| Mali, Burkina Faso và Niger khẳng định việc rút khỏi Tòa án hình sự quốc tế (ICC) phản ánh ý chí của các quốc gia thành viên Liên minh Sahel trong bảo vệ chủ quyền. (Nguồn: WADR) |
Châu Á-Thái Bình Dương
* Chương mới trong hợp tác kinh tế Indonesia-EU: Indonesia và Liên minh châu Âu (EU) đạt được bước tiến quan trọng khi ký kết Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện tại Bali vào ngày 23/9 sau quá trình đàm phán kéo dài.
Hiệp định này do Ủy viên thương mại EU Maros Sefcovic và Bộ trưởng Kinh tế Indonesia Airlangga Hartarto ký kết, hứa hẹn mở ra chương mới trong hợp tác kinh tế giữa Indonesia - quốc gia giàu tài nguyên thiên nhiên với thị trường chung 27 nước thành viên EU.
Thỏa thuận này sẽ tạo động lực mới cho hợp tác kinh tế song phương, đồng thời giúp hai bên đa dạng hóa đối tác thương mại trong bối cảnh địa chính trị toàn cầu có nhiều biến động. (AFP)
* Hàn Quốc kiên trì phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên: Ngày 23/9, Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung tiếp tục thúc đẩy kế hoạch phi hạt nhân hóa 3 giai đoạn với Triều Tiên, khẳng định việc đóng băng chương trình hạt nhân của Bình Nhưỡng chỉ là “biện pháp khẩn cấp tạm thời” nhằm kéo dài thời gian.
Nhà lãnh đạo Hàn Quốc dự kiến đề cập cách tiếp cận này trong bài phát biểu tại Khóa họp 80 Đại hội đồng Liên hợp quốc (ĐHĐ LHQ) vào sáng 24/9. Trong một phát biểu, Tổng thống Hàn Quốc cho biết hiện Triều Tiên đã sở hữu 3 thành phần chủ chốt của kho vũ khí hạt nhân, gồm uranium và plutonium làm giàu cao, thiết bị kích nổ và tên lửa đạn đạo liên lục địa.
Trong bối cảnh đó, việc đóng băng chương trình hạt nhân được coi là giải pháp khả dĩ. Tuy nhiên, ông cho rằng đây không thể là mục tiêu cuối cùng mà cần một lộ trình chi tiết từ đóng băng đến tháo dỡ. (Yonhap)
* Ấn Độ và Pakistan đóng không phận lẫn nhau: Ngày 23/9, Ấn Độ và Pakistan ban hành Thông báo cho phi công (NOTAM) để gia hạn lệnh đóng không phận đối với máy bay dân sự và quân sự của nhau đến ngày 24/10.
Theo NOTAM, không phận Ấn Độ sẽ không dành cho máy bay đăng ký tại Pakistan và máy bay do các hãng hàng không/nhà khai thác Pakistan vận hành/sở hữu hoặc thuê, bao gồm cả các chuyến bay quân sự.
Động thái này đánh dấu tháng thứ sáu hai nước áp dụng hạn chế không phận đối với các phương tiện hàng không của nhau. Hai nước áp dụng lệnh này kể từ tháng 4 sau vụ tấn công khủng bố ở Pahalgam ngày 22/4 làm 26 người thiệt mạng. (Hindustan Times)
Châu Âu
* Ukraine tìm kiếm nguồn lực trang trải chi phí: Ngày 22/9, Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) và chính phủ Ukraine nhất trí rằng Kiev cần tới 65 tỷ USD nguồn hỗ trợ tài chính từ bên ngoài cho đến năm 2027, cao gần gấp đôi so với ước tính trước đó là 38 tỷ USD.
IMF đang cân nhắc khoản vay mới trị giá khoảng 8 tỷ USD cho Ukraine. Trong khi đó, Kiev vẫn đang trong giai đoạn triển khai chương trình hỗ trợ trị giá 15,5 tỷ USD với IMF, dự kiến kết thúc vào năm 2027.
