Từ tuổi trưởng thành đến tuổi già: sự định hình tương đối, luôn luôn có thay đổi. “Mục đích nhân loại là đem lại cho mỗi cá nhân những may mắn nhất để vào đời sao cho tốt và thực hiện hoàn toàn cuộc phiêu lưu của mình”.

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 42]

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 42]

Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền ...

Triển lãm giao lưu mỹ thuật giữa Hải Phòng và Gwangju, Hàn Quốc

Triển lãm giao lưu mỹ thuật giữa Hải Phòng và Gwangju, Hàn Quốc

Tối 15/10, tại Trung tâm Thông tin Triển lãm và Điện ảnh Hải Phòng diễn ra Triển lãm mỹ thuật trưng bày 100 bức tranh ...

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 41]

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 41]

Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền ...

Hình ảnh đời thường của chủ nhân các giải Nobel 2022

Hình ảnh đời thường của chủ nhân các giải Nobel 2022

Chủ nhân của các giải Nobel 2022 có những biểu cảm khác nhau khi họ nhận được thông báo đạt giải thưởng danh giá này, ...

UNESCO ghi danh Di sản văn hóa Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam

UNESCO ghi danh Di sản văn hóa Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam

Lễ đón nhận bằng ghi danh Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam vào danh sách Di sản văn hóa phi ...

Đọc thêm

Lần đầu tiên thành phố xứ Hàn 'khoác áo Việt' trong Tuần lễ văn hóa

Lần đầu tiên thành phố xứ Hàn 'khoác áo Việt' trong Tuần lễ văn hóa

Ngày 20/6, Tuần lễ Văn hóa Việt Nam năm 2025 đã chính thức khai mạc tại thành phố Pyeongteck, cách thủ đô Seoul 70 km về phía Tây Nam.
Nhật Bản hủy họp cấp cao với Mỹ sau yêu cầu tăng chi tiêu quốc phòng hay lý do nào khác?

Nhật Bản hủy họp cấp cao với Mỹ sau yêu cầu tăng chi tiêu quốc phòng hay lý do nào khác?

Nhật Bản tuyên bố hủy đối thoại cấp cao với Mỹ sau yêu cầu tăng chi tiêu quốc phòng hay một lý do nào khác?
Thanh Hóa: Miền đất cộng hưởng những giá trị Vương triều

Thanh Hóa: Miền đất cộng hưởng những giá trị Vương triều

Được xem là 'cái nôi' di sản văn hóa dân tộc, Thanh Hoá rất giàu giá trị lịch sử và tính biểu tượng.
Một thế kỷ báo chí đồng hành cùng dân tộc

Một thế kỷ báo chí đồng hành cùng dân tộc

Một thế kỷ đồng hành cùng dân tộc, báo chí đã thể hiện bản lĩnh chính trị vững vàng, trở thành “vũ khí sắc bén” trên mặt trận tư tưởng ...
Giá nông sản hôm nay 21/6/2025: Giá cà phê mất mốc 100.000 đồng, Giá tiêu 'tụt dốc'; dự án nông nghiệp có thể được vay 70% vốn, không thế chấp

Giá nông sản hôm nay 21/6/2025: Giá cà phê mất mốc 100.000 đồng, Giá tiêu 'tụt dốc'; dự án nông nghiệp có thể được vay 70% vốn, không thế chấp

Báo Thế giới và Việt Nam cập nhật giá nông sản hôm nay 21/6/2025, giá cà phê, giá tiêu... giao dịch trên thị trường quốc tế và thị trường trong ...
Hạnh phúc của người làm báo cộng đồng

Hạnh phúc của người làm báo cộng đồng

Ở nhiều nước, có những người làm báo cộng đồng bằng tình thần tự nguyện gìn giữ dòng chảy thông tin, văn hóa và bản sắc Việt nơi xứ người.
Thanh Hóa: Miền đất cộng hưởng những giá trị Vương triều

Thanh Hóa: Miền đất cộng hưởng những giá trị Vương triều

Được xem là 'cái nôi' di sản văn hóa dân tộc, Thanh Hoá rất giàu giá trị lịch sử và tính biểu tượng.
Khám phá ngôi chùa cổ ở Sóc Trăng có loài dơi khổng lồ, heo 5 móng

