Thượng đỉnh SCO: Nước đi mới trong ‘ván cờ’ địa-chính trị quốc tế

TS Hoàng Anh Tuấn
Học viện Ngoại giao
Trong lịch sử 21 năm kể từ khi ra đời (năm 2001) đến nay, chưa bao giờ các hoạt động trong khuôn khổ Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) lại thu hút sự quan tâm của thế giới như Hội nghị thượng đỉnh SCO tổ chức tại Samarkand, Uzbekistan từ ngày 15-16/9/2022.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Thượng đỉnh SCO: Nước đi mới trong ‘ván cờ’ địa-chính trị quốc tế
Hội nghị thượng đỉnh SCO 2022 diễn ra tại thành phố lịch sử Samarkand, Uzbekistan. (Nguồn: Tân Hoa xã)

Chính xung đột Nga-Ukraine, cạnh tranh quyết liệt giữa các nước lớn trong định hình trật tự thế giới mới cùng hợp tác ngày càng thực chất và sâu rộng trong khuôn khổ SCO đã đem lại vị thế và tầm vóc mới cho SCO trên “bàn cờ” địa-chính trị quốc tế.

Khởi thủy từ “Nhóm Thượng Hải 5” gồm Trung Quốc, Nga và ba quốc gia Trung Á, hình thành năm 1996, SCO chính thức ra đời năm 2001. Sau 21 năm tồn tại và phát triển, SCO hiện là tổ chức khu vực lớn nhất thế giới với 8 quốc gia thành viên gồm Trung Quốc, Nga, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan và Uzbekistan, Ấn Độ và Pakistan.

Hiện SCO chiếm tới 60% diện tích lục địa Á-Âu, 40% dân số và 30% tổng GDP toàn cầu. Với vị thế quan trọng như vậy nên bất kỳ dàn xếp mới nào liên quan đến các vấn đề an ninh, chính trị toàn cầu đều không thể không tính đến SCO.

Những quyết định quan trọng

Tại Hội nghị Thượng đỉnh sắp tới, SCO sẽ thông qua nhiều quyết định quan trọng không chỉ liên quan đến sự phát triển lâu dài của tổ chức này, mà còn đến vai trò và vị thế của SCO trong trật tự toàn cầu mới.

Thứ nhất, về mở rộng thành viên. Tại Hội nghị thượng đỉnh Samarkarnd, SCO sẽ chính thức quyết định kết nạp Iran là thành viên của tổ chức. Đây được xem là sự thách thức trực tiếp của SCO đối với Mỹ và phương Tây. Bên cạnh đó, SCO dự kiến sẽ chấp thuận và đồng ý tiến hành các thủ tục để Belarus-quốc gia thân Nga và hiện đang bị phương Tây coi là “thù địch”, sớm gia nhập SCO.

Ngoài ra, SCO dự kiến chính thức chấp thuận đề nghị trở thành đối tác đối thoại của một số quốc gia Trung Đông, vốn được xem là đồng minh thân cận của Mỹ như Ai Cập, Qatar, Saudi Arabia và nâng quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ - quốc gia thành viên NATO lên quy chế quan sát viên.

Thứ hai, về nâng tầm ảnh hưởng của SCO trên trường quốc tế. Do đại dịch Covid-19 nên kể từ năm 2019 đến nay, SCO mới tổ chức được cuộc họp thượng đỉnh trực tiếp đầu tiên.

Cuộc họp năm nay là cuộc họp lớn nhất trong lịch sử của tổ chức này với sự tham dự của 15 nguyên thủ quốc gia, lãnh đạo chính phủ thành viên, quan sát viên, đối tác đối thoại và người đứng đầu các tổ chức quốc tế.

Trong bối cảnh quan hệ giữa Mỹ và phương Tây với Nga và Trung Quốc đang ngày càng căng thẳng thì SCO, với tiếng nói độc lập của mình cộng với vai trò và ảnh hưởng vượt trội của Nga và Trung Quốc trong tổ chức, đang được xem là công cụ đối trọng quan trọng với trật tự thế giới hiện hành do Mỹ và phương Tây chi phối.

Thứ ba, về các sáng kiến và biện pháp thúc đẩy hợp tác và liên kết trong SCO. Khi mới ra đời, nhiệm vụ chính của SCO là bàn thảo các biện pháp tăng cường hợp tác an ninh biên giới giữa Trung Quốc, Nga với một số nước láng giềng Trung Á. Tuy nhiên, sự hợp tác này đã mau chóng mở rộng sang hàng loạt lĩnh vực khác.

Theo dự kiến, Hội nghị thượng đỉnh SCO năm nay sẽ thông qua Tuyên bố Samarkand cùng khoảng 30 văn kiện hợp tác trong các lĩnh vực như năng lượng, số hóa, giao thông, truyền thông, phát triển công nghệ tiên tiến, văn hóa và thể thao.

Đáng chú ý, SCO dự kiến sẽ thông qua bản lộ trình “phi USD hóa”, theo đó, các quốc gia thành viên tăng cường sử dụng đồng nội tệ của mình và giảm dần sự phụ thuộc vào đồng USD trong thanh toán với nhau.