Trong bối cảnh hơn 60% ngân sách quốc gia dành cho quốc phòng-an ninh, Ukraine phụ thuộc lớn vào hỗ trợ tài chính từ các nước phương Tây và tổ chức tài chính quốc tế để trang trải lương khu vực công, lương hưu và chi tiêu nhân đạo. (Ukrinform)
* Vụ tấn công nghiêm trọng nhất vào hạ tầng Đan Mạch: Ngày 23/9, Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen tuyên bố sự cố thiết bị bay không người lái khiến sân bay Copenhagen phải đóng cửa tối ngày 22/9 là vụ tấn công nghiêm trọng nhất từ trước tới nay nhằm vào cơ sở hạ tầng của quốc gia này.
Tất cả chuyến cất và hạ cánh tại sân bay lớn nhất Đan Mạch bị đình chỉ khoảng 4 tiếng, từ 20h26 (giờ địa phương), do sự xuất hiện của thiết bị bay không người lái cỡ lớn. Ông Kristoffer Plenge-Brandt, Giám đốc điều hành sân bay cho biết, khoảng 100 chuyến bay đã bị hủy và hơn 30 chuyến khác phải chuyển hướng sang các sân bay khác, gây ảnh hưởng khoảng 20.000 hành khách.
Trong khi đó, Giám đốc cơ quan tình báo Đan Mạch (PET) Flemming Drejer đánh giá nước này đang đối mặt “nguy cơ phá hoại cao”. (Euronews)
* Ba Lan-Thụy Điển lần đầu tiên tập trận chung: Ngày 23/9, Ba Lan và Thụy Điển khởi động cuộc tập trận đầu tiên nhằm kiểm tra khả năng triển khai nhanh chóng lực lượng với mục tiêu đảm bảo an ninh khu vực Biển Baltic.
Viết trên mạng xã hội X, Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Władysław Kosiniak-Kamysz cho biết cuộc tập trận phối hợp trên bộ, trên biển và trên không với Thụy Điển đã chính thức bắt đầu, với thông điệp "cùng nhau vì an ninh Biển Baltic".
Chiến dịch có tên SNEX Gotland Sentry diễn ra tại đảo Gotland, hòn đảo có vị trí chiến lược của Thụy Điển, đóng vai trò quan trọng trong hệ thống phòng thủ của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Cuộc tập trận tổ chức dựa trên thỏa thuận quốc phòng hai nước ký kết ngày 2/9, trong đó nhấn mạnh các hoạt động phối hợp trên Biển Baltic và hợp tác trong lĩnh vực công nghệ quốc phòng. (Barron’s)
Trung Đông-châu Phi
* Palestine muốn Israel tuân thủ luật pháp quốc tế: Cố vấn của Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas, ông Mahmoud al-Habbash ngày 23/9 tuyên bố việc các nước phương Tây công nhận Nhà nước Palestine sẽ giúp kiềm chế Israel và áp đặt biện pháp trừng phạt nhằm buộc Tel Aviv tuân thủ luật pháp quốc tế.
Ông al-Habbash cho rằng việc Vương quốc Anh, Pháp, Tây Ban Nha cũng như Canada và Australia công nhận Palestine sẽ đặt nền tảng vững chắc để ứng phó với Israel, kể cả việc áp đặt biện pháp trừng phạt với nước này.
Tính đến ngày 22/9, có 156/193 quốc gia thành viên Liên hợp quốc công nhận Nhà nước Palestine, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong tiến trình quốc tế hóa vấn đề Palestine. (Al Jazeera)
* IAEA-Iran phát huy kênh liên lạc: Ngoại trưởng Iran Seyed Abbas Araghchi ngày 22/9 đã gặp Tổng giám đốc cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) Rafael Grossi tại New York (Mỹ).
Cuộc gặp diễn ra bên lề Khóa họp 80 của Đại hội đồng Liên hợp quốc. Tại đây, ông Araghchi nhấn mạnh “thiện chí và cách tiếp cận có trách nhiệm” của Iran đối với vấn đề hạt nhân, đồng thời khẳng định mọi tiến triển trong giải quyết vấn đề sẽ phụ thuộc vào việc thể hiện trách nhiệm của các bên.
