Tuy vậy, việc học tiếng Việt của con em Việt kiều, đặc biệt là thế hệ thứ 2, thứ 3 và các thế hệ tiếp theo không phải là việc làm đơn giản, bởi những thế hệ mới này sinh ra, sống và làm việc trong môi trường quốc tế. Hiếm có cơ hội thực hành tiếng Việt - đó là thực tế đang xảy ra với nhiều người gốc Việt. David Trần hiện đang là sinh viên ngành thương mại tại Australia. Ở nhà, hay đến trường, David đều sử dụng tiếng Anh là ngôn ngữ nước sở tại, vì thế anh gặp nhiều khó khăn trong việc giao tiếp bằng tiếng Việt, thứ ngôn ngữ mẹ đẻ của mình. Kỳ nghỉ hè năm nay là lần đầu tiên David về thăm quê hương. Về đây, David mới nhận thấy tiếng Việt rất quan trọng với những người con Việt xa xứ. Dù rất muốn bày tỏ bằng tiếng Việt, nhưng cuối cùng, David vẫn phải cười xòa chuyển ngữ.
Nhưng cũng có những thanh thiếu niên kiều bào, bằng sự giúp sức của gia đình, đã quyết tâm học bằng được tiếng Việt. Hoàng Tùng, sinh ra tại Ba Lan, năm nay học lớp 10, có nhận thức khá sớm về tầm quan trọng của tiếng Việt. Em kể về cách học tiếng mẹ đẻ như sau: “Em luôn cố học, ở nhà em giao tiếp với bố mẹ bằng tiếng Việt, thỉnh thoảng ông bà ở Việt Nam sang chơi lại dạy em thêm. Thứ 7, Chủ nhật cộng đồng giao lưu, nói chuyện với nhau. Em học ở trường Việt-Ba, cha mẹ thuộc cộng đồng người Việt thường cho con đi học ở đấy từ 7 tuổi đến 15 tuổi. Sách được gửi từ trong nước sang cho các cô giáo, bao gồm lịch sử, văn, chính tả”. Trước đây, Tùng còn sáng tác thơ bằng tiếng Việt tặng ông nội. Riêng Nguyễn Minh Phúc, 16 tuổi, đang sống tại Phần Lan lại học tiếng Việt thông qua những ca khúc nhạc trẻ sưu tầm trên Internet.
Với ý thức về tầm quan trọng của tiếng Việt đối với cộng đồng người Việt sống xa Tổ quốc, thanh niên sinh viên Việt Nam tại Czech từ nhiều năm nay khá tích cực tham gia các lớp dạy, học tiếng Việt, cũng như bằng mọi cách duy trì các lớp học tiếng Việt này. Nguyễn Văn Đức, Phó Bí thư Đoàn TNCS HCM tại Czech kể: Ở thành phố Ustalaban, tại trung tâm Nghĩa Dũng việc học tiếng Việt được các bạn sinh viên tổ chức rất quy mô. Ở Praha có trường GD Côla, nơi tiếng Việt được tổ chức dạy học với quy mô tương đối hoành tráng và chất lượng giáo viên tiếng Việt tốt. Ý niệm của mọi người mở trường là dạy cho các em tiếng Việt và học thêm một tuần hai, ba buổi.
Ngôn ngữ chính là sợi dây gắn kết các thanh niên kiều bào về với cội nguồn. Ông Nguyễn Thanh Sơn, Q. Chủ nhiệm Ủy ban nhà nước về người VN ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao, cho biết: Nhiều năm qua, Đảng, Nhà nước ta rất quan tâm đến 3,5 triệu người Việt ở nước ngoài, đặc biệt là thế hệ kiều bào thứ 3, quan tâm đến việc chăm lo cho thế hệ kiều bào thứ 3 để bảo tồn, duy trì phát triển văn hóa dân tộc đặc biệt là duy trì tiếng Việt cho thế hệ thứ 3. Đảng, Chính phủ đang có một dự án lớn để làm sao thế hệ kiều bào thứ 3 có thể biết, nói và sử dụng tiếng Việt thành thạo. Để thông qua thế hệ các em, tiếp nối truyền thống cha anh đi trước, chúng ta quyết tâm giữ gìn và phát triển văn hóa dân tộc, truyền thống lịch sử lâu đời của cha ông.
Đã là người Việt Nam, dù sống ở Việt Nam hay ở bất cứ một quốc gia nào điều quan trọng nhất là phải biết sử dụng tiếng nói của cha ông và hiểu được sự phong phú, đa dạng, cái hồn của văn hóa Việt. Những thế hệ kiều bào thứ 3 vẫn đang cố gắng học tập để ngày một sử dụng tiếng Việt nhuần nhuyễn, thành thạo hơn dù rằng trước mắt còn khá nhiều thử thách, chông gai.
Lan Phương
