Việt Nam-Philippines: Hợp tác biển là điểm nhấn xuyên suốt

Sự gắn bó lâu đời

Nói về mối quan hệ gần gũi giữa hai nước khởi nguồn từ nhiều thế kỷ trước, Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Teodoro Lopez Locsin Jr chỉ ra rằng: “Trước khi người châu Âu đặt chân đến khu vực của chúng ta, các tàu thuyền từ Luzon thường xuyên neo đậu ở Vịnh Bắc Bộ. Từ đó cho tới nay, sự gắn bó trên tiếp tục là điểm nhấn xuyên suốt trong quan hệ giữa hai nước”.

Ông Teodoro Lopez Locsin Jr cũng cho rằng từ xa xưa, Việt Nam và Philippines tương tác “chủ yếu là thông qua giao thương trên biển, do Việt Nam là nước láng giềng gần nhất của chúng tôi về phía Tây và nằm ở bờ bên kia của Biển Đông rộng lớn”.

Các quan chức của Việt Nam và Philippines nhiều lần nhấn mạnh, trên tinh thần hữu nghị và thân thiện, hai nước đã giúp đỡ rất nhiều ngư dân bị mắc cạn trong vùng biển của nhau.

Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn thì cho rằng, Việt Nam và Philippines chia sẻ quan điểm trong nhiều vấn đề liên quan đến hòa bình, an ninh chung của cả khu vực, trong đó có vấn đề Biển Đông.

Theo Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn, hai bên cần tiếp tục hợp tác thúc đẩy ASEAN tăng cường đoàn kết, phát huy vai trò trung tâm và thể hiện lập trường chung đối với các vấn đề này, trên cơ sở đảm bảo hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở Biển Đông; giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tuân thủ luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982; thực hiện đầy đủ, nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế.

Coi trọng các vấn đề hàng hải

Là các quốc gia ven biển trong cùng một vùng biển, cả Việt Nam và Philippines đều rất coi trọng các vấn đề hàng hải.

Đại sứ Philippines tại Việt Nam Meynardo LB. Montealegre nhấn mạnh: “Cùng là các quốc gia có chung lợi ích khi đối mặt với các thách thức chung ở Biển Đông, Việt Nam và Philippines đã hợp tác để đạt được các mục tiêu chung. Hợp tác hàng hải chính là hòn đá tảng giúp hình thành mối quan hệ Đối tác chiến lược giữa Việt Nam và Philippines năm 2015”.

Hợp tác giữa hai nước về vấn đề hàng hải, đặc biệt ở Biển Đông, “là lẽ tự nhiên và bản năng của hai dân tộc chúng ta”, theo lời của Đại sứ Meynardo LB. Montealegre. Những người đi biển của cả hai nước có mối giao lưu với nhau trong vùng Biển Đông nhiều thế kỷ nay, và cho đến nay vẫn tiếp tục tương trợ lẫn nhau.

Đại sứ Meynardo LB. Montealegre cho biết: “Chúng tôi vẫn ghi nhớ và chân thành ghi nhận sự hỗ trợ ngư dân Việt Nam dành cho như dân Philippines vào tháng 6/2018. Trên thực tế, Việt Nam đã cứu giúp nhiều ngư dân của chúng tôi gặp nạn trên biển, nhiều khi còn đưa họ về bờ hay giúp đỡ họ tìm đường về tàu”.

Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Philippines Trương Triều Dương cũng nhiều lần chia sẻ về những nghĩa cử của phía bạn đối với ngư dân Việt Nam khi gặp bão hay các tình huống khó khăn trên biển. Đại sứ Trương Triều Dương từng tham dự nhiều buổi lễ bàn giao ngư dân Việt Nam với sự tham dự của các lãnh đạo cấp cao các bộ, ngành nước bạn, thậm chí với sự tham dự của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte.

Trong buổi lễ bàn giao 17 ngư dân Việt Nam vào cuối năm 2016, Tổng thống Duterte trao tặng họ các vật dụng thiết yếu để sử dụng trong quá trình hồi hương; ca ngợi Việt Nam là "người bạn tốt", coi những ngư dân bị bắt giữ là "những người anh em gặp nạn và cần được trợ giúp".

Tăng cường giao lưu hải quân

Hợp tác quốc phòng, đặc biệt trong lĩnh vực hải quân, giữa Việt Nam và Philippines những năm gần đây có nhiều bước phát triển tốt đẹp, đóng góp tích cực vào việc thúc đẩy quan hệ Đối tác chiến lược giữa hai nước.

Theo Thượng tướng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Hoàng Xuân Chiến, Thỏa thuận hợp tác giữa Bộ Quốc phòng Việt Nam và Bộ Quốc phòng Philippines ký tháng 10/2010 mở ra trang mới trong quan hệ quốc phòng giữa hai nước, là cơ sở quan trọng để đưa hợp tác quốc phòng từng bước đi vào chiều sâu và thực chất.

Liên tiếp những năm sau đó, nhiều văn bản, thỏa thuận hợp tác trong một số lĩnh vực cụ thể đã được hai bên ký kết như Thỏa thuận về tăng cường hợp tác và chia sẻ thông tin giữa Hải quân nhân dân Việt Nam và Hải quân Philippines (10/2011), Thỏa thuận về thiết lập đường dây nóng giữa Cục Cảnh sát Biển Việt Nam (nay là Bộ Tư lệnh Cảnh sát Biển Việt Nam) và Bộ Tư lệnh Phòng vệ bờ biển Philippines (10/2011), Quy trình Thủ tục chuẩn (SOP) giao lưu trên đảo Song Tử Tây và Song Tử Đông giữa Hải quân nhân dân Việt Nam và Hải quân Philippines (3/2012)...

Đặc biệt, giao lưu lực lượng Hải quân đồn trú trên đảo Song Tử Tây và Song Tử Đông được tổ chức từ năm 2014 trở thành điểm sáng trong hợp tác hải quân Việt Nam-Philippines, góp phần tăng cường quan hệ hữu nghị, sự tin cậy và hiểu biết lẫn nhau giữa quân đội và hải quân hai nước nói chung và giữa lực lượng đồn trú tại khu vực hai đảo nói riêng.

Thông qua đó, hai nước có thể tăng cường khả năng phối hợp của lực lượng hải quân trong hoạt động tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn, chia sẻ thông tin, các vấn đề an ninh, an toàn hàng hải,... góp phần duy trì hòa bình, ổn định và an ninh trong khu vực Biển Đông.

Có thể nói, quan hệ Việt Nam-Philippines đang phát triển nhanh chóng trên tất cả các lĩnh vực chính trị, quốc phòng, thương mại và đầu tư, văn hóa, giao lưu nhân dân nhưng dễ dàng nhận thấy một điểm nhấn xuyên suốt là mối quan hệ hợp tác trong các vấn đề hàng hải luôn được hai bên coi trọng và thúc đẩy.