Khám phá ngôi chùa cổ ở Sóc Trăng có loài dơi khổng lồ, heo 5 móng

Chùa Dơi gắn liền với quần thể kiến trúc tiêu biểu về tín ngưỡng của người Khmer, được công nhận di tích nghệ thuật cấp quốc gia năm 1999.
Hải đăng Kê Gà, Bình Thuận được công nhận di tích lịch sử kiến trúc: Viên ngọc sáng giữa Đại dương xanh

Hải đăng Kê Gà, Bình Thuận được công nhận di tích lịch sử kiến trúc: Viên ngọc sáng giữa Đại dương xanh

Hải đăng Kê Gà – ngọn đèn biển hơn 125 tuổi vừa được công nhận di tích cấp tỉnh, là biểu tượng hàng hải độc đáo và điểm đến hấp dẫn cho du khách tại ...
Hợp tác, liên kết, phát triển du lịch Bắc Ninh với các tỉnh, thành phố trên cả nước

Hợp tác, liên kết, phát triển du lịch Bắc Ninh với các tỉnh, thành phố trên cả nước

Tuần văn hóa, du lịch Gốm và Làng nghề truyền thống Bắc Ninh năm 2025 quy tụ hơn 100 gian hàng, trong đó có các làng nghề gốm nổi tiếng.
Traveloka – Trợ thủ săn vé máy bay giá rẻ cho mọi hành trình

Traveloka – Trợ thủ săn vé máy bay giá rẻ cho mọi hành trình

Traveloka trở thành lựa chọn hàng đầu nhờ khả năng hỗ trợ săn vé nhanh chóng, minh bạch và tiết kiệm.
Việt Nam sở hữu hành trình tàu hỏa tuyệt vời nhất thế giới

Việt Nam sở hữu hành trình tàu hỏa tuyệt vời nhất thế giới

Tạp chí du lịch quốc tế Lonely Planet đã gợi ý 24 hành trình tàu hỏa tuyệt vời nhất thế giới năm 2025. Trong đó, tàu Thống Nhất của Việt Nam đứng đầu danh sách.
Việt Nam lần thứ ba trúng cử thành viên Ủy ban liên chính phủ Công ước UNESCO 2005

Việt Nam lần thứ ba trúng cử thành viên Ủy ban liên chính phủ Công ước UNESCO 2005

Tài kỳ họp Đại hội đồng lần thứ 10 Công ước 2005, Việt Nam tái đắc cử nhiệm kỳ thứ hai liên tiếp là thành viên của Ủy ban liên chính phủ Công ước.
Độc đáo lễ hội giàu bản sắc văn hoá tại Quan Lạn

Độc đáo lễ hội giàu bản sắc văn hoá tại Quan Lạn

Lễ hội đình Quan Lạn mang đậm giá trị lịch sử mà còn là một đợt sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng dân gian, phản ánh sâu sắc văn hóa biển đảo đặc trưng của ...
Đưa gốm Việt vào dòng chảy nghệ thuật đương đại

Đưa gốm Việt vào dòng chảy nghệ thuật đương đại

Một chương trình nghệ thuật đặc biệt - nơi những thanh âm từ gốm Việt được đánh thức và ngân vang, sẽ công diễn tại Nhà hát Lớn Hà Nội.
Một cách kể khác về Truyện Kiều

Một cách kể khác về Truyện Kiều

Văn Miếu - Quốc Tử Giám đón bước chân của những người yêu văn hóa đến với một không gian thưởng lãm đặc biệt của sen và Truyện Kiều.
Dệt sắc thổ cẩm Tây Nguyên giữa nhịp sống mới

Dệt sắc thổ cẩm Tây Nguyên giữa nhịp sống mới

Tại một góc bản làng của tỉnh Lâm Đồng, còn đó một cô gái H’Mông âm thầm may vá, thêu thùa, níu giữ những nét văn hóa thổ cẩm truyền thống.
Festival Thăng Long - Hà Nội năm 2025 kỳ vọng tạo nên không gian giao lưu văn hóa sôi động

Festival Thăng Long - Hà Nội năm 2025 kỳ vọng tạo nên không gian giao lưu văn hóa sôi động

Festival Thăng Long - Hà Nội năm 2025 sẽ diễn ra từ ngày 31/10 đến 9/11 tại nhiều địa điểm như phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm, Hoàng thành Thăng Long, Bảo tàng Hà Nội.
Phiên bản di động