Ông Grossi hoan nghênh cách tiếp cận “tích cực” của Iran trong quan hệ với IAEA, đặc biệt sau khi hai bên đạt được thỏa thuận nối lại hợp tác vào đầu tháng này. Ông kêu gọi các bên liên quan tận dụng kênh ngoại giao để ngăn chặn leo thang căng thẳng. (Tân Hoa xã)
* Liên minh các quốc gia Sahel rút khỏi Tòa ICC: Ngày 22/9, Mali, Burkina Faso và Niger - ba nước thành viên Liên minh các quốc gia Sahel tuyên bố rút khỏi Tòa án hình sự quốc tế (ICC).
Trong tuyên bố chung, ba quốc gia cho rằng tòa án này không đủ năng lực truy tố các tội ác chiến tranh, tội ác chống lại loài người, tội ác xâm lược và tội diệt chủng.
ICC là tòa án quốc tế có thẩm quyền truy tố những người bị buộc tội diệt chủng, tội ác chống lại loài người và tội ác chiến tranh. Tuy nhiên, theo ba nước trên, tòa án này không thể thực thi lệnh bắt, nên phải dựa vào các quốc gia thành viên để bắt giữ và dẫn độ nghi phạm tới Hà Lan, nơi đặt trụ sở của ICC. (Africa News)
Châu Mỹ
* Cuba lên tiếng phản đối Mỹ: Ngày 22/9, Cộng đồng các quốc gia Mỹ Latinh và Caribe (CELAC) phản đối việc Mỹ tăng cường hiện diện quân sự tại vùng biển Caribe, coi đây là mối đe dọa nghiêm trọng đến hòa bình và ổn định khu vực.
Phát biểu tại cuộc họp Ngoại trưởng CELAC diễn ra tại trụ sở Liên hợp quốc ở New York, Ngoại trưởng Cuba Bruno Rodríguez chỉ trích hoạt động quân sự của Mỹ. Theo ông, mặc dù Washington viện cớ đây là chiến dịch chống ma túy nhưng thực chất đang vi phạm Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế.
Đặc biệt, hành động này đi ngược lại cam kết của 33 quốc gia thành viên CELAC, vốn tuyên bố Mỹ Latinh và Caribe là khu vực hòa bình. Ngoại trưởng Cuba cũng bác bỏ cáo buộc của Mỹ nhằm gắn kết chính phủ Venezuela và Tổng thống Nicolás Maduro với các tổ chức tội phạm ma túy. (AFP)
* Mỹ áp đặt hạn chế với phái đoàn ngoại giao Iran: Ngày 22/9, Bộ Ngoại giao Mỹ thông báo áp đặt lệnh hạn chế phạm vi di chuyển và quyền mua sắm mặt hàng xa xỉ với các nhà ngoại giao Iran tham dự kỳ họp Đại hội đồng Liên hợp quốc tại New York.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết các thành viên phái đoàn Iran chỉ được phép di chuyển trong khu vực giới hạn, cụ thể là các tuyến đường cần thiết để đi và đến trụ sở Liên hợp quốc nhằm thực hiện các công việc chuyên trách. Bên cạnh đó, các nhà ngoại giao Iran không được phép mua sắm tại các chuỗi bán buôn như Costco cũng như mua các mặt hàng xa xỉ. (CNN)
* Tổng thống Mỹ Donald Trump liệt Antifa vào nhóm khủng bố: Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 22/9 ký sắc lệnh liệt các nhóm cánh tả có tên gọi Antifa vào danh sách tổ chức khủng bố trong nước. Động thái này được đưa ra sau vụ sát hại nhân vật cánh hữu Charlie Kirk.
Trong sắc lệnh, ông Trump nêu rõ: “Do xu hướng bạo lực chính trị nhằm đàn áp các hoạt động chính trị hợp pháp và cản trở pháp quyền, tôi tuyên bố chỉ định Antifa là một tổ chức khủng bố nội địa”. (Reuters)