Tâm điểm cuộc họp

Mặc dù thông qua nhiều quyết định quan trọng như vậy, nhưng dư luận lại dành sự quan tâm đặc biệt cho cuộc gặp thượng đỉnh Nga-Trung giữa Tổng thống Putin và Chủ tịch Tập Cận Bình.Đây được xem là cuộc gặp quan trọng nhất trong số 39 lần gặp giữa hai ông kể từ năm 2013.

Hai nước đã đạt nhận thức chung trong việc thiết lập “quan hệ đối tác không giới hạn” đầu tháng Hai năm nay. Hơn bao giờ hết, Nga và Trung Quốc cần thể hiện quan hệ đối tác này bằng hành động cụ thể, đặc biệt trong bối cảnh Mỹ và phương Tây đang tìm mọi cách kiềm chế, đẩy sự đối đầu với Nga và Trung Quốc lên mức cao nhất kể từ sau khi kết thúc Chiến tranh Lạnh đến nay.

Ngoài ra, với việc “kéo” Iran cũng như một loạt đồng minh thân cận của Mỹ và phương Tây ở Trung Đông vào các khuôn khổ đối thoại, hợp tác của SCO, Nga và Trung Quốc muốn cho phương Tây và thế giới thấy rằng, họ đã và sẽ tiếp tục là những thế lực quan trọng trên thế giới, có nhiều đồng minh, đối tác, bạn bè và đủ sức để đối trọng với Mỹ và phương Tây.

Nhìn tổng thể, SCO mới chỉ là một trong nhiều quân bài mà Nga và Trung Quốc cần và sẽ sử dụng trong “cuộc đối đầu định mệnh” với Mỹ và phương Tây.


Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả.

Nga, Trung Quốc 'rỉ tai nhau' về một trật tự thế giới mới, chẳng cần níu kéo những điều không thể cứu vãn!

Nga, Trung Quốc 'rỉ tai nhau' về một trật tự thế giới mới, chẳng cần níu kéo những điều không thể cứu vãn!

Nga và Trung Quốc đều cảm nhận thấy rõ thực sự cần nhau trong thời điểm hiện tại. Khi Nga cho rằng quan hệ với ...

Mỹ 'xuống tay' với 24 cá nhân, tổ chức Nga, cô lập Moscow hơn nữa về mặt tài chính

Mỹ 'xuống tay' với 24 cá nhân, tổ chức Nga, cô lập Moscow hơn nữa về mặt tài chính

Ngày 15/9, Bộ Tài chính Mỹ thông báo, Washington đã áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với các cá nhân và tổ ...

Điểm tin thế giới sáng 16/9: Sri Lanka 'né' cạnh tranh quyền lực; hội đàm Nga-Trung; lý do Amazon bị kiện

Điểm tin thế giới sáng 16/9: Sri Lanka 'né' cạnh tranh quyền lực; hội đàm Nga-Trung; lý do Amazon bị kiện

Cuộc gặp Putin-Tập Cận Bình, thỏa thuận ngừng bắn Armenia-Azerbaijan, Venezuela sẵn sàng cấp dầu khí... là tin tức thế giới đáng chú ý sáng ...

Tin thế giới 15/9: Xung đột Armenia-Azerbaijan, Chủ tịch EC tới Ukraine, Thượng đỉnh SCO là tâm điểm

Tin thế giới 15/9: Xung đột Armenia-Azerbaijan, Chủ tịch EC tới Ukraine, Thượng đỉnh SCO là tâm điểm

Azerbaijan đính chính thương vong sau đụng độ với Armenia, lãnh đạo Nga-Trung hội đàm, Thủ tướng Thụy Điển từ chức… là một số sự ...

Vừa 'đặt một chân' vào SCO, Iran chuẩn bị đón đoàn 80 công ty lớn của Nga

Vừa 'đặt một chân' vào SCO, Iran chuẩn bị đón đoàn 80 công ty lớn của Nga

Hãng thông tấn RIA của Nga đưa tin, Tổng thống Vladimir Putin ngày 15/9 cho biết, một phái đoàn gồm 80 công ty lớn của ...

Đọc thêm

Tháp cao tầng: Biểu tượng của các thành phố lớn trên thế giới

Tháp cao tầng: Biểu tượng của các thành phố lớn trên thế giới

Trong hội họa, bức tranh được coi là hoàn hảo khi có một điểm nhấn thu hút mọi ánh nhìn của người xem. Trong lĩnh vực kiến trúc đô thị ...
Bốn váy cưới giúp Chu Thanh Huyền đẹp trong veo trong ngày nên duyên cùng Quang Hải

Bốn váy cưới giúp Chu Thanh Huyền đẹp trong veo trong ngày nên duyên cùng Quang Hải

Hôm 28/3, Chu Thanh Huyền mặc 4 váy cưới đa phong cách, từ tối giản tới đầm ballgown xòe bồng, đậm chất Hoàng gia.
HLV Mourinho và khả năng dẫn dắt tuyển Hàn Quốc

