Thượng nghị sĩ John McCain – Cầu nối Việt Nam và Hoa Kỳ

Cách đây đúng 1 tháng, tôi cùng một số cán bộ của Đại sứ quán đã thăm bang Arizona. Với tôi, chuyến đi đã để lại nhiều cảm xúc, ấn tượng khó quên.

Chúng tôi chọn bang Arizona là nơi đầu tiên tổ chức các hoạt động kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Hoa Kỳ bởi đây là nơi gắn liền với Thượng nghị sĩ John McCain, một biểu tượng của quá trình bình thường hóa và phát triển quan hệ hai nước. Chuyến đi Arizona là dịp chúng tôi gặp lại Phu nhân Cindy McCain và gia đình Thượng nghị sĩ để trực tiếp tri ân những đóng góp to lớn của Thượng nghị sĩ, Phu nhân Cindy McCain với quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ.

Trong cuộc gặp riêng ấm áp và chân tình giữa gia đình tôi với gia đình McCain, tôi đã chuyển lời thăm hỏi của Lãnh đạo cấp cao Việt Nam đến gia đình. Phu nhân Cindy và con trai James McCain đã hết sức xúc động, cảm ơn tình cảm của lãnh đạo và nhân dân Việt Nam đối với Thượng nghị sĩ.

Riêng tôi có nhiều kỷ niệm khó quên với Thượng nghị sĩ. Tại Hội thảo “25 năm quan hệ đối tác Hoa Kỳ - Việt Nam và những Cơ hội cho tương lai: Góc nhìn từ Arizona”, Cindy và James đã nhiều lần xúc động lấy khăn lau nước mắt khi nghe tôi nhắc lại những kỷ niệm về Thượng nghị sĩ John McCain và những tình cảm trìu mến mà Lãnh đạo và nhân dân Việt Nam dành cho ông, đúng như ông từng nói “ông được biết đến ở Việt Nam nhiều hơn ở Arizona”. Cho đến những ngày tháng cuối, Thượng nghị sĩ McCain vẫn dành cho Việt Nam và quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ sự quan tâm đặc biệt.

Khi kết thúc chuyến thăm, Phu nhân Cindy McCain dặn tôi cho biết thời gian tổ chức các sự kiện kỷ niệm 25 năm ở cả Hoa Kỳ và Việt Nam để thu xếp dự. Còn James McCain, người theo con đường binh nghiệp như ông nội và cha mình, đã nắm tay tôi và nói dứt khoát sẽ đưa cả vợ và con nhỏ mới sinh đi Việt Nam để dự các hoạt động kỷ niệm, mà không sợ virus corona!

Điều nằm ngoài dự kiến của Đoàn và lại trở thành một trong những điểm nhấn của chuyến thăm là khía cạnh hòa giải, hàn gắn vết thương chiến tranh. Còn đó nhiều vết thương tưởng đã lành, nhưng trên thực tế vẫn còn đang âm ỉ. Còn đó một bộ phận trong cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ, những người con lai Hoa Kỳ, vốn mang dòng máu Việt Nam và luôn trăn trở về nguồn cội Việt Nam của mình, song chưa được chúng ta quan tâm đúng mức. Còn đó những cựu quân nhân Hoa Kỳ, sau khi chiến tranh đã khép lại hơn bốn thập kỷ, vẫn chưa một lần quay lại Việt Nam bởi những ám ảnh, day dứt, ân hận. Bởi thế, hàn gắn, hòa giải tiếp tục là sứ mệnh của các nhà ngoại giao chúng ta.

Một điều bất ngờ khác với tôi và cả Đoàn là các giới ở Arizona quan tâm đặc biệt và hiểu biết nhiều về Việt Nam. Nội dung các cuộc trao đổi rất phong phú, sâu và thực chất… khiến chúng tôi khá vất vả mới đáp ứng được sự quan tâm đó. Tôi hiểu rằng, chính Thượng nghị sĩ John McCain đã đưa Arizona đến với Việt Nam, và đưa Việt Nam đến với Arizona. Chuyến đi đã mở ra cơ hội tăng cường quan hệ giữa Việt Nam và bang Arizona trong nhiều lĩnh vực, từ ngoại giao, thương mại – đầu tư, giáo dục – đào tạo tới năng lượng, công nghệ, du lịch, giao lưu nhân dân….

Nhân đây, tôi muốn chia sẻ thêm câu chuyện hậu trường liên quan bộ phim tài liệu ngắn “John McCain – Người phá băng” mà Đại sứ quán đã hợp tác với Trung tâm Phát thanh Truyền hình Quân đội sản xuất, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Đại tướng, Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch và Thượng tướng, Thứ trưởng Quốc phòng Nguyễn Chí Vịnh. Bộ phim đã gây xúc động mạnh tới tất cả người xem, tạo hiệu ứng và lan tỏa trong các giới ở Arizona. Ngay cả những người tham gia vào quá trình làm phim như anh chị em chúng tôi ở Sứ quán, hay những người lính trẻ thuộc Trung tâm Phát thanh Truyền hình Quân đội, sinh ra sau chiến tranh, đều không cầm được nước mắt.

Bộ phim đã truyền tải mạnh mẽ thông điệp về dân tộc Việt Nam bao dung, độ lượng, luôn sẵn sàng “gác lại quá khứ, hướng tới tương lai”, đồng thời tôn vinh những giá trị tinh thần cao quý, sự đóng góp quên mình, bền bỉ vì quan hệ giữa hai dân tộc của một Thượng nghị sĩ tiêu biểu - John McCain.

Bộ phim cũng nhắn nhủ rằng, những thế hệ hôm nay, ngày mai cần tiếp bước trên con đường của thế hệ cha anh đi trước, đóng góp cho tình hữu nghị và hợp tác giữa hai dân tộc. Chính thông điệp đằng sau những thước phim ấy đã chạm đến sâu thẳm trái tim của người dân Hoa Kỳ, khiến họ, dù là người thân của Thượng nghị sĩ McCain, chính khách hay các cựu binh từng tham chiến ở Việt Nam, doanh nhân, học giả, sinh viên, cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ, đều xúc động và tự nhủ rằng cần tiếp tục chung tay vun đắp cho quan hệ hai nước.