HLV Mourinho và khả năng dẫn dắt tuyển Hàn Quốc

Liên đoàn bóng đá Hàn Quốc có ý định tìm HLV ngoại dẫn dắt đội tuyển quốc gia, HLV Mourinho trong danh sách ứng cử viên HLV đội tuyển Hàn ...
Dự báo thời tiết ngày mai (30/3): Đông Bắc Bộ ngày nắng; nhiều khu vực có nơi nắng nóng, Nam Bộ nắng nóng gay gắt; Tây Nguyên tối mưa to cục bộ

Dự báo thời tiết ngày mai (30/3): Đông Bắc Bộ ngày nắng; nhiều khu vực có nơi nắng nóng, Nam Bộ nắng nóng gay gắt; Tây Nguyên tối mưa to cục bộ

Thông tin dự báo thời tiết các khu vực ngày mai (30/3) từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia.
Ngoại trưởng Pháp thăm Trung Quốc

Ngoại trưởng Pháp thăm Trung Quốc

Chuyến thăm của Ngoại trưởng Sejourne nhân dịp Pháp và Trung Quốc kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và đang nỗ lực tăng cường quan hệ.
Chi tiết lịch thi lớp 10 trường THPT Chuyên Ngoại ngữ, ĐH Quốc gia Hà Nội

Chi tiết lịch thi lớp 10 trường THPT Chuyên Ngoại ngữ, ĐH Quốc gia Hà Nội

Trường ĐH Ngoại ngữ - ĐH Quốc gia Hà Nội vừa thông báo tuyển sinh lớp 10 Trường THPT Chuyên Ngoại ngữ năm 2024.
Ngoại trưởng Pháp thăm Trung Quốc

Ngoại trưởng Pháp thăm Trung Quốc

Chuyến thăm của Ngoại trưởng Sejourne nhân dịp Pháp và Trung Quốc kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và đang nỗ lực tăng cường quan hệ.
Cự tuyệt kế hoạch của Ukraine, Nga sẽ chỉ tham gia hội nghị hòa bình nếu có điều kiện này

Cự tuyệt kế hoạch của Ukraine, Nga sẽ chỉ tham gia hội nghị hòa bình nếu có điều kiện này

Nếu lợi ích của Nga được tôn trọng, Moscow sẵn sàng bảo đảm lợi ích hợp pháp của các bên tham gia khác trong quá trình đàm phán về vấn đề Ukraine.
Olympic Paris 2024: Lo nguy cơ bị tấn công khủng bố, Pháp điều hàng chục nghìn quân, vẫn phải nhờ cậy thêm đồng minh

Olympic Paris 2024: Lo nguy cơ bị tấn công khủng bố, Pháp điều hàng chục nghìn quân, vẫn phải nhờ cậy thêm đồng minh

Pháp đã đề nghị các đồng minh quốc tế cử hàng nghìn nhân viên an ninh đến hỗ trợ bảo vệ Olympic Paris 2024 trước nguy cơ khủng bố.
Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga phủ quyết dự thảo nghị quyết do Mỹ đề xuất gia hạn nhiệm vụ của Nhóm chuyên gia giám sát trừng phạt Triều Tiên thêm một năm.
Khủng hoảng ở Haiti: LHQ nói thảm họa, Hội đồng chuyển tiếp quyết giảm bớt nỗi thống khổ cho người dân

Khủng hoảng ở Haiti: LHQ nói thảm họa, Hội đồng chuyển tiếp quyết giảm bớt nỗi thống khổ cho người dân

Chỉ tính riêng từ đầu năm đến ngày 22/3, số người thiệt mạng vì bạo lực ở Haiti đã là 1.554 và 826 người bị thương.
Đổ tại phương Tây chậm trễ, cố vấn Ukraine thừa nhận 'đình trệ' trên tiền tuyến, Tổng thống Zelensky gây sức ép lên Mỹ

Đổ tại phương Tây chậm trễ, cố vấn Ukraine thừa nhận 'đình trệ' trên tiền tuyến, Tổng thống Zelensky gây sức ép lên Mỹ

Quan chức Ukraine cho hay, nước này hiện không có đủ nguồn lực để thực hiện các hành động tấn công hiệu quả nhằm làm suy yếu Nga.
Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Việc 4 nghi phạm vụ tấn công nhà hát ở Nga hôm 22/3 đều mang quốc tịch Tajikistan khiến sự chú ý đổ dồn về quốc gia Trung Á này.
Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga ngày 22/3 do tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng thực hiện cho thấy sự thay đổi mục tiêu của tổ chức khủng bố này.
Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao được đánh giá là kênh hiệu quả để trao đổi ý kiến về các vấn đề kinh tế đáng quan tâm nhất trong suốt hai thập kỷ qua.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Thiếu hụt đạn dược trong xung đột với Nga, Ukraine tăng cường sản xuất vũ khí 'cây nhà lá vườn'

Thiếu hụt đạn dược trong xung đột với Nga, Ukraine tăng cường sản xuất vũ khí 'cây nhà lá vườn'

Trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine vẫn tiếp diễn, Kiev đang nỗ lực tự sản xuất vũ khí với sự hỗ trợ của phương Tây để đáp ứng nhu cầu.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Phiên bản di động